Morgunblaðið - 11.04.1986, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR11. APRÍL1986
53
Minning:
GuðmundurJ. Frí-
mannsson kennari
Þann 3. april lést að heimili sínu í
Vanabyggð á Akureyri Guðmundur
Júlíus Frímannsson, kennari eftir
margra ára vanheilsu.
Guðmundur var sonur hjónanna
Margrétar Jónsdóttur og Frímanns
Guðmundssonar, bónda á Hamri á
Þelamörk, og þar fæddist hann
þann 6. júlí 1910. Er Guðmundur
var enn bam að aldri, fluttist fjöl-
skyldan að Efstalandi í Öxnadal og
þar ólst hann upp í foreldrahúsum,
þar til hann fór suður til náms í
Kennaraskóla íslands og þaðan
lauk Guðmundur prófí vorið 1936.
Nokkru síðar hóf hann kennslustörf
í Gaulverjabæjarhreppi í Ámessýslu
og þar kenndi hann til ársins 1945.
Guðmundur undi þó ekki alltof
vel hag sínum hér syðra, Eyjafjörð-
urinn og heimaslóðir heilluðu og
þegar tækifæri bauðst, sótti hann
um skólastjórastöðu á Grenivík. Þar
var hann þó aðeins eitt ár, en var
þá veitt skólastjórastaðan á Hjait-
eyri og því starfí gegndi hann í 20
ár eða frá 1946-1966. Síðustu
starfsárin kenndi Guðmundur við
bamaskólana á Akureyri, lengst af
við Glerárskóla, þar sem hann
kenndi fram til ársins 1980, en þá
var hann farinn að kenna þess sjúk-
leika, er olli honum erfíðleikum síð-
ustu æviárin.
Guðmundur var mikill félags-
maður, áhugasamur um öll fram-
faramál, víðlesinn og fróður. Hann
var listfengur og gerði allmikið af
því síðustu árin að teikna og mála
myndir af stöðum, sem komu við
sögu hans og ijölskyldunnar. Vegna
hæfíleika hans hlóðust fljótt á hann
margvísleg félagsmálastörf. Hann
var lengi formaður Sjúkrasamlags
Amarneshrepps, ennfremur form.
slysavarnardeildar og skógræktar-
félags þess sama hrepps. Enn-
fremur lengi sóknarformaður
Möðruvallaklausturskirkju.
Hvort sem um var að ræða
kennslustörf eða önnur þau störf
sem Guðmundur vann, þá rækti
hann þau af kostgæfni og sam-
viskusemi. Hann var þekktur sem
afbragðskennari og farsæll í störf-
um sínum.
Þann 15. júní 1940 kvæntist
Guðmundur Evu Kristínu, dóttur
Magnúsar Gíslasonar, skálds. Hún
var uppalin hjá foreldrum mínum á
Kalmanstjöm. Eva lést hinn 15.
apríl 1981. Það hafa verið náin
samskipti milli íjölskyldna okkar
um áratugaskeið. Ótaldar em þær
ánægjustundir, sem við hjónin höf-
um átt á heimili þeirra Evu og
Guðmundar bæði á Hjalteyri og
Akureyri. Heimili þeirra var þekkt
fyrir sérstaka gestrisni og myndar-
skap og þau hjón bæði hlý og nota-
ieg og vildu hvers manns vandræði
leysa.
Eins og áður sagði var Guðmund-
ur jafnan störfum hlaðinn, ýmist
við skyldustörf eða félagsstörf. Lík-
iegt er þó, að félagsstörfin hafi
jafnvel verið frekari á tímann en
kennslan. Þrátt fyrir annimar gaf
Guðmundur sér tíma til tómstunda-
iðkunar. Hann var mikill málamað-
ur og hafði mikið dálæti á esper-
anto. Það mál lærði hann til hlítar
og skrifaðist á við fjölda esperant-
ista úti í heimi.
