Morgunblaðið - 24.06.1987, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. JÚNÍ 1987
Finnska kauphöllin:
Hlutabréf í öl-
gerð vinsælust
Helsinki, frá Lars Lundsten, fréttaritara
ÁFENGUR bjór er leyfður i
Finnlandi eins og í flestum lönd-
um, þannig að Finnar þurfa ekki
að brugga í heimahúsum. En
samt virðist vera þó nokkur
áhugi meðal almennings á að
eignast brugghús. Ölgerðin Olvi
gaf út ný hlutabréf í vor, en þau
urðu svo vinsæl á almennings-
markaði að bankarnir sem sáu
um útgáfu hlutafjárloforða urðu
að hætta í miðjum klíðum vegna
þess að búið var að gefa loforð
fyrir 50 sinnum fleiri hlutabréf-
um en ætlast var til.
Forráðamenn Olvi eru furðu
lostnir. Þeir ætluðu að auka hluta-
fé fyrirtækisins um 12 milljónir
marka (120 millj. ísl. kr.). En al-
menningur var strax reiðubúinn að
fjárfesta 580 milljónir marka sem
samsvarar 5,8 milljörðum króna.
Þessi vandi kom upp vegna þess
að Olvi vantaði fé til flárfestingar
og var ákveðið að gera tilraun til
að bæta við hlutafé á verðbréfa-
markaðinum. Á síðastliðnum árum
hafa verið flörug kauphallarvið-
skipti í Helsinki og kauphallarmiðl-
arar hafa kvartað yfír því að of fá
fyrirtæki hafí hlutabréf sín skráð
í kauphöllinni. Áhugi Finna á að
ijárfesta í hlutabréfum er orðinn
svo mikill að framboð er ekki leng-
ur nægilegt.
Morgunblaðsins.
isins verður hæsti hlutabréfafjöldi
á mann 30, sem samsvarar um
21.000 íslenskum krónum í hlutafé.
Augljóst er að þeir sem hafa ætlað
að fjárfesta miklu meira í bjór verða
fyrir vonbrigðum.
Þeir aðilar sem vilja aukna kaup-
hallarstarfsemi í Finnlandi, fá nú
byr í seglin. Eins og stendur er
kauphöll bara í Helsinki, og hún
er talin frekar róleg á heimsmæli-
kvarða. Einnig er talið að fínnsk
hlutabréf hafí verið skráð á of lágu
verði yfírleitt. Á undanfömum
árum hefur verið hækkað verulega,
einnig vegna þess að erlendir
braskarar hafa velt fyrir sér að fjár-
festa í fínnskum verðbréfum. Á
þessu ári hafa komið upp hugmynd-
ir um að opna kauphallir einnig í
stærstu borgum úti á landi, þ.e.
Ábo og Tammerfors.
Zimbabwe:
Reuter
Óvænt heimsókn ífangelsi
Alan Garcia, forseti Perú, ræðir hér við fanga í Luigancho fangelsinu i Lima, höfuðborg lands-
ins. Forsetinn fór i óvænta heimsókn i fangelsið til að athuga aðbúnað þar.
Boða unifangsmiklar breyt
ingar á stj órnarskránni
einnig til að hjálpa til við að kveða amo“ (Þjóðlegu andspymuhreyf-
piður starfsemi „glæpaflokka Ren- ingarinnar í Mozambique).
Reuter
Slökkvilið berst við eldinn um borð í gríska skipinu Vitoria, sem
rakst á japanskt skip á ánni Signu í Frakklandi í gær. Sex manna
var saknað.
Sex saknað eftir
árekstur á Signu
París, Reuter.
Olvi er eitt þeirra fyrirtækja sem
em nógu stór til þess að geta kom-
ist á skrá f kauphöllinni, en þess
vegna var nú ákveðið að gefa út
ný hlutabréf handa almenningi. Til
þess að verða skráð í kauphöllinni
þurfa fyrirtækin að hafa ákveðna
veltu og ákveðinn Qölda hluthafa.
