Morgunblaðið - 14.02.1988, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. FEBRÚAR 1988
29
fyrir nýjum kynslóðum japanskra
skólabama."
„Vegna framburðar Azuma og
annarra fyrrverandi þátttakenda er
ekki lengur hægt að taka trúanlega
þá viðbáru japanskra yfirvalda að
um „óskipulögð“ grimmdarverk
hafí verjð að ræða,“ segir Why-
mant. „I her keisarans gátu ein-
stakir hermenn ekki gengið
berserksgang og gert hvað sem
þeim sýndist," sagði Azuma. „Þeir
fengu skipanir um að drepa. Þetta
var allt þaulskipulagt."
Whymant vitnar í mergjaða frá-
sögn sagnfræðingsins Davids
Bergamini um hlutverk Hirohito
keisara í stríðinu og segir að Japan-
ir megi ekki heyra á það minnzt
að keisarinn, sem var æðsti yfír-
maður heraflans, hafði á hendi
nákvæmt eftirlit með áðgerðunum
í Nanking frá Tókýó; heiðraði
glæpamennina síðar; refsaði engum
og hélt áfram að spila golf með
frænda sínum, Asaka prins, þegar
hann kom aftur frá Nanking. „Tíu
herfylki Japana í Nanking stóðu
fúsiega að nauðgununum, morðun-
um og ránunum, fullviss um að þau
færu að vilja keisarans," segir
Whymant. Hirohito, sem er 86 ára,
var ekki leiddur fyrir rétt eftir
stríðið.
Skákar Hiroshima
Nafnið Nanking hefur haft sér-
stæð og sterk áhrif á tilfinningar
Japana síðan þeir gáfust upp 1945
að sögn Whymants. Þeir notuðu
ekki „hreinlega" gasklefa í Nanking
eins og nazistar í Evrópu, segir
hann, og beittu í staðinn fjölmennu
herliði, 10 herfyllq'um alls, til að
myrða óvopnaða kínverska her-
menn og borgara á grimmilegan
hátt með hermannasverðum og
byssustingjum. Samkvæmt
kínverskum heimildum féllu
340.000 manns á þessum sex vik-
um, en jafnvel þótt aðeins sé miðað
við varlega áætlun alþjóðanefndar
lögfræðinga um að a.m.k. 200.000
hafí verið drepnir er ljóst að fleiri
biðu bana í Nanking en í kjamorku-
árásunum á Hiroshima og Naga-
saki.
Fyrrverandi japanskir hermenn
telja Qöldamorðin smánarlegasta
blettinn á ferli japanska hersins í
stríðinu. Fæstir þeirra sem tóku
þátt í morðunum fást til að tala um
þau, nema með almennum orðum.
„Nokkrum mánuðum áður var sér-
hver hermaður góður faðir, góður
bróðir og góður unnusti eða eigin-
maður. Þremur mánuðum eftir að
ég skráði mig í herinn var ég þama
og drap fólk,“ sagði Azuma.
Jafnvel hann hikaði þegar Why-
mant bað hann að lýsa hlutdeild
sinni í blóðbaðinu. í staðinn vitnaði
hann í annan fyrrverandi hermann,
áttræðan, lasburða mann, §em líður
meiri samvizkukvalir en hann sjálf-
ur. „Ég heimsótti hann í sjúkrahúsi
fyrir skömmu. Hann sagði einungis
að hann hefði verið í vélbyssusveit-
inni. Hann þurfti ekki að segja
meira. Starf hans var í því fólgið
að drepa Kínveija með vélbyssum,
300 kúlum á mínútu. Hann bara
drap og drap. Ég skil vel þær þján-
ingar, sem hann hefur orðið að
þola. Síðan em liðin 50 ár og þetta
hefur áhrif á heilsu hans.“
Azuma segir að stríðinu ljúki
ekki fyrr en Japanir segi sannleik-
ann um ódæðisverkin og verði eins
hreinskilnir og Þjóðveijar um helför
gyðinga.
Fórnarlamba minnzt
Azuma fór til Nanking ásamt 12
japönskum fræðimönnum til að
taka þátt í minningarathöfn um
fjöldamorðin fyrir viku. Sérstakt
safn hefur verið reist í borginni til
minningar um atburðina og unnið
er að gerð tveggja fyrstu kvikmynd-
anna um þá. Að sögn Alþýðudag-
blaðsins í Peking er tilgangurinn
með stofnun safnsins að sýna heim-
inum að 300.000 fómarlömb
Japana í Nanking séu ekki gleymd.
Alþýðudagblaðið hefur fordæmt
þá Japani, sem geri lítið úr fjölda-
morðunum. Það segir að því hafí
verið haldið fram í japönskum
blaðagreinum samkvæmt „veigalitl-
um og hlægilegum" heimildum að
fjöldamorð hafi ekki átt sér stað í
Nanking, eða að tala látinna hafí
verið lægri. Blaðið kveður þetta
stangast á við framburð vitna og
erlendra fréttamanna og vitnar í
frétt í japanska blaðinu Mainichi
Shimbun, þar sem því var lýst
hvemig hermennimir hefðu keppzt
um að myrða sem flesta Kínvetja.'
„Undirforingi nokkur myrti 106,
annar 105, hvorugur vann og þeir
ákváðu að halda morðkeppninni
áfram,“ sagði í greininni. „Andar
tugþúsunda framliðinna geta ekki
hvílt í friði og þjóðir Kína og Jaþ-
ans geta ekki unnið saman í sátt
og samlyndi fyrr en Japanir hætta
rangfærslum sínum," sagði Al-
þýðudagblaðið, en tók fram:
„Japanska þjóðin mun aldrei taka
í mál að hemaðarsinnar komist til
valda á ný og gleymir aldrei þeim
harmleik, sem innrásin hafði í för
með sér.“
Sambúð Kínveija og Japana hef-
ur batnað síðan þeir tóku aftur upp
stjómmálasamband 1972, þótt hún
sé ekki hnökralaus. Síðan Kínveijar
opnuðu landið fyrir erlendum fyrir-
tækjum 1979 hafa japönsk fyrir-
tæki komið á fót skrifstofum víðs
vegar í Kína og bifreiðir, sjónvarps-
tæki, stál og vinnuvélar hafa
streymt þangað frá Japan. Fjárfest-
ingar Japana í Kína hafa hins vegar
verið minni en Bandaríkjamanna
og Hong Kong-búa, því að ekki
hefur verið nógu mikið stjómmála-
jafnvægi í landinu að þeirra dómi,
„kerfíð" ekki verið nógu traust,
framleiðni of lítil og aðgangur að
mörkuðum ónógur.
Kínveijar em ekki ails kostar
ánægðir með samskiptin, einkum
vegna þess að þeir telja að fjárfest-
ingar Japana séu of litlar og að
þeir kaupi of lítið frá Kína. Halli
hefur verið á viðskiptum Kínveija
við Japani á hveiju ári síðan 1972,
nema 1982, og h'ann hefur alls
numið 21,3 milljörðum Bandaríkja-
dala. Kínveijar vilja m.a. að Japanir
aflétti hömlum á innflutningi á silki
og matvælum frá Kína.
Hataður
Azuma telur að vinfengi stór-
þjóðanna í Austur-Asíu risti gmnnt.
Aður en hann fór frá Japan sagði
hann: „Við heyram mikið talað um
vináttu Japana og Kínveija um'
þessar mundir. En hún einskorðast
við ríkisstjómir landanna. Einstakl-
ingar hafa ekki gleymt því að
dætmm þeirra var nauðgað, að feð-
ur þeirra vom myrtir. Eg veit ekki
hvemig tekið verður á móti mér.
Ef til vill stofnum við okkur í nokkra
hættu, því að ef alls er gætt frömd-
um við illvirki."
í Nanking var Azuma nokkurs
konar fulltrúi japanskrar þjóðar-
samvizku. Hann bað þá sem lifðu
af hryðjuverkin afsökunar, gaf þeim
eintök af bók sinni og hét því að
vinna að friði. Hann sagði þeim
Kínveijum, sem hann hitti: „Við
Japanir getum forðazt sömu mis-
tök, ef við viðurkennum misgjörðir
okkar hreinskilnislega."
Þegar Azuma ákvað að gefa út
Nanking-dagbók sína fékk hann
hótanir frá japönskum hægrimönn-
um og ferðin til Nanking mun fjölga
óvinum hans í Japan. Whymant
segir að í sumar hafi það gerzt í
fyrsta skipti að Azuma var ekki
boðið í árlegt hóf herdeildarinnar,
„þar sem slátraramir og nauðgar-
amir, sem em allir komnir yfír
sjötugt, lyfta sér upp og segja hver
öðmm skuggaleg leyndarmál sín
yfír hrísgijónavíni (saki) í krá í
Kýótó."
„Þeir hata mig fyrir að láta opin-
berlega í ljós álit mitt á grimmdar-
verkunum," segir Azuma um
fyrrverandi félaga sína. „Til er jap-
anskur málsháttur, sem segir
Lokaðu því sem lyktar illa.“
GH

4.. rM*
&

Mitsubishi L300 4.W.D.
Bíllinn sem sló strax í gegn
—• í öllum hlutverkum — til allra verka.
— Til fólksflutninga eöa vöruflutninga.
VERD FRA KR. 967.000.
Mitsubishi Lancer 4.w.d.
Mitsubishi Pajero ungui eta stittui
— Meö sítengt aldrif.
— Feröabíll sem fer á kostum.
VERD FRA KR. 698.000.-
— Fjölhæfasta farartækiö á 'landi.
— A vegi eöa vegleysu.
VERÐ FRÁ KR. 998.000.-
ÞRJÁR STJÖRNUR FRA
□ Allir meö aldrif.
□ Allir meö aflstýri.
□ Allir meö snertulausa
kveikju.
□ Allir meö rúliubílbelti.
□ Allir meö litaöar rúöur.
□ Allir meö tregöulæsingu
á afturdrifi.
□ Allir meö dagljósabúnaö.
(samkvæmt rtýju umferðarlögunum).
PRISMA