Morgunblaðið

Dagsetning
  • fyrri mánuðurdesember 1987næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    293012345
    6789101112
    13141516171819
    20212223242526
    272829303112
    3456789

Morgunblaðið - 11.12.1987, Blaðsíða 11

Morgunblaðið - 11.12.1987, Blaðsíða 11
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1987 11 ALDAHVÖRF f ÚTGERÐ Bókmenntir Erlendur Jónsson Ásgeir Jakobsson: HAFNARFJARÐARJARLINN. 317 bls. Skuggsjá. 1987. Hafnarfjarðaijarlinn — það _er Einars saga Þorgilssonar sem Ás- geir Jakobsson sendir nú frá sér undir þessu heiti; saga athafna- manns, eins þeirra sem rifu sig upp úr örbirgð 19. aldar og efnuðust svo að þeir gátu tekið ofan með harðk- úluhatti fyrir nýju öldinni, klæddir í sjakket. Ásgeir Jakobsson er ekki sérlega formiegur höfundur og vill ekki vera það, hygg ég. Hann er vaxinn upp á útgerðarstað og veit allt um skip og sjósókn. Hermt er að til sjós taíi menn ekki neina tæpitungu. Og það gerir Ásgeir ekki heldur. Menn eins og Einar Þorgilsson — það eru hans menn. »Einn tíminn kallar meira á dáðir og vekur meira manndóm en annar,« segir Ásgeir. Einar Þorgils- son lifði þvílíka tíma. Hitt er svo annað mál að menn eins og Einar Þorgilsson skipa ekki sams konar rúm í vitund allra. Þeir hljóta að verða umdeildir. Því veldur meðal annars mismunandi afstaða til þjóðfélagsmála. Ásgeir gerir prýð- isgrein fyrir þeim meiningamun. Menn eins og Einar höfðu ekki fata- skipti fyrr en á miðjum aldri: þá fyrst höfðu þeir efni á að fara úr vinnugallanum í sparifötin, en héldu samt áfram að vera einn úr hópnum, það er að segja meðal sinna jafn- aldra. En svo leið tíminn. Jafnaldr- arnir týndu smásaman tölunni. Og upp óx kynslóð sem mundi þá ekki öðru vísi en I stðar talda gervinu: uppábúna og ábúðarmikla á svip. »Þeir eltust frá eigin plássi. Vissu- lega voru þessir menn, sem hófu sig upp úr fátæktarbasli, heldur skap- þungir menn. Létt lund bar menn skammt til efna á gamla íslandi.« Merkilegust virðist mér Einars saga Þorgilssonar fyrir þá sök hversu dæmigerð hún er, hversu sterkur þáttur hún er í þeim kapít- ula Islandssögunnar sem kenna má við aldahvörf í atvinnuháttum, og þá einkum í útgerð. Það þurfti at- orku, úthald og kannski fyrst og fremst áræði til að hefja sig upp á þann veg sem Einar gerði; og fleiri slíkir. Víðast hvar var ekki rúm nema fyrir einn slíkan á hveijum stað. í mesta Jagi tvo, þijá. En út- gerðinni, sem Ásgeir Jakobsson telur að lyft hafí landinu frá örbirgð til velmegunar, varð ekki komið á fót með öðrum hætti en einstaklings- framtaki, annað kom ekki til greina. Ríkisforsjá var ekki komin inn í myndina. Hefðu þessir menn ekki hafíst handa hefðu aðrir ekki gert það; þjóðfélagið, ríkið eða hvað á að kalla það, taldi þess háttar um- svif ekki í sínum verkahring; hafði ekki heldur bolmagn til fram- kvæmda. Tíminn kvaddi þessa menn til forystu og afreka. Eftir að Einar Þorgilsson hóf sig upp í röð fyrirmanna var þess skammt að bíða að hann léti stjóm- málin til sín taka. Hann var kosinn á þing. En svo er að sjá sem hann hafi síður notið sín í þingsölum en í athafnalífinu. Sjórinn og fiskreitur- inn var hans vettvangur. Þess ber og að geta að stjómmálin vom í deiglunni í þann mund er Einar fór á þing; gamla flokkaskipanin að riðl- ast. Og það tók tíma að átta sig á hvað við tæki. Ásgeir Jakobsson lætur að því liggja að hlutur manna eins og Ein- ars Þorgilssonar hafi verið vanmet- inn: »í sjálfstæðisbaráttu þjóðarinn- ar var íslandssagan fölsuð til að stappa stálinu í almenning og herða Asgeir Jakobsson hann í andúðinni á Dönum. Það sama gerð.ist þegar menn á þessari öld vildu herða almenning í baráttu við atvinnurekendur.