Morgunblaðið - 30.12.1986, Blaðsíða 43

Morgunblaðið - 30.12.1986, Blaðsíða 43
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. DESEMBER 1986 höfðingjanna og að Andspyrnan slævðist. Við upphafí hemaðar þeirra í Afganistan höfðu þeir ekki miklar áhyggjur af nokkmm her- skáum mönnum með gamla riffla uppi í fjöllum. Þeir vissu hvað gera þurfti; kalla andstæðingana „glæpamenn", halda aðalvegunum, stærstu borgunum og lykilherstöðv- unum þremur er snem að Iran, Paskistan og Persaflóa. A meðan og með hjálp flokksins mundu þeir koma á laggimar sínu sósíalíska ríki. „Glæpamennirnir" í íjöllunum mundu missa móðinn um síðir. Leonid Brezhnev flokksformaður1 sagði við Jacques Chaban-Delmas, sem batt enda á heimsókn sína í Moskvu sem mótmæli við hinni sovézku innrás: „Á þremur vikum munum við hafa komið á röð og reglu og geta horfíð á brott aftur." Rauði herinn fór yfír landamærin og fallhlífasveitir tóku Kabúl og aðrar borgir. Svo átti að heita, að Hafízullah Amin hafí beðið um hjálp frá Sovétríkjunum. í raun og vem barðist hann gegn innrásarliðinu í nokkrar klukkustundir. Hann var drepinn í forsetahöllinni ásamt §öl- skyldu sinni. Svoétmenn komu þeirri sögu á kreik, að hann hefði verið „útsendari CIA“. Babrak Karmal, sem kom með sovézku hersveitunum, léði ríkis- stjóminni nokkum svip hógværðar. Hann sleppti nokkrum föngum og fylgdi hinni hefðbundu stefnu að etja fjölskyldum, ættbálkum og höfðingjum hveijum gegn öðrum. En það eru mörg fjöll í Afganistan og margir dalir. Innrásin hratt af stað nýrri bylgju nýliða til And- spymunnar. Anour, sem var Afganistan-meistari í glímu, átti að vera fulltrúi þjóðar sinnar á Ólympíuleikunum í Moskvu. Honum tókst að komast undan á leiðinni þangað og gerðist foringi skæru- liðasveitar. Verkfræðingnum Massoud tókst að setja niður flokkadrætti og sameina Mujahedd- in í Panshir. Þegar Sovétmenn gerðu sér grein fyrir því að tíminn vann ekki með þeim breyttu þeir um bardagaað- ferðir. Einn skæruliðaforingjanna á hemaðarráðstefnu okkar líkti And- spymunni við tré. „í fjögur ár,“ sagði hann, „létu Sovétmenn sér nægja að saga af óþægilegar grein- ar. Núna em þeir að reyna að grafa okkur upp með rótum." „Þeir virða ekkert," bætti annar við sem jafnframt var sagnamaður staðarins. „Þeir reka stríð jafnvel að vetri til.“ „Eina nóttina í síðustu viku sendu þeir víkingasveit frá herstöð sinni í Chagasari og gerðu fyrirsát á einum stíganna okkar. Guði sé lof, þeir voru of fljótir á sér og náðu bara fyrstu sveitinni, mönnum Mawlawis. Hinar sveitimar tvær, frá tveimum stjómmálaflokkum öðmm, vom aftar og gátu því skip- að sér til bardaga og bjargað þeirri fyrstu. En hvað verður ef Sovét- menn taka upp okkar eigin bar- dagaaðferðir, á okkar eigin stígum og að nóttu til?“ „Gott og vel, hvers vegna gemm við ekki árás á þá strax?" lagði annar ráðgjafí til. „Það er heil bryn- varin lest héma núna.