Morgunblaðið - 11.06.1986, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR11. JtJNÍ 1986
Minnsta hækkun fisk-
verðs síðustu átta ár
ÁKVÖRÐUN um fiskverð í lok maímánaðar var á ýmsan hátt frá-
brugðin því, sem verið hefur undanfarin ár. Fiskverð hækkaði
aðeins um 1,5% að meðaltali og hefur það aldrei hækkað svo lítið
síðustu 8 ár. Ennfremur var verðið ákveðið dl tveggja verðtímabila
í senn og verðhækkunin þvi í raun minni en 1,5% þegar miðað er
við hækkun fyrir hvert þriggja mánaða tímabil eins og verið hefur.
Samkomulag varð milli fulltrúa kaupenda og seljenda, en það er
mjög fátítt að fiskverð sé ákveðið án þátttöku oddamanns. Loks er
í samkomulaginu gert ráð fyrir breytingu á skiptahlutfalli sjómönn-
um í vil 1. september næstkomandi til að vega upp á móti launahækk-
unum landverkafólks.
Yfímefnd Verðlagsráðs sjávarút-
vegsins að þessu sinni skipuðu Ámi
Benediktsson og Magnús Gunnars-
son, fulltrúar fískkaupenda, og
Kristján Ragnarsson og Guðjón A.
Kristjánsson, fulltrúar útgerðar og
sjómanna. Hér fer á eftir álit þess-
ara manna á fískverðsákvörðuninni:
Magnús Gunnarsson:
Verðið hefði átt að lækka
„ÞAÐ ER Ijóst miðað við stöðu
fiskvinnslunnar og þá starfs-
hætti, sem í raun ætti að viðhafa,
að fiskverð hefði átt að lækka.
Frystingin er rekin með tapi. En
menn mátu það einhvers virði
að ná heildarsamkomulagi til að
tryggja aukinn stöðugleika út
árið og leggja sitt af mörkum tU
að koma stjórn á efnahagsmál-
in,“ sagði Magnús Gunnarsson.
„Annar þáttur þessa er, að samið
var um tvö verðtímabil í senn,
þannig að hægt er að gera áætlanir
til ársloka og menn þurfa ekki að
eiga á hættu óvæntar breytingar á
fískverði á haustmánuðum. Fisk-
vinnslan færir verulega fóm með
þessu samkomulagi og óvissan í
gengismálunum hjálpar ekki upp á
sakimar. Sveiflur á gengi doliars
auka erfíðleikana stöðugt.
Við þurfum að fara að lengja þau
tfmabil, sem ýmsar ákvarðanir
miðast við, svo sem gildistíma físk-
verðs og kjarasamninga. Það er
eina leiðin til að auka stöðugleika
í efnahagsmálum og rekstri. Með
stuttum tímabilum eykst óvissu-
þátturinn og óhægt verður að áætia
rekstur og fleira nema til skamms
tíma.
Árni Benediktsson:
Ákvörðunin staðfestir
kerfisbreytinguna
„ÞAÐ VAR mikilvægt að ná
samkomulagi um fiskverðið
núna, þar sem þetta er fyrsta
verðlagning eftir veigamikla
kerfisbreytingu. Þetta sam-
komulag staðfestir þessa breyt-
ingu og jafnframt, að hún hafi
farið fram með góðu samkomu-
lagi allra aðila,“ sagði Ami
Benediktsson.
„Þetta samkomulag rýfur hug-
myndina um sjálfvirkt samhengi
milli fískverðs og launaþróunar í
landi. Það er mjög mikilvægt, ætl-
um við að ná valdi á verðbólgunni,
þar sem þetta gefur möguleika á
því að fást við réttar efnahagstærð-
ir í réttu samhengi. Þess þarf jafn-
framt að gæta, að samanburðurinn
við sjómenn raski ekki launaþróun-
inni í landi heldur. Þar verður einnig
að vera hægt að fjalla um réttar
efnahagsstærðir í réttu samhengi.
