Morgunblaðið - 18.03.1986, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR18. MARZ1986
Fundi olínnnálaráðherra frestað til morgnns:
Mikill ágreining-
ur innan OPEC
Genf, 17. mars. AP.
OLÍUMÁLARÁÐHERRAR Samtaka olíuútflutningsríkja frestuðu
neyðarfundi sínum í dag til morgundagsins, meðan þeir bíða eftir
skýrslu sérfræðinga um málefni oliumarkaðarins. Eftir þriggja
stunda fund í morgun varð þetta niðurstaðan, en formaður OPEC,
Arturo Hernandez Grisanti frá Venezuela, sagði, að hann byggist
við að ráðherrarair 13 myndu halda annan fund á morgun, en f dag
myndu þeir ræðast við í smærri hópum.
Er þessi breyting á dagskrá hins vegar halda uppi núverandi
fundarins óvenjuleg og talinn bera
vott um þær skiptu skoðanir sem
eru innan OPEC um það til hvaða
aðgerða eigi að grípa til að stöðva
olíuverðslækkunina. Eftir fundinn í
gær, sunnudag, sögðu ráðherramir
að ekkert hefði miðað í átt til
samkomulags og engar ákveðnar
tillögur um aðgerðir hefðu verið
lagðar fram.
Grisanti sagðist þó vera bjart-
sýnn á að samkomulag næðist um
leið til þess að hækka verðið á nýjan
leik. Fréttaskýrendur telja hins
vegar að langt sé í það að sam-
komulag náist og benda á að olíu-
málaráðherramir hafi fengið
skýrslu frá sérfræðingum sínum á
sunnudag og þessi nýja skýrsla sem
nú sé beðið eftir, sé einungis tilraun
til að fresta því að í odda skerist.
Það em einkum tvær leiðir sem
deilt er um innan OPEC. Annars
vegar era það þau ríki sem minnka
vilja framleiðslu OPEC niður í 12
milljónir fata á dag eða minna til
þess að minnka offramleiðsluna og
hækka þannig verðið. íran, Alsír
og Líbýa vilja fara þessa leið, en
ríki innan OPEC framleiða nú um
17,5 milljónir fata á dag, sem er
um þriðjungur af framleiðslunni í
heiminum. Saudi-Arabar og þjóðir
sem fylgja þeim að málum, vilja
vegar halda uppi
framleiðslu og reyna með því móti
að neyða ríki utan OPEC til þess
að samþykkja að minnka sína fram-
leiðslu.
AP/Símamynd
Yamani olíumálaráðherra Saudi-Arabíu brosir í upphafi fundar
OPEC sem hófst á sunnudag. Vinstra megin við hann er A1 Thani
olíumálaráðherra Quatar.
Gíslamálið í Líbanon:
Samþykki Iran og
Sýrlands vantar
París, 17. mars. AP.
RAZAH Raad, óopinber milli-
göngumaður um frelsun sjö
franskra gísla, sem öfgasinnaðir
múhameðstrúarmenn hafa í
haldi í Líbanon, sagði í gær að
öfgamennirnir biðu eftir sam-
þykki frá íran og Sýrlandi fyrir
þvi að láta gislana lausa. Raad,
sem sneri til Frakklands úr ferð
tíl Líbanon og Sýrlands á laugar-
dag, sagði að strax og þetta
samþykki fengist yrðu gíslarair
látnir Iausir.
Raad sagði að samkomulag það
sem hann hefði gert við öfgamenn-
ina snerist í aðalatriðum um það,
að fimm menn sem haldið er í
frönskum fangelsum fyrir morðár-
ásina á Shahpour Bakhtier, fyrram
forsætisráðherra írans árið 1980,
yrðu látnir lausir í skiptum fyrir
gíslana. Fjórir þessara manna vora
dæmdir til lífstíðarfangelsis, en sá
fimmti var dæmdur í 20 ára fang-
elsi.
