Morgunblaðið - 30.12.1986, Qupperneq 49

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. DESEMBER 1986
49
Jóhanna Stefánsdóttir. Morgunbiaðíð/Ámi
Stykkishólmur:
*
I heimsókn hjá Jó-
hönnu Stefánsdóttur
Stykkishólmi.
öll leikhúsin, fá sér jólabækurnar
því öryrkinn er þjóðlegur í sér: ís-
lenska sjávarhætti 3. bindi (verð
kr. 4.500), Grámosann hans Thors
og Tímaþjóf Steinunnar, Ljóðasafn
Sjóns og skáldsögur Einars Más og
Ola Gunn, allar spennandi ástalífs-
bækurnar því öryrkinn er mikið upp
á sex: Að elska hvort annað, Leið-
beiningar um gott kynlíf (öryrkinn
vill ólmur bæta kynlíf sitt), Ham-
ingja þín í hjónabandi (öryrkinn er
desperat í hjónabandinu) og — ef
öryrkinn er svo ekstra óheppinn að
vera kona: — Kynlífsreynslu kvenna
„bók um konur, skrifuð af konum“;
kaupa í áskrift Moggann og DV
ogjafnvel Þjóðviljann, Heimsmynd,
Mannlíf, Nýtt líf, Þjóðlíf og dulræna
tímaritið Annað líf, íþróttablaðið,
Briddsblaðið, Skákblaðið, Gestgjaf-
ann, Sportveiðiblaðið, Garðyrkju-
blaðið á grænni grein, Hús og
híbýli, Bílablaðið, Tölvublaðið,
Flugblaðið — ég veit um öryrkja
sem kaupir frá útlöndum dagleg
veðurkort af norðurhveli jarðar —
og síðast en ekki síst ríður öryrkjan-
um lífið á að fá sér afréttara og
áskrift að Stöð tvö. Þá vill öryrkinn
vera sætur og sexí og til þess stund-
ar hann líkamsrækt, nudd og
gestaltnámskeið og fer tvisvar á
ári í skoðun til tannlæknis (ó,
guð!). Öryrkinn má náttúrulega
ekkert aumt sjá og er því óspar á
fé til hvers kyns hjálparstofnana
og pílagrímsferða erlendis. Og ekki
ætti að þurfa að taka það fram að
hann er alltaf meira og minna að
drepast úr alls konar kvillum og
kröm og verður að kaupa lyf og
læknishjálp dýrum dómum og alveg
lífsnauðsynlega að fara heilsubótar-
ferð til Mexíkó, en hver veita nema
komi ávísun inn um bréfalúguna frá
miskunnsama stjómmálamannin-
um. Og loks er aldrei að vita nema
öryrkjafjandinn verði svo ónærgæt-
inn að geispa golunni einn vondan
veðurdag, svo kosta þurfi til stórfé
til að koma honum niður í jörðina
með sálmasöng og fyrirbænum,
sem þó fá ekki komið í veg fyrir
það maklega hlutskipti hans að fara
beina leið til helvítis.
Allt þetta fer öryrkinn létt með
fyrir nítján þúsundin sín á mánuði.
Og ef öryrkjar geta dregið fram
hið ljúfa líf á þessari upphæð vor-
kenni ég ekki læknum eða nokkrum
öðrum að leika það eftir þeim. Mér
fínnst því afar sanngjamt að lækn-
um, sem að nokkru leyti lifa á
öryrkjum eins og sýklar á mannslík-
ama, verði gert að góðu að fá
krónur 19.470 á mánuði og enga
yfirvinnu. Og þess er hollt að
minnast að einn læknir getur á
augabragði breyst i einn öryrkja.
Það er alls ekki útilokað að á þess-
ari stundu sé einhver mikill læknir
að verða bijálaður og hjari viti sínu
ijær það sem eftir er ævinnar. Og
enginn fær gert við því. En ég vil
á þessum stað nota tækifærið og
skora á öryrkja að koma framúr
skúmaskotum sínum og upplýsa
almenning um leyndardóma nægju-
seminnar, sparseminnar og hóg-
værðarinnar. Á því gæti þjóðin
margt lært á þessum dyggðadaufu
tímum.
Lokaniðurstöður
Ég hef í þessari grein drepið á
eitt og annað sem ástæða væri til
að ræða miklu nánar. En til þess
er hvorki rúm né tími. Finni ein-
hver gáfnaljós vafasama staði í
textanum vona ég að það dragi
ekki athyglina frá meginatriðinu.
En það er þetta: Oll störf eru
nokkurn veginn jafn nauðsynleg
ef ástæða þykir tU að þau séu
unnin á annað borð. Þess vegna
á að miða Iaun við þarfir manna.
