Morgunblaðið - 25.08.1987, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. ÁGÚST 1987
Málflutningur sé heiðarlegur
og settur fram á jákvæðan hátt
eftir Hafstein
Guðvarðarson
í Morgunblaðinu þann 29. júlí sl.
ritar Gunnar Þorsteinsson grein,
sem ber nafnið „Siðferðiseyðni".
Gunnar bendir á að eyðni sé sjúk-
dómur, sem hægt sé að hefta og
að vandinn sé ennþá ekki meiri en
svo, að með samstilltu átaki megi
sigra þennan vágest.
Þetta er auðvitað bæði satt og
rétt. Samstillt átak er einmitt það,
sem þarf, og einmitt það, sem verið
er að reyna að koma á.
Fram kemur í grein Gunnars, að:
„Sterkasta vopn okkar er öflugt
siðferði. Siðferði, sem byggist á
kristinni lífshugsjón, eins og hún
kemur fram á spjöldum ritning-
anna, en ekki útþynntur presta-
stefnu-kristindómur, sem á sér ekki
forsendu í orði Guðs.“
Ekki verður annað séð af grein
Gunnars en að honum blöskri sam-
þykkt síðustu prestastefnu, eins og
á ofangreindri tilvitnun má sjá.
Annars staðar í grein sinni, biðst
Gunnar undan slíkum „opinberun-
um“. Það dylst mér ekki, eftir iestur
greinar Gunnars, að það er afstaða
prestastefnu til samkynhneigðar,
sem er tiiefni nafnsins siðferðis-
eyðni, samþykktin sé óheillaverk
og undansláttur frá orði Guðs, við
það sé engu að bæta og ekkert
megi af því taka. Einnig bendir
Gunnar á, að umrædd samþykkt
prestastefnu sé túlkuð sem „tak-
markað samþykki" (en það orðalag
notar Ólafur Öddur Jónsson í grein,
sem hann skrifar og birtist í Morg-
unblaðinu nokkrum dögum á undan
grein Gunnars) og sé gerð í heimild-
arleysi.
Vissulega ber mér að virða skoð-
anir Gunnars Þorsteinssonar og
einnig rétt hans til að halda þeim
fram. Skiptir þá litlu, hvort ég er
honum sammála eða ekki. Ég lít
svo á, að þegar fólk flytur mál sitt
og heldur fram skoðunum sínum,
skipti máli hvemig það er gert.
Heiðarlegur málflutningur er hveij-
um manni til sóma. Ef ég kallaði
Gunnar sértrúarmann, er ég viss
um að honum þætti það óréttlátt.
Og þó að okkur greini veruiega á,
veitir það mér engan rétt til að
kalla hann ofsatrúarmann eða villu-
trúarmann. Slíkar nafngiftir gæti
ég ekki réttlætt, þótt trúarákafí
hans sé áreiðanlega miklu meiri en
minn og að hann hefur kosið sér
vettvang utan þjóðkirkjunnar. Gripi
ég til slíkra nafngifta, væri það til
þess eins ætlað, að skapa neikvæða
mynd af Gunnari í huga lesenda,
án þess að færa fyrir því gild rök.
Skynsamur lesandi gæti auðvitað
áttað sig á því, að verið væri að
reyna að spila á tilfinningar hans.
En vel gæti verið að hann væri að
flýta sér, að hann hefði ekki tíma
til að hugleiða þetta sérstaklega,
og eftir sæti í huga hans mynd af
einhveijum vondum og hættulegum
manni, sem heitir Gunnar Þor-
steinsson. Hvers vegna Gunnar er
„ Viljum við flytja mál
okkar heiðarlega, not-
um við heiti og orð, sem
segja það sem segja
þarf, án þess að vera
þrungin neikvæðum til-
finningum. Við sýnum
þá líka þeim, sem um
er rætt, þá virðingu
sem hann á rétt á.“
takmarkað samþykki til saurlífis
og öfuguggaháttar," segir Gunnar.
Ekki fer á milli mála, að í þessari
setningu á Gunnar við samþykkt
prestastefnu. Auðvitað samþykkti
prestastefna ekkert slíkt, en auð-
sætt er, að orð eru hér valin í
ákveðnum tilgangi.
„Á sama hátt (og alkóhólistinn,
innsk. H.G.) er kynvillingurinn, sem
fjötrast af lesti sínum og þjónar
gimd sinni, að drýgja synd,“ segir
í grein Gunnars. Enn er það orða-
Siðferðiseyðni
eftir Gunnar
Þorsteinsson
Margan fróðleikinn er að finna á
SÍðum Morgunblaðsins í umræðunni
um eyðni og þar hafa margir merki-
legir fletir komið í Ijós.
