Morgunblaðið - 11.12.1987, Side 1

128 SÍÐUR B/C/D
282. tbl. 75. árg.________________________________FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1987_______________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Viðræðurnar í Hvíta húsinu
Þriðja fundi þeirra Ronalds Reagan Bandaríkjaforseta og Míkhaíls Gorbatsjov, leiðtoga Sovétríkjanna, er nú lokið en þessi mynd er
frá viðræðum þeirra í skrifstofu Bandaríkjaforseta í Hvíta húsinu á miðvikudag. Á milli þeirra sitja túlkarair.
Arangurinn einvörðungn
P
a
sviði afvopnunarmála
n, frá Á8geiri Sverrissyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
Bandaríkin:
Viðskipta-
halli aldrei
verið meiri
Washington, London, New York. Reuter.
HALLINN á viðskiptum
Bandaríkjanna við útlönd var
meiri í október en hann hefur
áður verið í einum mánuði. Af
þeim sökum féll gengi dollar-
ans og sömu sögu er að segja
af verðbréfamarkaðnum.
Efnahagssérfræðingar höfðu
flestir búist við, að hallinn í októ-
ber yrði á bilinu 14-15 milljarðar
dollara, heldur meiri en í septem-
ber, en þess í stað varð hann 17,63
milljarðar dollara. Hafði hann áður
verið mestur í júlí sl., 16,47 millj-
arðar. Embættismenn viðskipta-
ráðuneytisins kenna aðallega um
meiri olíu- og bílainnflutningi.
Seðlabankar í Bandaríkjunum,
Vestur-Þýskalandi og Sviss skár-
ust í leikinn með dollarakaupum
en þrátt fyrir það lækkaði gengi
dollarans og hefur ekki í annan
tíma verið lægra gagnvart jap-
önsku jeni eða rúm 129,05 jen
fyrir dollarann.
f Wall Street hafa hlutabréf
hækkað í verði undanfama daga
um 135 stig samkvæmt Dow Jo-
nes-vísitölunni en þegar fréttir
bárust um viðskiptahallann lækk-
aði verðið um 49 stig og var 47
stigum lægra en á miðvikudag
þegar kauphöllinni var lokað. I
kauphöllum í Evrópu lækkuðu
hlutabréf einnig allmikið.
í október jókst útflutningur
Bandarikjamanna nokkuð frá
fyrra mánuði og var 21,75 millj-
arðar dollara en meira munaði um,
að innflutningur jókst verulega,
úr 35,06 milljörðum í 39,38 millj-
arða dollara. Viðskiptahallinn
gagnvart Japan jókst úr 4,63 mill-
jörðum í 5,86 og gagnvart Evrópu
úr 1,71 milljarði í 3 milljarða.
Geoffrey Littler, formaður sam-
starfsnefndar um efnahagslega
samvinnu og þróun á vegum
OECD, sagði í gær, að fulltrúum
iðnríkjanna þætti sem gengisfall
dollarans væri orðið nóg til að leið-
rétta það misgengi, sem verið
hefði í viðskiptum þjóðanna.
LEIÐTOGAR risaveldanna þeir
Míkhaíl S. Gorbatsjov Sovétleið-
togi og Ronald Reagan Banda-
ríkjaforseti hafa náð árangri í
viðræðum um fækkun lang-
drægra kjarnorkuvopna, þó svo
að niðurstöður leiðtogafundarins
í Washington séu ekki í samræmi
við væntingar margra. Banda-
rískur embættismaður segir, að
rannsóknir og tilraunir vegna
geimvarna standi ekki í vegi fyr-
ir frekari samningum. Þá hefur
verið ákveðið að fela samninga-
mönnum risaveldanna í Genf að
leita leiða til að ná samkomulagi
um eftirlitsákvæði hugsanlegs
samnings um fækkun lang-
drægra kjarnorkuvopna og
túlkun ABM-sáttmálans um tak-
markanir gagneldflaugakerfa.
Þá hefur náðst bráðabirgðasam-
komulag um svonefnd undir-
mörk sem gerir ráð fyrir því að
hvoru stórveldinu verði heimilt
að ráða yfir 4.900 lgarnaoddum
í langdrægum kafbáta- og land-
eldflaugum, verði vopnum
þessum fækkað.