Stigið var skref í þá átt að tegnja
laun sjómanna við afkomu útgerð-
ar. Ástæða er til að ganga lengra
í því efni og munu sjómenn og út-
vegsmenn væntanlega haida áfram
að ræða þau mál. Skiptahlutfall
þarf að geta breytzt í hlutfalli við
aðrar kostnaðarbreytingar án þess
að til stórátaka þurfí að koma miili
sjómanna og útgerðarmanna. Það
er svo aftur neikvætt við þessa
verðákvörðun, að nauðsynlegt
reyndist að ákveða hærra verð en
fískvinnslan þolir. Það reyndist
nauðsynlegt til að ná þeim mark-
miðum, sem ég hef minnzt á,“ sagði
Ámi Benediktsson.
Kristján Ragnarsson:
Víðtækt og ánægju-
legt samkomulag
„SAMKOMULAGIÐ er mjög víð-
tækt og sérstaklega ánægjulegt
að það tókst i framhaldi af sjóða-
kerfisbreytingunni, sem menn
urðu sammála um. Auk þess
rennir þetta samkomulag mjög
styrkum stoðum undir þær efna-
hagsaðgerðir, sem gerðar voru í
ársbyrjun með almennum kjara-
samningum. Þetta samkomulag
á ekki að raska þeim og áhrif
þess á gengi krónunnar eru
engin og því á það ekki að þurfa
að breytast á árinu vegna sjávar-
útvegsins," sagaði Kristján
Ragnarsson.
„Þetta er að mörgu leyti óvenju-
leg ákvörðun. í fyrsta lagi vegna
þess, að þama náðist allsheijarsam-
komulag og úrskurðar oddamanns
var ekki leitað eins og svo algengt
hefur verið. í öðru lagi urðu menn
sammála um að setja saman tvö
verðtímabil í eitt vegna þess, að við
gerum ráð fyrir minni verðlags-
breytingum nú en áður og þær, sem
verði, séu ennfremur fyrirséðar á
árinu. í þriéja lagi var þama um
tiltölulega litla fískverðsbreytingu
að ræða, sem stafar af því, að geta
fiskvinnslunnar í þessu efni er mjög
takmörkuð og á móti því kemur að
staða útgerðar er betri en oftast
áður og tekjur sjómanna líka. í
fjórða lagi er um að ræða samkomu-
lag milli okkar og sjómanna. Vegna
þess að fískverð hækkar ekki meira
en þetta bætum við tekjur þeirra
umfram fískverðbreytinguna með
því að hlutur þeirra úr aflanum
hækkar um 1 prósentustig, úr 70%
í 71% þegar landað er hér heima.
Þetta gefur þeim launahækkun upp
á 1,4%,“ sagði Kristján Ragnarsson.
Skipshöfnin á ms. Geira Péturs hlaut Landsbankabátinn.
Morgunblaðið/Silli.
Hefðbundinn sjómanna-
dagur á Húsavík
Magnús Bjarnason (t.v.) og Sören Einarsson voru heiðraðir á sjó-
mannadaginn á Húsavík.
Húsavík.
HÁTÍÐAHÖLD sjómanna-
dagsins á Húsavík hófust á
laugardag með kappróðri og
kappsiglingu hraðbáta og
unglingadansleik um kvöldið
í félagsheimilinu, og á sunnu-
dag var siglt með börnin um
Skjálfandaflóa.
Á sunnudaginn hófust hátíða-
höldin kl. 8 með messu í Húsa-
víkurkirkju þar sem sr. Bjöm
H. Jónsson predikaði.
Klukkan 13.30 hófust hátíða-
höldin í hinu fegursta veðri á
íþróttavellinum, með því að tveir
aldraðir sjómenn voru heiðraðir,
en þeir voru Magnús bjamason
og Sören Einarsson.
Landsbankabáturinn var af-
hentur, en það er farandgripur,
sem sá bátur fær er skilar hæstu
meðalverði fyrir bolfísk innlögð-
um hjá Fiskiðjusamlaginu. í
þetta skipti hafði m.s. Geiri Pét-
urs (skipstjóri Sigurður Olgeirs-
son) hæst meðalverð, kr. 16,83,
en næstur kom Sigþór með kr.
16,52. Smábátabikarinn fékk
Vilborg (Hreiðar Jósteinsson)
með meðalverð 18,01 og næstur
var Þórður með 16,73 kr.