Mörg fínnsk fyrirtæki, eins og til
dæmis Olvi, hafa veltu sem mundi
nægja, en oft em hlutabréfin í
höndum svo fárra eigenda að vænt-
anleg kauphallarviðskipti yrðu lítil
eða engin.
Vegna þess að láns- og vaxta-
kjör hafa verið óhagstæð í Finn-
landi undanfarið hafa mörg
fyrirtæki ákveðið að reyna að út-
vega áhættufé beint frá almenn-
ingi. Þetta hefur aukið áhuga
fyrirtækjanna á að komast á skrá
í kauphöllinni. Sagan um Olvi er
dæmi um þetta. Ölgerðin er fyrir-
tæki sem er vel þekkt hjá almenn-
ingi og búist var við að ekki þyrfti
að auglýsa verðbréfaútgáfuna
mjög mikið. Engum datt samt í hug
að svo mörgum Finnum þætti at-
hyglisvert að Qárfesta í bjór.
Olvi hefur nú tilkynnt um fjölda
þeirra hlutabréfa sem verða gefín
út. 6.800 manns vildu gerast hlut-
hafar. En enginn þeirra verður
bjórkóngur að neinu ráði. Sam-
kvæmt ákvörðun stjómar fyrirtæk-
Harare, Zimbabwe. Reuter.
STJÓRN Zimbabwe tilkynnti í
gær, að afnumin yrðu ákvæði
sfjórnarskrár landsins um fyrir-
fram ákveðna hlutdeild hvítra
manna í skiptingu þingsæta,
valdsvið forsetaembættisins yrði
aukið og þingið gert að einni
deild.
Ríkisstjóm Roberts Mugabes for-
sætisráðherra hét einnig áfram-
haldandi dvöl hers síns í
nágrannalandinu Mozambique, þar
til friður væri á kominn. Stjómvöld
í Mozambique hafa átt í stríði við
hægrisinnaða skæruliða í næstum
11 ár.
Það var forseti Zimbabwe, Cana-
an Banana, sem kvað upp úr um
fyrirætlanir stjómarinnar, þegar
hann setti þing landsins.
Hvítir menn í Zimbabwe em nú
um 100.000 talsins, en íbúar lands-
ins em alls um átta milljónir. Hvíta
minnihlutanum vom tiyggð sérstök
þingleg réttindi, þegar meirihluti
svartra tók við valdataumunum í
landinu árið 1979. Var það staðfest
í skjali, sem Bretar gerðu uppkast
að og kallað hefur verið Lancaster
House-stjómarskráin.
Samkvæmt henni eiga hvítir rétt
á 20 af 100 sætum neðri deildar
þingsins og 10 af 40 sætum öld-
ungadeildarinnar.
Banana sagði í gær, að sjö ára
tímabilið, sem Lancaster House-
stjómarskráin hefði tekið til, væri
útmnnið. Hann bætti við, að í sam-
ræmi við loforð stjómvalda um að
hverfa frá þessu skipulagi við fyrsta
tækifæri, mundu verða gerðar
stjómarskrárbreytingar, sem mið-
uðu að því að afnema þessi þinglegu
forréttindi hvítra manna.
„Þessari breytingu munu verða
fylgt eftir með breyttri þingskipan,
þar sem þingið verður gert að einni
deild og framkvæmdarvald fært í
hendur forseta," sagði Banana.
Stjómmálaskýrendur sögðu, að
áætlaðar stjómarskrárbreytingar,
sem hafa að markmiði að gera þing-
ið að einni málstofu, væm fyrirboði
einsflokksstjómkerfís í landinu, en
það hefur verið mikið áhugamál
Mugabes allt frá því hann komst
til valda fyrir sjö árum.
Þingmenn hvíta minnihlutans
hlustuðu hluttekningarlausir á Ban-
ana lýsa því yfír, að þingsæti þeirra
yrðu fyrir bí. Ian Smith, fyrrum
forsætisráðherra Rhodesíu, var ekki
viðstaddur. Hann var gerður brott-
rækur úr þinginu í aprflmánuði
síðastliðnum eftir 39 ára þingsetu.
