Morgunblaðið - 25.04.1987, Blaðsíða 47

46
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. APRÍL 1987

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavik
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöaistræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 550 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 50 kr. eintakiö.
Aðeins einn
Sjálfstæðisflokkur
Kosningabaráttan er á enda.
í dag er valdið í höndum
okkar kjósenda. Við veljum þá,
sem við teljum hæfasta til að
veita þjóðinni forystu næstu
fjögur ár. Fleiri flokkar eru í
boði en áður. Valið er þó ekki
erfiðara en áður, að minnsta
kosti ekki fyrir þá, sem vilja
taka mark af sögunni við þessa
afdrifaríku ákvörðun.
Á árunum fyrir 1929, þegar
Sjálfstæðisflokkurinn var stofn-
aður með samruna íhaldsflokks-
ins og Fijálslynda flokksins,
hvatti Morgunblaðið eindregið
til þess, að þau borgaralegu öfl,
sem störfuðu innan þessara
tveggja flokka og á vegum smá-
flokka þeirra tíma, tækju
höndum saman í einum öflugum
flokki. Þetta gerðist nú fyrir
tæpum sextíu árum. Síðan hefur
Sjálfstæðisflokkurinn verið
burðarásinn í íslenskum stjóm-
málum. Öflugasti og nútímaleg-
asti stjómmálaflokkurinn á
hveiju, sem hefur gengið í
þjóðlífinu. Flokksmenn hafa bor-
ið gæfu til að velja sér hæfa
forystumenn, sem hafa farið vel
með það, er þeim hefur verið
trúað fyrir og hver og einn skil-
ið eftir sig spor í þjóðarsögunni.
Þeir sem kynna sér sögu Sjálf-
stæðisflokksins komast fljótt að
því, að hún á sér djúpar söguleg-
ar rætur, snertir kvikuna í
íslensku þjóðlífí á hveijum tíma
en er í raun samfelld og mótuð
sterkum hugsjónalegum drátt-
um með virðingu og frelsi
þjóðarinnar út á við og einstakl-
ingsins inn á við að leiðarljósi.
Stefna Sjálfstæðisflokksins eins
og hún hefur verið mótuð á
landsfundum flokksins á hveij-
um tíma tekur mið af hinum
sögulega uppruna og sameinar
í einum farvegi þær heillandi
hugsjónir, sem lágu að baki
stofnunar flokksins. Menn taka
sig ekki saman fáeinum vikum
fyrir kosningar og stofnan nýjan
stjómmálaflokk um sjálfstæðis-
stefnuna. Raunar er það fáheyrt
og stenst ekki, að unnt sé að
stofna stjómmálaflokka um
stefnuskrár annarra flokka.
Þessu hefur þó verið haldið fram
í kosningabaráttunni að undan-
fömu til þess að breiða yfír þá
staðreynd, að nýr flokkur hefur
orðið til í kringum menn en ekki
málefni. Reynt hefur verið að
fínna ágreiningsefnin eftir á.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
verið flokkur, þar sem djarfar
og stefnumarkandi ákvarðánir
hafa verið teknar, er miða að
því að treysta stöðu þjóðarinnar
á einu mesta breytingaskeiði
heimssögunnar. Reynslan hefur
sýnt að þessar ákvarðanir hafa
verið réttar og á grundvelli
þeirra hefur verið unnt að skapa
hér þjóðfélagsgerð og lífskjör,
sem era sambærileg við hið besta
í veröidinni. Eins og önnur
mannanna verk standa þessi
ekki lengur en þeir sjálfír vilja.
Við kjósum um það í hvert sinn
sem við veljum mann á þing,
hver skuli vera stefnan í sjálf-
stæðismálum þjóðarinnar,
öryggis- og vamarmálum. Við
kjósum um það í hvert sinn sem
við veljum mann á þing, hvort
auka skuli hlut ríkisins á kostnað
einstaklinga í atvinnu- og efna-
hagsmálum. Efnahagsófarir á
verðbólgutímum ættu að standa
okkur nægilega nærri til að við
áttum okkur á því, að þar er
ekki um ófrávíkjanleg lögmál að
ræða heldur veltur jafnvel mest
á því hver á heldur.
