Morgunblaðið - 26.07.1986, Síða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. JÚLÍ 1986
Minning:
Olafur Sigurðsson
_ hreppsijóri Hábæ
Fæddur 13. mars 1897
Dáinn 18. júlí 1986
Falls er von af fomu tré. Nú er
hann Ólafur í Hábæ allur, tæplega
níræður. Og bráðkvaddur varð hann
eða svo gott sem. Það var gott, að
hann kvaidist ekki. Að vísu var elli
kerling tekin að mæða hann allmik-
ið. Sjónin var á fömm og heymin
einnig. Það er því líkast sem lífið
geri okkur með tímanum ónæmari
en fyrr á æviskeiðinu gagnvart ytri
áreitum eins og birtu og hávaða.
Horfinn er af sjónarsviðinu traustur
maður, heilsteyptur, haldinorður.
Eigum við nógu marga slíka menn
í dag?
Ólafur í Hábæ, en það var hann
jafnan nefndur af heimamönnum
og lengra að, var fæddur í Hábæ
hinn 13. mars árið 1897. Hann
dvaldi alla ævi að kalla á þessum
Iitla bletti og þar ber hann nú bein-
in, blessaður karlinn.
Foreldrar Ólafs vom búandi hjón
í Hábæ, Sigurður Ólafsson Ólafs-
sonar bónda í Hábæ og Sesselja
Ólafsdóttir bónda í Hávarðarkoti
Jónssonar. Bæði urðu þau háöldmð.
Ólafur dó 1957, en Sesselja árið
1962. Öll var ætt Ólafs hreppstjóra
úr Þykkvabænum, að undanteknu
því, að amma hans, kona Ólafs
Ólafssonar, var úr Landeyjum. Hét
hún Ólöf Guðbrandsdóttir. Foreldr-
ar Ólafs hvfla í Hábæjarkirkjugarði,
einnig afi hans og amma sem fyrr
er getið. Kirkja og garður í
Þykkvabæ urðu til árið 1914, er
kirkjan var flutt úr Háfi í Háfs-
hverfi í þéttbýlið í grennd við Hábæ.
Flatlent er mjög í Þykkvabæ, en
þar sem Hábær stendur er hóll
nokkur, hvaðan er gott útsýni yfir
byggðina og vítt til Qalla. A fáum
stöðum er fjallasýn víðari en úr
Þykkvabænum. í Hábæ var lengi
höfuðból og þar hafa setið gildir
bændur. Þar hóf Ólafur búskap,
fýrst ásamt foreldmm sínum og
bróður, Óskari, sem enn er á lífi,
en árið 1940 var jörðinni skipt og
Ólafur byggði sérstakt hús. Hann
kvæntist ungri konu árið 1940,
Guðrúnu Elíasdóttur, frá Bolung-
arvík.
t
Móðir okkar, tengdamóðir og amma,
REGÍNA STEFÁNSDÓTTIR
frá Tjarnarlundi,
Stokkseyri,
andaðist í hjúkrunarheimilinu Ljósheimum, Selfossi, þann 24. júlí.
Börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Elskulegur sonur minn og bróðir okkar,
KRISTJÁN VIÐAR HELGASON,
lést föstudaginn 25. júlí á heimili sínu.
Katrfn Magnúsdóttir
og systkini,
Lambastöðum.
t
Eiginmaður minn, faðir og afi,
SIGURÐUR KRISTJÁNSSON,
fyrrverandi verkstjóri,
lést á Sólvangi, Hafnarfirði, 22. júli. Jarðað verður frá kapellunni
í Hafnarfirði 29. júlí kl. 13.30. Quðrún Magnúsdóttir,
Ásgeir Sigurðsson
og barnabörn.
t
Eiginmaður minn og faðir okkar,
ODDGEIR ÁGÚST KRISTJÁNSSON,
Haukabergi 5,
Þorlákshöfn,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju mánudaginn 28. júlí kl.
13.30.
Elísabet Matthfasdóttir
og börn hins látna.
t
Frænka mín,
SIGRÍÐUR SVEINSDÓTTIR,
Nönnugötu 1b,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju mánudaginn 28. júlí kl.
10.30. Fyrir hönd vandamanna,
Lárus Petersen.
/ t
Þökkum innilega samúð og hlýhug viö andlát og jarðarför móður
okkar, tengdamóður og ömmu,
HALLDÓRU GÚÐRÚNAR HALLDÓRSDÓTTUR,
Oddabraut 10,
Þorlákshöfn.