Franskir fréttaskýrendur vöraðu
í sjónvarpi í gærkveldi við yfirlýs-
ingu Raads og bentu á að hann
hefði iðulega gefið þversagna-
kenndar yfirlýsingar um gíslamálið
í Líbanon.
Veður
víða um heim
Lœgot Hnst
Akureyri 1 Wttsk.
Amsterdam 8 12 skýjað
Aþena 4 7 skýjað
Barcelona 14 þokum.
Berlín 1 8 helðskfrt
BrOssel 3 8 skýjað
Chlcago 1 7 rignlng
Dublin 6 14 heiðskfrt
Faneyjar 10 lóttskýjað
Frankfurt 0 2 helðskfrt
Genf +2 16 helðskfrt
Helsinkl +4 3 heiðskfrt
Hong Kong 16 17 rignlng
Jerúsalem 8 17 skýjað
Kaupmannah. +1 . 1 helðskfrt
las Palmas 19 skýjsð
Ussabon 8 19 helðskfrt
London 4 13 helðskfrt
Los Angeles 9 14 skýjað
Lúxemborg 10 mistur
Malaga 16 skýjað
Mallorca 17 skýjað
Miami 19 26 skýjað
Montreal +8 +3 rigning
Moskva +4 8 skýjað
NewYork 9 16 helðskfrt
Ostó 0 0 skýjað
Parls 6 16 skýjað
Peklng vantar
Reykjavík 0 úrk.ígr.
Rtó de Janeiro 19 31 skýjað
Rómaborg 8 18 heiðskfrt
Stokkhólmur +2 4 skýjað
Sydney 20 26 skýjað
Tókýó 5 12 heiðskfrt
Vfnarborg 3 6 heiðskírt
Þórshöfn 6 léttskýjað
Danmörk:
Athöfnin ógleymanleg, örygg-
isráðstafanirnar ótrólegar
— sagði Jón Baldvin Hannibalsson um útför Olofs Palme
Verkföll framundan
Kaupmannahöfn, 16. marz. AP.
NÝJAR vinnudeilur eru yfirvof-
andi í næstu viku í Danmörku í
mótmælaskyni við efnahagsráð-
stafanir dönsku stjórnarinnar,
sem kunngerðar vora í síðustu
viku.
Knud Christiansen, forseti
danska alþýðusambandsins, flutti í
dag ræðu á útifundi yfir 5.000
fulltrúum verkalýðsfélaga og stuðn-
ingsmönnum jafnaðarmanna. Þar
gagnrýndi hann harðlega eftia-
hagsáform ríkisstjómarinnar og
lýsti þeim sem „ósanngjömum,
óréttlátum og óheiðarlegum".
Anker Jorgensen, leiðtogi jafnað-
armanna, talaði einnig á þessum
fundi og gagnrýndi þar dönsku
stjómina fyrir að útbreiða „falska
bjartsýni".
Samtök skrifstofufólks og verzl-
unarfólks í Danmörku hyggjast
eftia til mikils mótmælafundar á
mánudaginn kemur fyrir framan
Kristjánsborgarhöll, þar sem
danska þjóðþingið hefúr aðsetur
VIÐ voram þrír fulltrúar frá íslenzka Alþýðuflokknum. Auk min
voru þau Árni Gunnarsson og Bryndís Schram. Það sem var nýnæmi
við komuna tíl Stokkhólms voru aldeilis ótrúlegar öryggisráðstafan-
ir. Strax og við komum inn í borgina, ókum við fram hjá morðstaðn-
um á Sveaveginum, þar sem mikill og þögull mannfjöldi stóð enn
minningarvörð og staðurinn var blómum prýddur. Þannig komst Jón
Baldvin Hannibalsson m.a. að orði í viðtali við Morgunblaðið í gær,
þar sem hann lýsti útför Olofs Palme.
