Morgunblaðið - 08.11.1986, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 1986
Pókotstúlkan Pálína
eftir Ragnar
Gunnarsson
Þegar mikil óvissa ríkti um fram-
hald starfs Sambands islenskra
kristniboðsfélaga í Eþíópíu fyrir
átta árum, hóf SÍK starf í Kenýu.
Kristniboðsstöð var reist í Chepar-
eria í Pókot-héraði í NV-hluta
landsins. Pókotþjóðflokkurinn er
álíka flölmennur og íslenska þjóðin.
Hann var mjög einangraður fram
á síðasta áratug, en síðan hefur
margt gerst og er að gerast. Eftir
að starfið hófst í Chepareria, hafa
margir flust þangað. Stutt er í
vatnsból kristniboðsstöðvarinnar,
skammt að sækja skóla og án efa
hafa margir eygt von um atvinnu
eða einhveija aðstoð, þegar harðnar
í ári.
Fátæk móðir
okkar við fólkið. Við þurftum því
túlk. Fljótlega komumst við að því
að Pálínu langaði mjög til að ganga
í sköla eins og yngri bræður hennar
tveir. Þar gæti hún lært að lesa og
skrifa, reikna og eitt og annáð er
kæmi að notum í framtíðinni. En
Pálínu var, eins og ýmsum öðrum
stúlkum, meinað að sækja skólann.
Móðir hennar hafði engan skilning
á gildi menntunar fyrir stúlkur. Hún
horfði hins vegar fram til þess tíma
er Pálína giftist. Þá fengi hún
nokkrar kýr í brúðarverð og gæti
hugsanlega búið á heimili dóttur
og tengdasonar.
Þegar reynslutíma Pálínu lauk,
kom móðir hennar að spyrjast fyrir
um framhald vinnunnar. Fékk hún
það svar, að við vildum að Pálína
héldi áfram ef hún fengi að ganga
í skólann við kristniboðsstöðina.
Hvert tækifæri nýtt til að æfa sig i lestri. Hér er bróðir Pálínu með
bók í hönd.
Ein hinna aðfluttu er einstæð
móðir með bömin sín þijú. Faðirinn
lést fyrir fimm árum og síðan hafa
þau veriö á flækingi. Kjör ein-
stæðra mæðra eru mjög bágborin
í Pókot, þær eru fátækastar meðal
fátækra. Fyrir rúmum tveim árum
kom fjölskyldan til Chepareria og
fékk inni í geitakofa í nágrenni
kristniboðsstöðvarinnar. Eftir
nokkurra vikna dvöl með geitum,
tóku nokkrar konur í kirkjunni sig
saman um að hjálpa henni með
aðstoð okkar að koma yfír sig húsi.
Við kynntumst fyrst elstu dóttur-
inni, Pálínu Kaptoy, sem geitahirði.
Það kom í hennar hlut að líta eftir
geitum nágrannans, sem hafði leyft
þeim sambýli við þær.
Aður en við vissum af, var
tveggja ára sonur okkar, Sigurður,
kominn á mjöðm Pálínu, en þannig
bera stúlkur í Pókot yngri systkini
sín. Þao kom okkur á óvart, þar
sím Siggi var hlédrægur og þýdd-
ist ekki hvem sem var. En Pálínu
tókst atí laða hann til sín og átti
síðar eftir aö reynast honum og litla
bróður, Hermanni Inga, sem besta
systir.
Ráðir í vinnu
Nemendur úr skólanum við kristniboðsstöðina í Chepareria.
öllu illu fyrir að bera þetta í okkur.
Pálína sagði okkur það og ýmislegt
annað miður gott, gegn því fyrir-
heiti að við segðum móður hennar
það ekki. Þá daga, sem hún fékk
engan mat, gáfum við eða aðrir úr
söfnuðinum henni mat.
Við vorum í vanda. Við hefðum
getað sagt Pálínu upp, en það hefði
bitnað mest á henni sjálfri. Eftir
að hafa rætt vandann við safnaðar-
leiðtogana, var ákveðið að spyija
móðurina, hvort hún féllist ekki á
að senda Pálínu á heimavistarskóla.
Þrátt fyrir efasemdir okkar fékk
Pálína að fara á heimavistarskóla
fyrir stúlkur í Chesta í 70 km fjar-
lægð frá okkur. Hafði henni gengið
það vel í skólanum að hún settist
þar í 4. bekk 15 ára gömul í upp-
hafi þessa árs. Það var erfítt að
fara að heiman, en jafnframt mik-
ill léttir. Hún fékk nú mat og góða
umhyggju og kemur heim í frí þrisv-
ar á ári.
Hver verður framtíðin?
Hver framtíð Pálínu verður vitum
við ekki. Það er margt sem berst
um líf hennar og sál. Hún er á
mótum hins gamla og nýja. Það á
ekki aðeins við um trú hennar.
Margt gott og illt hefur viðgengist
í þjóðfélaginu. Jafnframt er allt að
breytast, margt berst inn í sam-
félagið utanfrá, gott og illt.
Yfírvöld landsins hafa komið á
skólaskyldu, en erfítt er að fram-
fylgja henni. Kristniboðið sér um
uppbyggingu skólanna, aðstoð og
eftirlit í samvinnu við yfírvöld. Fái
ekki öll böm tækifæri til náms,
verða þau homreka í þjóðfélagi
framtíðarinnar.
