Morgunblaðið - 30.12.1986, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. DESEMBER 1986
15
„Rautt rok í aðsigi“
Rússar hernema ísland í amerískri skáldsögu
eftirívar Guðmunds-
son
ísland kemur þó nokkuð við sögu
í nýrri amerískri skáldsögu, sem
vakið hefir talsverða athygli hér
vestra. Höfundurinn, Tom Clancey,
gat sér frægð, fé og frama með
fyrstu skáldsögu sinni, sem kom
út fyrir tveimur árum, „Leitin að
Rauða október" — The Hunt For
Red October". Þetta er ein af
fremstu metsölubókum ársins. Sag-
an fjallar um viðureign amerískra
og rússneskra kafbáta í Norður-
höfum. Þeir eru búnir nýtísku
rafeinda- og örbylgjutækjum, sónar
og ratsjárbúnaði og tundurskeyt-
um, sem leita uppi skotmark sitt
um víðan sjó. Listin er að komast
undan þeim með því að villa um
fýrir þeim og jafnvel með því að
senda þau aftur til föðurhúsanna.
Sérfræðingar í sjóhemaði undruð-
ust hvað höfundur vissi gjörla um
nýjustu vopn og veijur kafbáta.
Einkum þar sem hann er ekki æfð-
ur sjóliðsforingi. Tom Clancey er
vátryggingasölumaður, sem segist
hafa haft það að dægradvöl, að
leika sér við hernaðarleiki.
Island kemur við sögu í „Leitinni
að Rauða október“, en þó ekki eins
áberandi og í seinni skáldsögu hans,
„Rautt rok í aðsigi" — Red Storm
rises — þar sem hann lætur Rússa
hemema ísland á einkar kænlegan
hátt.
Rauða rokið
Skáldsagan „Rautt rok í aðsigi“
hefst á því, að skemmdarverka-
menn, sem eru múhameðstrúar og
ofstækisfullir í garð rússnesku
stjómarinnar, sprengja í loft upp
þýðingarmiklar olíuverksmiðjur og
geymslur í Nizhnevart, en þar, seg-
ir sagan, er framleidd um 31,3%
af allri svartolíu Sovétmanna.
Rússneska herráðið telur þetta svo
mikið áfall fýrir landvamir Rúss-
lands, að það sé aðeins um eina
leið að ræða til að bæta úr þessu
tjóni, en það sé, að Rússar leggi
undir sig olíusvæðin í löndunum við
Persaflóa.
En til að réttlæta það fyrir heim-
inum verður að finna átyllu til að
hefja ófrið við NATO-veldin. Til
þess þarf bæði kænsku og hug-
myndaflug og síst skortir það í
þessum reyfara. Öllum er brögðun-
um lýst útí ystu æsar. Eitt helsta
bragðið til að reyta rússnesku þjóð-
ina til reiði er, að herstjómin gengst
fýrir sprengingu í vistarverum hátt-
setts embættismanns í Kremlhöll-
inni í Moskvu. Þar farast margir
unglingar, sem voru í heimsókn hjá
embættismanninum. Til viðbótar
við að æsa rússneska borgara til
reiði yfir þessu viðurstyggilega
ódæðisverki er Þjóðveijum kennt
um, að hafa staðið á bak við spreng-
inguna. Átti það að hafa verið gert
til þess að sameina Austur- og
Vestur-Þýskaland. Er hér um svo
flókinn vef að ræða að ekki verður
rejmt að lýsa þvi frekar. Höfundur
teygir hér lopann, fer úr einum stað
í annan, til að segja frá hvað rússn-
eskir malla og hvemig öryggis- og
leyniþjónusta NATO-veldanna
bregst við.
Höfundur hefir þann hátt á í frá-
sögninni, að hann nefnir ákveðna
staði í Evropu, Rússlandi, Banda-
ríkjunum og víðar. í frásögninni er
lýst hvað er að gerast um borð í
skipum, kafbátum og öðrum her-
skipum. Oft eru þessir kaflar
stuttir. T.d. í 27. kafla á fjórum
blaðsíðum, 340—344, eru eftirfar-
andi kaflafyrirsagnin „Keflavík,
Iceland. — Stomoway, Skotland,
Noregshaf og Stendal, Þýska al-
þýðulýðveldið.
Loftárás á Keflavíkur-
flugvöll
Loftárás Rússa á Keflavík er að
sjálfsögðu fyrsta hernaðarátak
Rússa. Til frásagnar um það er
fyrst og fremst amerískur flugliðs-
foringi, sem Edward er nefndur.
