Morgunblaðið - 21.07.1988, Síða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. JÚIÍ 1988

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 70 kr. eintakið.
Stöðnun, samdrátt-
ur og verðbólga
Efnahagsástand er yfir-
leitt nokkuð gott í helztu
iðnríkjum heims. Gert er ráð
fyrir því, að hagvöxtur í aðild-
arríkjum OECD verði að með-
altali um 3% á þessu ári og
272% á næsta ári. Þá er því
spáð, að verðbólgan í þessum
löndum verði að jafnaði um
3Ú2% á þessu ári og 33/4% á
næsta ári.
Hjá okkur Islendingum eru
þessar tölur á annan veg.
Þjóðhagsstofnun gerir ráð
fyrir því, að landsframleiðsla
aukist um 0,2% á þessu ári
og að þjóðartekjur dragist
saman um J/2%. Þá er það
mat Þjóðhagsstofnunar, að
verðbólgan frá upphafi til
loka árs geti orðið um 25%
eða margfalt meiri en í öðrum
aðildarríkjum OECD, ef mið-
að er við meðaltal.
Þessar tölur sýna, að þró-
unin er allt önnur hjá okkur
en hjá þeim. Á meðan við
búum við stöðnun, samdrátt
og vaxandi verðbólgu, ríkir
myndarlegur hagvöxtur og
jafnvægi í efnahagsmálum
hjá öðrum þjóðum, sem við
berum okkur gjaman saman
við og eigum mest viðskipti
við.
Hvað veldur? Sjávarafli er
góður. Verðlag er hátt á er-
lendum mörkuðum, þótt það
hafi lækkað úr óeðlilega háu
verði. Dollarinn fer heldur
hækkandi. Nú má jafnvel
búast við því, að olía lækki í
verði, ef vopnahlé kemst á
við Persaflóa. Hin ytri skil-
yrði eru því tiltölulega hag-
stæð.
Ástæðan fyrir því, að við
búum við stöðnun, samdrátt
og vaxandi verðbólgu á sama
tíma og nágrannaþjóðir okk-
ar sjá fram á góðan hagvöxt
og verðbólgu í lágmarki, er
sú, að við höfum ekki haft lag
á að halda vel á því góðæri,
sem við höfum búið við und-
anfarin ár. Það gerist aftur
og aftur, að þegar mikil upp-
sveifla verður við sjávarsíð-
una er kaupgjald í landinu
hækkað upp úr öllu valdi. Það
gerðist á síðasta ári. Ríkis-
valdið gengur á undan og
eyðir langt um efni fram.
Einstaklingar fylgja í kjölfar-
ið og temja sér sama lífsstíl
og fyrirtæki eru fyrst nú að
átta sig á því, að ekki er ieng-
ur hægt að halda atvinnu-
rekstri gangandi án verulegs
eigin fyár.
Sá munur, sem fyrirsjáan-
legur er á þessu ári og næsta
ári í þjóðarbúskap okkar og
nágrannaþjóða okkar á eftir
að aukast á næstu árum, ef
við sjáum ekki að okkur. Þá
sitjum við eftir í erlendu
skuldafeni á meðan aðrar
þjóðir bæta lífskjör sín veru-
lega.
Núverandi ríkisstjórn hef-
ur margt gott gert á einu
ári. Hún hefur hins vegar
ekki gengið fram fyrir
skjöldu, lagt spilin á borðið
og veitt þjóðinni þá hvetjandi
forystu, sem hún þarf á að
halda til þess að samstaða
skapist um að koma okkur
út úr þessu feni og þessari
stöðnun.
Vandamál ríkisstjómar-
innar er ekki fólgið í því, að
erfitt verði fyrir flokkana þtjá
að ná samstöðu um aðgerðir.
Vandi stjómarinnar byggist
á því, að forystumenn flokk-
anna þriggja, sem að henni
standa, hafa ekki náð nægi-
lega vel saman á því rúma
ári, sem stjórnin hefur setið
að völdum. Samstarf á milli
flokksformannanna þriggja
sem byggist á gagnkvæmu
trausti er forsenda fyrir því,
að ríkisstjórnin geti náð sam-
stöðu um aðgerðir í efnahags-
málum, sem duga til lengri
tíma en nokkurra mánaða.
Þess vegna hvílir ábyrgðin á
þeim Þorsteini Pálssyni,
Steingrími Hermannssyni og
Jóni Baldvin Hannibalssyni.
Kosningar í haust leysa
engan vanda úr því, sem
komið er. Ekki heldur annars
konar ríkisstjóm, sem mynd-
uð yrði við núverandi aðstæð-
ur á þingi. Það verður hins
vegar aldrei endurtekið of
oft, að við Islendingar eigum
nú við að stríða vandamál,
sem eru ekki tímabundin. Þau
em alvarleg og djúpstæð,
vandamál, sem hafa safnazt
saman á löngu árabili — en
það er að koma að skuldadög-
um.
\
Fegurð hálendisins heillar sífellt fleiri ferðamenn og hefur umferð yfir hálendið aukist verulega. En átroi
ferðamanna er orðinn meiri en talið er að landið þoli. Séð yfir Landmannalaugar af Bláhnúk.
Mikil umferð um hálendið:
Fj ölsóttustustai
hafa látið mjög j
FERÐAMANNASTRAUMURINN yfir hálendið er nú í hámarki, en
hann hófst óvenju snemma í ár, á sumum stöðum allt að mánuði fyrr
en venja er. Að sögn Þórodds Þóroddssonar, framkvæmdastjóra
Náttúruverndarráðs, hefur umferð um hálendið aukist mjög á undan-
förnum árum, ekki síst gangandi fólks. „Við viljum auðvitað að fólk
ferðist um landið og kynnist því sem best, en því er ekkert að leyna
að ýmsir mjög fjölsóttir staðir hafa látið mjög á sjá. Þar má nefna
Landmannalaugar, staði í Mývatnssveit, Herðubreiðarlindum, Eldgjá
og Þórsmörk. Orsökin er ekki einungis bílaumferð, þáttur gangandi
fólks og hestafólks er ekki minni.“
Þóroddur sagði erfitt að segja til
um hvort umferðin um hálendið
ykist þar sem hún hefði hafist
óvenju snemma eða hvort hún
dreifðist á lengri tíma. „Þeim hefur
fjölgað mikið sem eiga bíla sem eru
hæfir til hálendisferða, en bílar og
veður hefur mest áhrif á aðsókn,"
ságði Þóroddur.
Mikill fjöldi langferðabíla fer um
hálendið, t.d. í Landmannalaugar.
Þóroddur taldi umferðina ekki
orðna of mikla en sagði átroðning-
inn fullmikinn á viðkomustöðunum.
„Hálendið er svo víðáttumikið að
það þolir að um það sé farið. En
allur þorri ferðamanna leggst á til-
tölulega fáa staði því fólk er svo
fastheldið.“
Hestaferðir yfir hálendið hafa
aukist verulega undanfarin ár og
eru þess dæmi að farið sé með allt
að 100 hesta á hálfsmánaðar fresti
yflr hálendið. Síðasta sumar voru
skráðir tæplega 1500 hestar sem
voru yfir nótt á Hveravöllum. Ekki
er alltaf farið með hey og er hestun-
um þá beitt á þær fáu gróðurvinjar
sem eru á hálendinu. „Gróðurinn
er viðkvæmur og þetta er gífurlegt
álag á hann. En Landssamband
hestamanna hefur mælst til þess
að hestamenn hafi hey og hey-
köggla með í hálendisferðir og selur
það einnig hey, t.d. í Hvítárnesi og
Hveravöllum."
Þóroddur sagði ákaflega erfitt
að setja takmörk á fjölda gangandi
vegfarenda á þessi svæði, en fjöldi
þeirra sem gistu væri sums staðar
takmarkaður, t.d. í Þórsmörk og
Öxárgljúfrum. „Við þurfum að
hyggja að því hvernig best er að
draga úr álagi á ákveðnum stöðum.
Það er t.d. hægt að draga úr fjöld-
anum í Landmannalaugum með því
að takmarka gistingu þar en þá
koma upp spurningar um hveijir
megi gista í Landmannalaugum og
hvar hinir eigi að gista. Eiga þeir
að gista í Þjórsárdal, Galtalæk eða
í Skaftártungu? Við þurfum að
ræða þessi mál við forsvarsmenn
ferðaskrifstofanna, en það tekur
nokkur ár að móta nýja stefnu í
ferðamálum um hálendið."
Aðspurður sagði Þóroddur að
vissulega væri æskilegt að fólk
Samkomulag um flugstöðvargreiðslur:
Lagt til að tæpar 50 mi'
króna verði greiddar á þ
STARFSHÓPUR sem fjármála-
ráðherra og utanríkisráðherra
skipuðu til að fara yfir málefni
flugstöðvarinnar á Keflavíkur-
flugvejli hefur nú skilað greinar-
gerð. I henni er lagt til að verk-
tökum við flugstöðvarbygging-
una verði greiddar tæpar 50
milljónir króna á þessu ári. Auk
þess er lagt til að þegnir verði
greiðslufrestir verktaka fyrir
37,6 milljónir króng^ og þeir
greiddir í janúar 1989 eða er
þeir gjaldfalla á því ári.
Starfshópurinn kannaði eftirtalin
atriði, stöðu viðskiptaskulda og
samninga um frestun á greiðslum
fram yfir áramótin, mat á óhjá-
kvæmilegum framkvæmdum í ár
vegna öryggissjónarmiða og endur-
skoðun á heildarframkvæmdum til
verkloka.
Auk framangreinds lagði starfs-
hópurinn til að óunnum en samn-
ingsbundnum framkvæmdum fyrir
4,1 milljón króna yrði frestað fram
á næsta ár og að rekstur flugstöðv-
arinnar yfirtaki verkefni fyrir 1,9
milljón króna.
í greinargerð starfshópsins segir
að áætluð viðbótarfjárþörf til að
ljúka við byggingu flugstöðvarinar
að fullu sé 391,5 milljón krónur og
leggur hópurinn til að verkinu verði
formlega lokið á næsta ári.