Morgunblaðið - 26.04.1986, Síða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. APRÍL1986
þú qeFst e-kk.1 upp, er pc&\?"
áster___
... að vera stöðugt
hvort hjá öðru.
TM Req. U.S. Pat. Off.—all rights reserved
" T Los Angeles Times Syndicate
Vinnustaðarfundur hófst
fyrir hálftíma!
HÖGNIHREKKVISI
Aðstandendur réttlausir g’agn-
vart kröfum lækna til krufningar
Mig langar til að koma hér á
framfæri þakklæti til séra Þorbergs
Kristjánssonar fyrir hið ágæta er-
indi hans um daginn og veginn, sem
hann flutti 7. þ.m. Hann kom víða
við og drap á ýmis athyglisverð
mál. Meðal þeirra var vamarleysi
fólks gagnvart kröfum lækna um
krufningar, en samkvæmt minni
reynslu og margra annarra virðist
það algjört, nema kannski ef við-
komandi deyr á sjúkrahúsi eftir að
hafa legið þar.
Þetta málefni snertir mig talsvert
því tvisvar hef ég nú verið neydd
til þess að láta kryfja ástvini mína
eftir skyndidauðsföll og var þó
enginn vafi um dánarorsök þeirra.
í fyrra skiptið, fyrir nokkrum árum,
var ég látin bíða drykklanga stund
að næturlagi á Borgarspftalanum
eftir að mér hafði verið tilkynnt,
að móðir mín hefði verið látin er
þangað kom. Aðstoðarborgarlæknir
var ræstur út til þess að tilkynna
mér, að ekki yrði gefíð út dánarvott-
orð nema ég samþykkti krufningu
og án þess væri presti ekki heimilt
að jarða, lögum samkvæmt. Ég var
varla með sjálfri mér eftir þetta
óvænta dauðsfall og hafði ekki þrek
til að mótmæla, sem raunar hefði
ekki þýtt neitt eftir því sem ég hef
nú séð.
í vetur varð ég aftur fyrir ást-
vinamissi eins óvænt og skyndilega
og í fyrra skiptið og nú endurtók
sagan sig — bið á Borgarspítala
eftir utanaðkomandi lækni, sem
flutti mér sama huggunarríka boð-
skap og í fyrra skiptið. En nú var
ég viðbúin og ákveðin í að standa
á móti eftir mætti, — einnig upp-
komin böm mín sem biðu með mér,
öll jafn mótfallin krufningu. Við
fórum heim án þess að gefa sam-
þykkið, en það átti eftir að koma í
ljós, að engu máli skipti hvort við
samþykktum eða ekki — það var
bara spurt til málamynda. Við höfð-
um samband við ýmsa vegna þessa
máls, en það var sama við hvem
talað var — alls staðar var komið
að ókleifum vegg. Endir málsins
varð sá, að hringt var í mig frá
fógetaembættinu og mér tilkynnt
að kveðinn hefði verið upp úrskurð-
ur um að krufning væri heimil og
síðan var fulltrúi frá embættinu
sendur heim til mín til að lesa fyrir
mig úrskurðinn.
Hvar er nú þetta rómaða frelsi
á íslandi, sem alltaf er verið að
dásama? Menn eiga að hafa leyfi
til alls, — þeir mega eyðileggja eigið
líf og annarra að vild og það má
ekki leggja hömlur á þetta eða hitt
— æðstu menn þjóðarinnar em svo
mótfallnir höftum og bönnum.
En væri hægt að fá svar frá
þessum æðstu mönnum um það,
hvemig stendur á þessu réttinda-
leysi gagnvart kröfum lækna?
Flugmaður skrifar um hugsan-
lega sameiningu flugfélaganna:
Vinsamlegast lesið yfir rök al-
þingismanna og ráðherra frá því
að Flugfélag íslands og Loftleiðir
voru sameinuð. Kynnið ykkur hvort
nokkuð hefur breyst, þau verkefni
sem ekki voru talin til skiptanna
Á ekki fólk sjálft eða nánustu
aðstandendur að ráða hvort lík séu
krufin, a.m.k. þegar enginn grunur
er um að glæpsamlegt athæfi liggi
að baki?
I grein sem birtist f „Weekend-
avisen" f desember sl. undir fyrir-
sögninni „Diskret handel með lig-
dele" kemur fram að þúsundir
heiladingla séu árlega fjarlægðir úr
líkum og seldir dönskum lyQaverk-
smiðjum.
Vonandi gerist ekki hliðstætt
hér.
Að lokum vil ég beina þeirri
fyrirspum til dómsmálaráðherra,
hvort aðstandendur eigi ekki ann-
arra kosta völ en leita úrskurðar
Hæstaréttar í þessu augljósa mann-
réttindabroti.
Sé virkilega svo, að læknar hafa
heimild til krufninga gegn vilja
þeirra, sem hlut eiga að máli, er
þá ekki augljós þörf á lagabreytingu
varðandi þetta sem mörgum er
mikið tilfinningamál og snertir
frumstæðustu mannréttindi?
Ekkja
þá, hafa því miður ekki vaxið svo
að ástæða sé að fara að endurtaka
þau vandamál sem ollu þeirri sam-
einingu.
P.S. Þar sem menn hafa verið
ásakaðir um að standa ekki við orð
sín, væri ekki úr vegi að þið rifjuðuð
upp loforð stjómvalda við Flugleiðir
á sameiningartímanum.