Árás Rússa er vel undirbúin en
Bandaríkjamenn ekki of vel við
henni búnir. Þó tekst þeim að
granda nokkrum rússneskum flug-
vélum og gera árás á flutningaskip-
ið ms. Julius Fucik, sem nú kemur
til sögunnar undir falska nafninu
„Doctor Lykkes". Það tekst að
landa hermönnum frá Fucik í sér-
stökum sjóskíðabátum. Þeir em
sagðir lenda í „Djúpavíkurvík".
Edward liðsforingi hittir annan
félaga sinn í hálfgerðu reiðileysi og
veit hann ekki hvað gera skal. Ed-
ward hefir þegar ákveðið að komast
undan frá Keflavík. Hann kemst
með félaga sínum til Hafnarfjarðar,
þar sem þeir komast í búð til að
kaupa vistir og halda síðan inn í
Hafnarfjarðarhraun. Tveir amerísk-
ir hermenn bætast seinna í hópinn.
Nemendur frá Reykjaskóla á skólabátnum Mími KE.
Skipskoma í Hrútafirði
Hrútafirði.
JÓNAS Einarsson fyrrverandi
kaupfélagsstjóri á Borðeyri rit-
aði góða grein í bókina Strandir
sem út kom á sl. ári, þar segir
m.a. varðandi skipakomur inn á
Hrútafjörð: „Hvenær skyldi
næsta skips að vænta“.
Miðvikudaginn 19. nóvember
ríkti mikil eftirvænting hjá nemend-
um á Reykjaskóla, skólabáturinn
Mímir KE var að sigla inn Hrúta-
fjörð undir ömggri stjóm Þórðar
skipstjóra. Erindið var að vera með
nemendur á Reykjaskóla þennan
dag og veita þeim innsýn í lff sjó-
mannsins, æfíngu í notkun sigling-
artækja, leggja líau, þörskanet,
krabbagildmr, veiða á handfæri ög
Þessir fjórir hermenn verða svo
aðalpersónur skáldsögunnar hvað
ísland snertir. Edward hafði haft
rænu á að taka með sér loftskeyta-
sendistöð. Honum tekst að ná
sambandi við Skotland og heldur
því sambandi þar til yfir lýkur og
Bandaríkjamenn hafa náð Islandi
úr höndum Rússa.
Félagamir flórir hafast við í
Hafnarfjarðarhrauni um hríð. Þeir
virðast sjá gegnum holt og hæðir.
Þeir virðast vera komnir að Árbæ
og síðan em þeir að flækjast við
Elliðavatn. En hvar sem þeir em á
ferð þama fyrir austan Reykjavík
segjast þeir í sendistöðinni hafa
góða yfirsýn yfír Reykjavíkurflug-
völl og Keflavík og segjast geta
talið þær flugvélar, sem hefja sig
til flugs frá báðum flugvöllum.
Um alllangan tíma er aðseturs-
staður þeirra „Hæð 152“. Nestið
frá Hafnarfírði dugði þeim vel, en
þó kom að því, að þá fór að langa
í nýmeti. Er þeir koma auga á
kindahóp, segir einn þeirra félaga:
„Kann nokkur ykkar að elda kinda-
kjöt?" „Með hveiju?" svarar annar,
„það er ekki trébút að sjá hér í
margra mílna fjarlægð." Nú fara
að birtast ömefni, sem gamall
skáti, sem ólst upp í Reykjavík,
kannast vel við: „Grafarholt og
Hólmsá. Hvemig Edward komst að
þessum og öðmm ömefnum er ekki
skýrt í sögunni.
Feröin til Hvamms-
fjarðar
Dag nokkum er þeir félagamir
em að fárast yfír kuldanum við
„Grafarholt" hefír Edward liðsfor-
ingi sem oftar loftskeytasamband
við Skotland. Og nú fá þeir skipun
um að halda til Hvammsijarðar og
vera komnir þangað innan 10 daga.
Edward dregur landakort úr
pússi sínu og hrís hugur við er
hann sér, að Hvammsfjörður er
„100 mílur í beinni línu frá Grafar-
holti".
Skotland sagði þeim félögum, að
þeir skyldu halda til austurs frá
Grafarholti til Hvammsfjarðar til
þess að komast hjá mannaferðum.
Þeim leist ekki á blikuna. Einn
þeirra benti á, að á leið þeirra yrðu
flöll og ár, sem væm illar yfírferð-
ar. En í herþjónustu þýðir ekki að
malda í móinn og lagt var uppí ferð
til Hvammsfjarðar, sem reyndist all
ævintýraleg.