Ég hef ekki lagt það í vana minn
i að standa í útistöðum við vatnslaus
ský, en í þessari umræðu hefur sá
[ hoggið er hlífa skyldi og langar
tíLað benda á nokkur atriði.
leyðni
svo hættulegur, man hinn skynsami
lesandi ekki, enda hvergi frá því
sagt. Málflutningur af þessu tagi
finnst mér bæði óheiðarlegur og
ómerkilegur. Langt er síðan sið-
ferðiskennd fólks bauð því að hætta
að kalla suma borgara þessa lands
aumingja eða fávita, þótt þroski
þeirra til líkama eða sálar hafí orð-
ið fyrir einhveijum áföllum.
Viljum við flytja mál okkar heið-
arlega, notum við heiti og orð, sem
segja það sem segja þarf, án þess
að vera þrungin neikvæðum tilfinn-
ingum. Við sýnum þá líka þeim, sem
um er rætt, þá virðingu sem hann
á rétt á. Málflutningur okkar er
nefnilega nothæfur mælikvarði á
okkur sjálf. Hann segir heilmikið
um heiðarleika og siðferðiskennd.
Hann gefur líka vísbendingar um
það, hveija virðingu við berum fyr-
ir eigin málstað, okkur sjálfum og
þeim, sem við tölum til.
Og nú kemur að því, sem ég hef
um grein Gunnars Þorsteinssonar
að segja. Ég gagnrýni ekki skoðan-
ir hans og ekki heldur, að hann
skuli setja þær fram. En ég gagn-
rýni vissulega hvernig hann gerir
kristinni lífshugsjón, eins og hún
kemur fram á spjöldum ritning-
anna, en ekki útþynntur presta-
stefnukristindómur, sem á sér ekki
forsendu í orði Guðs.
Öflugt siðferði og hlýðni við boð
Guðs hafa verið ær og kýr vest-
rænna þjóðfélaga og jafnframt
bijóstskjöldur þeirra. Sá árangur
sem það hefur veitt er góður og
þjóð eins og okkar hefur valið.kross-
inn í fána sinn. Það væri mikið slys
ef boð og samþykktir bréyskra
stólsins. Siðferðisúrskurður hlýtur
að byggjast á bók bókanna. Ófor-
gengilegu og óumbreytanlegu orði
Guðs.
Ég tel að heilbrigðisstéttimar
geti ekki verið úrskurðaraðili um
hvað er rétt og rangt í heilbrigðis-
kerfinu. Við búum f þjóðfélagi serr
vill kenna sig við Krist og frá hon
um og honum einum kemur 6
okkar viðmiðún í þeim efnum_
Menn eiga erfitt -
f augu við
það. Ástæðan er ekki sú, að greinin
birtist í Morgunblaðinu. Og hún er
heldur ekki sú, að mér finnist með-
fylgjandi mynd af höfundi vond.
Én mér þykir málflutningurinn
vondur. Þegar Gunnar, í grein sinni,
notar orðið kynvillingur, er það
áreiðanlega ekki vegna þess að
hann þekki ekki orð á borð við
kynhverfur og samkynhneigður. Og
ég er alveg viss um, að hann þekk-
ir orðin hommar og lesbíur, sem
kynhverfír nota um sig. Þessi orð
segja það sem segja þarf, enginn
efast um við hvað er átt. Þessi orð
eru svo laus við alla jákvæða og
neikvæða skírskotun til tilfinninga,
að sá sem tekur þau sér í munn
þarf hvorki að óttast, að þau verði
höfð til marks um fordóma hans,
né heldur að þau verði túlkuð sem
einhverskonar „takmarkað sam-
þykki". Enn er ótalinn sá kostur,
að þessi orð særa ekki né meiða,
með þeim skaðar maður ekki þann,
sem um er rætt.
Leyfist mér að spyija: Hvers
vegna velur Gunnar að nota „vont“
orð þegar nóg er til af góðum?
„Það er ekkert til, sem réttlætir
val og nafngiftir sem ég finn að,
ekki skoðanir. Tæplega heldur
Gunnar, að að baki líkamlegu sam-
neyti hjóna, af gagnstæðu kyni, búi
eitthvað annað og háleitara en hjá
samkynhneigðum. Og varla dettur
Gunnari í hug, að fólk iðkaði sam-
farir yfirleitt, ef engin væri gimdin.
Það er fólki áskapað, að vilja njóta
ásta, með þeim sem hugur þess
stendur til.
Hugur samkynhneigðra stendur
einfaldlega til fólks af sama kyni,
hugur okkar hinna, sem erum
öðruvísi, stendur til hins gagnstæða
kyns. Sá er allur munurinn.
í grein Gunnars standa eftirfar-
andi orð: „Ef ég sé, að vegurinn,
sem maður gengur á, endar í veg-
leysu, þá sýni ég ekki kærleika með
því að þegja þunnu hljóði og segja
rangt til eða veita takmarkað sam-
þykki. Kærleikann sýni ég með því
að segja eins og er, þó það sé er-
fitt og undan svíði. Vel meint eru
vinarsárin, að vera allra vinur er
til tjóns."