Skólaganga og önnur áhrif skapa
nýjan hugsunarhátt. Æskan snýr
baki við því gamla, góðu og illu.
Það er undir hælinn lagt hvað kem-
ur í staðinn. Rótleysi, siðleysi og
öryggisleysi tekur við. Viðbúið er
að þróunarhjálp og framfarir fari
meira og minna í vaskinn sökum
spillingar.
Trúin á Jesú Krist veitir æskunni
nýja von og framtíð. Kristniboðs-
starfið miðar að því að hamla gegn
of ömm breytingum og að varð-
Kristniboðsstöðin i Chepareria. Húsin lengst til hægri eru skólabygg-
ingarnar. Kirkjan er á miðri mynd, en ibúðarhús kristniboðanna ofar
í lóðinni, handan vegarins.
Það atvikaðist þannig, að móðir
hennar baö um vinnu fyrir hana.
Við ákváðum að ráða hana til
bamagæslu til reynslu hluta úr
degi. Þá gæti hún litið eftir drengj-
unum og leikið við þá, meðan við
sinntum margvíslegum störfum.
Pálína átti einn bol og eitt pils.
Það vom öll hennar föt. Hvorki hún
né móðir hennar höfðu nokkum
skilning á gildi hreinlætis. Því
þurftum við að byija á því að kenna
henni að þrífa sjálfa sig og fötin.
Hún fékk einnig föt til skiptanna.
þetta var nauðsynlegt til að bægja
frá lúsum og ýmsu öðm, sem við,
vön hreinlætinu, vomm viðkvæm
fyrir.
í heimsókn hjá Pálínu
Synir okkar vöndust Pálínu á
skömmum tíma. Þeir nutu þess að
vera með henni, enda lék hún sér
mikið við þá og hafði gaman af.
Drengjunum þótti spennandi að
fá að fara heim með Pálínu. Það
fengu þeir, þá daga sem hún átti
að sjá um matinn heima. Tóku þeir
þátt í matargerðinni og fylgdust
með, þegar maískakan, ugali, var
búin til með því að sjóða upp á hlóð-
unum hnausþykkan graut úr
möluðum maís. Með þessu borðuðu
þau e.k. spínat eða jurt, sem minnti
okkur einna helst á arfa og óx villt.
Blöðin voru skorin í ræmur og soð-
in í vatni og feiti. Þetta var snætt
af bestu lyst. Hvorki stólar né rúm
voru á bænum og því sest á nauts-
húðir eða flata steina með matinn
fyrir framan sig. Að sjálfsögðu var
maturinn snæddur með guðsgöflun-
um, eins og þeirra er siður. Kunnu
drengimir þessu mætavel, meðan
foreldramir áttu í stökustu vand-
ræðum með að kenna þeim á
hnífapör hvítingja!
í skóla
Pálína kunni ekki swahfli, en það
tungumál notum við í samskiptum
Féllst móðir hennar á það og höfum
við sjaldan séð Pálínu eins ham-
ingjusama.
Hún byijaði í skólanum um ára-
mótin og settist í annan bekk, 14
ára gömul. Hún tók miklum fram-
fömm á stuttum tíma og fór að
tala við okkur án túlks. Brátt var
hún orðin túlkur annarra. Lítil lestr-
arhefti, sem við höfðum gefíð henni,
vom stöðugt í notkun.
Jesús grípur hug
og hjarta
Pálína tók strax þátt í starfí
kirkjunnar af h'fí og sál. Hvem ein-
asta sunnudag mætti hún í sunnu-
dagaskólann og eftir að hún fór að
gæta drengjanna okkar, tók hún
þá oft með sér. Einnig var hún með
í unglingakómum, enda hafði hún
mjög gaman af söng.
Pálína sótti einnig skímar- og
fermingamámskeið í kirkjunni, og
skírðist um síðustu jól. Hún vildi
verða kristin, af því að hún hafði
kynnst kristindóminum af eigin
raun og þekkti of vel eymd og böl
heiðninnar. Hún hafði einnig oft
fengið að fínna fyrir henni.
Mótlæti
Pálína vildi fá að ganga í skóla
og vera kristin. Hún hafði heldur
engan áhuga á að giftast strax, en
það var vilji móðurinnar, sem fór
að gera henni lífið leitt. Þannig
ætlaði hún að þvinga Pálínu til að
giftast. Þar með yrði skólagangan
úr sögunni og jafnvel trú hennar
líka.
Við fréttum fyrst af þessu, er
við tókum eftir því hve Pálína var
farin að vera undarlega máttlaus.
Eftir langa mæðu komumst við að
því að það var mjög lélegu matar-
æði að kenna. Móðir hennar svelti
hana. Hún fékk mat aðeins annan
hvem dag.
Við kölluðum á móður hennar
og sögðum henni, að Pálína yrði
að fá fjölbreyttan og nógan mat,
ef hún ætti að geta sinnt starfí sínu.
Tók hún tilmælum okkar vel í okk-
ar áheym, en barði dóttur sína er
þær komu heim og hótaði henni
veita hið góða í hefð og arfi
menningarinnar. Trúin á Jesú Krist
verður hluti af lífi þeirra, en form
hennar í samræmi við samfélagið,
sem þau lifa í. Framtíð æskunnar
í Pókot veltur á því hvaða lífsgrund-
völl hún velur sér.
Höfundur hefur síðustu þrjú og
hálft ár unnið að kristniboðsstörf-
umíKenýu. -