Skilaboð til Stein-
gríms og Matthíasar
Víkverji skrifar
Nú hefur áfengisverð verið
hækkað einu sinni enn. Er
ekki að efa, að viðskiptavinir áfeng-
isbúðanna kyngi því eins og öðru.
Athygli Víkveija var vakin á því á
dögunum, hve einkennilegt það sé,
að loka þurfi öllum útsölum áfengis-
verslunar ríkisins, þegar breytt er
um verð á vörunni. Viðmælandi
Víkveija sagði, að væri sami háttur
hafður á í stórverslunum hlytu þær
að verða oftar lokaðar en opnar,
þar sem ávallt er um einhveijar
verðbreytingar að ræða. Þá vekur
einnig undmn, hvers vegna ekki er
unnt að breyta verðinu til dæmis á
laugardögum í stað þess að loka
áfengisbúðunum.
Vafalaust era einhver rök fyrir
því hjá einkasölu áfengis og tóbaks,
að þessi háttur skuli hafður á verð-
breytingum hjá stofnuninni. Hann
myndi ekki tíðkast, ef um sam-
keppni væri að ræða og ekki heldur
hitt að neita að taka við ávísunum
af viðskiptavinunum. Kannski
breytist hið síðamefnda nú, þegar
bankamir era byijaðir að gefa út
sérstök kort því til staðfestu, að
þeir ábyrgist gjörðir viðskiptavina
sinna, að vissu marki. Raunar er
hugsanlegt, að bankamir undan-
skilji ábyrgð sína, þegar verslað er
við eina helstu tekjulind rikisins.
Færi svo sem vel á því, að ríkis-
bankamir reyndu að takmarka
viðskipti manna við ríkið með þeim
hætti.
Það hljóta að vera annað en
rekstrarleg rök, sem ráða því,
hvemig staðið er að verðbreyting-
um í hinum opinbera áfengisbúðum.
Hvers vegna er t.d. ekki unnt að
breyta verði á vodka einn daginn,
ef innkaupsverð á því breytist, og
rauðvíni hinn daginn o.s.frv?
XXX
Verðmyndun á áfengi er að
sjálfsögðu ríkisleyndarmál. í
fjárlögum er áætlað, hve miklar
tekjur verði af einkasölu áfengis
og tóbaks og er verðlagning annars
vegar vegar miðuð við það og hins
vegar innkaupsverðið. Fyrir utan
að kaupa áfengi í verslunum ríkisins
geta menn keypt það löglega á
ferðalögum erlendis og flutt tak-
markað magn með sér inn til lands-
ins. Um þennan innflutning gildir
reglugerð, sem nýlega var end-
umýjuðoger nú nr. 173/1986.
Samkvæmt reglugerðinni mega
ferðamenn flytja með sér tollfijálst
áfengi inn í landið í þessu magni:
1 lítra að styrkleika 21% til 47% +
1 lítra að styrkleika undir 21% eða
1 lítra að styrkleika 21% til 47% +
6 lítra af erlendu öli eða 8 lítra af
innlendu öli eðal lítra að styrkleika
undir 21% + 6 lítra af erlendu eða
8 lítra af innlendu öli eða 2 lítra
af áfengi undir 21%.
Meginreglan er sem sé sú, að
menn geta aldrei haft nema eina
flösku af sterku áfengi með sér
tollfijálst inn í landið og aldrei nema
einn kassa af bjór (magnið fer eftir
uppranalandi) en sleppi þeir bæði
sterku áfengi og bjór mega þeir
hafa með sér tvær flöskur af léttu
áfengi.
A
7. grein reglugerðarinnar nr.
173/1986 segir, að hafi farþegi
við komu til landsins meðferðis
meira magn af áfengi en að ofan
er lýst og framvísi hann vamingn-
um við tollgæslu sé honum heimilt
að halda til viðbótar allt að þreföldu
ofangreindu magni. Nær þetta ekki
til öls. Til að halda umframmagninu
þurfa menn að greiða einkasölu-
gjald.
Einkasölugjaldið, sem menn
borga tollvörðum, er vafalaust
þannig reiknað, að ekki er um beina
samkeppni við einkasölu ríkisins að
ræða en gjaldið rennur til hennar.
Fyrir aukalítra af rauðvíni eða hvít-
víni á að borga 270 kr. Fyrir auka-
lítra af portvíni, sherry og madeira
470 kr. Fyrir aukalítra af vermút
og aperatívum undir 22% styrkleika
500 kr. Fyrir auka-lítra af aperatív-
um yfír 22% styrkleika 720 kr.
Fyrir íslenskar áfengistegundir 710
kr. Fyrir koníak, viskí, vodka, gin,
genever, romm o.s. frv. 1.000 kr.
Nú kostar þriggja pela flaska af
Smimoff vodka 960 krónur í ríkinu.
Þriggja pela flaska af Ballantine
viskí kostar nú 1100 kr. íslenskt
brennivín kostar 740 kr. Bandarískt
hvítvín kostar 320 kr., Chablis 630
kr., St. Emelion rauðvín 480 kr. og
þannig má áfram telja. Þessar tölur
gefa til kynna, að e.t.v. borgi sig
að hafa meðferðis umframmagn af
hvítvíni og rauðvíni.
Leiðrétting: Víkveiji hafði rangt
fyrir sér á miðvikudaginn, þegar
hann hélt því fram, að Tosca hefði
ekki verið sýnd hérlendis. Hún var
framsýnd hér í Þjóðleikhúsinu
haustið 1957.