Þessum orðum er ég sammála.
En ég fæ ekki betur séð en að við
Gunnar skiljum þau hvor á sinn
hátt. Þessi orð eru mér engin hvatn-
ing til að setjast í dómarasæti yfir
öðru fólki.
Hin tilvitnuðu orð valda ekki
því, að mér fínnist ég eiga að stjóma
lífi annarra. Og ef við höldum okk-
ur við líkingu Gunnars, þá finnst
mér ekki að mitt mat á því hvað
sé fært og hvað ófært, hið eina, sem
máli skiptir. Ég yrði ekki hissa,
þótt ferðalangurinn vildi leggja eitt-
hvað til málanna sjálfur. Ég er
ekkert of góður til að hlusta á hann
og séu nú þær upplýsingar, sem
hann hefur um færðina, nýrri og
betri en mínar, þá get ég vel tekið
mark á þeim. Mér þykir það undar-
leg slysavöm, að hrinda þijóskum
ferðamanni ofan í kviksyndi við
vegarbrún, kviksyndi efasemda um
eigið gildi, kviksyndi ótta og skelf-
ingar, og rétta honum ekki hjálpar-
hönd fyrr en hann er orðinn of
dasaður til að þverskallast lengur.
Og jafnvel þótt mér tækist að fá
sjálfan mig til slíkra verka, tækist
mér aldrei að sannfæra sjálfan mig
um, að hér hefði kærleikurinn ráðið.
Og það vefðist áreiðanlega fyrir
mér, hverskonar kærleikshönd það
væri, sem sæi til þess, að þeir sem
slyppu framhjá mér og kviksyndinu,
kæmust a.m.k. ekki áfram óslasað-
ir.
Ég skil ekki hin tilvitnuðu orð
um vinarsárin þannig, að maður
eigi umfram allt að særa og að
sárin skuli helst vera mörg og stór.
Grein Gunnars er e.t.v. ekki eina
tilefni þessara orða minna. En það
þarf ekki margar slíkar, til þess að
líkingin um kviksyndið eigi við.
Málflutningur Gunnars hnígur í
þessa átt og er ekki af hinu góða.
Það á jafnt við um þá, sem ég er
viss um að Gunnar vill hjálpa, sem
og þann málstað, sem ég er jafn-
viss um að Gunnar vill þjóna. Enn
á ný vil ég benda á, að það eru
ekki skoðanir Gunnars, sem ég
gagnrýni. Honum ber hinsvegar að
vanda málflutning sinn, þó ekki
væri nema til þess, að hann væri í
meira samræmi við hið háleita
markmið, að boða fagnaðarerindið
meðal fólks. En það er einmitt það,
sem ég tel að Gunnar vilji. Hann
fer hinsvegar þannig að, í grein
sinni, að það særir og meiðir,
skemmir og skaðar. Allt þetta, án
þess að gera nokkuð gott, án þess
að gera nokkrum gott.
Mér dettur ekki í hug að þessi
hafí verið ætlan Gunnars. En ein-
mitt þessi er árangurinn. Kjósi
menn að taka bókstaflega hvert orð
Biblíunnar, er það þeirra eigin
ákvörðun. Það er því ekki hinni
góðu bók að kenna, fari þeir of
geyst í boðun sinni, sem þannig
hafa valið. Það dugir ekki, að skjóta
sér á bak við Guð og Biblíuna, hafi
maður unnið illt verk. Að nauðga
tilfinningum fólks er nauðgun af
verstu tegund. Slíkt athæfi er, ef
eitthvað er, ennþá verra, sé það
byggt á Biblíunni og síðan framið
í Jesú nafni.
Höfundur starfar sem togarasjó-
maður.

Wagoeneer LTD 1988
komnir beint frá verksmiðju, ónotaðir, með öllum
þeim aukabúnaði sem þeir hugmyndaríku geta látið
sig dreyma um að hafa í bíl.
Árs ábyrgð.
Verð kr. 1680.000 m/ryðvörn og skráningu.
Aðalumboðið hf.
Morgunblaðið/KGA
Þórhalla Ágústsdóttir snyrti- og fótasérfræðingur er eigandi fóta-
aðgerðarstofunnar Lipurtá.
Fótaaðgerðastofa á Eiðistorgi
OPNUÐ hefur verið fótaað-
gerðastofan Lipurtá á Eiðis-
torgi 15 á Seltjamamesi.
Eigandi stofunnar er Þórhalla
Ágústsdóttir snyrti- og fótasér-
fræðingur.
Boðið er upp á fótaaðgerðir og
-snyrtingu. Auk þess eru fjarlægð
líkþom og hörð húð, settar spang-
ir á niðurgrónar neglur, neglur
þynntar ofl. Stofan býður ellilíf-
eyrisþegum 20% afslátt af þjón-
ustu sinni.