“ „Það er nógu auðvelt fyrir þig að stinga upp á þessu, þú ert ekki þessarí sveit. Ef við skjótum einu einasta skoti koma flugvélamar þeirra og brenna þorpin okkar til ösku. Það er ennþá fólk í þessum dal eins og þú veist." „Nú, er ekki hægt að koma því burt? Verðið þið ekki að öðmm kosti alltaf svo hræddir við hefndar- aðgerðir að þið getið aldrei barizt?" „En þau hjálpa okkur! Hvar vær- um við staddir með mat án þeirra — og hvað með fréttir?" „Eg legg til að við gemm fyrir- sát. Eg veit um góðan stað þar sem enginn hefur búið í óratíma. Það er ótækt, að við látum Sovétmenn aka þessum tmkkum sínum um vegina okkar án þess að við hræmm legg eða lið!“ „Ég ætla að fara til baka til heimadalsins míns. Ég verð að vera þar ef gerð verður sovézk árás.“ „Ég fer undir eins. Við verðum að leggja upp núna ef við ætlum að ná sovézku lestinni við sólar- upprás." „Ég fer ekki með. Ég verð að vera kominn til Peshawar eftir tvo daga. Það er hvort eð er enginn vegur að átta sig á því hver ykkar, þessara Paþana, hefur rétt fyrir sér. Þið emð alltaf í mótsögn við sjálfa ykkur og játið aldrei, að þið hafíð rangt fyrir ykkur." Það var borið fram meira te. „Á þó nokkmm svæðurn," sagði einn skæmliðaforingjanna, „hefur Andstaðan þegar sameinazt." „Hún gerir það, hún gerir það,“ sagði annar. „Fiskurinn er alltaf ferskur þegar þú veiðir hann.“ „Við verðum allir að gera okkar bezta," sagði sá þriðji. „Hver er sannleikurinn," spurði sagnamaðurinn. „Það er engum að trúa nema Guði.“ Herráðstefnunni var lokið. Sumir fóm að sofa, aðrir kveiktu í sígar- ettum; þeir, sem ætluðu að gera fyrirsátina, spenntu á sig beltin og tóku vopn sín. Næst þegar Sovétrík- in hæfu sókn í Pakita, mundu Mujaheddin geta fengið liðsauka langt að, jafnvel heilu bílfarmana af liðsmönnum. ★ Oumayoum, hávaxinn, skeggjað- ur, miðaldra maður með „turban", hafði komið sér fyrir í leyniskyttu- hreiðrinu sínu, steinbyrgi, sem hvarf inn í landslagið, og gaf gott útsýni fyrir veginn um 500 metmm neðar. „Ætlarðu að vera héma,“ spurði Walid. „Þetta er minn venjulegi staður. Ég skýt mjög vel héðan.“ „Ekki skjóta á undan hinum. Ég þarf tíma til að koma sprengjuvörp- unni fyrir. Þeir tveir með RPG- sjöuna þurfa líka sinn tíma.“ Walid og hinir úr hópnum hurfu milli klettanna og tijánna. Í austri byrjaði að daga, ljósflóð breiddist yfír fjallatoppana og læddist niður dalinn í átt til vegarins. Það mundi ekki líða á löngu unz sovézka lestin kæmi. Einn framvarðanna gaf merki að hún nálgaðist og fyrir henni færi skriðdreki, jeppi og tveir tmkk- ar. Þegar skriðdrekinn var kominn á móts við Oumayoum miðaði hann með Lee-Enfíeld-rifflinum sínum. Drekaforinginn opnaði tuminn og sneri sér við til að hyggja að lest- inni. Oumayoum skaut og hæfði beint í mark. Tumhlerinn skall aft- ur, ekillinn steig hemlana í botn og skellti í bakkgír. Skriðrekinn rakst á jeppann. Oumayoum hló. Hinir Mujahedd- amir hófu skothríð með sprengju- vörpunni, en þeirra skot vom ekki eins nákvæm. Skriðdrekinn losaði sig frá jeppanum og þaut niður vepnn. Ein RPG-eldflaugann hæfði annan tmkkinn og hann stóð í ljós- um logum. Hinn trukkurinn ýtti honum út í skurð, tók upp þá sem eftir lifðu og geystist burt. Skæm- liðamir birtust undan fyrirstöðu- veggjum