Eftir því sem liðið hefur á
kosningabaráttuna hafa meira
að segja forystumenn andstæð-
inga Sjálfstæðisflokksins áttað
sig á þeirri staðreynd, að það
er aðeins einn Sjálfstæðisflokk-
ur. Þeir hafa ítrekað bent á það
í ræðum sínum síðustu daga, að
eina leiðin til að komast hjá
hreinum glundroða á Alþingi
eftir kosningar sé að Sjálfstæðis-
flokkurinn verði í þeirri ríkis-
stjóm, sem mynduð verður.
Morgunblaðið tekur eindregið
undir þessa skoðun. Þeir sem
fylkja sér um hana af heilum
huga hljóta jafnframt að benda
á bestu leiðina til að óskin um
að komist verði hjá glundroða
rætist: Það er að greiða Sjálf-
stæðisflokknum atkvæði á
kjördag. Með því sýna menn í
verki, að þeir vilja styrka stjóm
í landinu, að þeir átta sig á því
að veik stjóm er verðbólgustjóm.
Og veik stjóm getur verið hættu-
leg öryggi landsins, eins og
dæmin sýna.
Kosningabaráttan hefur að
veralegu leyti snúist um menn.
Kjósendur greiða ekki atkvæði
fyrir aðra menn, þeir kjósa fyrir
sjálfa sig. Við segjum fyrir um
okkar eigin framtíð við kjörkass-
ana í dag. Við tökum þar
ákvarðanir um framtíð okkar
sjálfra og í hvers konar þjóð-
félagi við viljum búa. Ef við
höfum þetta að leiðarljósi er
valið auðvelt. ísland á skilið
styrka stjóm. Slík stjóm er ekki
í augsýn án sjálfstæðisstefnunn-
ar og þess flokks sem hefur
staðið vörð um hana um nær sex
áratuga skeið.
MORGUNBLÁÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. APRÍL 1987
Þorsteinn Pálsson formaður Sjálfstæðisflokksins:
Kjósum
fyrir framtíðina
í dag tökum við íslendingar allir
saman og hver fyrir sig ákvarðanir, sem
hafa úrslitaáhrif á framvindu þjóðfé-
lagsmála og stjómarhætti á næstu
áram. I önn dagsins geram við mest
af því að sinna málum líðandi stundar
og taka afstöðu til dægurmála. í dag
tökum við hins vegar ákvarðanir, sem
hafa áhrif til margra ára. Við eram að
skapa framtíð íslensku þjóðarinnar. Á
næsta kjörtímabili verða teknar ákvarð-
anir á Álþingi, sem munu hafa áhrif á
líf og starf fólksins í landinu, fram í
byijun nýrrar aldar. Það era því miklir
hagsmunir í húfi og það verða menn
að hafa í huga á kjördag. Daginn eftir
er það of seint.
Reynsla liðinna ára og dægurmál
hljóta auðvitað að setja svip sinn á
kosningabaráttuna. En kosningamar
snúast þó umfram allt um framtíðina
og framtíðarmarkmið þjóðarinnar. Fyr-
ir fjóram áram var óhjákvæmilegt að
ráðast til atlögu við alvarlegar mein-
semdir sem grafið höfðu um sig í
efnahagslífinu og reyndar þjóðlífinu
öllu. Til þess að svo mætti verða þurfti
þjóðin samhenta forystu. Núverandi
stjómarflokkar þurftu því að víkja
ýmsum ágreiningsefnum til hliðar í
þeim tilgangi, að geta veitt örygga for-
ystu um lausn þessara mikilvægustu
verkefna, sem þá blöstu við.
Þær margháttuðu grandvallarbreyt-
ingar, sem gerðar vora á efnahags-
stefnunni, urðu jarðvegur fyrir
samstöðu íslensku þjóðarinnar. Það gat
engin ein ríkisstjóm náð tökum á verð-
bólgumeinsemdinni án þess að þjóðin
væri reiðubúin til sameiginlegra átaka.
