Morgunblaðið - 03.06.1987, Blaðsíða 10

10 B
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. JÚNÍ 1987
„Sagði Alfreð að ég gæti
ómögulega unnið ímyrkri“
Finnbjörn Þorvaldsson.
FINNBJÖRN Þorvaldsson var
aðalbókari Loftleiða frá árinu
1954 til 1960. Hann fékk þá titil-
inn skrifstofu og fjármálastjóri.
Því starfi gegndi hann áfram
eftir að Flugleiðir voru stofnað-
ar. Um 1980 voru gerðar
mannabreytingar og yfirmönn-
um félagsins fækkað. Finnibirni
bauðst núverandi staða sem
skrifstofustjóri á Hótel Esju er
hann þáði. Um þennan atburð
sagði hann við blaðamann að
uppskiptin hefðu komið flestum
i opna skjöldu.
„Það voru ellefu menn sem
hurfu úr stjómunarstöðum hjá
félaginu á þessum tíma. Margir
telja að við þessi uppskipti hafi
Loftleiðamenn orðið undir, því
allir voram við komnir þaðan.“
Flugmenn með reiðufé
til að greiða kostnað
Finnbjöm sagði að Loftleiðir
hefðu verið smáar í sniðum þegar
hann hóf störf. „Félagið var þá í
öldudal eftir að hafa misst tvær
véla sinna á skömmum tíma. Við
vorum fjögur sem unnum í bók-
haldi. Það var stundum erfitt að
borga laun og á tímabili urðu starfs-
menn að þyggja hluta launa sinna
í hlutabréfum. Þá var félagið enn
næsta lítið þekkt erlendis og lán-
straustið því ekkert. Flugmenn
höfðu því reiðufé meðferðist til að
greiða lendingargjöld, eldsneyti og
- segir Finnbjörn
Þorvaldsson skrif-
stofustjóri Hótel
Esju
vistir. Ég man að þeir kvörtuðu
iðulega yfir því að þurfa að ganga
með svo háar upphæðir á sér.
Að sjálfsögðu var lögð mikil
áhersla á hagsýni í rekstrinum.
Alfreð Elíason lét sér sérstaklega
annt um þetta. Mér er minnisstætt
að hann kom einu sinni til mín á
mánudagsmorgni, sagðist hafa ver-
ið á leið úr leikhúsi með konu sinni
kvöldið áður og hefði séð ljós log-
andi á skrifstofu minni. Ávítaði
hann mig fyrir að hafa gleymt að
slökkva fyrir helgina og látið ljósið
loga. Ég svaraði honum rólegur í
bragði að þetta væri rétt, en mér
væri bara ómögulegt að vinna mín
störf í myrkri. Þá hafði ég unnið
aukavinnu alla helgina, en um
greiðslu fyrir yfirtíð var þá ekki að
ræða. Alfreð baðst afsökunar og
minntist ekki á þetta aftur.“
Fyrstu starfsár Finnbjamar hafði
félagið mikið samstarfi við fyrir-
tækið Braaten SAFE í Noregi.
Farmiðabókanir fóru í gegnum
norska aðilan og annaðist hann
einnig viðhald á vélum fyrirtækis-
ins. Hann sagði að þær sögur hefðu
gengið fjöllunum hærra á þessum
tíma að erlendir aðilar hefðu náð
undirtökunum í Loftleiðum, en þær
hefðu ekki átt við nein rök að styðj-
ast. Braaten hefði ekki átt neitt í
Loftleiðum.
„Þessu fylgdu mikil ferðalög, ég
varð að vera með annan fótinn í
Noregi og fylgjast með skrifstofum
Morgunblaðið/KGA
okkar erlendis í Kaupmannahöfn,
Osló, Gautaborg, Hamborg, New
York og síðan Luxemborg sem kom
inn í myndina árið 1956,“ sagði
Finnbjöm. „Luxemborgarflugið var
félaginu mikil lyftistöng. Við nutum
þess að geta boðið ódýrari fargjöld
vegna þess að við millilentum á leið-
inni yfir hafið og vomm með
hægfara vélakost. Þegar nýjar vélar
voru keyptar þurftum við síðan að
hækka verðið."
Útvegsbankinn neitaði
um yf irdráttarheimild
Um fjárhagsörðuleikana á þeim
tíma nefnir Finnbjörn sem dæmi
að félaginu hefði verið neitað um 5
milljóna króna yfirdrátt í viðskipta-
banka þess Útvegsbankanum.
Þetta varð til þess að leitað var til
hins nýstofnaða Sparisjóðs Verzlun-
armanna, síðar Verzlunarbankinn.
„Hinn ungi bankastjóri Höskuldur
Olafsson tók okkur opnum örmum
og veitti þessa heimild án skilyrða.
Við fluttum þá öll okkar viðskipti
yfir í þennan banka og héldum þeim
þar til við sameiningfu félaganna.
