Morgunblaðið - 22.08.1987, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. ÁGÚST 1987
Danmörk
Kratar og þjóðarflokk-
urinn hejrja ekki sameig-
inlega kosningabaráttu
ANKER Jergensen, formaður til Kaupmannahafnar frá Búlg-
danska jafnaðarmannaflokksins, aríu, þar sem hann var á ferða-
sagði í gær við heimkomu sína lagi, að hann myndi ekki ræða
Fyrsta skoðana-
könnun hagstæð
Poul Schlíiter
Kaupmannahöfn, Reuter.
FYRSTA skoðankönnun, sem
gerð er í Danmörku eftir að
Poul SchlUter forsætisráðherra
og leiðtogi íhaldsflokksins,
síðastliðinn þriðjudag boðaði til
þingkosninga 8. september, gef-
ur til kynna að stjómin haldi
naumum meirihluta á þingi með
stuðningi Róttæka vinstriflokks-
ins.
Könnunin var gerð af AIM-stofn-
uninni fyrir dagblaðið Bersen.
Jafnaðarmenn fá samkvæmt könn-
uninni 28,1% atkvæða en fengu
31,6% í síðustu kosningum. Só-
síalíski þjóðarflokkurinn bætir hins
vegar við sig um fjórum hundraðs-
hlutum. Stjómarflokkamir fjórir fá,
ásamt Róttækum, 47,6% atkvæða
sem gæfí þeim nauman meirihluta
á þingi.
Kosningamar munu ekki síst
snúast um þá 300 þúsund ungu
Dani sem nú kjósa í fyrsta sinn.
Þeir eru að þessu sinni óvenju
margir, nálægt tíu af hundraði kjós-
enda, þar sem ríkisstjómin hefur
næstum þvi setið út kjörtímabilið.
Sérfræðingar segja að þeir séu til-
tölulega áhugalausir um stjómmál
og reikulir í rásinni. íhaldsmenn
hafa heldur unnið á meðal ungra
kjósenda undanfarin ár og Græn-
ingjar, sem nú eru taldir hafa
möguleika á þingsæti, hafa haft um
Poul Schlliter.
8% fylgi í þessum hópi samkvæmt
skoðanakönnunum. Menntamál og
umhverfismál eru talin höfða sérs-
taklega til ungra kjósenda.
Ellilaunaþegar eru annar stór
lqosendahópur sem líklega verður
meira í sviðsljósinu en í fyrri kosn-
ingum en þeir eru um 20% kjósenda.
í kosningunum 1984 fengu íhalds-
menn flest atkvæði hjá ellilauna-
þegum og tóku þá fyrsta sætið af
jafnaðarmönnum. Er talið að
áhyggjur vegna skuldasöfnunar
kratastjómarinnar hafí átt stóran
þátt í þeirri þróun. Kratar munu
setja hækkun elliiauna mjög á odd-
inn í kosningabaráttunni.
formlega við Gert Petersen, leið-
toga sósíaliska þjóðarflokksins,
fyrr en úrslit kosninganna lægju
fyrir. Þar með virðist ljóst að í
kosningunum 8. september geta
danskir kjósendur ekki einfald-
lega valið milli annars vegar
borgaralegrar rikisstjórnar und-
ir forystu SchlUters eða vinstri
stjórnar undir forystu Ankers.
Jorgensen lagði þó áherslu á að
með þessu væri hann alls ekki að
vísa Petersen á bug. Hins vegar
yrði ekki hjá því komist að flokkam-
ir kynntu stefnu sína hvor í sínu
lagi. Eftir kosningar gætu þeir
síðan hafíð samningaviðræður um
væntanlega stjómarstefnu.