Það sem úrslitum réði var auðvitað
samstaða fólksins í landinu.
Nú, að fjóram áram liðnum, hefur
flestum megin markmiðunum verið
náð. Betri ytri efnahagsleg skilyrði
hafa einnig auðveldað okkur að takast
á við ýmis félagsleg verkefni, styrkja
velferðarkerfíð og bæta stöðu þeirra
sem lakast era settir. Þannig hefur það
tvíþætta markmið náðst, að ná jafn-
vægi í efnahagsmálum og að hagnýta
þann árangur í því skyni að gera þjóð-
félagið mannúðlegra.
Undir forystu sjálfstæðismanna var
þjóðinni mörkuð farsæl stefna í utanrík-
is- og öryggismálum á fyrstu áram

Þorsteinn Pálsson
lýðveldisins. Á undanfömum fjóram
áram hafa sjálfstæðismenn beitt sér
fyrir breytingum á yfírstjóm þessara
mála, sem tryggir öraggi inn á við og
treystir stöðu okkar út á við.
Við sjálfstæðismenn leggjum því
fram í þessari kosningabaráttu góðan
málstað. Mestu máli skiptir nú, að þessi
árangur glatist ekki. Því fer auðvitað
fjarri, að allt hafí tekist sem skyldi.
Og fjölmörg verkefni bíða enn úrlausn-
ar. En íslenska þjóðin hefur ástæðu til
þess að vera bjaitsýn og áræðin. Það
er gott að vera íslendingur í dag og
við getum gert það betra. Við höfum
lagt grandvöll að betri framtíð.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur jafnan
verið kjölfesta í íslenskum stjómmálum.
Engin ríkisstjóm hefur á lýðveldistíma-
bilinu setið út heilt kjörtímabil án
þátttöku Sjálfstæðisflokksins. Nú
síðustu vikur hefur verið hart sótt að
Sjálfstæðisflokknum. Andstæðingamir
fögnuðu þegar nokkrir liðsmenn okkar
stofnuðu nýjan stjómmálaflokk til höf-
uðs sjálfstæðismönnum með öðram og
á síðustu stundu.
Forystumenn samstarfsflokksins í
ríkisstjóra og helstu stjómarandstöðu-
flokkanna viðurkenna á hinn bóginn,
að Sjálfstæðisflokkurinn verði að vera
kjölfesta í nýrri ríkisstjórn að kosning-
um loknum. Þeir vita að margra flokka
stjómir era veikar stjómir og veikar
stjómir era verðbólgustjómir. En kjami
málsins er sá að einvörðungu atkvæði
greidd Sjálfstæðisflokknum koma þess-
ari kjölfestu í nýja ríkisstjóm.
Sá styrkur sem kjósendur era reiðu-
búnir að veita Sjálfstæðisflokknum í
dag, mun því ráða úrslitum. Það er
kosið um lausung eða festu. Með sterk-
um Sjálfstæðisflokki getum við tryggt
samstöðu á Alþingi til forystu, með
festu, fijálslyndi og mannúð. Og það
er aðeins einn Sjálfstæðisflokkur.
Matthías Á. Mathiesen:
F orðumst óvissu um
öiyggis- og vamarmál
í dag ráðast úrslit í kosningabaráttu
undangenginna vikna. Baráttu sem tók
óvænta stefnu fyrir réttum mánuði
þegar nýr stjómmálaflokkur kom til
sögunnar. Fram að þeim tíma var Sjálf-
stæðisflokkurinn í sókn vegna sterkrar
málefnalegrar stöðu en virðist nú eiga
nokkuð undir högg að sækja. Niður-
stöður skoðanakannana benda þannig
til að Sjálfstæðisflokkurinn geti misst
þann styrk í kosningunum sem nauð-
synlegur er til að tryggja þann árangur
sem náðst hefur í efnahagsmálum á
lq'örtímabilinu.