Útförin fór fram á laugardegin- Þessi sorgarathöfn fór fram með
um frá kl. 2 til 5. Það sem mörgum þeim brag, að hún verður viðstödd-
kemur spánskt fyrir sjónir í sam-
bandi við hana, er að það er hefð
hjá sænskum jafnaðarmönnum, allt
frá dögum Hjalmar Brantings að
flokkurinn sjálfur annast útför leið-
toga sinna, þannig að athöfnin í
ráðhúsinu fór fram á vegum flokks-
um ógleymanleg. Þama vora sam-
ankomnir þjóðarleiðtogar frá 120
ríkjum og formenn 80 jafnaðar-
mannaflokka. Það vakti sérstaka
athygli, að þama vora samankomin
í voldugum kór böm frá hveiju
einasta byggðarlagi Svíþjóðar og
fulltrúar frá hveiju einasta stéttar-
Stjórnarskipti í Frakklandi
Lýðræðisbandalagið (UDF) og Lýð-
veldissambandið fá nauman meirihluta
París, 17 mars. Frá fréttaritara Morgimblaðsixu, Torfa Tulinius.
NIÐURSTÖÐUR þingkosninganna á sunnudaginn eru á þessa
leið: Lýðveldissambandið (RPR) og Lýðræðisbandalagið (UDF,
sem er samband hægri- og miðjuflokka) hlaut 291 þingsæti af
þeim 577 þingsætum sem eru á franska þinginu og befur því
nauman meirihluta á þingi. Sósialistar hlutu 216 þingsæti og eru
því áfram stærsti flokkurinn. Kommúnistar hlutu aðeins 36 þing-
sæti og kemur flokkur þeirra verst út úr þessum kosningum með
um það bil 10% atkvæða og 36 þingmenn kjörna. Sérstaka athygli
vekur árangur Þjóðernisfylkingarinnar (Front national), flokks
hægri öfgamanna sem fær einnig um 10% atkvæða og jafn marga
þingmenn og kommúnistar. Sá flokkur mun nú í fyrsta skipti
sitja á þingi.
Að frátöldum kommúnistum
hafa talsmenn allra flokka lýst
yfir ánægju sinni með úrslitin.
Hefðbundnu hægri flokkarnir
viðurkenna reyndar að þeir hefðu
viljað fá afdráttarlausari meiri-
hluta á þingi. Þá hefðu þeir verið
í betri aðstöðu til að beita Mitter-
rand forseta þiýstingi. Þeir kenna
honum um að þeir hafí ekki fengið
rýmri meirihluta því hann lét
breyta kosningalögunum þannig,
að nú era hlutfallskosningar og
því hafa minni flokkar tiltölulega
fleiri þingmenn en ef gömlu ein-
menningskjördæmin hefðu enn
verið við lýði.
Sósíalistar era líka ánægðir
með úrslitin. Þeir hafa stærsta
þingflokkinn og virðast nú hafa
endurheimt það fylgi sem þeir
höfðu tapað á undanfömum áram.
Þeir lenda næstum óhjákvæmi-
lega í stjómarandstöðu en geta
þó haft talsverð áhrif á gang mála
í gegnum forsetann sem hefur
meira ráðrúm til aðgerða nú en
ef sigur RPR og UDS hefði verið
meiri.
Nú á Mitterrand leik
Ef svo hefði farið hefði Mitter-
rand sennilega neyðst til að skipa
Jacques Chirac, leiðtoga Lýðveld-
issambandsins og borgarstjóra
Parísar, í forsætisráðherraemb-
ættið. Nú er ekki lengur víst að
Chirac sækist eftir því þó hann
hafi talað þannig eftir að niður-
stöður vora ljósar. Sá sem mun
veita stjóm nýja þingmeirihlutans
forsæti mun tæpast vera öfunds-
verður vegna veikrar stöðu henn-
ar á þingi. Reymond Barre, fyrr-
verandi forsætisráðherra Giscard
d’Estaing, hefur alla tíð verið
andvígur því að nýr meirihluti
starfaði í „sambúð" við sósíal-
ískan forseta. Þó hann hafi lýst
því yfir eftir að úrslit kosninganna
vora ljós, að hann myndi ekkert
gera til að hindra starfsemi nýja
meirihlutans, hefur hann tök á
þvf að beita næsta forsætisráð-
herra talsverðum þrýstingi því
tala fylgismanna hans á þingi er
28. Hann getur því ráðið hvort
stjómin standi eða falli.
