Morgunblaðið - 02.06.1987, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚNÍ 1987
Arni Már í vinnusalnum þar sem verið er að pakka blöðum
Við blaðapökkun
Mikilvægt að útíloka
ekkert í upphafi
Rætt við Árna Má
Björnsson,
yfirþroskaþjálfa
hjá Vinnustofum
Kópavogshælis
Arni Már og Omar sem er slyngur vefari
Það er mikið um að vera í and-
dyrinu á Vinnustofum Kópavogs-
hælis. Vistmenn hælisins sem
vinna á Vinnustofunum og
starfsfólkið sem aðstoðar þá, eru
að flykkjast á vinnustað. Klukk-
an er að nálgast níu og allt að
komast i fullan gang. Ég hinkra
litla stund í anddyrinu og bíð
eftir að hitta Áma Má yfir-
þroskaþjálfa. Ég fylgist með
fólkinu sem þama á leið um,
flestir gangandi en fáeinir í
hjólastólum. Ef vel er að gáð
má sjá eitt sameiginlegt með
mörgu af þessu fólki, andlitssvip-
urinn er áhugasamur og það
virðist glatt að komast á vinnu-
stað. Þegar Ami Már kemur
slæst ég í för með honum inn á
vinnuherbergi hans og fæ hjá
honum ýmsar upplýsingar um
starfsemi Vinnustofa Kópavogs-
hælis.
Dag hvem sem unnið er koma
um 92 vistmenn til starfa á Vinnu-
stofunum. Fólkið vinnur mismun-
andi langan tíma, allt frá 15
mínútum á dag og upp í 6 klukk-
utíma, eftir getu hvers og eins.
Einnig fer þar fram hæfing (þroska-
þjálfun), allt frá frumþjálfun upp í
vinnuþjálfun og eru menn þá ýmist
einir eða í hóp. Hæfingin miðast
að því að þjálfa fólkið þannig að
það géti unnið á Vinnustofunum.
Þegar fólkið er komið þangað er
það vinnan sem er aðalatriðið.
Vinnustofumar skiptast í þrennt,
vinnusali, handavinnuherbergi og
vefstofu. Það hefur gengið vel að
fá verkefni fyrir Vinnustofumar.
Mikið hefur verið unnið fyrir Fijálst
framtak og Flugleiðir við pökkun
blaða og þess háttar, einnig er
pakkað blöðum og happdrættismið-
um fyrir SÁA. Skrúfur settar í poka
fyrir Byko og fyrir Lamaiðjuna,
plastpokar settir í umbúðir fyrir
Plastprent og hnýtt er á öngla fyr-
ir SIS, svo eitthvað sé nefnt.
Sú handavinna sem vistfólk vinn-
ur þama er seld á sölusýningu einu
sinni á ári, í desember og hefur sú
sala gengið mjög vel. Einnig fara
margir með sína handavinnu heim
á sfna deild.
Vistfólk fær þóknun fyrir vinnu
sína, frá 50 krónum upp í 250 krón-
ur á viku, eftir getu og ástundun.
Ámi Már lagði áherslu á að þó
upphæðin væri ekki há þá væm
þessir peningar vistfólkinu mikils
virði. Hann sagði að ekki mætti
greiða fólkinu of há laun því þá
skerðast þeir dagpeningar sem það
fær greitt frá ríkinu. Það er skrif-
stofa Ríkisspítala sem sér um
þessar launagreiðslur. Fyrirtækin
sem skipt er við borga samnings-
bundna upphæð fyrir þá vinnu sem
þama er af hendi leyst, Vinnustof-
umar senda um hver mánaðamót
reikninga til skrifstofu Ríkisspítala
sem sér um að innheimta þá. Éfnis-
kostnað og annað sem Vinnustof-
umar þurfa til sinnar starfsemi sér
skrifstofa Ríkisspítala um að
greiða.
Ámi Már sagði að vistfólkið sem
ynni hjá Vinnustofunum væri bæði
áhugasamt og iðið og mjög gaman
að vinna með því. Oft væri kappið
svo mikið að það mætti illa vera
að því að taka sér kaffitíma hvað
þá annað. Mjög kvað hann misjafnt
hve mikið fólkið legði upp úr um-
gengni hvað við annað. „Sumir sitja
úti í homi en aðrir hafa_ mikinn
selskap af öðrum,“ sagði Ámi.
Hann kvað það hafa gengið von-
um framar að kenna ýmsu vistfólki
til verka og hægt væri að fínna
verkefni fyrir allflesta, mikilvægt
væri að útiloka ekkert í upphafí.
Hins vegar væm þeir margir sem
aldrei kæmust Iengra en í hæfingu,
væm þá oftast svo illa famir vegna
andlegrar eða líkamlegrar fötlunar
að þeir gætu ekki unnið neitt. Slíku
fólki er hins vegar boðið uppá að
koma á Vinnustofumar tvisvar í
viku eða svo, í sögu- eða leikstund-
ir og þess háttar. Markmiðið er þá
að gefa því fólki örlitla tilbreytingu
frá sínu venjubundna lífi með því
að breyta aðeins um umhverfi og
komast svolitla stund út af deildinni
þar sem það býr. Á sumrin er hæf-
ingunni lokað og hafíst handa við
útivinnu. Vistmenn sjá um að halda
lóðinni í kringum byggingar Kópa-
vogshælis þrifalegri, þeir vinna þá
undir stjórn sama starfsfólks og
annast um það að vetrinum í hæf-
ingu og vinnu á Vinnustofunum.
Margvíslegum verkefn-
um er sinnt á Vinnu-
stofum Kópavogshælis
Eftir að hafa rætt við Áma Má
Bjömsson um starfsemina sem
þama er rekin fylgdi hann mér um
og sýndi mér húsakynni og starf-
semina. Vinnustofumar em í löngu
og láreistu húsi og liggur gangur
eftir nær endilöngu húsinu, úr hon-
um er gengið f vinnuherbergi. í
fyrsta herberginu sem við litum inn
í sat lítill hópur fólks og taldi skrúf-
ur í poka. Þeir sem gátu talið á
venjulegan máta gerðu það en hinir
sem ekki hafa þá kunnáttu á valdi
sínu röðuðu skrúfum í göt á tré-
bretti, þegar skrúfur eruu komnar
í öll götin er komið nóg í pokann.
I næstu stofu lærðu menn Bliss
táknmál og tákn með tali sem er
svipað og heyrnleysingjamál, meira
táknamál en stafir, og er notað við
heyrandi fólk. Starfsfólk í þessu
herbergi sagði að það vantaði til-
finnanlega bækur með myndum
fyrir vangefíð fólk. Oft væri notað
bamaefni en það hentar ekki að
öllu leyti fullorðnum einstaklingum.
Reynsluheimur þeirra er á ýmsan
máta annar en bama sem eðlilegt
er.
Næst liggur leiðin í herbergi þar
sem fram fara svokallaðar sam-
verustundir. Þar er sungið, farið í
leiki, sýndar myndir og farið í L+B
þjálfun. Með slíkri þjálfun reynir