Helga Grímsdóttir
frá Dal - Minning
Tvö em böm þeirra Guðmundar
og Evu: Margrét Rannveig, f. 14.
apríl 1946, gift Vilhjálmi Rafni
Ágústssyni og Frímann Magnús, fí
25. maí 1950, kvæntur Solveigu
Jóhannsdóttur.
Það var mikið lán fyrir Guðmund,
að bæði börnin bjuggu jafnan í
nágrenni hans og síðustu árin bjó
hann í sambýli við son sinn og fjöl-
skyldu hans. Þetta fyrirkomulag
veitti honum það skjól og það ör-
yggi, sem hverjum manni er nauð-
synlegt, þegar halla tekur undan.
Við hjónin eigum margar góðar
minningar frá indælum samvem-
stundum með Guðmundi, nú síðast
fyrir einum mánuði, er við sátum
að kaffídrykkju í Vanabyggðinni.
Við þökkum þá ánægjustund og
margar slíkar, og sendum börnun-
um og fjölskyldum þeirra einlægar
samúðarkveðjur.
Guðmundur verður jarðsunginn
frá Akureyrarkirkju íáag.
Oddur Ólafsson
Pétur Valdimars-
son — Minning
Pétur Valdimarsson fæddist 17.
september 1928 að Hraunsholti í
Garðabæ, sonur hjónanna Valdi-
mars Péturssonar bónda, hann
fæddist á Setbergi, Garðahreppi 15.
júlí 1902, sonur Péturs Ólafssonar
og Ástríðar Einarsdóttur sem var
ættuð úr Mýrdal. Móðir Péturs,
Sigurlaug Jakobsdóttir, fædd 14.
október 1898, Gunnarssonar frá
Skíðastöðum í Skagafírði, Gunnars-
sonar. Pétur ólst upp í Haunsholti
hjá foreldmm sínum og bræðmm,
Jakobi tvíburabróður sínum og
Guðmundi Helga, sem var elstur,
fæddur 8. apríl 1926, hann dó 4.
júní 1951 úr berklaveiki á Vífils-
stöðum eftir 7 ára legu þar. Áður
leigubflstjóri í Hafnarfírði; Ástráði
sem var yngstur, fæddur 23. maí
1935 sem hefur starfað lengi sem
vinnuvélastjóri í Garðabæ, þeir
bræður búa báðir í Hraunsholti.
Jakob er vélvirki og starfar hjá
Stálvík í Garðabæ, hefur starfað
þar síðan fyrirtækið hóf sína starf-
semi þar.
Pétur heitinn gekk í bamaskóla
í Garðabæ sem var þá farskóli á
Vífílsstöðum. Eftir fermingu var
Pétur einn vetur í Flensborgarskóla,
vann svo ýmis störf, aðallega land-
búnaðarstörf á ýmsum bæjum í
Garðabæ. Pétur fékk ökuleyfí á
afmælisdaginn sinn 18 ára, ók svo
vömbifreið í þrjú ár, tók svo „meira-
próf“, festi kaup á nýrri fólksbiffeið
og hóf akstur á Fólksbflastöðinni í
Hafnarfirði, ók þar til 1983 að hann
Iagði inn leyfí sitt og hóf störf hjá
Hagvirki hf. sem vömbifreiðastjóri,
þar til hann lést á heimili sínu
morguninn 28. nóvember 1985.
Hann var jarðsunginn frá Garða-
kirkju 5. desember. Pétur minn
kvæntist haustið 1953 Lilju Sig-
fínnsdóttur frá Grænanesi í Nes-
kaupstað. Þau eignuðust þijú
mannvænleg börn, Guðmund
Helga, trésmið, fæddan 6. janúar
1954 sem býr í Bolungarvík. Þau
hjón eiga þijú böm; Hrönn húsmóð-
ir í Kópavogi sem á einn son, Pétur
Ölver, á þriðja ári. Hrönn er fædd
23. febrúar 1959; Hildur sem er
yngst, fædd 30. ágúst 1962 og er
hárgreiðslumeistari í Garðabæ. Hún
býr í Hamraborg í Kópavogi ásamt
eiginmanni sínum, Rúnari, þau em
bamlaus.
Pétur og Lilja bjuggu fyrsta árið
í kjallaranum hjá foreldmm Péturs
í Hraunsholti. Árið eftir byggði
hann sér einbýlishús við hliðina á
Ástráði bróður sínum. Þau slitu
samvistir.
Ég kynntist Pétri mínum ekki
persónulega fyrr en við hittumst í
anddyrinu á Vistheimilinu Vífíls-
stöðum á þrettándanum 1977. Ég
var þá að fara í göngutúr en hann
að koma inn skellihlæjandi. Ég
hafði oft heyrt hans getið enda var
hann hvers manns hugljúfi og vildi
hvers manns vanda leysa, hann
þekkti mig strax enda átti ég oft
leiðir um Hafnaifyörð á ámnum
1952-56. Ég var þá leigubflstjóri í
Keflavík en átti sjálfur lögheimili í
Hafnarfírði í þijú ár því konan mín
átti þar heima. Við höfðum báðir
átt í glímu við konung Bakkus,
a.m.k. ég. Ég hafði oft leitað lækn-
inga á Kleppi. Eftir þetta hittumst
við oft á fundum, oftast á fímmtu-
dagskvöldum, á Vífílsstöðum og
víðar. Ég kallaði hann einkabflstjór-
ann minn enda ók hann með mig
út og suður, suður með sjó og
austur um allar sveitir án þess að
í dag er til moldar borin Helga
Grímsdóttir frá Dal við Múlaveg.
Hún fæddist í Reykjavík 1888 á
Grímsstöðum þar sem foreldrar
hennar bjuggu. Sá bær mun hafa
staðið við Bergstaðastræti en er nú
löngu horfinn fyrir vaxandi þéttbýli
eins og margir gamlir bæir í
Reykjavík.
Helga var ein af þessari svoköll-
uðu „aldamótakynslóð" og bar hún
þess glöggt vitni. í byijun 20. aldar
fór að lifna yfír þjóðinni. Fólk fékk
nýja von í öllu brauðstritinu. Ung-
mennafélögin voru þá stofnuð og
höfðu mikil menningaráhrif. Fólkið
varð glaðara og skáldin ortu „Hnig-
innar aldar tárin láttu þorna“.
Auðvitað varð Helga fyrir þessum
áhrifum. Kjarkur og glaðværð ein-
kenndu hana fram á síðustu ár.
Árið 1919 giftist hún Magnúsi
Magnússyni. En 1920 byggðu þau
bæ sinn, Dal, við Múlaveg. Við
þann bæ var hún kennd síðan. Þetta
var á árunum eftir fyrri heimsstyij-
öldina. Þá var mjög hart í ári hjá
verkafólki í Reykjavík. Menn gengu
um atvinnulausir og liðu jafnvel
skort. Það þurfti kjark til að taka
sig upp og flytjast „inn fyrir bæ“
eins og þá var kallað. Reykjavíkur-
bær úthlutaði fólki erfðafestulönd-
um ef það vildi byggja sér lítið býli
til hjálpar lífsbaráttunni. Margt
dugnaðarfólk tók þessu fegins
hendi. Helga og Magnús voru í
þeim hópi. En landið sem fólkið fékk
var ekki glæsilegt, blautar mýrar
°g grýtt holt. Þá voru engar stór-
virkar vinnuvélar eins og nú og fólk
vann þarna hörðum höndum með
skóflu og haka. Og þama voru
mýrar ræstar fram og gerðar að
túnum. Melar plægðir og gerðir að
görðum sem ræktaðar voru í kart-
öflur og allskonar grænmeti. Menn
höfðu einnig kýr og hænsni. Og
þama risu upp mörg smábýli sem
mörgum þóttu búsældarleg. Auðvit-
að vann fólkið mikið. En við krakk-
amir sem ólumst þama upp og ég
sem þessar línur rita var ein í þeirra
hópi, höfðum alltaf nóg að borða
og okkur leið vel.
