Morgunblaðið - 25.08.1987, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. ÁGÚST 1987
1£
ans yfírlýsingu þar sem því var lýst
yfir að ætlunin væri að sameina
bankana. Orðrétt segir: „Það er
ásetningur undirritaðra, að beita
sér fyrir því, að Iðnaðarbanki ís-
lands hf, og Útvegsbanki íslands
hf. sameinist. Miðað er við að sam-
einingin eigi sér stað í kjölfar
ársuppgjörs fyrir árið 1987.“
En hversu mikil alvara er á bak
við ofanritaða yfírlýsingu? Sam-
kvæmt heimildum mínum var
Iðnaðarbankinn reiðubúinn að
leggja fram umtalsvert meira hluta-
fé í Utvegsbankann, en kemur fram
í tilboðinu. Þegar farið var af stað
að safna hlutafjárloforðum eftir að
tilboð Sambandsins hafði verið lagt
fram, var ljóst að áhugi var mikill
og því að afráðið að Iðnaðarbankinn
legði ekki meira fram til þess að
fleiri aðilar, sérstaklega í sjávarút-
vegi gætu tekið þátt í tilboðinu.
Hvorki Iðnaðarbankanum né Verzl-
unarbankanum er akkur í því að
eiga peninga bundna í hlutabréfum
í öðrum banka, ef það væri eini til-
gangurinn. Báðir bankarnir geta
ávaxtað peningana betur með því
að lána þá viðskiptavinum.
Bæði bankaráð Verzlunarbank-
ans og Iðnaðarbankans eiga eftir
að fá samþykki hluthafa fyrir því
að sameinast Útvegsbankanum.
Yfirlýsing síðamefnda bankans er
nokkuð afdráttarlaus. Hið sama
verður ekki sagt um Verzlunar-
bankann. Bankaráð Verzlunar-
bankans samþykkti eftirfarandi
bókun um leið og ákveðið var að
leggja fram 50 milljónir króna:
„Bankaráð samþykkir að kaupa
hlutafé fyrir allt að 50 milljónir
króna í Utvegsbanka íslands hf. í
því skyni að efla einkabanka og
einkarekstur.
Jafnframt opnast möguleikar á
enn frekara samstarfi milli bank-
anna í framtíðinni, sem þannig geti
skapað grundvöll fyrir sameiningu
einkabanka. “
Verzlunarbankamenn halda öll-
um dyrum opnum. „Það fylgir ekki
meiri hugur máli en í vetur,“ sagði
forsvarsmaður fyrirtækis sem tekur
þátt í tilboði 33ja aðilanna. Nokkrir
viðmælenda telja Verzlunarbank-
ann hafa komið í veg fyrir að
Iðnaðarbankinn, Verzlunarbankinn
og Útvegsbankinn sameinuðust
síðastliðinn vetur þegar viðræður
um það fóru fram. Sú saga var
rakin í viðskiptablaði Morgunblaðs-
ins 29. janúar síðastliðinn. „Það er
jafnmikil alvara hjá Verzlunarbank-
anum og Iðnaðarbankanum um
sameiningu við Útvegsbankann,"
sagði fulltrúi annars fyrirtækis sem
tekur þátt í tilboðinu. Hann bætti
við: „Það hefði verið bijálæði að
kaupa Útvegsbankann í vetur."
Ég spurði Áma Gestsson, for-
mann bankaráðs Verzlunarbank-
ans, á blaðamannafundi síðastliðinn
mánudag þar sem tilboðið var
kynnt, hvers vegna bankinn væri
ekki eins afdráttarlaus í sinni af-
stöðu og Iðnaðarbankinn til hugs-
anlegrar sameiningar: „Hlutabréfa-
kaupin nú bera að með allt öðrum
hætti, en viðræðurnar síðastliðið
ár,“ svaraði Ámi Gestsson og bætti
við: „Þetta er miklu breiðari fylking
sem stendur að þessu og það er
búið að tryggja sölu þess hlutafjár
sem óselt var. Þannig að þetta lítur
allt öðmvísi út en þá. Auk þess em
skilmálarnir hagstæðari en fyrir
áramót vegna þess að ríkissjóður
tekur á sig skuldbindingar bankans
og þær skuldir sem ekki fást greidd-
ar. Þetta var ekki svo þegar rætt
var um sameiningu bankanna.“
Það er rétt hjá Áma að viðskiln-
aður ríkisins við Útvegsbankann er
allur annar nú en hefði ef til vill
orðið í vetur.
Ástæða þess að þetta er rifjað
upp h^r og þeim spumingum velt
upp hvaða raunvemlegir möguleik-
ar séu á sameiningu Útvegsbanka,
Iðnaðarbanka og Verzlunarbanka,
em möguleikar á sameiningu og
hagræðingu sem tilboð Sambands-
ins virðist tryggja. Það var sterkur
leikur hjá Sambandinu að bjóða í
Útvegsbankann og tilkynna jafn-
framt að ef af kaupunum yrði þá
rynnu bankinn og Samvinnubank-
inn í einn banka. Þá var bent á
hugsanlega sameiningu Alþýðu-
bankans og 'innlánsdeilda kaupfé-
laganna.
Samkvæmt heimildum mínum
bæði innan Sambandsins og Al-
þýðubankans ræddu forsvarsmenn
SÍS við Ásmund Stefánsson, for-
mann bankaráðs Alþýðubankans og
forseta ASÍ, áður en þeir gerðu til-
boðið opinbert. Ásmundur var þá
og er enn erlendis í sumarfríi. Hann
hefur ekki rætt þessa nýju stöðu
við félaga sína í bankaráðinu, eins
og ummæli Magnúsar Geirssonar,
varaformanns bankaráðsins, í fjol-
miðlum bera með sér. Magnús
segist ekkert kannast við hugmynd-
ir um sameiningu Alþýðubankans
við Samvinnu/Útvegsbankann.
Það er ljóst að Ásmundur ræður
ekki einn um það hvað verður um
Alþýðubankann. Hluthafar eru 851
og ekki allir jafnhrifnir af samvinnu
við SÍS. En eins og gerð var grein
fyrir í fréttaskýringu hér í Morgun-
blaðinu um Álþýðubankann fyrir
rúmri viku heíur bankinn átt við
vandamál að stríða, fyrst og fremst
vegna veikrar eiginfjárstöðu og
mikils vaxtar á undanförnum árum.
Ásmundur, sem tók við formanns-
stöðunni í vor, hefur tekið að sér
að rétta bankann við. Það getur
hins vegar reynst erfiðara en hann
upphaflega ætlaði.
Hver verður útkoman?
í töflu hér til hliðar, „Hver verð-
ur útkoman“, eru bomir saman
þeir kostir sem ræddir hafa verið í
bankamáium undanfarið og einum
bætt við. Ef Sambandið kaupir
meirihluta Útvegsbankans verður
Samvinnubankinn sameinaður.
Hlutdeild þess banka í heildarinn-
lánum viðskiptabankanna yrði
18,7% og eigið fé 1.347 milljónir
króna. Miðað er við eigið fé Sam-
vinnubankans í lok síðasta árs.
Sameining þessara tveggja banka
og Alþýðubankans og innlánsdeilda
kaupfélaganna, sem forráðamenn
SÍS segja að komi til greina, hefði
innlán upp á 12.885 milljónir króna
eða 23,8% af heild. Það skal tekið
fram að innlán í innlánsdeildum eru
miðuð við stöðuna 30. apríl síðast-
liðinn.
Úr sameiningu Útvegsbanka,
Iðnaðarbanka og Verzlunarbanka
fengist nokkuð stór banki, með inn-
lán upp á 14.052 milljónir króna.
Ef Sambandið eignast meirihlut-
ann í Búnaðarbankanum og hann
sameinaðist Samvinnubanka, Al-
þýðubanka og innlánsdeildum yrði
til nýr banki litlu minni en Lands-
bankinn, með 34,8% hlutdeild.
Ef gengið verður að tilboði Sam-
bandsins í Útvegsbankann getur
einkaframtakið varla setið hjá án
aðgerða. Tveir möguleikar virðast
vera. í fyrsta lagi að sameina Verzl-
unarbankann og Iðnaðarbankann
og safna nýju hlutafé fyrir ekki
lægri upphæð en 760 milljónir
króna. Með þessu væri stofnaður
öflugur einkabanki. Eða í öðru lagi
að einkaaðilar sameinuðust um að
kaupa Búnaðarbankann með það
að markmiði að sameinast Iðnaðar-
bankanum og Verzlunarbankanum.