Skemmst er frá því að segja að
eftir að við fórum að skipta við
Verzlunarbankann fór rekstur fé-
lagsins að ganga betur og við
skiluðum hagnaði strax ári seinna.
Yfirdráttarheimildin var því aldrei
notuð.“
í tengslum við flugið milli Banda-
ríkjanna og meginlandsins varð
þörf á hótelplássi í Reykjavík. Loft-
leiðir ákváðu að ráðast í byggingu
Hótels Loftleiða og gátu í fram-
haldi af því boðið farþegum á
Atlantshafsleiðinni upp á gistingu
hér í 1-3 daga sem var innifalin í
verðinu, svo nefnt „stop-over“.
„Þetta gafst mjög vel. Fólki leist
vel á þau kjör að geta heimsótt eitt
land í Evrópu til viðbótar án þess
að borga meira fyrir það,“ sagði
Finnbjöm.
Bakslag- í seglin og fé-
lögin sameinast
Við upphaf áttunda áratugarins
kom bakslag í seglin. Samkeppni á
Flugfélag tslanda eignaðist Beechcraft vélina sem hér er iforgrunni auk Rapide vél- Nú ergaman að ferðast
anna tveggja sem eru að baki. Meðþeim var grunnur lagður að góðum flugsamgöngum
á landi.
Lagði alltafáherslu á
uppbyggingu flugs á landi
EINN af framámönnum atvinnu-
flugsins I árdaga þess skömmu
fyrir síðari heimstyrjöldina var
Bergur G. Gíslason. Hann tók
sæti í fyrstu stjóra Flugfélags
íslands og í flugráði við stofnun
þess. Blaðamaður bað Berg að
rifja upp þessi fyrstu skref sem
lögðu grundvöll að uppbyggingu
atvinnuflugs á íslandi.
„Fyrsta vélin sem hingað kemur
er landflugvél sem átti iitla mögu-
leika. Hún var ekki heppileg
íslenskum aðstæðum og fáir vellir
voru frá náttúrunnar hendi. Síðan
er Flugfélag Íslands, annað í röð-
inni, stofnað. Byggði það rekstri
Rætt við Berg G.
Gíslason um
fyrstu ár atvinnu-
flugsins
flugvéla með flotholtum. Þá er lítið
um flug af hendi íslendinga fyrr
en Albert Jóhannesson kemur með
litla eins sæta flugvél. Að henni var
þó lítið gagn. Hún var ekki byggð
fyrir okkar staðhætti og vélvana.
Vélinni var flogið nokkur reynslu-
flug, en þar sem engin malbikuð
braut var á landinu gáfust menn
fljótlega upp. Eftir það var flutt inn
bresk tveggja manna vél af gerð-
inni Bluebird. Hana átti Helgi
Eyjólfsson, Karl Schram og Niels
Nielson. Einnig þessi vél kom að
litlum notum."
Bergir sagði að mönnum hefði
fyrst tekist að afla fjár til kaupa á
hentugri vél eftir að þýskur svif-
flugleiðangur átti leið hér um. Þá
var vélfluga TF-SUX, Klemminn
keypt. Hún er enn til uppgerð í flug-
stöðinni í Vestmannaeyjum. „Með
þessari flugvél tókst að reyna það
hvort landflugið myndi gefast. Við
fórum ferðir út á land, norður og
austur um, einnig hringflug um
landið. Öm Johnson flaug þessari
vél töluvert með farþega á þá staði
sem best hentuðu. Frá þessu tíma-
bili hefur verið greint annarstaðar
og þeim erfiðleikum sem menn áttu
við að etja, þegar geymslupálss var
svo lítið að taka þurfti vængi af
vélinni að flugferð lokinni og setja
þá á áður en farið var af stað,“
sagði Bergur.
„Nú er komið þar í sögu að Flug-
félag Akureyrar er stofnað. Það
átti landflugvél með flotholtum. Þar
sem saga þess er skráð á öðru stað
ætla ég ekki að rekja hana en þrem-
ur árum síðar var Flugféjag íslands
hf. stofnað í Reykjavík. Ég var einn
af aðalhvatamönnum þess og
stjómarformaður. Áður en þetta
félag tók til starfa varð samkomu-
lag um að það tengdist Flugfélagi
Akureyrar, og yrði nafn þess látið
niður falla."
Bergur sagði að á ýmsu hefði
gengið fyrstu árin. Félagið missti
fljótlega hina uþphaflegu flugvél,
TF-ÖRN, þegar henni hvolfdi á
Skeijafirði er verið var að undirbúa
vélina fyrir flugtak. Hún var síðar
gerð upp og hjól sett undir hana.
Við komu breska hersins var allt
innanlandsflug stöðvað. „Fljótlega
komumst við Óm að samkomulagi
við ráðandi menn í setuliðinu að fá