í ávarpi sínu sagði Banana enn
fremur, að hermenn Zimbabwe í
Mozambique yrðu þar áfram, ekki
eingöngu til að halda opnum flutn-
ingaleiðum fyrir Zimbabwe, heldur
SEX manna er saknað eftir
árekstur tveggja olíuflutninga-
skipa á ánni Signu í gær. Fjölda
manna er saknað eftir slysið, sem
átti sér stað milli borganna Rou-
en og Le Havre, að því er haft
var eftir embættismanni.
Embættismaðurinn sagði að Vit-
oria, sem er grískt, hefði ekki verið
með olíufarm um borð, aðeins eigið
eldsneyti, þegar áreksturinn varð.
Hitt olíuskipið er japanskt og heitir
Fuyoh Maru. Um borð í því voru
11.500 tonn af steinolíu. Við árekst-
urinn brotnaði Vitoria í tvennt og
varð mikil sprenging.
„Við megum þakka fyrir að ekki
var olíufarmur um borð í Vitoria,
því að þá hefði getað farið illa,"
sagði embættismaðurinn. Hann
sagði að mennirnir sex, sem væri
saknað, væru úr áhöfn gríska skips-
ins. Einn þeirra væri franskur
siglingafræðingur, sem stýra átti
skipinu eftir skipgengum ám.
Japanska skipið laskaðist aðeins
lítið eitt og var þvf siglt áfram til
hafnar í Rouen. Slökkviliðsmenn
börðust enn við eldinn um borð í
Vitoria tveimur klukkustundum eft-
ir áreksturinn, en ekki var sögð
hætta á að hann breiddist út.
Lettland:
Rússneskrí kúgun mótmælt
Hekinld, Reuter.
NÝLEGA fóru fram í Lettlandi
mestu mótmæli, sem sögur fara
af gegn brottflutningi Letta og
kúgun Rússa á þjóðinni, að sögn
Bandarikjamanna af lettnesk-
um ættum, sem nýkomnir eru
frá landinu.
Bandaríkjamennimir kölluðu
saman blaðamannafund á hóteli í
Helsinki í gær. Þeir sögðust hafa
orðið vitni að því er yfír þúsund
manns söfnuðust saman við
Minnismerki frelsisins í Riga, höf-
uðborg Lettlands. Hinn svokallaði
Helsinki-hópur, sem er sjálfskip-
aður fólki, sem reynir að fylgjast
með framkvæmd Helsinki-sátt-
málans í landinu, boðaði til
mótmælanna.
Að sögn sjónarvottanna fóru
mótmælin friðsamlega fram. Lög-
regla og hermenn stóðu í nokkurri
flarlægð og höfðust ekki að. Mót-
mælendumir sögðust vera að
andmæla því, sem þeir kölluðu
„þjóðarmorð Sovétmanna". Þeir
báru stóran borða, sem á var letr-
að: „Guð blessi Lettland," en það
eru fyrstu orðin í þjóðsöng Letta,
sem nú er bannaður.
„Þetta voru opin mótmæli
fólks, sem vill ekki standa að-
gerðalaust hjá og horfa á það, sem
er að gerast," sagði einn ræðu-
manna á blaðamannafundinum.
Aðrir sögðu að Lettland væri á
fjörutíu árum orðið hálfrússneskt,
og tilraunir Rússa til að semja
landið í einu og öllu að rússnesk-
um háttum og þurrka út þjóða-
reinkenni Lettlendinga héldu
stöðugt áfram.
Heimsráð ftjálsra Letta lýsti
mótmælunum sem „opinskárri
ögrun við glasnost-stefíiu
Gorbachevs", en Kremlarleiðtog-
inn segir að hún miði að opnara
og ftjálsara þjóðfélagi.
Lettland og tvö nágrannaríki
þess, Eystrasaltslöndin Eistland
og Litháen, voru innlimuð í Sov-
étrfkin árið 1940. Vestrænir
sagnfræðingar áætla að 14.000
Lettar ásamt þúsundum annarra
íbúa Eystrasaltslandanna hafí
verið fluttir á brott frá löndunum
í útlegð annars staðar í Sovétríkj-
unum.