Dönsk dagblöð hafa fjallað mikið
um komandi kosningar þann 8.
september. Berlingske Tidende
sagði í leiðara daginn eftir að kjör-
dagur var ákveðinn að það hefði
verið tímasóun ef Schliiter forsætis-
ráðherra hefði ekki boðað til
kosninga fyrr en i nóvember eða
jafnvel í janúar á næsta ári eins
og margir höfðu búist við. Löggjaf-
arstarf þingsins hefði þá farið að
meira eða minna leyti forgörðum
og næstu mánuðir hefðu þróast
yfír í langvinna og bitra kosninga-
baráttu þar sem ágreiningsefni
flokkanna hefðu endað í óleysanleg-
um hnút. Niðurstaðan hefði orðið
vaxandi vantrú almennings á þing-
inu, flokkunum og stjómmálamönn-
unum. Auk þess væri það mikill
kostur að kosningabaráttan yrði svo
stutt þar sem þá væru meiri líkur
á að einkum yrði tekist á um grund-
vallaratriði og vart ynnist tími til
að tendra viliuljós eða drekkja um-
ræðunni í smáatriðum sem almennir
kjósendur hefðu yfírleitt litla mögu-
leika á að gaumgæfa.
Politiken fagnar einnig ákvörðun
um kosningar en telur að ákveða
hefði átt kjördag þegar fyrir sumar-
leyfín; þá hefði nýrri ríkisstjóm
gefist ríkulegur tími til að undirbúa
ijárlög næsta árs. Blaðið telur að
sitjandi stjóm hafí frá upphafí fer-
Anker Jorgensen sést hér veifa til stuðningsmanna sinna er hann
kom til Kaupmannahafnar í fyrradag til að hefja kosningabaráttuna.
ils síns brotið þinglegar hefðir með
því að vera í minnihluta í utanríkis-
málum. Afsökun stjómarsinna sé
að utanríkismál séu ekki svo mikil-
væg en í kosningabaráttunni muni
fólk minnast þessa er hægrimenn
ráðist á stjómarandstöðuna fyrir
alvöruleysi í utanríkismálum.
Glistrup sakaður
um kynþáttahatur
LEIÐTOGI Framfaraflokksins í
Danmörku, Mogens Glistrup,
verður líklega sviptur þing-
mennsku í þriðja sinn vegna
hæpinna fullyrðinga í útvarps-
viðtali, nái hann kjöri þann 8.
september.
Að sögn Jyllands-Posten varð
Glistrup uppvís að meiðandi um-
mælum gagnvart innflytjendum í
útvarpsviðtali þann 1. maí síðastlið-
inn. Orðrétt sagði Glistrup: „Við
viljum enga forréttindaflóttamenn
inn í landið. Viðkoma þeirra er eins
og hjá rottum og samkvæmt töl-
fræðinni er fæðingartíðnin hjá þeim
7,8% en einungis 1,3% hjá Dönum.“
Eftir viðtalið var Glistrup kærður
fyrir kynþáttahatur. Málið er nú
komið úr rannsókn og bíður með-
ferðar hjá ríkissaksóknara. Ef
Glistrup kemst á þing í komandi
kosningum en verður síðan dæmd-
ur, mun þingið þurfa að ákveða í
þriðja skipti hvort svipta eigi hann
þinghelginni.
Glistrup var settur af í fyrsta
skipti árið 1983 eftir að hæstiréttur
Dana hafði dæmt hann í þriggja
ára fangelsi fyrir skattsvik. Hið
sama gerðist í byijun árs 1984 þeg-
ar Glistrup var kosinn á þing á
meðan hann sat inni.
LíkRudolfs Hess
krufið öðru sinni
MUnchen, Reuter.
LÍK Rudolfs Hess, fyrrum stað-
gengill Adolfs Hitler, sem lést í
Spandau-fangelsinu í Vestur-
Berlin á mánudag, var krufið
öðru sinni í gær vegna þess að
ættingjar hans höfðu sagt að
þeir tryðu ekki yfirlýsingu
Bandamanna um að hann hefði
framið sjálfsmorð.
Alfred Seidl, lögmaður fjölskyldu
Hess, sagði að lík hans hefði verið
krufíð í Munchen og niðurstöður
krufningarinnar yrðu líkast til ekki
kunnar fyrr en í næstu viku.
Stórmeistarar:
Vilja aukin áhrif
Briissel, Reuter.
STÓRMEISTARAR í skák ætla
nú að freista þess í síðasta sinn
að fá FIDE til þess að taka meira
tilllit til óska og álits stórmeist-
ara um skipulagsmál skáklistar-
innar. Fulltrúi Samtaka
stórmeistara, Angela Day, sagði
að samtökin teldu að stórmeist-
arar ættu að hafa áhrif á
mótshald, reglur um hvemig
leikið skuli, tilhögun áskoranda-
keppni og fjármál FIDE.
„Sem atvinnuskákmenn eru stór-
meistaramir hæfastir og hafa rétt
á að gera tillögur um efni sem lúta
beint að þeirra eigin ferli," sagði
Day. Samtök stórmeistara hafa
krafíst aukinna áhrifa stórmeistara
frá því að þau voru stofnuð síðast-
liðinn febrúar og telja sumir að
samtökin séu beinlínis stofnuð til
höfuð Campomanes, forseta FIDE,
en sá hefur þótt ráðríkur í samband-
inu og yfírleitt haliur undir pólítíska
hagsmuni Kremlarveija.
Stórmeisturum hefur þótt sem
Campomanes gæti hinsvegar lítt
hagsmuna sjálfra skákmannanna,
sem íþróttin snýst þó um, og brugðu
því á það ráð að stofna samtök sín.
Á meðal félaga í þeim eru þeir
Garri Kasparov, heimsmeistari,
Viktor Karpov, Ljubemir
Ljobojevich, Yasser Seirawan, Jan
Timman, Lajos, Portisch, John
Nunn og Bent Larsen, auk íslenskra
stórmeistara.
Bretar, Bandaríkjamenn, Frakk-
ar og Sovétmenn sögðu að lík Hess
hefði verið vandlega krufíð og
sjálfsmorðsorðsending hefði fundist
í vasa Hess, sem sannaði að hann
hefði ætlað að fyrirfara sér.
Wolf-Rudiger, sonur Hess, og
lögfræðingurinn Seidl hafa látið að
því liggja að fleiri hafí komið við
sögu er Hess lést. Kveðst Wolf-
Rudiger ekki hafa fengið neina
skýrslu um krufningu föður síns í
hendur og hann hefði ekki fengið
afrit að sjálfsmorðsorðsendingunni.
Sagði hann í viðtali við Reuters-
fréttastofuna að á hálsi Hess hefði
ekki verið að fínna merki þess að
hann hefði reynt að kyrkja sig með
rafmagnssnúru. Hess verður ekki
borinn til grafar fyrr en í næstu
viku.
Deilumar um andlát Hess, sem
var síðasti stríðsfanginn í Spand-
au-fangelsinu, hafa gert hann að
píslarvætti í augum ný-nasista og
vestur-þýskir embættismenn hafa
varað við því að ef til vill verði
spellvirki unnin á mannvirkjum
bandamanna.
Lögreglan í Frankfurt handtók
tvo menn, sem vom í þá mund að
koma fyrir heimagerðri sprengju í
jámbrautarstöð borgarinnar. Sagði
talsmaður lögreglunnar að í íbúð
annars mannanna hefði fundist
miði, sem á var letrað: „Hefnum
Rudolfs Hess“.
Fólk sem hlynnt er nasistum
hefur tilkynnt að Hess verði minnst
víða um Vestur-Þýskalandi í dag.
Lítið altari með kertum og blóm-
sveigum hefur verið reist fyrir utan
Spandau-fangelsið og tveir ný-
nasistar vom handteknir þar fyrir
að heilsa að hætti nasista.
Reuter
Nasistar viða um heim hafa látíð á sér kræla eftír að Rudolf Hess, fyrrum staðgengill Adolfs Hitler, lést
á mánudag. Um hundrað manns söfnuðust saman í Pretoríu í Suður-Afríku til að minnast hans. Suður-
Afrikubúinn myndinni minnist hér Hess með kveðju nasista.