Árið 1934 missti Helga mann
sinn frá 7 bömum. Og það yngsta
ekki nema mánaðargamalt. Allir
geta séð hversu mikið áfall það
hefur verið. En nú var gott að eiga
kjark og kraft í kögglum. Hún hélt
búskapnum áfram með bömum sín-
um sem öll voru dugleg eins og þau
áttu kyn til. Allt gekk vel. Aldrei
þurfti hún að þiggja af sveit sem
þá var stolt allra.
Síðustu ár æfí sinnar átti hún
heimili hjá Aðalheiði dóttur sinni
og manni hennar. Þar átti hún gott
æfíkvöld. Það var gaman að heim-
sækja Helgu á heimili þeirra
mæðgna í Efstasundi 80. Og nú
snéri hún sér að hannyrðum. Hún
var vel virk og jafnvel listræn í
litavali. Sína síðustu mynd saumaði
hún níræð en enginn sá það á
myndinni. En mest var þó gaman
að heyra h'ana segja frá. Hún hafði
góða frásagnargáfu eins og mörgu ..
íslensku alþýðufólki hefur verið
gefín. Auðvitað sagði hún frá löngu
liðnum tímum. Frásögnin var lát-
laus en allir hlustuðu. Sjálf vissi
hún ekki að hún var að segja brot
úr sögu þjóðarinnar.
Nú er Helga Grímsdóttir öll. Hún
mun vera síðasta konan sem kveður
af þeim mörgu sem fluttu „inn fyrir
bæ“ og brutu land í mýrinni. Nú
standa þar einhver fegurstu hverfi
borgarinnar, Laugardalur og Heim-
ar.
Bjarnheiður Ingiinundar-
dóttir frá Litla-Hvammi.
taka gjald, enda hef ég ekki átt
bifreið síðan.
Eftir að Pétur var orðinn einn
var hann í kjailaranum hjá móður
sinni og föður. Hann var að fara í
vinnuna þegar hann andaðist, var
búinn að fara í sokkana sína. Ég
sit núna við eldhúsborðið hjá móður
hans og krota þetta niður. Ég hefði
sjálfur kosið að skrifa heila bók um
Pétur minn enda getur vel verið að
ég taki upp á því í ellinni. Hún
hefur alltaf verið mér góð, hún
Sigurlaug.
Ég votta aðstandendum, foreldr-
um, Lilju, bræðrum hans, bömum
og bamabömum mínar bestu sam-
úðarkveðjur. Guð blessi Pétur minn.
Árni Sveinsson
Birting afmælis-
og minningargreina
IUorgvnblaðið tekur afmælis- og minningargreinar til birting-
ar endurgjaldslaust. Tekið er við greinum á ritstjóm blaðsins
á 2. hæð í Aðalstræti 6, Reykjavík og á skrifstofu blaðsins í
Hafnarstræti 85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að
greinar verða að berast með góð-
um fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á
mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.
í minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Ekki eru
tekin til birtingar fmmort ljóð um
hinn látna. Leyfilegt er að birta
Ijóð eftir þekkt skáld, 1—3 erindi
og skal þá höfundar getið. Sama
gildir ef sálmur er birtur. Megin-
regla er sú, að minningargreinar
birtist undir fullu nafni höfundar.
Við birtingu afmælisgreina
gildir sú regla, að aðeins eru birtar
greinar um fólk sem er 70 ára
eða eldra. Hins vegar eru birtar
afmælisfréttir með mynd í dagbók
um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er á það lögð að
handrit séu vel frá gengin, vélrit-
uð og með góðu línubili.

Lokað
Lokað
Vegna útfarar THORS R. THORS, forstjóra, verða skrif-
Skrifstofur vorar og Varakonsúlat ítaliu verða lokaðar stofur okkar og vörugeymslur lokaðar í dag.
eftir hádegi í dag vegna jarðarfarar THORS R. THORS Björninn hf.,
aðalræðimanns. Borgartúni 28,
G. Helgason & Melsted hf. Reykjavík.