Stjómmálaskýrendur og emb-
ættismenn telja að sá andi, sem
ríkjandi hefur verið í viðræðum leið-
toganna og sendinefnda þeirra, gefi
tilefni til bjartsýni á frekari viðræð-
ur. Er það einkum nefnt að vænta
megi árangurs í viðræðum þeirra
Georges Shultz, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, og hins sovéska
starfsbróður hans, Edúards She-
vardhadze á næstunni. Þrátt fyrir
þetta er ljóst að bandarískir emb-
ættismenn hafa orðið fyrir von-
brigðum vegna þess hve lítið miðaði
í viðræðum leiðtoganna um mann-
réttindamál, sem fulltrúar Banda-
ríkjastjórnar lögðu ríka áherslu á,
og veru sovéska innrásarliðsins í
Afganistan. Gorbatsjov sagði á
blaðamannafundi í gærkvöldi að
nákvæm tímasetning brottflutn-
ingsins væri háð því skilyrði að
Bandaríkjamenn hættu að styðja
frelsissveitir í Afganistan, sem beij-
ast gegn sveitum Sovétmanna og
leppstjómar þeirra í Kabúl. Gor-
batsjov lét í ljós vonir um að unnt
yrði að leysa þennan ágreining risa-
veldanna.
Samkvæmt ummælum
bandarísks embættismanns, sem
ekki vildi láta nafns síns getið, urðu
leiðtogamir ásáttir um að heimilað-
ar skyldu rannsóknir og tilraunir
vegna geimvama. Virðist sam-
komulagið vera eftirgjöf af hálfu
Sovétmanna en á Reykjavíkurfundi
leiðtoganna setti Gorbatsjov það
sem skilyrði fyrir samningum um
aðra þætti afvopnunarmála, að
rannsóknir og tilraunir Bandaríkja-
manna vegna geimvama yrðu
takmarkaðar við rannsóknastofur.
Á blaðamannafundinum í gærkvöldi
sagði Gorbatsjov, að Reykjavíkur-
fundurinn hefði ekki verið til
einskis. „Hefðum við ekki hist í
Reykjavík, hefði ekkert gerst hér,“
sagði hann á tveggja tíma iöngum
fundi sínum. Gorbatsjov hélt frá
Washington rúmlega eitt í nótt að
íslenskum tíma til Austur-Berlínar,
þar sem hann hittir leiðtoga Var-
sjárbandalagsins. George Shultz,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna
ræðir við starfsbræður sína í Atl-
antshafsbandalaginu í Briissel í
dag. Klukkan tvö í nótt ávarpaði
Reagan bandarísku þjóðina í sjón-
varpi og greindi henni frá niðurstöð-
um fundarins.
Greinilegt er að í fjölmörgum
ágreiningsefnum ríkjanna tveggja
hefur lítið sem ekkert miðað í átt
til samkomulags. Sovétmenn hyggj-
ast ekki styðja tillögu í Öryggisráði
Sameinuðu þjóðanna sem gerir ráð
fyrir því að bannað verði að selja
vopn til írans og umræður um
ástand mannréttindamála í Sov-
étríkjunum hafa reynst árangur-
lausar.
Sjá fréttir um leiðtogafundinn
á miðopnu og síðu 24-25.
Kveðjuávörpin við Hvíta
húsið ollu vonbrigðum
Washington, frá Agnesi Bragadóttur, blaðamanni Morgunbladsins.
RIGNINGIN setti svip á kveðjuathöfnina fyrir
MíkhaU S. Gorbatsjov, leiðtoga Sovétrikjanna,
og konu hans Raisu Gorbatsjova hér við Hvita
húsið í gær. Fjöldi manns hafði safnast saman
á grasflötinni sunnan við Hvita húsið til þess
að fylgjast með kveðjuathöfninni. Flestir við-
staddra, ef ekki allir, urðu fyrir miklum
vonbrigðum með kveðjuávörpin.
Andrúmsloftið á þessum þriðja leiðtogafundi risa-
veldanna hefur verið mjög jákvætt og þótt lofa
góðu. Áttu flestir fréttaskýrendur hér vestra von á
því að leiðtogamir kveddust með sameiginlegum
tímamótayfírlýsingum og þeir bjartsýnustu töldu
jafnvel að greint yrði frá nýju markverðu samkomu-
lagi, annaðhvort um mannréttindi eða afvopnunar-
mál.
Um kl. 14.20 (19.20 ísl. tími) gengu leiðtogamir
saman hingað út á grasflötina fyrir sunnan Hvita
húsið og fluttu ræður, en mörgum þótti lítið um
niðurstöður þeirra. Báðir gáfu það eitt í skyn, að
ástæða væri til bjartsýni. Engar ákveðnar yfirlýsing-
ar voru gefnar, hvorki hvað varðar leiðtogafund í
Moskvu á næsta ári né um ágreiningsefni ríkjanna.
í dynjandi rigningu hlýddu fréttamenn og gestir
á ávörp leiðtoga Bandaríkjanna og Sovétríkjanna í
garði Hvíta hússins, en þrátt fyrir vinsamleg orð í
garð hvor annars og vinsamleg ummæli um þjóðir
hvor annars var ljóst af viðbrögðum gesta og frétta-
manna, að þeir töldu ekki að um mikinn árangur
væri að ræða á þessum fundi fyrir utan samning-
inn, sem undirritaður var.