En það er ekki einvörðungu í efna-
hagsmálum sem þörfín fyrir sterkan
Sjálfstæðisflokk er brýn. I öryggis- og
vamarmálum er ekki síður knýjandi
þörf fyrir ábyrga forystu Sjálfstæðis-
flokksins. Hann er eini flokkurinn sem
stendur heill og óskiptur um öryggi og
vamir landsins. f öllum hinna flokkanna
era öfl sem vilja uppsögn vamarsamn-
ingsins við Bandaríkin og úrsögn úr
Atlantshafsbandalaginu.
Hætt er við að þessi staðreynd hafí
farið framhjá mörgum í moldviðri kosn-
ingabaráttunnar og svipuð staða gæti
komið upp og eftir kosningamar 1971
þegar vinstri stjómin undir forystu
Framsóknarflokksins hugðist segja
vamarsamningnum upp. Það er því
nauðsynlegt að rifja upp nokkrar stað-
reyndir sem hér skipta máli.
Skýrt hefur komið fram að Kvenna-
listinn er andvígur dvöl vamarliðsins
og vera íslands í Atlantshafsbandalag-
inu. Enginn eðlismunur er því á stefnu
Kvennalistans og Alþýðubandalagsins
að þessu leyti. Þetta eru hvort
tveggja róttækir vinstri flokkar sem
berjast gegn öryggis- og varnar-
stefnu lýðræðisríkjanna.
Því miður virðist svo sem slíkar
hugmyndir eigi einnig upp á pall-
borðið hjá ýmsum frambjóðendum
Framsóknarflokksins. Sumir þeirra
höfða mjög til svokallaðra „herstöðva-
andstæðinga" í málflutningi sínum.
Aðrir vilja sveipa sig hjúp „hlutleysis“
á alþjóðlegum vettvangi þótt þeir skýri
ekki hvemig slíkt getur komið heim og
saman við ótvíræða stöðu landsins í
vestrænu vamarsamstarfi.
Þótt forystumenn Alþýðuflokksins
séu flestir trúverðugir í afstöðu sinni
til öryggis- og vamarmála má hinu
ekki gleyma að flokkurinn hefur ekki
þann styrk sem ræður úrslitum. Innan
Alþýðuflokksins heyrast og raddir sem
era á móti aðildinni að Atlantshafs-
bandalaginu og dvöl vamarliðsins.
Nægir að nefna yfírlýsingar ungra jafn-
aðarmanna í því sambandi.
Matthías Á. Mathiesen
Stefíia Borgaraflokksins í öryggis-
og vamarmálum er ekki síður áhyggju-
efni fyrir kjósendur en stefna vinstri
flokkanna. Þar er tekið undir sumar
þær falskenningar Alþýðubandalagsins
sem hugsaðar era til að veikja stöðu
landsins í vamarsamstarfí Atlants-
hafsríkjanna. Dæmi um þetta er
hugmyndin um flutning vamarliðsins
eða hluta þess til Jan Mayen. Þá vekur
hugmyndin um árlega endurskoðun
vamarsamningsins ýmsar spumingar.
Við gerð varnarsamningsins árið
1951 var ákveðið með hvaða hætti
unnið skyldi að endurskoðun hans.
Samningurinn sjálfur er almenns eðlis
en skýrt ákvæði er um uppsögn. Þegar
sá tími kemur að varnarliðsins er ekki
lengur talin þörf era því engin vand-
kvæði á að slíta samstarfínu. Sérstök
samstarfsnefnd var sett á laggir til
að fjalla um breytingar á útfærslu
varnarsamstarfsins. Samstarfs-
nefndin hittist reglulega og í henni
sitja fulltrúar beggja aðUa. Þar er
réttur vettvangur til að endurmeta
samstarfið í ljósi breyttra aðstæðna.
Árleg endurskoðun varnarsamn-
ingsins sjáifs er því óþörf nema
menn vilji stofna til stöðugra deilna
um veru varnarliðsins.
