Morgunblaðið - 03.06.1986, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. JÚNÍ1986
HOMEBLEST
... ínýjumumbúóum
Þæreru meiriháttargóðarnýju Goðapylsumar á
grillið eð’í pottinn og svo
líka í veislumar
bragðið þaðhrífur já
minnamánúsjá.

mmmmmmm
Grillur í skól-
um eða grillur
í blaðamanni
eftir Ingibjörgu As-
geirsdóttur og Sigrúnu
Guðmundsdóttur
í greinum þeim um skólamál sem
birst hafa undanfarið í Morgun-
blaðinu, hefur Guðmundur Magnús-
son blaðamaður ráðist harkalega
að flestum þáttum í starfi grunn-
skóla á íslandi. Hann fjallar meðal
annars um uppeldis- og kennslu-
fræði, námskrárgerð, skipulag
skólastarfs og menntun kennara og
telur öllu ábótavant.
Við fögnum umræðu um skóla-
íál, en hefðum óskað þess að hún
byggði á meiri þekkingu og skiln-
ingi en minna á fordómum. Þannig
hefði umræðan verið betur til þess
fallin að bæta íslenskt skólastarf.
Við viljum hér aðallega taka til
umræðu þá þætti í skrifum blaða-
mannsins sem við þekkjum best til,
þ.e. dagleg störf kennara í grunn-
skólum.
í grein sinni „Grillur í skólum"
(Mbl. 24.4. ’86) ásakar Guðmundur
Magnússon kennara um að starfa
samkvæmt „firrum í ríkjandi skóla-
speki". Að mati blaðamannsins hafa
þessar „firrur“ „valdið upplausn í
skólum".
Við höfum sem kennarar leitast
við að haga störfum okkar í sam-
ræmi við það sem blaðamaðurinn
kallar „firrur“ og verðum því að
taka þessar ásakanir til okkar. Við
höfúm hinsvegar ekki orðið varar
við að afleiðingin af slíkum starfs-
háttum væri sú að í skólum landsins
ríkti upplausn, og það sem blaða-
maðurinn kallar „firrur" teljum við
mikilvæga þætti í árangursríku
skólastarfi.
Frumkvæði og
áhugi nemenda
Fyrsta „firran" sem blaðamaður-
inn segir kennara starfa samkvæmt
er sú „að frumkvæði í námi eigi
að koma frá nemendum og nám og
kennsla eigi að taka mið af áhuga
eða áhugaleysi nemenda". Þetta
skýrir blaðamaðurinn þannig að það
feli í sér algjört stjómleysi á því
hvað og hvort nemendur læri.
Áhugi og frumkvæði eru nátengd
hugmyndum okkar um nám og
kennslu. Við sjáum það sem eitt
mikilvægasta hlutverk kennarans
að vekja og viðhalda áhuga bama
og unglinga á námi og menntun.
Hæfileikinn til að vekja áhuga
nemenda á viðfangsefninu hefur
jafnan verið aðalsmerki góðra kenn-
ara.
Það er hætt við því að þekking
sem nemendum er ætlað að afla sér
af litlum eða engum áhuga komist
ekki til skila eða síist inn í sam-
hengislausum brotum. Nemendur
sem em áhugalausir og skortir
frumkvæði em líka óvirkir í námi.
Þeir sitja og bíða eftir því að náms-
efnið sé matreitt fyrir þá og þeir
síðan mataðir á því.
Auk þess má ætla að nemendur
sem ekki hafa vanist við fmmkvæði
og sjálfstæði í námi eigi örðugt
með að stunda framhaldsnám þar
sem slíks er krafist.
Kennarar em ekki einir um að
finnast áhugi og frumkvæði í námi
mikilvægir þættir. Foreldrar tala
mikið um áhuga/áhugaleysi bama
sinna í samtölum við kennara og
vilja að þau stundi námið af áhuga
og að fmmkvæði þeirra í námi sé
eflt.