Guðrún Bjarnadóttir, Þórir Guðnason,
Ása Bjarnadóttir, Hannes Gunnarsson,
Jóhanna Friðriksdóttir,
Petra Vilhjálmsdóttir,
Sveinn Sumarliðason,
og barnabörn.
Tók hún við hreppstjórastarfinu
af manni sínum fyrir nokkrum
árum, og mun vera með fyrstu ef
ekki fyrsti kvenhreppstjóri þessa
lands, en Ólafur varð fyrsti hrepp-
stjóri Djúpárhrepps, sem til varð
árið 1936, við klofning úr Ása-
hreppi. Varð Þykkvibærinn, sá
mikli þéttbýliskjarni, ásamt Háfs-
hverfi og Bjóluhverfí og nokkrum
bæjum öðrum, að sjálfstæðu sveit-
arfélagi, þar sem samtök í búnaði
hafa löngum ráðið ríkjum. Ólafur
vann þar ævistarf sitt. Kom hann
víða við. Auk hreppstjórastarfanna
gegndi hann ýmsum opinberum
störfum fyrir sveit sína. Búnaðar-
málunum helgaði hann krafta sína
óspart.
Faðir Ólafs, Sigurður (1870—
1957), var og frammámaður í
Þykkvabæ um sína daga. Átti hann
mikinn þátt í því verki sem lyfti
þessari sveit til þess vegs sem hún
hefur haldið síðan, en það var er
Djúpós var stíflaður árið 1923. Sig-
urður stjórnaði þessu verki og vann
Ólafur þar að sjálfsögðu. Lögðu
menn mikið að sér þar, stóðu í vatni
upp að öxlum, helköldu jökulvatni
að hluta.
Ég kynntist Ólafi mikið. Gest-
risni þeirra hjóna var_ viðbrugðið.
Áreiðanlegri mann en Ólaf var vart
hægt að hugsa sér. Þeir voru flest-
ir áreiðanlegir, gömlu mennimir.
Er þessum eiginleika að hnigna?
Margt bendir til þess, því miður.
Ólafur í Hábæ var að vísu maður
hins gamla tíma. Hann fór aldrei
geyst í framkvæmdum, en hann
reisti sér heldur aldrei hurðarás um
öxl, hann ætlaðist alltaf af, bæði
fyrir sjálfan sig og aðra. Mér er
kunnugt um það, að enda þótt Ólaf-
ur væri ekki langskólagenginn,
voru embættisverk hans jafnan
hrukkulaus. Samband hans við
sýslumann Rangæinga, sem lengst-
af embættistíðar Ólafs var Bjöm
Friðgeir Bjömsson, var árekstra:
laust, enda báðir friðarins menn. í
skilnaðarhófi sem Bimi sýslumanni
var haldið á Hvolsvelli og flölsótt
var að vonum, lét Bjöm þau um-
mæli falla, er rætt var um embætt-
isferil hans í fjóra áratugi, að hann
hefði jafnan viljað fara sáttaleiðina
í stað málareksturs, því að „betri
er mögur sátt en mikill dómur“.
Mér finnst þetta einnig eiga við
hinn nýlátna hreppstjóra Þykk-
bæinga (Djúpárhrepps) um langa
hríð, eða frá 1936-1980, Ólaf í
Hábæ.
Eftirlifandi konu Ólafs, svo og
syni og öðmm aðstandendum, vott-
ast hér með samúð frá mér og mínu
fólki.
Auðunn Bragi Svcinsson
Ólafur Sigurðsson Hábæ,
Þykkvabæ andaðist á heimili sínu
18. júlí síðastliðinn 89 ára að aldri.
Foreldrar Ólafs voru Sigurður
Ólafsson bóndi í Hábæ og kona
hans, Sesselja Ólafsdóttir frá Há-
varðakoti.
Faðir Ólafs, Sigurður Ólafsson
bóndi í Hábæ, var sonur Ólafs Ól-
afssonar sem fæddist 1842 í
Krosshjáleigu, síðar bóndi í Hábæ.