Af framansögðu má vera ljóst að án
forystu sjálfstæðismanna í ríkisstjóm
myndi mikil óvissa skapast um öryggis-
og vamarmál þjóðarinnar. Þeirri óvissu
verður ekki eytt nema með eflingu
Sjálfstæðisflokksins. Fylgi kjósenda í
Reykjaneskjördæmi getur skipt þar
sköpum vegna þess að stefna Sjálfstæð-
isflokksins hefur ævinlega notið
víðtæks stuðnings í því kjördæmi. Þá
er ekki síður þýðingarmikið fyrir hin
sívaxandi byggðarlög í kjördæminu að
haldið verði áfram að efla undirstöður
atvinnulífsins undir öruggri leiðsögn
Sjálfstæðisflokksins líkt og gert hefur
verið á undanfömum fjóram áram.
Ég heiti á kjósendur í Reykja-
neskjördæmi sem og aðra landsmenn
að efla Sjálfstæðisflokkinn til áfram-
haldandi forystu um farsæld og
sjálfstæði þjóðarinnar.
Opið bréf til
fj ölmiðlafólks
eftirJón Ásgeirsson
Upp á síðkastið hefur oftlega
borið á góma, hversu fjölmiðlar
leggja litla rækt við svonefndar
æðri listgreinar en hlaupi hins
vegar á eftir alls konar lágmenn-
ingarefni. Þeir sem vilja veija
fjölmiðla benda á að alvarleg list
sé aðeins fyrir fáa sérvitringa
og eðli sínu samkvæmt hljóti
fjölmiðlar að leita á þau mið, þar
sem fjöldinn sé mestur. Þar á
móti kemur svo sú staðhæfíng
að fjölmiðlar hafi skyldum að
gegna í menningarlegum efnum
og þrátt fyrir að skemmtilist sé
nauðsynleg til miðlunar, sé
þyngri list ekki síður nauðsyn-
legt fjölmiðlaefni.
Ekki hafa verið gerðar rann-
sóknir á því hver sé raunveraleg
neysla almennings í menningar-
legum efnum, eða hver sé
ástæðan fyrir þeirri grósku í list-
um, sem hefur með ótvíræðum
hætti einkennt íslenskt listalíf
hin síðari árin.
Til að eiga mér einhveija hug-
mynd um þessi mál, er varðar
tónlist, gerði ég svolitla könnun
á aðsókn fólks á svonefnda al-
varlega tónleika í höfuðborginni.
Könnunin var gerð á tímabilinu
frá 26. ágúst til 28. desember
sl. og náði yfír allar tegundir
alvarlegra tónleika, kammertón-
leika, einsöngs- og einleikstón-
leika, kórtónleika og tónleika
Sinfóníuhljómsveitar Islands.
Heildarfjöldinn náði að vera
sjötíu og tvennir tónleikar á
þessu tímabili en heildarfjöldi
hljómleikagesta 31.650 manns.
Þrátt fyrir að þessi tala kunni
að þykja há, er trúlega miklu
fremur vantalið en ofgert sé.
Fæstir voru hljómleikagestir 17,
en þar á móti vora nokkrir tón-
leikar með um það bil 1.000
gesti og á einum vora yfir 2.500
mættir. Það ber að hafa í huga
að hér er aðeins um að ræða
gesti á tónleikum sem haldnir
vora fyrir áramót, en aðaltón-
leikavertíðin er hins vegar síðla
vetrar og undir vorið keyrir oft
um þverbak í hljómleikahaldi.
Það er því ekki fráleitt að fram-
reikna þessa tölu á ársgrand-
velli, að vera eitthvað kringum
60 til 70 þúsundir manna. í við-
bót við þessa tölu má svo bæta
þeim mikla íjölda er sækir ópera-
sýningar en hver sýning undan-
farið hefur náð þrjátíu
endurtekningum og gestir á
hverri sýningu verið um það bil
500. Væri þeim fjölda tónlistar-
manna er standa fyrir þessu
tónleikahaldi einnig bætt við,
hækkaði heildartalan veralega,
því oft skipta flytjendur tugum
og jafnvel hundraðum.