Síðan hófust ýmsar íþrótta-
keppnir og leikir ög svifdreki
flaug yfír völlinn og dreifði kara-
mellum yfir bamahópinn. Slysa-
vamafélagskonur seldu kaffí í
félagsheimilinu og þar var svo
stiginn dans um kvöldið.
Fréttaritari
Guðjón A. Kristjánsson:
Fyrst og fremst málamiðlun
„ÞETTA var fyrst og fremst
samþykkt svona í yfimefndinni
sem málamiðlum. Annars vegar
var farið fram á lækkun fisk-
verðs og hins vegar hækkun og
einhvers staðar urðu menn að
mætast. Þetta varð niðurstaðan
og svo kemur útgerðin inn í þetta
1. september. Með þvi móti fylgja
launahækkanir okkar sjómanna
nokkurn veginn hækkunum land-
verkafólks þá. Þetta þýðir að
laun sjómanna fylgja þróuninni
í landi fram eftir hausti en eftir
fyrsta desember dragast þeir
aftur úr,“ sagði Guðjón A. Krist-
jánsson.
„Það, sem kannski skiptir mestu
máli í þessu, er breytingin á skipta-
hlutfalli, þegar að henni kemur.
Hún ætti þá að geta verið til fram-
búðar. Þó við teljum að útgerðin
sé í stakk búin til að gefa meira
eftir en þetta og hefði getað það
fyrr varð þetta sú málamiðlun, sem
menn náðu sáttum um.
Það liggur alveg ljóst fyrir, þegar
verið er að tala um stærðir í verð-
lagsmálum, að við erum nú að tala
0,5% til 1%, þegar áður var verið
að tala um 10 til 20% vegna verð-
bólgu og þróunar hennar. Nú eru
menn að reyna að skipta raun-
verulegum stærðum án þess að eftir
komi gengisfelling og aðrar hliðar-
ráðstafanir, sem oftast hafa fylgt
fiskverðsákvörðunum og kaup-
gjaldsákvörðunum í landinu og
breytt og rifíð niður það, sem samið
var um.
Vegna þessarar breytingar verða
menn að taka upp önnur vinnubrögð
og vera meira samstíga í ákvörðun-
um um verð, ná saman um hlutina
þó verið að sé að tala um litlar
hækkanir, jafnvel brot úr hundraðs-
hluta. Menn séu þannig að semja
um raunveruleg verðmæti, sem
standi eftir og verði ekki aftur tekin
með gengisfellingum og öðrum ráð-
stöfunum. Við verðum að ná okkur
niður á svipað stig í verðlags- og
verðbólgumálum og gerist í öðrum
í MÁNAÐARYFIRLITI útlend-
ingaeftirlitsins kemur m.a. fram
að f maimánuði komu til landsins
alls 8.342 útlendingar. Þetta er
um 22% fjölgun frá því i fyrra
en þá var fjöldinn i mai 6.836.
Ef tekinn er heildarfjöldi frá
áramótun kemur í ljós að orðið
hefur 13% fjölgun ferðamanna
löndum. Takist það, ættum við
standa betur eftir, en þó við værum
að ná fram eitthvað meiri hækkun-
um, sem þýddu síðan vixlhækkanir
kaupgjalds og verðlags.
Síðan verður fískvinnslan að fara
að taka aukið tillit til þess, hve hátt
verð fæst fyrir fískinn á erlendum
mörkuðum. Þróist fískverð hér
innan lands ekki hægt og rólega í
átt að því verði, sem fæst erlendis,
er hætt við því að vinnslan fái ekki
þann fisk, sem hún þarf að fá til
að anna eftirspum á erlendum
mörkuðum. Auk þess þarf frysting-
in endurskipulagningar við á flest-
um sviðum," sagði Guðjón A. Krist-
jánsson.
frá þvi 1985. Frá áramótum hafa
komið 27.088 ferðamenn, en i
fyrra komu 25.476.
Flestir voru ferðamennimir í
maímánuði bandarískir eða alls
2.371. Frá Vestur-Þýskalandi komu
1.589, Svíþjóð 1.006, Danmörku
748 og Noregi 645 ferðamenn.
22% fjölgnn ferða-
manna í maí