Morgunblaðið - 12.03.1987, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. MARZ 1987
19
Reynir Eyjólfsson
hér en þar. Við þessu er lítið annað
að segja en að spyrja: Hvort vilja
menn heldur gott lyfjadreifíngar-
kerfí eða lélegt?
Og þá er víst komið að tillögum
vísnasöngvarans og alþingismanns-
ins um úrbætur, nefnilega sam-
keppni hins frjálsa markaðar sem
tryggingu fyrir lækkuðu iyfjaverði
til hagsbóta fyrir land og lýð. Mér
þætti fróðlegt að vita hvað hann
meinar eiginlega með þessu því
hugmyndimar um framkvæmdina
eru vængast sagt þokukenndar í
málflutningnum eins og fleira. Nú
er það staðreynd, að íslenska lyfja-
dreifingarkerfíð er mjög líkt því sem
gerist á hinum Norðurlöndunum. í
anda norrænnar samvinnu hefur
líka verið og er unnið að því að
samræma opinberar stjórnunar-
reglur og framkvæmd lyfjamála
eftir því sem kostur er. Almennt
er viðurkennt, að norrænu lyfja-
dreifingarkerfín sú með þeim
fullkomnustu og ströngustu sem
þekkjast í heiminum; þar með tald-
ar mjög vel menntaðar og færar
lyfjafræðistéttir.
En þessum árangri vill Ámi kasta
fyrir róða líkt og þegar konur
skvettu vatni á óvelkomna man-
söngvara hér í eina tíð. Hin
svokallaða „ftjálsa samkeppni" skal
leiða landsmenn frá „gróðabralli og
einokun íslenskra lyfjafræðinga".
Nánari áætlanir um hvemig á að
framkvæma þetta vantar þó svo til
alveg. Halda menn ef til vill að lyfja-
verð lækki við það að dreifingar-
stöðunum fjölgi? Á kannski að selja
lyf eftirlitslaust eins og hverja aðra
neysluvöru og auglýsa þau rækilega
til almennings? Eg er viss um, að
lyfjaverð myndi ekki lækka við
þetta og eitt er víst: Lyfjanotkun
myndi áreiðanlega stóraukast og
þykir þó mörgum vart á bætandi.
Mér detta í hug engilsaxnesk „apó-
tek“ þar sem lyfjabúðimar hafa
úrkynjast niður í króka eða skonsur
innst inni í risastómm kjörbúðum.
í þessum löndum dynja líka lyfa-
auglýsingar á fólki í útvarpi,
blöðum og sjónvarpi. Við má bæta,
að hörmuleg slys hafa orðið í
Bandaríkjunum vegna þess að
glæpamenn hafa sett eitur í lyf sem
seld em í kjörbúðum undir „vemd-
arvæng ftjálsrar samkeppni". Ég
er sannfærður um, að allir íslenskir
lyflafræðingar vona einlæglega að
fagið þeirra eigi ekki eftir að líða
slíka niðurlægingu hér á landi.
En misvitrir alþingismenn em því
miður ekki einir um að níða niður
lyQafræðinga. Sjálfur landlæknir,
Olafur Ólafsson, telur sig kunna
lyfjafræðifagið jafnvel og sitt eigið
og vera þess umkominn að koma
með ráð til „úrbóta". Hann hefur
nefnilega líka verið iðinn við lyfja-
álagningarlækkunargauljð að
undanfömu. Andstætt Áma hefur
hann þó sleppt því að nefna hvað
á að koma í staðinn þegar búið er
að koma núverandi lyfjadreifíngar-
kerfí á hausinn. Það á nefnilega
bara að lækka álagninguna! Annars
hefur málflutningur landlæknis líka
verið ærið þokukenndur enda varla
von á öðm þar sem hann virðist
aðallega hafa stuðst við sögusagnir
fremur en raunvemlegar heimildir
í atvinnurógi sínum. Hann hefur
t.d. títt kvartað um að sér væri
meinað um upplýsingar úr tilteknu
yfírlitsriti um lyfjasölu (Icelandic
Dmg Market). Það er trúlegt eða
hitt þó heldur fyrst Ómar Ragnars-
son getur veifað þessari bók framan
í landslýð í fréttatíma sjónvarpsins
þann 6. mars sl.I
Af málflutningi þessara kump-
ána mætti ætla, að lyfjakostnaður-
inn væri langstærsti útgjaldaliður-
inn í heilbrigðisþjónustunni. Því fer
þó víðs fjærri. Lyfjakostnaðurinn
hefur verið um eða innan við 10%
af heildarútgjöldum til heilbrigðis-
mála í landinu. En hluti lyfjaþjón-
ustunnar hefur þá sérstöðu að vera
einkarekinn að nafninu til þótt nær
öllu sé raunvemlega stjómað af þvi
opinbera. En sennilega vegna þess-
arar sérstöðu verður lyfjaverð æ
ofan í æ bitbein óábyrgra og misvit-
urra manna því litlu verður Vöggur
feginn sem endranær.