Ljót aðkoma
aðsveitabæ
Dag nokkum koma þeir félagar
auga á sveitabæ, sem þeir telja
vera um 5 kílómetra í burtu. Þeir
höfðu forðast mannaferðir, sem
hlýtur að hafa verið þeim erfítt, ef
þeir héldu í austur frá Grafarholti
til Hvammsfjarðar. En þar sem
vegurinn til bæjarins virtist enda
þar og bærinn var langt úr alfara-
leið, var ákveðið að koma nær m.a.
vegna þess að þeir vom orðnir
matarlitlir, höfðu lokið við síðasta
bitann jómm klukkustundum áður.
En sem þeir nálguðust bæinn sáu
þeir að jeppabíll ók frá aðalveginum
upp traðimar að bænum. Það kom
á daginn að í jeppanum vom fimm
rússneskir hermenn.
í stuttu máli skeði það, sem að-
eins getur komið fyrir í skáldsögum.
Þessir ijórir amerjsku ferðalangar,
matar- og tóbakslausir, komu að
rússneskum hermanni, sem var að
nauðga heimasætunni. Aldraðir for-
eldrar hennar höfðu verið skotnir
til bana. Ameríkanamir káluðu öll-
um fímm, settu þá í jeppann og
kveiktu í honum og steyptu niður
í gjá með vodkaflösku, hálffulla til
að gefa til kynna, að sennilega
hefðu hermennimir verið ölvaðir og
ekið útaf í gjána, þar sem kviknaði
í bílnum. Til þess að þurrka út
verksummerki kveiktu ,amerísku
hermennimir í bænum og brenndu
lík foreldranna.
Landganga Banda-
ríkjamanna við
Breiðafjörð
Þeir félagar taka heimasætuna
með sér. Hún heitir „Vigdís Ágústs-
dóttir“ og er komin Qóra mánuði á
leið.
Hér skal nú staðar numið að
segja frá þessari skáldsögu Um
innrás Rússa í ísland og ferðalag
fjögurra amerískra hermanna frá
Keflavík um „Hæð 152“, Grafar-
holt og Hólmsá í „austurí* til
Hvammsfjarðar.
Þeir þurftu ekki að bíða lengi við
Hvammsfjörð. Þar bætist þeim fé-
lagi sem var breskur hermaður, sem
var látinn falla til jarðar úr flugvél
í fallhlíf.
íslendingar koma lítið sem ekk-
ert við sögu í þessari bók. Á einum
stað er sagt að þeir séu seinir til
samvinnu við Rússa en að ekki
hafí borið á neinni alvarlegri and-
stöðu við innrásarliðið.
Að lokum em Bandaríkjamenn
látnir gera innrás einhvers staðar
í námunda við Stykkishólm. Sagt
er frá því að ein sprengja hafí
sprungið á götu í Stykkishólmi, en
íslenskir fískimenn voru fengnir til
að leiðbeina amerískum herskipum
siglinguna inn á milli Breiðafjarðar-
eyja.
Hér hefir ekki verið farið útí að
lýsa höfuðefni skáldsögunnar, en
það er lýsingar á nýtísku hemaði
milli kafbáta og flugvéla. Ef hól
það sem Tom Clancey hlaut fyrir
fyrstu bók sína um Leitina að Rauða
október er á rökum reist, má gera
ráð fyrir að hemaðarlýsingar hans
séu réttari og eftirtektarverðari en
landfræðilegar athuganir hans og
íslensk ömefni eða austurganga
þeirra til Hvammsfjarðar.
síðast en ekki síst kynna ungmenn-
unum öryggisútbúnað þann er
ávallt skal vera til staðar um borð.
Siglingafræði hefur verið meðal
annars námsefnis á Reykjaskóla
undanfarin 10 ár.
Mikil ánægja ríkti hjá nemendum
svo og kennurum á Reykjaskóla
með komu skólabátsins, koma þess
hefur glætt áhuga nemenda á nám-
inu og nú er vorsins beðið með
tilhlökkun þegar skólabáturínn sigl-
ir hraðbyri inn Hrútafjörð en hans
er aftiir að vænta með vorinu.
Umsjón með þessum málum hef-
ur Þorleifeir Valdemarsson náms-
stjóri og starfsmaður Fiskifélags
íslands. m.g.
Reykvíkingar
VersliðvíÖ
vana menn
FlugekJamarkaðir:
Skátabúðin við Snorrabraut
Fordhúsið, Skeifunni
Bifreiðar og landbúnaðarvélar,
Suðurlandsbraut 12
Verslunarmiðstöðin Mjódd, Breiðholti
Seglagerðin Ægir, örfirisey
Mazdahúsið, Fosshálsi 1
Við Miklagarð
Við Staldrið, Breiðholti
Við Þjóðarbókhlöðuna, Melatorgi
Hjálparsveit skáta
-r—