Hans faðir var Ólafur Sigurðsson
fæddur á V atnsbóli 1811, Jónssonar
frá Hallgeirsey A-Landeyjum fædd-
ur 1773. En systir hans var Guðrún
móðir Tómasar Sæmundssonar
skálds. Jón Ólafsson faðir Sigurðar
frá Hallgeirsey, fæddur 1757, var
sonur Ólafs Ólafssonar frá Kirkju-
landi, en móðir hans var Guðfinna
Magnúsdóttir, kona Ólafs í Miðkoti
í V-Landeyjum fæddur 1703. Guð-
finna var dóttir Magnúsar Jónsson-
ar prests á Breiðabólstað, fæddur
1611, Sigurðssonar prests á Breiða-
bólstað, fæddur 1588, Einarssonar
einnig prests á Breiðabólstað, fædd-
ur 1562, Sigurðssonar prests og
sálmaskálds í Eydölum, fæddur
1538.
Ólafur ólst upp hjá foreldrum
sínum í Hábæ. Eftir að hann varð
fulltíða maður vann hann áfram við
bú foreidra sinna, en það þótti all
gott bú á þeim tíma. Oft var vinnan
erfið við að afla fanga fyrir menn
og málleysingja því tún og engi
voru umflotin vatni allt í kring áður
en Djúpós var stíflaður 1923. Ólaf-
ur vann að því verki ásamt öðrum
Þykkbæingum. Þetta mikla afrek
að stífla Djúpós verður skráð á
spjöld sögunnar og talið til meiri-
háttar afreka jafnframt sem það
skapaði Þykkbæingum allt önnur
og betri lífsskilyrði. Sigurður faðir
Ólafs var einn aðalhvatamaður að
þessu verki, auk þess sem hann
dreif verkið áfram ásamt öðrum
Þykkbæingum.
Ólafur stundaði sjóróðra frá
Þórhildur Sigurð-
ardóttir - Minning
Fædd 3. ágúst 1900
Dáin 19. júlí 1986
Amma mín, Þórhildur Sigurðar-
dóttir, er dáin. Hún lést í Sjúkrahúsi
Akraness, þar sem hún var lögð inn
vegna veikinda sem á skömmum
tíma drógu hana til dauða.
Amma fæddist aldamótaárið að
Rauðholti í Hjaltastaðaþinghá, dótt-
ir hjónanna Sigurðar Einarssonar
og Sigurbjargar Sigurðardóttur, og
var áttunda í röð ellefu systkina.
Hún var komung þegar hún missti
móður sína, aðeins ellefu ára, og
fór þá strax að vinna fyrir sér.
Faðir hennar dó þegar hún var sex-
tán ára.
Þegar hún var í Hvítárbakka-
skóla kynntist hún afa mínum,
Magnúsi Símonarsyni, sem þá var
nýkominn úr íþróttakennaranámi í
Ollerup í Danmörku. Þau giftust
árið 1929 og fimm árum síðar hófu
þau búskap á Stóru-Fellsöxl í Skil-
mannahreppi ásamt afabróður
mínum, Jóni, konu hans, Ólöfu Elí-
asdóttur, og ömmubróður mínum,
Jóni Sigurðssyni. Afi og amma
eignuðust fjögur böm, Sigurð f.
1931, Inga Garðar f. 1936, Símon
f. 1940 og móður mína, Sigríði f.
1945. Bamabömin eru orðin tíu og
eitt bamabamabam.
Þegar afi og amma voru orðin
ein eftir á Stóru-Fellsöxl fluttust
þau á Dvalarheimilið Höfða á Akra-
nesi og bjuggu þar síðustu árin, en
afi dó árið 1981 á 87. afmælisdegi
sínum. Á Höfða fór ágætlega um
þau. Amma eignaðist í fyrsta sinn
tómstundir og uppgötvaði hæfileika
sem höfðu blundað með henni. Hún
gat nú loksins farið að ferðast og
áttræð fór hún í fyrsta sinn til út-
landa. Ég man að félögum mínum
fannst það sniðugt hvað ég átti fjör-
uga ömmu, og víst er það að amma
mín var lifandi allt sitt líf.
Stóra-Fellsöxl var mitt annað
heimili. Ég var þar á hvetju sumri
til tólf ára aldurs og kynntist lífinu
í sveitinni, sem var ómetanleg
reynsla. fyrir borgarbam eins og
mig. Um leið lærði ég að meta við-
horf þeirrar kynslóðar, sem nú er
að hverfa af sjónarsviðinu. Þau
vom laus við flestan þann hégóma
sem nútíminn telur okkur trú um
að við getum ekki verið án. Amma
fæddist í torfbæ á Fljótsdalshéraði
og lifði að sjá bændasamfélagið
breytast í vestrænt neysluþjóðfélag,
nokkuð sem engin önnur kynslóð
íslendinga á eftir að upplifa, og ég
er þakklátur fyrir að hafa fengið
Þykkvabæjarijöm eins og aðrir
ungir menn á þeim tíma við frum-
stæðar aðstæður þar sem skip, föt
og öll önnur áhöld vora nánast
heimatilbúin. Sjórinn var mikil bú-
bót á þeim tíma eins og nánast
alltaf auk þess, sem ungir menn
öðluðust lífsreynslu og hörku.
Ólafur var skipaður hreppstjóri
Djúpárhrepps 1936, en áður til-
heyrði Þykkvibær Ásahreppi. Hann
skipaði auk þess ýmsar trúnaðar-
stöður fyrir sveitunga sína. Hrepp-
stjóri var Ólafur allar götur til
ársins 1981 að kona hans tók við
því embætti og skipar enn. Ólafur
var farsælt yfirvald, viðmótsþýður
og nærgætinn í samskiptum við
sveitunga sína.
Árið 1940, 6. júlí, gekk Ólafur
að eiga unga konu, Guðrúnu Elías-
dóttur sjómanns frá Bolungarvík.
Þau bjuggu fyrstu árin í sambýli
með foreldram Ólafs, en reistu sér
íbúðarhús 1943 og hafa búið þar
síðan og kölluðu Hábæ 2.
Oft var gestkvæmt hjá þeim
hjónum á hominu sem kallað var
og spjallað um gamla tíma, en gest-
gjafinn mundi tímana tvenna og
hafði álit á hlutunum.
Á árunum 1930—1950 starf-
rækti Ólafur verslun á heimili sínu
og seldi sveitungum sínum aðallega
vefnaðarvöra. Ölafur tileinkaði sér
fljótt ýmsar tækninýjungar. Til
dæmis var hann með fyrstu mönn-
um að taka bflpróf og keypti vörabfl
1928 og var síðustu árin með öku-
skírteini númer 1 í Rangárvalla-
sýslu, gefið út 1932. Útvarp keypti
Ólafur strax á fyrsta útsendingar-
ári Ríkisútvarpsins 1930 og var
þannig með fyrstu mönnum í
Þykkvabæ að njóta þeirrar nýju
tækni.
Ólafur var mikill áhugamaður
um stofnun og byggingu kartöflu-
verksmiðjunnar í Þykkvabæ og
fenginn til að taka fyrstu skóflu-
stungu að byggingu verksmiðjunn-
ar.
Sonur Ólafs og Guðrúnar er Sig-
urður bóndi í Hábæ 3, en kona
hans er Herdís Hallgrímsdóttir og
eiga þau 3 böm.
Ólafur Sigurðsson í Hábæ var
gæfumaður. Hann var heilsuhraust-
ur langa og viðburðaríka ævi. Hann
átti trausta og góða konu, sem
annaðist hann af umhyggju hin efri
árin þegar heilsunni tók að hraka.
Ólafur var sannur Þykkbæingur
sem vildi hag Þykkbæinga sem
mestan.
Við hjónin í Rimakoti vottum
vandamönnum Ólafs heitins í Hábæ
okkar dýpstu samúð. Blessuð sé
minning Ólafs í Hábæ.
Sverrir Gíslason, Stóra Rima-
koti.
að kynnast ömmu jafn vel og ég
gerði.
Á Stóra-Fellsöxl var handmjólk-
að þar til gamla fólkið treysti sér
ekki til að halda skepnur. Þannig
kynntist ég vinnubrögðum sem
margir jafnaldrar mínir hafa aldrei
séð. Við amma gengum oft saman
yfir heimatúnið til að sækja mjólk
að Fellsenda. I bakaleiðinni námum
við iðulega staðar og fundum and-
litsmyndir í fjallinu, leikur sem ég
leik enn þegar færi gefst. Nú er
amma mín dáin, en andlitin sem
hún sýndi mér era enn í fjallinu þar
sem nútíminn sér aðeins gijót.
Dauðinn er óumflýjanlegur, en
viðskilnaður sem þessi er alltaf sár.
Með þessum fátæklegu orðum kveð
ég ömmu mína í síðasta sinn.
Davíð Þór Jónsson