Vert er að minnast þess að lyfín
em mikilvægasta verkfæri nútíma-
læknisfræði og án þeirra væri ekki
hægt að stunda neinar marktækar
lækningar. Þau era því í raun og
sannleika ómetanleg þótt reynt sé
að verðleggja þau. Þvi miður vantar
enn sárlega ljrf gegn ýmsum hrylli-
legum sjúkdómum, svo sem krabba-
meini og eyðni. Ég er þess fullviss
að slík lyf munu fínnast einhvem
tíma, en málflutningur manna á
borð við Áma Johnsen, landlækni
og taglhnýtinga þeirra, mun tæpast
verða til að tlýta fyrir þeim velgjörð-
um.
Hér hefur málflutningi þessara
manna, sem stunda „mansöngva"
til almennings sjálfum sér til dýrðar
með ómerkilegum atvinnurógi á
hendur lyfjafræðingum, verið líkt
við söng trúbadúra. Þetta er þó
óréttlátt því margir trúbadúranna
vom hreinustu listamenn. Miklu
nær væri að tala um hjáróma út-
burðarvæl vanþekkingar og hleypi-
dóma í þessu sambandi.
Höfundur er licentiaat i lyfjafræði
og fyrrverandi starfsmaður lyfja-
verðlagsnefndar og Lyfjaeftirlits
ríkisins. Hann ernú deildarstjóri
þróunardeildar lyfja verksmiðj-
unnar Delta hf.
Miklaholtshreppur:
Alvarlegt ástand
vegna sölu á ull
Veröa bændur að henda ullinni?
Borg í Miklaholtshreppi.
ALVARLEGT ástand ríkir nú með sölu á ull. Flestir bændur eru
búnir að vetrarrýja fé sitt, en verslunarfyrirtæki, sem tekið hafa
ullina undanfarin ár, neita nú móttöku hennar. Nú er spurningin
hvort bændur verði að að geyma
Hún hefur ætíð þótt gott hráefni
til fataiðnaðar, íslenska ullin. En
nú bregður svo við að hún virðist
óseljanleg. Vetrarrúin ull hefur ve-
rið greidd hærra verði, enda þótt
gott hráefni til margháttaðs iðnað-
ar. Góðir rúningsmenn em hér.
ullina eða henda henni.
Þeir hafa dýr tæki til þess að rýja
með. Nokkurt gjald er greitt fyrir
að klippa sauðféð. Hér er um alvar-
legan hlut að ræða, sem bændur
hafa áhyggjur af, ef ekki rætist úr.
Páll
Um hugvekju
Arna Johnsens
eftir Stefán Sig-
urkarlsson
Síðan Spegillinn hætti að koma
út hefír orðið tilfínnanleg vöntun á
ákveðinni tegund lesefnis hér á
landi.
Flosi Ólafsson rithöfundur hefír
reynt að bæta úr þessu að nokkra
leyti með vikuskömmtum sínum í
Þjóðviljanum og mánudagshugvelq-
um í útvarpinu. Pistlar Flosa em
oft bráðskemmtilegir og þar fjallar
hann á gamansaman hátt um eitt
og annað í mannlífínu, sem honum
finnst að betur mætti fara.
En það em fleiri en Flosi sem
komið hafa áuga á þessa eyðu í
bókmenntum söguþjóðarinnar þ_ví á
fimmtudaginn síðasta ritaði Árni
Johnsen alþingismaður smellna
grein í Morgunblaðið um lyfjamál
á íslandi. Ritsmíð þassi er með
ádeilusniði, og ekki spillir að höf-
undurinn er bráðfyndinn og hefír
hugmyndaflug, sem bragð er að.