dalsmegin og undan eikartijánum hinum megin vegar- ins. Þeir ráku upp siguróp og klifmðu upp á jeppann. En nú vom það þeir sem vom góð skotmörk. Uppi í miðri hlíðinni í yfírgefnu þorpi hafði brynvarinn bfll með vélbyssu legið í leyni. Eng- inn hafði séð hann, hann hlýtur að hafa beðið alla nóttina. Hann birtist undan hálfhmndu húsi, stefndi í átt til vegarins og stanzaði beint fyrir neðan byrgi Oumayoums. „Varið ykkur,“ kallaði hann. „Varið ykkur. Það er brynvarinn bíll!“ Enginn heyrði til hans. Hann skaut upp í loftið, en hinir héldu að hann væri að fagna launsátrinu. Vélbyssan í tumi brynvarða bílsins færðist hægt niður á við til að ná miði á Mujaheddin-mennina á veg- inum. Oumayoum kastaði frá sér rifflinum og stökk upp á þak bflsins. Hann greip um byssuhlaupið og togaði það upp af öllum kröftum. Vélbyssuskyttan skaut hrinu eftir hrinu og reyndi eins og hann gat að ná niður byssunni, en Oumayo- um hafði betra vogarafl, og skotin fóm öll langt fyrir ofan markið. Oumayoum hékk á byssuhlaupinu. Skothríðin hætti. Nokkrir skæmlið- anna höfðu klifrað upp og hent handsprengju inn í bflinn. Þeir fóm allir að tala í einu og lýstu því, sem þeir höfðu séð og gert, hvemig vömbfllinn hafði spmngið, hvemig skriðdrekinn hafði klesst jeppann. „Við skulum taka mynd,“ sagði Walid. „Við sendum hafa til Pesh- awar. Standið nú allir í kringum jeppann. Þú líka, Oumayoum." „Ég get það ekki,“ sagði Oumayoum, sem var ennþá uppi á þaki brynvarða bflsins. „Þér er óhætt að sleppa núna. Byssan flýgur ekki burtu.“ AJlir hlógu. „Ég get ekki sleppt. Höndin er föst, hún er bmnnin við.“ Þegar skothríðin stóð út úr vél- byssunni hafði byssuhlaupið, sem hann hélt um, orðið rauðglóandi. Nokkrir þeirra reyndu að losa fíng- ur hans, en þeir vom bmnnir inn í bein og sama var um lófann. „Reyndu að bjarga þessum fíngri," sagði Oumayoum. „Þetta er sá sem ég skýt með.“ „Þungur gnýr fyllti dalinn. Sovézkar árásarþyrlur vom á leið- inni. Einn af félögum Oumayoums dró hníf úr skeiðum til að skera hann lausan og reyndi hvað hann gat að bjarga gikkfíngrinum. Muja- heddamir dreifðust í skjól við fyrirstöðuveggi og tré. Sovézku þyrlurnar sóttu hina föllnu einn af öðmm. Þær sprengdu upp bryn- varða bflinn til að hindra að hann yrði notaður aftur og jusu síðan vélbyssuskothríð og eldflaugum yfír skóglendið. Fallbyssukúla hæfði klettinn þar sem Walid var falinn og sprakk í skæðadrífu flísa, ryks og reyks. Þyrlumar hækkuðu flugið til að forðast skot ofan frá, brynvömin er eingöngu neðan á þeim. Þegar reykinn lagði frá komu menn Walids hlaupandi til að sjá hvað orðið hefði um hann. Fyrir aftan skundurskotinn klettinn sat hann með rifin föt og reykti sígarettu. „Walid — þetta getur ekki verið — þú hlýtur að vera dauður — segðu eitthvað ..." Walid saug fast sígarettuna sína. „Ef ég er dauður," sagði hann, „þá hlýtur það að vera sál mín sem nýtur reyksins." Sumir Mujaheddinanna gengu í lið með Andspymunni vegna þess að kommúnistaflokkurinn hafði kollvarpað ríkjandi skipulagi; sumir vegna þess að þeir væntu annars skipulags frá Islam. Sumir höfðu séð fjöldamorð eða misst bróður og tekið hans sess. Þorp sumra þeirra höfðu verið brennd til ösku. Sumir gátu ekki sætt sig við það að strák- ar og stelpur fæm í sama skóla. Sumir vildu ekki sætta sig við að útlendingar kæmu og drottnuðu yfír dölunum þeirra. Aðrir vildu óháð, hlutlaust Afganistan. Enn aðrir trúðu því, eins og Walid, að maðurinn eigi sér sál. Um höfundinn: Jean-Francois Deniau hefur skrifað bók um leynilegar heim- sóknir sínar til skæmliðahópa í Afganistan, Angóla, Eritreu, Kampútseu og Nicaragua (Deux heures aprés minuitu, Gasset). Með- al annarra verka hans em „Le marché commun" (n.e. PUF, 1960), „L’Europe interdite“ (du Seuil, 1977), og „La mer est ronde" (n.e. Gallimard, 1980). Hann hefur verið franskur og evrópskur embættis- maður og átt sæti í stjómamefnd Evrópubandalagsins; hann var sendiherra Frakklands á Spáni 1976—77, aðstoðamtanríkisráð- herra í ríkisstjóm de Gaulle og ráðherra fyrir utanríkisverzlun í ríkisstjóm Pompidous. Hann á nú sæti á franska þinginu qg á Evrópu- þinginu. Þýtt úr breska tímaritinu En- counter September — October 1986 af Sigurði H. Friðjónssyni. Birt í Morgunblaðinu með góðfúslegu leyfi ritstjóra Encounter og höfund- ar. 43 t Móðir okkar og tangdamóðir, GERTRUD FRIÐRIKSSON, fyrrverandi prófastsfrú á Húsavík, lést laugardaginn 27. desember. Björg Friðriksdóttir, Ingvar Þórarinsson, Örn Friðriksson, Álfhildur Sigurðardóttir, Aldís Friðriksdóttir, Birna Friðriksdóttir, Þorvaldur Veigar Guðmundsson. t Móðir mín, SIGRÍÐUR D. KARLSDÓTTIR, Þórsgötu19, Reykjavfk, lést í Landakotsspítala sunnudaginn 28. desember. Fyrir mína hönd og annarra vandamanna, Karl H. Pétursson. t Móðir okkar, ÞÓREY HELGADÓTTIR, Æsufelli 2, Reykjavfk, lést í Borgarspítalanum 26. þ.m. Jaröarförin verðurauglýst síðar. Sigurjón Arnlaugsson, Teltur Arnlaugsson, Helgi Arnlaugsson. t Ástkær eiginmaður, faðir, tengdafaðir og afi, SIGURÐUR SIGURJÓNSSON, Breiðvangi 32, Hafnarfirði, lést af slysförum 24. desember. Hera Gfsladóttir, Sigurður Sigurðsson, Sigurjón Sigurðsson, Hrönn Sigurðardóttir, tengdabörn og barnabörn. Faðir okkar. t HINRIK THORARENSEN, fyrverandi læknir á Siglufirði, andaöist 26. desember að Hrafnistu f Hafnarfiröi. Fyrir hönd vandamanna Oddur Thorarensen, Ragnar Thorarensen, Ólafur Thorarensen, Hinrik Thorarensen, Stella Klara Thorarensen. t Bróðir minn og föðurbróðir okkar, SNORRI HJARTARSON, skáld, andaðist í Borgarspítalanum laugardaginn 27. desember. Torfi Hjartarson, Hjörtur Torfason, Snorri Ásgeirsson, Ragnheiður Torfadóttir, Ragnheiður Ásgeirsdóttir, Sigrún Torfadóttir, Halldór Ásgeirsson, Helga S. Torfadóttir. t Eiginmaður minn og faðir okkar, sonur og tengdasonur, STEFÁN HARALDSSON, járnsmiður, Skeljagranda 1, varð bráökvaddur 26. desember. Guðrún Sigurðardóttir, Þóra Stefánsdóttir, Haraldur Arnar Stefánsson, Haraldur Sigurðsson, Þóra Stelngrfmsdóttir, Sigurður Þorgrfmsson. Eiginmaður minn, t HILMAR ÓLAFSSON, arkltekt, Kúrlandi 21, lést 28. desember. Rannveig Hrönn Kristinsdóttir.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.