Röðun í bekki
Önnur „firran" sem blaðamaður-
inn telur upp er sú „að röðun í
bekki sé undir öllum kringumstæð-
um röng. Það er talið félagslega
rangt að leyfa ekki vanþroska böm-
„Kennarar eru ekki
einir um að finnast
áhugi og frumkvæði í
námi mikilvægir þættir.
Foreldrar tala mikið
um áhuga/áhugaleysi
barna sinna í samtölum
við kennara og vilja að
þau stundi námið af
áhuga og að frumkvæði
þeirra í námi sé eflt.“
um eða bömum með skerta náms-
getu að vera í sama bekk og önnur
böm.“ Hér blandar blaðamaðurinn
saman tveimur málum sem ekki
þurfa að eiga samleið. Annars vegar
er hér á ferðinni spumingin um það
hvort raða eigi í bekki eftir náms-
getu og hins vegar spumingin um
það hvort andlega eða líkamlega
fötluð böm eigi að ganga í almenn-
an skóla.
Það hefur ekki tíðkast hér á landi
að raða í bekki eftir námsgetu.
Aftur á móti hefur verið raðað í
bekki eftir námsárangri. Hugtakið
„námsgeta" vísar til eðlislægra
þátta sem tengjast hæfileikum
bama til að læra, meðal annars
þeirrar þekkingar sem boðið er upp
á í skólum. Það er svo annað mál
hvort námsárangurinn verður í
samræmi við námsgetuna. Það er
háð Qölmörgum þáttum, meðal
annars því hvort bamið hefur áhuga
á námi sínu. Jafnvel viðhorf um-
hverfisins til getu þeirra, jákvæð
eða neikvæð, skipa miklu um árang-
ur.
Til þess að hægt væri að raða
bömum í bekk eftir námsgetu, yrði
að vera til mælikvarði sem gerði
okkur kleift að mæla námsgetu í
þeim óteljandi tilbrigðum sem kenn-
arar sjá í starfi sínu. En svo er ekki.
Samt mælir blaðamaðurinn með
röðun í bekki eftir námsgetu. Við
skulum athuga nánar hvað sllkt
felur í sér vitandi að við höfum
engan áreiðanlegan mælikvarða til
að mæla námsgetu. Röðun í bekki
felur það í sér að sumir nemendur
fara í besta bekk, við skulum kalla
það A-bekk upp á gamlan islenskan
máta. Aðrir em í meðallagi og fara
í B-bekk. Svo em það „tossamir"
sem fara i C-bekk. Þeir fá tossa-
stimpil sem loðir við þá allan náms-
tímann, hversu vel sem þeir reyna
að vinna. Reynslan sýnir að ef
bömum er raðað í bekki eftir náms-
árangri á fyrstu ámm skólagöngu,
þá helst sú röðun nokkum veginn
út alla skólagönguna. Þegar böm
em á þennan átt flokkuð eftir vafa-
sömum mælikvarða og þannig gefin
vafasöm sjálfsímynd sem lengi loðir
við,,þá skyldi engan undra að flestir
"kennarar hafi á móti röðun í bekki
eftir námsgetu eða námsárangri á
gmnnskólastigi.
Og svo em það bömin sem blaða-
maðurinn kallar „vanþroska" og að
hans mati eiga enga samleið með
„eðlilegum" bömum og ætti því að
koma fyrir annars staðar þar sem
þau em ekki fyrir öðmm. Þessi
böm eiga samkvæmt landslögum
rétt á skólagöngu, og samkvæmt
íslenskum gmnnskólalögum hefur
skólaganga það meðal annars að
markmiði að bömin fái tækifæri til
að læra að vera virkir þátttakendur
í lýðræðisþjóðfélagi. I okkar lýð-
ræðislega þjóðfélagi em borgarar
alla vega, „eðlilegt" fólk og andlega
og líkamlega fatlaðir. Ef fatlaðir
em hafðir í sérstofnunum hvemig
eiga þeir þá að læra að vera virkir
þátttakendur í þjóðfélaginu? Dæmin