Slíkur banki gæfi Landsbankanum
lítið eftir.
ans er erfíð. Bankinn er með 19
afgreiðslustaði og að meðaltali eru
innlán á milli 220-230 milljónir
króna. Meðalinnlán eru hvergi lægri
hjá viðskiptabönkunum. Þannig má
benda á að innlán í Alþýðubankan-
um eru að meðaltali rúmlega 340
milljónir og hjá Verzlunarbankan-
um og Útvegsbankanum rúmlega
400 milljónir. Meðalinnlán í Iðnað-
arbankanum eru tæplega 420
milljónir, Búnaðarbankanum um
360 milljónir og hjá Landsbankan-
um yfír 500 milljónir króna. (Miðað
er við innlán 31. júlí síðastliðinn).
Rekstur Samvinnubankans hefur
ekki gengið vel. Tap bankans á
síðasta ári nam 8,4 milljónum
króna, en bankinn afskrifaði um-
talsverða fjármuni vegna gjaldþrots
Kaupfélags Svalbarðseyrar. Ekki
liggur enn fyrir hvert endanlegt tap
Samvinnubankans verður vegna
þessa gjaldþrots. Fyrstu fjóra mán-
uði þessa árs tapaði bankinn um
28 milljónum króna. Guðjón B. Ól-
afsson segir að staða Samvinnu-
bankans hefði ekki haft nein áhrif
á ákvörðun um að bjóða í Útvegs-
bankann. Samvinnubankinn full-
nægir ákvæðum viðskiptabanka-
laga um eiginflárhlutfall sem var
10,6% um síðustu áramót og má
vera lægst 5%. Hins vegar líkt og
aðrir bankar eru of miklir fjármun-
ir bundnir í fasteignum og búnaði.
Lögin kveða á um að fasteignir og
búnaður megi ekki vera meira en
65% af eigin fé. Þetta hlutfall var
113,6% hjá Samvinnubankanum í
lok liðins árs. Bankinn verður því
að selja eignir, auka hlutafé og/eða
skila hagnaði til að laga þetta hlut-
fall. Til þess hefur bankinn frest
til 1. janúar 1991.
Það er ljóst að það kostar Sam-
bandið og aðra hluthafa umtals-
verða fjármuni að rétta Samvinnu-
bankann við.
HVER VERÐUR ÚTKOMAN?
f miiy. kr. Innlán 31/7 Útlán 31/7 Eigið fé 31/12/86 Hlutdeild í innlánum
Landsbankinn 21.277 24.017 2.682 39,9
Útvegsbannkinn (Ú) 5.645 5.764 1.000 10,6
Búnaðarbankinn (B) 11.609 9.793 1.056 21,8
Iðnaðarbankinn (I) 5.183 4.088 486 9,7
Verzlunarbankinn (V) 3.224 2.520 343 6
Samvinnubankinnn (S) 4.299 3.432 347 8,1
Alþýðubankinn (A) 2.056 1.624 111 3,9
Alls 53.293 51.238
Alls + Innlánsd. kaupf. (K) 54.178 51.948
Ú + SAM 9.944 9.196 1.347 18,7
Ú + SAM + A 12.000 10.820 1.458 22,6
Ú + SAM + K 10.829 9.906 20,0
Ú + SAM + A + K 12.885 11.530 23,8
Ú + I 10.828 9.852 1.486 20,3
Ú + I + V 14.052 12.372 1.829 26,4
B + S 15.908 13.225 1.403 29,9
B + S + A 17.964 14.849 1.514 33,7
B + S + K 16.793 13.935 31,0
B + S + A + K 18.849 15.559 34,8
B + I 16.792 13.881 1.542 31,5
B + I + V 20.016 16.401 1.885 37,6
Hitamælinga-
miðstöðvar
Fáanlegar fyrir sex, átta, 1
tíu, tólf, sextán, átján
eða tuttugu og sex
mælistaði.
Ein og sama miðstöðin
getur tekið við og sýnt
bæði frost og hita, t.d.
Celcius-r200+850 eða
0+1200 o.fl. Hitaþreifarar
af mismunandi lengdum
og með mismunandi skrúfgangi fáanlegar.
Fyrir algengustu rið- og jafnstraumsspennur.
Ljósastafir 20 mm háir.
Það er hægt að fylgjast með afgashita, kælivatns-
hita, smurolíuhita, lofthita, kulda í kælum, frystum,
lestum, sjó og fleira.
-L\L
SötQFCgEugjyio3 <J)(§xrD©©©[n] Si
VESTURGÖTU 16 SIMAR 14680 21480