Bréf þetta er stflað til allra
þeirra er starfa við fjölmiðlun,
svo þeir megi sjá, að hér er ekki
um að ræða fámenna klíku sér-
vitringa. Þaðan af síður er hér
um að ræða samstæðan hóp, því
áhugi manna skiptist á hvort um
er að ræða einsöng, einleik, kór-
söng eða hljóðfærasamleik og
einnig skiptast þeir á barokktón-
list, klassíska tónlist, rómantíska
tónlist, nútímatónlist eða raflist.
Það er einkar fróðlegt til at-
hugunar, að fjölmiðlar eiga
sáralitla aðild að þessum umsvif-
um og gera flest dagblöðin oftast
lítið meira en að birta auglýsing-
ar og í besta falli nokkur orð í
svonefndum dagbókum eða að-
sendum fréttatilkynningum.
Fréttamat hljóð- og myndmiðl-
anna er þessari starfsemi mjög
í óhag, svo ekki sé sterkar að
orði kveðið. Þeir sem telja sér
nauðsyn að eiga stund með þeirri
tónlist, er alla jafna heyrist ekki
í fjölmiðlum, hafa lært að nálg-
ast þetta áhugamál sitt án
hjálpar fjölmiðlanna og má
segja, að þetta fólk sé því eins
konar fjölmiðlaútlagar.
Allir þeir, sem fylgst hafa með
þróun tónlistar í landinu, og þar
á ég einnig við erlenda gesti,
telja gróskuna aldeilis með ein-
dæmum. Grannurinn að þessum
gróanda er lagður í tónlistarskól-
um landsins, þar sem um 8.000
nemendur leggja stund á söng
og hljóðfæraleik. I almennum
skólum landsins starfa kórar og
lúðrasveitir og hafa margir slíkir
hópar vakið athygli víða um
heim fyrir góðan tónlistarflutn-
ing. Þeir, sem ekki leggja stund
á framhaldsnám í tónlist, taka
þátt í margvíslegum tónflutningi
kóranna í landinu, er sumir
hveijir hafa staðið undir vönduð-
um flutningi á mikilfenglegustu
kórverkum tónlistarsögunnar.
Það er því deginum ljósara, að
til er í landinu stór hópur fólks,
er kann eitt og annað á sviði
tónlistar, auk þeirra sem leitað
hafa sér æðri menntunar heima
og erlendis.
Ef það er rétt að fjölmiðlar
hljóti eðli sínu samkvæmt að
leggja sig þar eftir efni, sem von
sé á sem mestum fjölda manna,
er ljóst að hér hefíir fjölmiðla-
fólki skotist heldur betur yfír,
hvað snertir þá staðhæfíngu, að
áhugafólk um alvarlega tónlist
sé aðeins fámennur hópur sér-
vitringa. Það er hins vegar aldrei
rætt, að fjölmiðlar hafa mjög
mikil áhrif á afstöðu almenn-
ings, era beinlínis stýrandi um
viðhorf og smekk fólks. Þama
er í fólgin mikil ábyrgð, sérstak-
lega ef sá sem leggur til fjöl-
miðlaefnið, hefur ekkert annað
að styðja sig við nema smekk
sinn. Með þeim undantekning-
um, er varðar ríkishljóðvarpið,
era ekki starfandi sérmenntaðir
tónlistarmenn við íslenska fjöl-
miðla og val á tónlistarefni þvi
nær algerlega í höndum leik-
manna. Sú staðhæfing, að
fjölmiðlafólk þjóni undir smekk
almennings, er mjög liklega úi
lausu lofti gripin og ekki hefut
farið fram nein könnun á hlust-
endafjölda þeim, er þeir þykjast
þjóna undir. Þar á móti mætti
halda því fram, að fjölmiðlafólk
þjóni ekki nema að litlu leyti
undir smekk almennings en val
þeirra endurspegli hins vegai
þeirra eigin smekk.
Það er ekki meining mín, að
fella eigi niður flutning á léttari
gerð tónlistar, heldur að árétta
það, að sá einliti tónlistarsmekk-
ur, sem er ríkjandi hjá íslenskum
fjölmiðlum, sé villandi og gangi
í raun þvert á allar staðreyndir
um þarfír manna í þessu efni.