Morgunblaðið - 05.07.1987, Blaðsíða 34

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. JÚLÍ 1987
34
—i—
Séra Svavar A. Jónsson
Prestastefnan og
gestrisni Borgfirðinga
Þýzki gúðfræðingurinn Jiirg-
en Moltmann segir frá því í einni
bók sinni að hann og kona hans,
Elisabeth, sem líka er guðfræð-
ingur, hafí komið í erlenda kirkju
til guðsþjónustu. Presturinn hélt
allgóða ræðu, greinilega afar vel
undirbúna. Eftir guðsþjónustuna
voru þau hjónin kvödd kurteis-
lega. Enginn talaði þó sérstak-
lega við þau, hvað þá að þeim
væri boðið í kaffitár með söfnuð-
inum. Það var ekki von. Söfnuð-
urinn hafði ekkert samfélag með
sér eftir messuna, hver fór sína
leið. Jiirgen Moltmann segir að
þau Elisabeth hafi langað fjar-
skalega mikið til að fá að rabba
við þessi kristnu trúsystkini,
kynnast safnaðarlífínu og skoð-
unum og trú þessa erlenda fólks,
sem þau áttu svo margt sameig-
inlegt með, sjálfa trúna á Krist.
Það er svo nauðsynlegt, segir
Jiirgen Moltmann, að halda sam-
verunni áfram eftir messuna,
spjalla saman og deila trú okkar
hvert með öðru.
Eg þarf auðvitað ekki að vitna
í heimsfrægan guðfræðing til að
styðja þessa skoðun, sem er líka
mín skoðun og svo fjölmargs
íslenzks kirkjufólks. Okkur er
það mörgum afar ljóst að sam-
vera eftir messuna er jafn
nauðsynleg og messan sjálf og
raunar hluti af henni. Hvort
tveggja er hlýðni við það boð
Krists að við eigum samfélag,
styðjum hvert annað og deilum
trú okkar með samtölum og
gagnkvæmri hjálp. Með því verð-
um við færari um að eignast
yfírsýn yfir líf okkar og lífíð í
heild og gengur betur að takast
á við það.
En stundum tekst þessi sam-
eining svo undur vel í kirkju
okkar. Stundum eigum við góðar
samverustundir eftir góðar
messur og gleðin ríkir í marga
daga í hjarta okkar með uppörv-
un í störfum hversdagsins. A
nýliðinni Prestastefnu, sem stóð
í Borgarnesi dagana 23. til 25.
júní svo sem ágætlega hefur
verið skýrt frá hér í blaðinu af
blaðamanni, sem dvaldist þar,
ríkti þessi góða eining. Þar voru
fundir framhald guðsþjónustu og
bænastunda og samvera í boði
forystufólks héraðs og kirkju
gerði þessa daga að mikilli hátíð.
Mikil gestrisni heimafólks í
Borgarfj arðarprófastsdæmi
varpaði vissulega ljóma sínum
yfír þessa daga svo að þeir urðu
í senn góðir starfsdagar og dag-
ar góðrar samveru.
Sigríður Guðmundsdóttir framkvæmdastjóri Hjálparstofnunar
kirkjunnar ávarpar Prestastefnuna.
Biblíulestur vikunnar
Sunnudagur: I. Mós. 6.18. Sáttmáli Guðs við Nóa.
Mánudagur: II. Mós. 19.3-8. Sáttmáli Guðs við ísrael.
Þriðjudagur: Mark. 14.22-25. Ný sáttmáli í Kristi.
Miðvikudagur: I. Mós. 1.26—28. Orð Guðs til fyrstu hjónanna.
Fimmtudagur: Matt. 5.27—32. Orð Jesú um hjónabandið.
Föstudagur: I. Kor. 13.4—7. Orð um kærleikann.
Laugardagur: Jóh. 15.7—10. Elskan byggist á eisku Jesú.
I þessari viku lesum við um sáttmála. Guð gerði sáttmála
við Nóa, Abraham og ísraelsþjóðina. Og hann gerði nýjan sátt-
mála í Kristi, sem staðfesti hann með því að gefa líf sitt fyrir
okkur svo að mið mættum lifa í þessum nýja sáttmála blessunar-
innar. Svo lesum við um sáttmála hjónabandsins og blessunina,
sem byggir á kærleika Guðs, sem við eigum að tileinka okkur
og líkja eftir.
Krístín trú og hjónabandið
Ur framsöguerindum prestastefnu
Á prestastefnu var fjallað um
hjónabandið. í þremur fram-
söguerindum var greint frá
viðhorfum kristindóms til
hjónabandsins, lagalegum
gmndvelli þess og framtið.
Starfshópur kirkjunnar hefur
um árabil fjallað um hjóna-
bandið og gefið út leiðbeining-
ar og kveðjur til hjónaefna frá
kirkjunni. Frá honum kom er-
indi um hjónafræðslu sem þátt
af fræðslustarfi kirkjunnar. Ég
tek hér örstuttan útdrátt úr
hveiju framsöguerindi.
Viðhorf kristindóms
til hjónabands
Séra Árni Pálsson ræddi m.a.
um þá aldagömlu hefð að karlar
væru herrar hússins og litu á
konur sem eign sína. En hjá Jesú
kemur fram sú nýja kenning að
konan fái í hjónabandinu jafnan
rétt og eiginmaðurinn, bæði í til-
fínningum og félagslegum rétti.