Mitterrand forseti getur á sama
hátt þrýst talsvert á nýju stjómina
með því að hóta að flýta fyrir
forsetakosningunum. Næsti for-
sætisráðherra, hvort sem hann
verður Chirac eða einhver annar,
mun sennilega stefna að forseta-
kjöri í næstu kosningum. Honum
er því mikilvægt að fá frið til að
stjóma í einhvem tíma og styrkja
sig þar með í sessi.
Nú eftir að þingkosningamar
eru afstaðnar virðast næstu for-
setakosningar vera ofarlega í
hugum allra hér, en þær verða í
sfðasta lagi eftir tvö ár. Mikið
veltur á því hvem Mitterrand
velur í forsætisráðherrastólinn.
Af því mun ráðast að talsverðu
leyti hvemig hinir hefðbundnu
hægriflokkar koma út úr stjómar-
tímabilinu sem nú fer í hönd. Nú
beinast augu allra að Mitterrand,
hann má draga ákvörðun sína
fram til annars apríl en þá hefst
opinberlega hið nýja kjörtímabil.
félagi og flokksfélagi í landinu
undir blaktandi fánum.
Kammersveitin, sem flutti tón-
listina, hafði sérstök tengsl við hinn
látna leiðtoga, því að hún ásamt
finnsku söngkonunni Aija Saijon-
maa höfðu fylgt Palme á stærstu
fundina f síðustu kosningabaráttu
og vora nákomnir vinir hans.
Ræðumennimir, sem fluttu hinstu
kveðjuna, vora forsætisráðherrann
Ingvar Carlsson fyrir hönd ríkis-
stjómarinnar og Sten Anderson
utanríkisráðherra fyrir hönd flokks-
ins. Þá hefur það aldrei gerzt áður,
að Svíakonungur flutti minningar-
ræðu við flokksathöfnina. Auk
þeirra töiuðu sVo framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, Rajiv Gabdhi,
Kalevi Sorsa, Anna Lindh, formað-
ur sambands ungra jafnaðarmanna
í Svíþjóð, Stig Malm, forseti sænska
alþýðusambandsins, og lokaorðin
vora Willy Brandts, forseta alþjóða-
sambands jafnaðarmanna. Að lok-
um tók allur mannQöldinn undir
með kómum, þegar sungin var
baráttusöngur sænska jafnaðar-
mannaflokksins: „Vi, sem bygger
landet".
Mér skilst, að einungis nánustu
ættingjar og vinir hafi verið við-
staddir kveðjuathöfnina í kirkju-
garðinum. Það mun vera eini hluti
sænsku þjóðkirkjunnar. Þar fór
biskup með bæn.
í tengslum við útför Palmes, þar
sem þama vora saman komnir allir
leiðtogar alþjóðasambandsins
ásamt Willy Brandt og Brano
Kreisky, fyrram kanslara Austur-
ríkis, var aðalumræðuefnið starf
Alþjóðasambandsins á næstu áram
við að efla hreyfingar jafnaðar-
manna í þriðja heiminum. Mér gafst
þama kostur á að kynnast í fyrsta
sinn persónulega mörgum þessara
leiðtoga, sem auðvitað var merkileg
lífsreynsla. Sérstaklega vakti at-
hygli mína, hvað fulltrúar ungra
jafnaðarmannahreyfínga í löndum
þriðja heimsins, vora fjölmennir á
þessum fundi, einkum frá löndum
Mið- og Suður-Ameríku og Afríku.