Nú mega menn ekki hneykslast
á því þótt frjálslega sé farið með
staðreyndir og tölur í pistlinum, því
hann er nú einu sinni til þess gerð-
ur að skemmta fólki. Tökum til að
mynda umfjöllun þingmannsins um
verðlagningu lyfja; í opinberri lyfja-
gjaldskrá íslenzka ríkisins stendur
skýmm stöfum, að álagning heild-
saía á lyf skuli vera 17 prósent, og
álagning lyfsala 68 prósent. Allir
sæmilegir reikningsmenn fá út úr
þessu heildarálagningu sem nemur
96,56 prósentum. En nú sýnir Ámi
Johnsen okkur að hann er veralega
gamansamur náungi, því út úr
svona dæmi fær hann 140 prósent.
nÞað er greinilegt að
Arni Johnsen hefir
heyrt þennan pistil og
þótt mikið til hans
koma, þvi að í skrifi því
sem hér er til umræðu
verður honum tíðrætt
um læknana, og ekki
sízt lyfsalana í
Reylgavík, og allt
möndlið og makkið á
milli þessara herra.“
í einum útvarpspistla sinna fyall-
ar Flosi Ólafsson um sjónvarps-
þættina vinsælu um sjúkrahúsið í
Svartaskógi, og veltir því fyrir sér
hvað læknamir og hjúkkumar séu
nú að bralla þar í öllum skúmaskot-
unum, og hvort liðið liggi virkilega
alltaf í framhjáhaldi og fylliríi þeg-
ar það stendur ekki við skurðar-
borðið.
Það er greinilegt að Ámi Johnsen
hefír heyrt þennan pistil og þótt
mikið til hans koma, því að í skrifí
því sem hér er til umræðu verður
honum tíðrætt um læknana, og
ekki sízt lyfsalana í Reykjavík, og
allt möndlið og makkið á milli þess-
ara herra.
Milli línanna í grein Áma mætti
því lesa samtal í líkingu við þetta;
læknir hringir í lyfsala og biður um
ákveðið lyf. Lyfsalinn segir: „Því
Stefán Sigurkarlsson
miður, vinur, þetta hefi ég ekki til,
en aftur á móti annað jafngott, að
vísu ögn dýrara, en ef þú sættir
þig við það er aldrei að vita nema
við getum fundið út hagstæða sólar-
landaferð fyrir þig og fjölskylduna.
Komdu bara til mín á ferðaskrif-
stofuna á morgun."
Já, það er margt brallið á þeim
bæ, en læknar Áma em síður en
svo iðjulausir, því þeir þurfa að
sinna kvabbi sjúklinga sinna rétt
eins og læknamir í Svartaskógi, og
meira að segja helmingi oftar en
„eðlilegt" getur talist. En vesalings
læknamir átta, sem þurfa að skrifa
helminginn af öllum lyfseðlum í
höfuðborginni — þeir hafa ekki
mikinn tíma fyrir hið ljúfa líf.
Já þetta var bráðskemmtilegur
pistill og kom mér í gott skap, sem
ekki veitir af svona í sólarleysinu.
En þó að Flosi hafí ekki haft
nema eina viku til þess að undirbúa
sinn pistil, en Ámi Johnsen hafi
eytt einu og hálfu ári í að undirbúa
sinn, er ég alls ekki viss um að
mér finnist hans pistill betri.
Höfundur er lyfsali og formaður
Apótekarafélags íslands.
MOGULEIKAR FYRIR UNGLINGA
( Gráfeldi bjóðast nú ótal spennandi og líflegir möguleikar
í unglingaherbergið. Samstæðurfrá Lundia; rúm, hillur,
skrifborð, stólar o.m.fl. - allt í stíl og ótal litum t.d. svart
og hvítt eða rautt og hvítt, eða sá litur sem þú helst kýst.
Verið tímanlega á ferðinni því stórhátíðar nálgast óðum.
GRÁFELDUR HF. BORGARTÚNI 28
^ia SlMI 91-62 32 22