Jesús leit á hjónabandið sem heil-
aga köllum samkvæmt vilja Guðs
og því var það óuppsegjanlegt,
það sem Guð hefur saman tengt,
má maður ekki sundur skilja. Hins
vegar ríkir harðúð hjartans, mað-
urinn er ófær um að lifa sam-
kvæmt vilja Guðs. Fyrir þá sök
er lögmálið komið til, og sá neyð-
arréttur, sem heimilar hjónaskiln-
að. Þótt synd mannsins sé
staðreynd skyldu menn varast að
bijóta gegn vilja Guðs.
Lengra og almennara skólanám
hefur breytt sjálfsímynd hjónanna
beggja sem orsakar meiri spennu
og innbyrðis togstreitu milli þeirra
en áður var. Kristinn mannskiln-
ingur byggir á sjálfstæði og frelsi
einstaklingsins að skynja sig í
sköpun Guðs með eðli hans og
geta bundist öðrum tilfínninga-
lega af fullri ábyrgð á jafnréttis-
grundvelli. Ungt fólk þarfnast
leiðbeiningar kirkjunnar fyrir
hjónaband um eðli hjónaástarinn-
ar samkvæmt kristnum skilningi.
Guðsást og hjónaást nærist af
sömu hvötum og því hef ég ekki
meiri áhyggjur af hjónabandinu
en guðstrúnni. En almennt hljót-
um við öll að bera kvíðboga fyrir
tómlætinu varðandi ræktun trú-
arlífsins. Gleymum samt ekki
þeim hjónaböndum sem halda velli
og heldur ekki hinu að Guð leið-
beinir þeim og blessar þá sem til
hans leita.
Hjónaband í þjóðfé-
lagi samtímans
Dr. Bjarni Sigurðsson sagði
m.a. í erindi sínu:
Hjúskapur er algjört og ævi-
langt samband eins karls og
einnar konu. Sú skoðun hefir lengi
verið almenn á Vesturlöndum, að
ekki beri að hafa meiri afskipti
af hjúskaparmálum en nauður
rekur til. Samt er íhlutun í þessi
mál margvísleg um Vesturlönd,
bæði til að efla fjölskylduna og
vernda. En umgengnisvenjur og
siðgæðissjónarmið eru um margt
æskilegri en lögbundin boð og
bönn. Og ekki eru í lögum nein
ákvæði um verkaskiptingu hjóna,
því síður ákvæði á borð við þau
t.a.m. að kona megi ekki starfa
utan heimilis, eins og þekkt er
úr öðrum heimshlutum. Og vissu-
lega fínna menn til sterkrar
siðferðilegrar skuldbindingar og
ábyrgðar við stofnun hjúskapar.
Tvímælalaust er sú kennd veiga-
meiri en þau ákvæði laga, sem
bókstaflega mæla fyrir um trúnað
hjóna, enda er mér til efs, að al-
Svaka léttar spurningar sem þið
menningi sé kunnugt um þann
lagabókstaf.
Við getum alhæft með því að
segja, að í hjúskap og fjölskyldu
stefni allt að sjálfstæði einstakl-
ingsins, sem lengi vel þótti raunar
nokkuð til að gleðjast yfír. En
sjálfstæðið á sér líka skuggahlið-
ar, því að jafnframt hefir margt
farið á skjön í samfélaginu.
fenguð.
Reyndar hafa ýmsir túlkað breyt-
ingarnar svo á seinustu árum, að
einstaklingnum hafí ekki vaxið
frelsi, þegar öllu sé á botninn
hvolft; aftur á móti sé samfélagið
að gliðna sundur.
Kirkjan hlýtur hvað sem öðru
líður að standa á því fastara en
fótunum, að hjónabandið sé sá
homsteinn samfélags manna, sem
hljóti að standast til farsældar
löndum og lýðum. Sálgæsla henn-
ar er óhögguð. Og við erum þess
fullviss að í eindrægni hjóna-
bandsins geti það verið sá farveg-
ur persónulegra samskipta þar
sem mannlífíð kemst næst því að
velta fram í leikgerð almættisins.
Framtíð hjóna
bandsins
Séra Solveig Lára Guð-
mundsdóttir ræddi m.a. um
breytta stöðu kvenna í hjónaband-
inu vegna breyttra hátta í þjóð-
félaginu. Það er ekkert nýtt að
fjölskylduform breytist, það hefur
alltaf verið að breytast og við
höfum meira að segja dæmi um
fjölskylduform í Biblíunni, sem við
gætum aldrei hugsað okkur sem
raunhæfan möguleika nú á dög-
um. Forsendur hjónabandsins
virðast líka vera aðrar en áður.
Nú ráða tilfínningar meira um val
á maka í stað ytri hagsmuna áður
fyrr. Nú er það líka hamingja
hjónanna sem er aðaltakmarkið
með hjónabandinu og ef hún
bregst er markmiðið glatað og um
leið sú ábyrgð, sem hjónabandið
hefur í för með sér. Þegar við
lítum á hjónabandið út frá kristn-
um skilningi þá er grundvöllur
þess kærleikurinn. Hann krefst
tillitssemi, jafnréttis og gagn-
kvæmrar virðingar. Sú staðreynd
að maðurinn er skapaður í Guðs
mynd er í reynd krafa um það,
að enginn sé sá munur á kynjun-
um, sem réttlætir það að annað
kynið kúgi hitt. Þau eru bæði í
Guðs mynd. Hjónabandið á vissu-
lega framtíð. En við verðum að
átta okkur á þeim breytingum,
sem átt hafa sér stað. Konur og
böm hafa fengið nýtt gildi og ný
hlutverk, því hefur jafnvægið riðl-
ast lítið eitt. Við verðum að finna
jafnvægi í þríhyrningnum: karl,
kona og böm. Á þeim grundvelli
er hægt að leita leiða í framtíð-
inni gagnvart þeim vanda, sem
hjónabandið nú stendur í.