Morgunblaðið - 30.12.1986, Qupperneq 22

Morgunblaðið - 30.12.1986, Qupperneq 22
22 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. DESEMBER 1986 Morgunblaðið/Einar Falur Manneldisráð og heilbrigðisyfirvöld kynna manneldismarkmiðin á fréttamannafundi. Frá vinstri eru Hrafn Thulinius, prófessor, Snorri P. Snorrason, prófessor, Ragnhildur Helgadóttir, heilbrigðisráðherra, Hrafn Friðriksson, yfirlæknir í heilbrigðisráðuneytinu, Magnús Gísla- son, yfirtannlæknir i heilbrigðisráðuneytinu og Laufey Steingrímsdóttir, dósent. Elísabet Magnúsdóttir, fæðisráð- gjafi. í ráðinu voru til 1. ágúst Vigdís Jónsdóttir, skólastjóri og Jón Óttar Ragnarsson, næringarfræð- ingur. Greinargerð um mann- eldismarkmiðin Manneldisráð íslands birtir með- fylgjandi manneldismarkmið í þeim tilgangi að efla heilbrigði þjóðarinn- ar með því að veita leiðbeiningar um fæðuval. Leiðbeiningarnar eru í samræmi við þau fræði sem næringar- og manneldisfræði byggir á, en þau eru í stöðugri þróun eins og önnur vísindi. Jafnframt því sem þekking eykst fer fram sífellt endurmat á manneldismarkmiðum þjóða, getur það leitt til, ásamt breyttum lifnað- arháttum, að misjöfn áhersla sé lögð á vægi einstakra þátta menn- eldis. Skal aðeins nefndur munur sem er á mataræði fátækra þjóða og auðugra. Manneldisráð íslands beinir ráð- leggingum sínum til almennings og sérstaklega þeirra sem bera ábyrgð á manneldi á heimilum og á stofn- unum, svo sem sjúkrahúsum, dvalarheimilum, skólum og mötu- neytum. Einnig ber fyrirtækjum sem stunda matvælavinnslu og matvælaiðnað að taka mið af leið- beiningum Manneldisráðs íslands, m.a. með því að gera fullnægjandi grein fyrir næringargildi vöruteg- unda sinna, svo og innihaldi hálf matreiddra og tilbúinna rétta. Manneldisráð setur fram ráðleggingar um mataræði: Islendingar þurfa að draga úr sykuráti og fituneyslu - en borða meira af fiski og kornmat Sykumeysla íslendinga er tvöfalt meiri en æskilegt er og raunar ein sú mesta sem um getur í heimi, fituneyslan er meiri en æskilegt er og einnig saltneysla og íslendingar haga mataræði sínu ekki í samræmi við það 'að orkuþörf þeirra hefur stórlega minnkað frá því áður var og afleiðingin er offita sem ymsir kvillar og sjúkdómar fylgja i kjölfar- ið á. Þetta eru nokkrar niðurstöður neyslukannana sem Manneldisráð Islands hefur staðið fyrir og í fram- haldi af því hefur ráðið sett fram manneldismarkmið eða ráðlegging- ar um mataræði fyrir almenning. Þessar ráðleggingar eru byggðar á vísindalegum rannsóknum á nær- ingarefnum og áhrifum þeirra á vöxt og viðgang líkamans. Þessi vísindi hafa verið í stöðugri þróun, sérstaklega síðustu áratugi, og sífellt komið betur í ljós þýðing hollrar fæðu til að fyrirbyggja margvíslega sjúkdóma og viðhalda góðri heilsu. „Fólk getur lifað sínu lífi mun lengur án sjúkdóma, með réttu fæðuvali og forvömum," sagði Hrafn Friðriksson yfirlæknir í heil- brigðisráðuneytinu á fréttamanna- fundi þar sem manneldismarkmiðin voru kynnt. Hrafn birti einnig tölur sem sýndu að árlega deyja um 850 íslendingar úr sjúkdómum sem rekja má til rangs mataræðis og annarra neysluvenja, þar á meðal tóbaksreykinga. Þeir sjúkdómar sem einkum hafa verið tengdir röngu og gölluðu mataræði eru tannskemmdir, offita, æðakölkun, ýmsir sjúkdómar í melt- ingarfærum, kransæðastífla, sykursýki og krabbamein. Þetta gildir um allar þjóðir sem búa við velmegun, en meðal þróunarþjóða er við önnur vandamál að glíma. Hér á eftir fara manneldismark- miðin sem Manneldisráð hefur sett fram. í Manneldisráðinu eru dr. Snorri P/ Snorrason, yfirlæknir og prófessor, sem jafnframt er formað- ur, Laufey Steingrímsdóttir, dósent, Hrafn Thulinius, prófessor, Bryn- hildur Briem, lyfjafræðingur og MANNELDISMARKMIÐ FYRIR ÍSLENDINGA: 1. Heildameysla orkuefna sé miðuð við að viðhalda eðlilegri líkamsþyngd. 2. Hæfilegt er að úr kolvetnum fáist um 50-60% af orkunni, einkum úr grófu korni, grænmeti og ávöxtum, þar af ekki yfir 10% úr sykri. 3. Hæfilegt er að fita veiti ekki meira en 35% af orkunni og hlutfall fjölómettaðrar og mettaðrar fitu verði aukið í allt að 0,4. 4. Hæfilegt er að hvíta (prótein) veiti að minnsta kosti 10% orkunnar. 5. Hæfilegt er að neysla á matarsalti sé undir 8 grömmum á dag fyrir fullorðna. 6. Hæfilegt er að D-vítamínneysla fari ekki undir 10 (ig (400 alþjóðaeiningar). 7. Stefnt skal að sem fjölbreyttustu fæðuvali úr eftirfarandi fæðufiokkum: Kornmat, mjólkurmat, grænmeti og ávöxtum og kjöti, fiski og eggjum. Einstakar greinar markmiðanna 1. Orkuefni. Heildarneysla orkuefna sé mið- uð við að viðhalda eðlilegri líkamsþyngd. A síðari tímum hefur orðið sú breyting á Iifnaðarháttum þorra manna að mikil líkamleg áreynsla við vinnu er úr sögunni. Því þarf að draga úr orkumagni fæðisins í samræmi við það. Samt sem áður þarf að fást í daglegu fæði, jafn mikið af steinefnum og flestum vítamínum eins og áður, ásamt fæðutrefjum sem kyrrsetumenn mega síst án vera. Því er ráðlegt að skerða hlut orkuauðugra og bætiefnasnauðra fæðutegunda, svo sem sætra og feitra matvæla. Kostir þess að orkuefni fæðunnar gefi einungis næga orku til viðhalds störfum líffæranna og orkukræfra athafna, eru einkum að með því er komið í veg fyrir ofeldi og spornað við þeim kvillum sem því fylgja. 2. Kolvetni. Hæfilegt er að úr kolvetnum fáist 50—60% af orkunni, einkum úr kommat, grænmeti og ávöxtum, þar af ekki yfír 10% úr sykri. Samkvæmt könnun Manneldis- ráðs 1979—1980 gaf sykur um 19% að meðaltali af heildarorku fæðis- ins. Draga þarf stórlega úr sykur- neyslu en auka að miklum mun MANNELDISRÁÐ, 1986: RÁÐLAGÐIR DAGSKAMMTAR (RDS) AFÝMSUM NÆRINGAREFNUM - FITULEYSANLEG VITAMIN - - VATNSLEYSANLEG VÍTAMÍN - Aldur Ár A (pg) D (jtg) E (mg) C (mg) Þía- mín (mg) Ríbó- flavín (mg) Nfa- sín (mg) Be (mg) Fóla- sín (M9) Bl2 (þg) Kalk (mg) Fosfór (mg) Magn- íum (rng) Járn (mg) Zink (mg) Joð (gg) BÖRN 0 -'h 420 10 3 35 0,3 0,4 6 0,3 30 0,5 360 240 50 10 3 40 'h-1 400 10 4 35 0,5 0,6 8 0,6 45 1,5 540 360 70 15 5 50 1-3 400 10 5 45 0,7 0,8 9 0,9 100 2,0 800 800 150 15 10 70 4-6 500 10 6 45 0,9 1,0 11 1,3 200 2,5 800 800 200 10 10 90 7-10 700 10 7 45 1,2 1,4 16 1,6 300 3,0 800 800 250 10 10 120 KARLAR 11-14 1000 10 8 50 1,4 1,6 18 1,8 400 3,0 1200 1200 350 18- 15 150 15-18 1000 10 10 60 1,4 1,7 18 2,0 400 3,0 1200 1200 400 18 15 150 19-22 1000 10 10 60 1,5 1,7 19 2,2 400 3,0 800 800 350 10 15 150 23-50 1000 10 10 60 1,4 1,6 18 2,2 400 3,0 800 800 350 10 1$ 150 51 + 1000 10 10 60 1,2 1,4 16 2,2 400 3,0 800 800 350 10 15 150 KONUR 11-14 800 10 8 50 1,1 1,3 15 1,8 400 3,0 1200 1200 300 18 15 150 15-18 800 10 8 60 1,1 1,3 14 2,0 400 3,0 1200 1200 300 18 15 150 19-22 800 10 8 60 1,1 1,3 14 2,0 400 3,0 800 800 300 18 15 150 23-50 800 10 8 60 1,0 1,2 13 2,0 400 3.0 800 800 300 18 15 150 51+ 800 10 8 60 1,0 1,2 13 2,0 400 ’ 3,0 800 800 300 10 15 150 Á MEÐGÖNGUTÍMA +200 10 +2 +20 +0,4 +0,3 +2 +0,6 +400 + 1,0 +400 +400 + 150 ** +5 +25 MEÐ BARNÁBRJÓSTI +400 10 +3 +40 +0,5 +0,5 +5 +0,5 + 100 + 1,0 +400 +400 + 150 *** + 10 +50 -STEINEFNI- ** Aukinni þörf á meðgöngutima er ekki unnt afi mæta meö venjulegu fæði og því er ráölegt að tama 30-60 mg af járni aukalega ** Járnþörf mjólkandi kvenna er ekki verulega aukin, en þó er skynsamlegt að taka járn áfram um tíma eftir barnsburð svo járnbirgðir líkamans aukist á ný.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.