Þar af leiðir að allir ættu að fá
sömu laun. Lokaniðurstaðan verð-
ur því einföld: Laun lækna eru alltof
há miðað við kaup alþýðu. Og það
er alveg fráleitt að þeir eigi að njóta
betri kjara en verkafólk. Og sama
gildir um allar „æðri“ stéttir. Þær
eiga að njóta sömu kjara.
Höfundur er rithöfundur.
DVALARHEIMILIÐ í Stykkis-
hólmi hefir virkilega sannað
sinn tUverurétt og komið að
góðum notum. Það hefir verið
vel sótt. Þar dvelur nú fólk sem
á bæði langa, viðburðarríka og
vinnusama ævi. Ein þeirra sem
þar dvelja er Jóhanna Stefáns-
dóttir. A næsta ári verður hún
90 ára. Ég heimsótti hana einn
daginn. Hún var ánægð og
þakklát. „Guð hefir verið mér
góður“, sagði hún.
Jóhanna er fædd að Galtarás í
Gufudalssveit 24.7.1897. Þar
bjuggu þá foreldrar hennar María
Jóhannsdóttir og Stefán Gíslason.
Hún ólst upp í foreldrahúsum. Þau
voru 7 systkinin. Jörðin var ekki
stór. Þau fluttu svo á næsta bæ,
Kleifastaði, þegar Jóhanna var 4
ára gömul. Það var betri jörð. Þar
átti hún heima til fermingarald-
urs. „Það voru yndislegir tímar“,
segir Jóhanna, „þeir gleymast
ekki. Þá fór ég að heiman að vinna
fyrir mér. Má segja að ég hafí
farið frá altarinu alfarin að heim-
an. Fyrst til þeirra Maríu og
Sæmundar í Svínanesi. Þar var
gott að vera. Þótt mikið væri að
gera þar þá var atlætið í besta
lagi. Um það leyti sem ég kom
þangað tóku þau að sér séra Árelí-
us Níelsson sem ólst þar upp.
Hann mun hafa verið 2 ára um
þetta leyti. Ég ætlaði að vera leng-
ur en þá var pabbi búinn að lofa
mér til Sveins í Skálanesi og þar
var ég um skeið. Á Stað á Rcykja-
i nesi var ég í 3 sumur hjá þeim
Ólínu og séra Jóni. Þar var gott
að vera, fróðleiks- og myndar-
heimili sem ég lærði mikið af og
hefír komið mér vel í lífinu. Væri
hægt að segja margt um þessa
vinnumennsku mína því hún var
viðburðarík á þess tíma mæli-
kvarða og ég var alltaf heppinn
með heimili. Þegar vist minni lauk
á Stað fór ég í Stykkishólm, það
var mikill menningarbær um þær
mundir. Þar fékk ég strax góða
vinnu og þar kynntist ég manni
mínum, Steinþóri Einarssyni.
Byijuðum við búskap þar, en það
var stutt því leiðin lá til Hergils-
eyjar og þar vorum við rúm 3 ár.
Gátum ekki fengið lengri dvöl því
sveitarstjómin vildi vera viss um
að við ílentumst ekki þar og yrð-
um sveitlæg. Síðan höfum við
búið á ýmsum eyjum, tvisvar lá
leiðin til Flateyjar. I Rauðeyjum
voru við nokkur ár í skjóli Lilju
og Sigurðar Sveinbjömssonar,
ágætis hjóna. Síðan í Bjameyjum
í 10 ár en til Stykkishólms fluttum
við 1953 og þar hefi ég alið mann-
inn síðan. Við Steinþór gengum í
hjónaband 1919 og framkvæmdi
sr. Ásmundur biskup athöfnina.
Steinþór lést 1968. Við eignuð-
umst 7 böm, eða eins ög mamma
og pabbi. Og seinustu ár hefí ég
dvalið hér á heimilinu og liðið
vel. Börnin mín líta til mín, þau
em mér öll góð og allt þeirra
skyldulið. Flestar þær jarðir sem
ég dvaldi á eru nú í eyði og mega
muna fífil sinn fegurri. Og sumar
sveitinar hafa nú engar byggðan
bæ. Fækkun í sveitum eru okkur
sem ólumst þar upp bæði kvíða-
og áhyggjuefni", sagði Jóhanna
að lokum.
Og ekki má hún hugsa til þess
að fækkunin í dreifbýlinu haldi
áfram. Það telur hún þjóðarvoða.
— Arni
Nýárskuöld
viö
Um leið og við sendum viðskiptavinum
okkar og öllum öðrum bestu nýársóskir
minnum við á nýársmatseðil okkar
við Sjávarsíðuna.
Allir velkomnir.
Pöntunarsímar:
15520 og 621485.
Yíö Sjáocmsíduna
TRYGGVAGÖTU 4-6 SÍMI 15520
Á^