« Sagan! — hún hefur marga rang- ala líkt og skáldið kvað. Auðvitað er alltaf verið að falsa hana, bæði vísvitandi og eins sakir hins að sann- leikurinn er svo stór að menn ráða ekki við hann. Sá er t.d. háttur sagnaritara eins og Ásgeirs Jakobs- sonar að draga heldur fram jákvæðu hliðamar hjá einstaklingum þeim sem þeir skrifa um hveiju sinni. Ég kalla það enga fölsun. Og til að fyrir- byggja enn frekar allan misskilning vil ég taka fram að mér sýnist Ás- geir ganga skemur í því en margur annar að halda með sínum manni. Svipmót manns verður að daufara ef sléttað er úr hmkkunum. Það mun Ásgeir gerla gera sér grein fyrir. Annars er þetta ekki persónusaga nema í aðra röndina heldur allt eins athafnasaga, og þá fyrst og fremst útgerðarsaga. Og í samræmi við það em myndir valdar í bókina: þar em ekki aðeins fjölskyldumyndir heldur líka skipamyndir margar; einnig myndir af skipshöfnum og öðmm sem unnu hjá Einari Þorgilssyni. Og verkamenn þá ekki undanskildir! Guðmundur W. Vilhjálmsson Myndlist Valtýr Pétursson í Húsgagnaverzlun Kristján Siggeirssonar við Laugaveginn hefur Guðmundur W. Vilhjálms- son komið fyrir nokkra af myndum sínum, gerðum að mestu með vatnslitum, en einnig era þarna pastelmyndir og nokkrar myndir unnar í olíulit. Húsnæðið er ekki sérlega gott til sýningar, þar sem allt er fullt af húsgögnum og veggrýmið af skomum skammti, en flestar myndir Guðmundar em af minni gerðinni og láta því minna yfir sér en efni standa til innan um nýtízkuleg húsgögnin, sem mörg em fyrirferðarmikil. En hvað um það, Guðmundi hefur tekizt að koma saman góðu úrvali af myndum, sem era í senn skemmtilega málaðar og bera höfundi sínum ágætt vitni. Guðmundur W. er einn þeirra manna sem notar hveija stund er hann á aflögu til að helga sig listinni. Hann hefur málað í lengri tíma, og áhugi hans á hljómlist er landskunnur. Guð- mundur hefur efnt til sýningar á myndgerð sinni áður, en ég efa, að honum hafi nokkm sinni tekizt eins vel og nú. Það em tæpar fjörutíu myndir á þessari sýningu, og em þær allar nýjar af nálinni. Allar em þær gott dæmi um getu Guðmundar sem málara og sýna ástriðufulla myndgerð af rómantískum toga í léttum litatónum, þar sem alls staðar er farið nærfæmislega með fyrirmyndar. Litameðferð Guðmundar W. á einstaklega vel heima í vatnslitamyndum, enda nær hann sjáanlega mestum ár- angri á því sviði. Hann málar yfirleitt abstrakt, en á stundum má greina landslag í verkum hans. Þetta er falleg og notaleg ,sýning, sem sannarlega hressir upp á húsgögnin sem mynda umhverfi hennar. Guðmundur hefur stundað fullt og ábyrgðarmikið starf á sama tíma og hann hefur helgað sig málverkinu meir og meir. Það má með sanni segja, að Guð- mundur hafi ræktað sinn garð. Blómin bera þess vitni. 3:33 0003 Tvær sjónvarpsstöövar eru barnaleikur tyrir Philips HQ-VR 6542 myndbandstækiö tæki sem svarar kröfum nútímans. • Þráðlaus ijarstýring • Sjálvirkur stöðva leitari • i6stöðvaforval • Upptökuminni i 14 daga fyrir 4 skráningar • Skyndiupptakaóháð upptökuminni • Myndleitari i báðar áttir • Frysting á ramma • Og ótal fleiri möguleikar sem aðeins Philips kann tökin a • Veröið kemur þér á óvart. Opiðídag: Sætúni 8 kl. 10-13 Kringlunnikl. 10-16
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað: 282. tölublað (11.12.1987)
https://timarit.is/issue/121537

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

282. tölublað (11.12.1987)

Aðgerðir: