Morgunblaðið - 01.10.1988, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER 1988
FJÁRMAGNIÐ
eftir dr. Benjamín
H.J. Eiríksson
Málefnaágreiningurinn sem tor-
veldað hefir stjómarmyndunina
kemur ákaflega skýrt fram í yfirlýs-
ingum Kvennalistans, sem enn er
hreinn sveinn í pólitíkinni. Hann
þorði ekki. Frú Guðrún Agnars-
dóttir þingmaður hans nefnir tvö
ófrávfkjanleg skilyrði fyrir þátttöku
í ríkisstjóm (Morgunblaðið 28. sept-
ember). Annað varðar samningsrétt
launþegasamtakanna, hitt fjár-
magnið.
Varðandi samningsréttinn þá er
það augljóst, að það er ekki samn-
ingsrétturinn út af fyrir sig, sem
um er að ræða. Þetta hefir komið
greinilega fram í ummælum Guð-
mundar J. Guðmundssonar. Á bak
við samningsréttinn er annar rétt-
ur, verkfallsrétturinn. Og það er
að verða æ ljósara að hið smáa
íslenska hagkerfi, og hið smáa
íslenska þjóðfélag, eru of smá og
viðnámsveik til þess að þola hann.
Verkfallið er of gróft og ruddalegt
tæki til þess að það sé nothæft
þessari litlu þjóð. Fyrr eða síðar
verða aðrar aðferðir að koma til.
Vilmundur Gylfason barðist fyrir
því að samningar fæm fram hjá
hvetju fyrirtæki fyrir sig, og miðuð-
ust við aðstæður þar. Áhrif stað-
bundins verkfalls yrðu því takmörk-
uð. Eins og nú er, þá er tekin
ákvörðun í Reykjavík um eitt og
sama kaupgjald um allt land, algjör-
lega óháð aðstæðum. Þetta fyrir-
komulag er að drepa atvinnulíf
þorpanna. Mitt álit er svo, að full-
trúar þriggja aðila ættu að taka
bindandi ákvarðanir um kaup og
kjör: atvinnurekenda, launþega og
ríkisvalds. Ekkert verkfall. Það hef-
ir komið æ greinilegar í ljós, að
með verkfallsréttinum er traðkað á
hinum lægstlaunuðu. Hann fitar
bæði uppmælingaaðalinn og verð-
bólguna.
Það virðist gleymast stundum að
laun verkamannsins, hans tekjur,
koma úr hendi atvinnurekandans.
Við launalækkun þiggur hann ekk-
ert úr hendi launþegans.
Frú Guðrún heimtar að launa-
frystingin verði afnumin þegar í
stað. Flestir hljóta að sjá, að þetta
myndi aðeins auka á hinn mikla
vanda, tapreksturinn, hinn mjög svo
almenna taprekstur, sem gleypir
fjármagnið, gerir fyrirtækin gjald-
þrota og leiðir óðum til neyðar-
ástands. í staðinn bendir hún á
„ýmsar aðgerðir". Hún nefnir
tvennskonar: að fella niður matar-
skattinn og að koma skrúfstykki á
fjármagnið, fara vel í vasa fjár-
magnseigenda og skattgreiðenda.
Matarskatturinn
Niðurfelling matarskattsins
myndi ekki aðeins opna breiðar
smugur fyrir skattsvikarana, heldur
breiðar dyr. Þá er og erfitt að sjá
hvemig þessi ráðstöfun myndi
hjálpa atvinnuvegunum. Jafnvel
helztu lýðskrumarar þjóðarinnar
hafa sumir ekki treyst sér til að
ganga lengra í vesöld sinni, né aðr-
ir á undanhaldi sínu fyrir þeim, en
að leggja til að hann verði lækkað-
ur. Kvennalistinn gengur því einu
skrefi lengra en þeir.
Matarskatturinn veldur lítilli ef
nokkurri hækkun matvæla. Jón
Baldvin hefir margsinnis Iýst þessu
yfir. Gjöldum var létt af innfluttum
matvælum og hin innlendu greidd
niður. Uppgjöf sumra stjómmála-
manna fýrir lygi og lýðskrumi nú,
eftir að þessi nauðsynlega endurbót
á skattheimtunni er komin til fram-
kvæmda, er þjóðinni til óþurftar og
þeim til óafmáanlegrar skammar.
Fjármagnið
Ég kem þá að því sem á að vera
höfuðmál þessarar greinar, §ár-
magninu, höfuðmáli frú Guðrúnar.
Þegar samborgarinn hefir lagt
fáeinar krónur á sparisjóð, þá er
hann þar með kominn í hóp spari-
fjáreigendanna. Þar með sést að
hann er í hópi borgara sem oftast
em vel metnir, enda em þetta mátt-
arstólpar þjóðfélagsins. Kannski er
hann einn af hinum minni þeirra,
en máttarstólpi samt, hvaða þjóð-
félags sem er. Ég man enn hve
sumir urðu undrandi, er sú frétt
barst út fyrir eitthvað 60 ámm, að
Sovétstjómin greiddi sparifjáreig-
endum góða vexti, og að hún gæfi
út ríkisskuldabréf með svipuðum
vöxtum. Seinna uppgötvuðu menn
að skuldabréfin vom í reynd eins-
konar skylduspamaður. Enn seinna
uppgötvuðu menn, að Sovétstjóm-
inni þótti ekki taka því að endur-
greiða bréfin. Sú tilkynning kom
ekki fyrr en eftir styijöldina miklu.
Sem sagt: sparifjáreigandinn er
ákaflega þarfur maður, og því oft-
ast vel metinn samborgari. En
stundum versnar við framhaldið.
Þegar spariféð er orðið að vemleg-
um fjárhæðum og komið í vélar og
tæki, jafnvel stórkostleg mannvirki
eins og vatnsaflsvirkjanir og stór-
iðju, eða þótt ekki sé nema í íbúðir
eða samgöngutæki, og troði þá upp
sem hlutabréf og verðbréf, þá heit-
ir það ekki lengur sparifé heldur
fjármagn, og Iýðskmmaramir fá
sætt í munn. Kvennalistinn er kom-
inn á bragðið. í viðtalinu telur frú
Guðrún upp fjögur atriði.
1. Bindiskylda á
fjármagnsmarkaði
Ég held að flestir þeir, sem tala
um þessa bindiskyldu sem æsilega,
átti sig ekki almennilega á því hvað
Dr. Benjamín H.J. Eiríksson.
„Hvort sem mönnum
líkar betur eöa verr, þá
ríkir sífellt kapphlaup
um fjármag'iiið, svo sem
auðskiljanlegt er, verð
ég að bæta við. Bak við
lága vexti er ævinlega
yfírfljótanlegt §ár-
magn. I sögu mann-
kynsins eru þeir því
fremur sjaldséð fyrir-
brigði. Eflið Qármagns-
markaðinn, þá munu
vextirnir lækka með
auknu framboði Qár-
magns.“
þessi bindiskylda er. Ég sé ekki
betur en að bindiskylda sé þegar í
gildi að því er varðar spariféð, þar
sem henni verður á annað borð við
komið, en það er í innlánsstofnun-
um. Á fjármagnsmarkaðinum í
þrengri merkinu er ekki um innlán
að ræða, heldur verzlun. Hvemig
„binda“ eigi hluta kaup- eða sölu-
verðsins hlýtur að vera verðugt við-
fangsefni hagspekinga Kvennalist-
ans. Ég ætti kannski að segja: hag-
spekings, því að þeir geta ekki ver-
ið margir.
2. Skattleggja
Qármagnstekjur
Hér er gamalt orðahunang allra
lýðskrumara. Þarna eru peningam-
ir: tökum þá! Frúin virðist reiðubúin
að hjálpa nýju ríkisstjóminni. Fæð-
ingardag hennar segir nýi fjármála-
ráðherrann, Ólafur R. Grímsson, í
DV: Fjármagnið sótt í stórum
stíl til Qármagnseigenda! Hvaðan
kemur svo þetta vígorð? Þetta sem
Ólafur er að flytja þjóðinni er kjör-
orð franska kommúnistaflokksins,
kjörorð Georges Marchais: Við tök-
um peningana þar sem þeir em!
Ólafur lætur sporin ekki hræða sig.
Kommúnistaflokkur Frakklands er
að veslast upp. Gjaldþrot kommún-
ismans nær um allan heim.
Greinilegast kom þessi hugsun-
arháttur fáfróðra og skilningslítilla
manna fram í kvikmyndinni um Idi
Amin. Seðlabankastjórinn sem neit-
aði að prenta dollaraseðla handa
honum fór í krókódílana, ef mig
misminnir ekki. Það bíða því ekki
góðir dagar sparifjáreigendanna ef
þeir gerast of stórir og standa sig
of vel. Smátt og stórt er þetta sama
eðlis, sama fólkið sparifláreigand-
inn og ijármagnseigandinn, báðir
mannfélaginu í eðli sínu jafn gagn-
legir. Viðfangsefnið er í byrjun að
mynda fjármagnið, síðan að varð-
veita það, að gæta fengins fjár.
Báðir, spariijáreigandinn og fjár-
magnseigandinn, eru mannfélaginu
jafn gagnlegir, já nauðsynlegir, því
að í rauninni er þetta einn og sami
samfélagsborgarinn.
í þjóðfélaginu geisar gömul
rimma: andstaða launavinnu og
fjármagns er það stundum kallað,
verkamannsins og fjármagnseig-
andans. Þegar grannt er skoðað
sést að hún byggist á miklum mis-
skilningi. Hvergi vegnar launþeg-
anum betur en þar sem fjármagnið
er mest og fijálsast, í löndum auð-
valdsins. Hvergi eru launin eins há
og lífskjörin betri. Enda blasir það
við allra augum, að þar eru hjálpar-
gögn vinnunnar mest og best, af-
köst vinnunnar mest, langmest.
Þama sést hvað það er sem skiptir
Guðsþjónustur í Reykjavíkur-
prófastsdæmi sunnudag 2. októ-
ber 1988.
Barnastarf hefst í söfnuðum í
prófastsdæminu. Ath. þar sem er
breyttur messutími.
Hádegisverðarfundur presta
verður i safnaðarheimili Bústaða-
kirkju mánudag 3. október.
ÁRBÆJARKIRKJA: Barnasam-
koma í Foldaskóla í Grafarvogs-
hverfi laugardag 1. okt. kl. 11 ár-
degis. Guðsþjónusta í Árbæjar-
kirkju sunnudag kj. 10.30 árdegis.
Guðsþjónusta í Árbæjarkirkju kl.
14 (Ath. breyttan messutíma).
Organleikari Jón Mýrdal. Sr. Guð-
mundur Þorsteinsson.
ÁSKIRKJA: Barnaguðsþjónusta kl.
11. Guðsþjónusta kl. 14. Eiður Á.
Gunnarsson syngur ejnsöng. Kaffi-
sala safnaðarfélags Ásprestakalls
eftir messu. Þriðjudag 4. okt. kl.
20.30: Fundur í safnaöarfélagi
Ásprestakalls í safnaöarheimili
Áskirkju. Sr. Árni Bergur Sigur-
björnsson.
BREIÐHOLTSKIRKJA: Barnaguðs-
þjónusta kl. 11. Guðsþjónusta kl.
14. Altarisganga. Organisti Sigríð-
ur Jónsdóttir. Sr. Gísli Jónasson.
BÚSTAÐAKIRKJA: Barnasam-
koma kl. 11. Guðrún Ebba Ólafs-
dóttir. Guðsþjónusta kl. 14. Organ-
isti Guðni Þ. Guðmundsson. Mið-
vikudag: Félagsstarf aidraðra kl.
13—17. Sr. Ólafur Skúlason.
DIGRANESPRESTAKALL: Barna-
samkoma í safnaðarheimilinu við
Bjarnhólastíg kl. 11. Guösþjónusta
í Kópavogskirkju kl. 14. Vænst er
þátttöku fermingarbarna og for-
eldra þeirra. Sr. Þorbergur Krist-
jánsson.
DÓMKIRKJAN: Laugardag: Barna-
starf kirkjunnar hefst með sam-
komu í kirkjunni kl. 10.30. Öll börn
velkomin. Egill og Ólafía. Sunnu-
dag: Messa kl. 11. Dómkórinn
syngur. Organleikari Marteinn H.
Friðriksson. Sr. Lárus Halldórsson.
Messa kl. 14. Ferming. Altaris-
ganga. Fermd verða systkinin Árni
Sveinn Fjölnisson og Sigurbjörg
Fjölnisdóttir, Framnesvegi 15, Rvk.
Sr. Hjalti Guðmundsson.
LANDAKOTSSPÍTALI: Messa kl.
13. Organleikari Birgir Ás Guð-
mundsson. Sr. Lárus Halldórsson.
ELLIHEIMILIÐ Grund: Guðsþjón-
usta kl. 10. Sr. Gylfi Jónsson.
FELLA- og Hóiakirkja: Barnaguðs-
þjónusta ki. 11. Ragnheiður Sverr-
isdóttir. Fermingarguðsþjónusta
kl. 14. Prestur sr. Hreinn Hjartar-
son. Fermdir verða: Kristbjörn
Óskar Guðmundsson, Svarthamri
52, og Þórður Másson, Jórufelli
2. Organisti Guðný Margrét Magn-
úsdóttir. Fundur í æskulýðsfélag-
inu mánudagskvöld kl. 20.30.
Guðsþjónusta og altarisganga
miðvikudagskvöld kl. 20. Sóknar-
prestar.
GRENSÁSKIRKJ A: Barnasam-
koma kl. 11. Messa kl. 14. Organ-
isti Árni Arinbjarnarson. Vinsam-
legast ath. breyttan messutíma.
Sr. Halldór S. Gröndal.
HALLGRÍMSKIRKJA: Barnasam-
koma og messa kl. 11. Altaris-
ganga. Sr. Sigurður Pálsson.
Þriðjudag: Fyrirbænaguðsþjón-
usta kl. 10.30. Beðið fyrir sjúkum.
Fimmtudag 6. okt. Fundur kvenfé-
lagsins kl. 20.30. Laugardag 8.
okt.: Samvera fermingarbarna kl.
10.
LANDSPÍTALINN: Messa kl. 10.
Sr. Ragnar Fjalar Lárusson.
HÁTEIGSKIRKJA: Messa kl. 10.
Barnaguðsþjónusta kl. 11. Messa
kl. 14. Kvöldbænir og fyrirbænir
eru í kirkjunni á miövikudögum kl.
18. Sóknarprestur.
HJALLAPRESTAKALL: Barna-
samkoma kl. 11 í messuheimili
Hjallasóknar, Digranesskóla. For-
eldrar eru beðnir að hvetja börn
sín til þátttöku og gjarnan að fylgja
þeim. Sr. Kristján Einar Þorvarðar-
son.
KÁRSN ESPREST AKALL: Barna-
starfið hefst nk. sunnudag með
fjölskylduguðsþjónustu í Kópa-
vogskirkju kl. 11. Foreldrar eru
hvattir til að koma með börnum
sínum í kirkjuna.
LANGHOLTSKIRKJA: Kirkja Guð-
brands biskups. Óskastund barn-
anna kl. 11. Söngur-sögur-myndir.
Þórhallur Heimisson cand.theol og
Jón Stefánsson sjá um stundina.
Guösþjónusta kl. 14. OrganistiJón
Stefánsson. Prestur sr. Sig. Hauk-
ur Guðjónsson. Fermd verða: Ingi-
björg Magnúsdóttir, Álfheimum
22, Rvk, Erik K. Magnússon, Sjáv-
arhólum, Kjalarnesi, og Ólafur
Ragnarsson, Álfheimum 22. Eins
og alltaf hjá okkur verður heitt á
könnunni eftir athöfn. Sóknar-
nefndin.
LAUGARNESPRESTAKALL:
Laugardag 24. sept.: Guðsþjón-
usta í Hátúni 10b kl. 11. Sr. Jón
Bjarman annast guðsþjónustuna.
Sunnudag: Messa kl. 11 í Laugar-
neskirkju. Sr. Guðni Gunnarsson,
skólaprestur messar.
NESKIRKJA: Laugardag: Samvera
aldraðra kl. 15. GunnarÁsgeirsson
stórkaupmaður flytur efni í máli
og myndum. Sunnudag: Barna-
guðsþjónusta kl. 11. Munið kirkju-
bílinn. Guðsþjónusta kl. 14. Orgel-
og kórstjórn Reynir Jónasson. Sr.
Guðm. Oskar Ólafsson. Mánudag:
Æskulýðsfundur fyrir 12 ára börn
kl. 18. Æskulýðsfundur fyrir 13 ára
og eldri kl. 19.30. Þriðjudag: Æsku-
lýðsfundur fyrir 10—11 ára kl.
17.30. Þriðjudag og fimmtudag:
Opið hús fyrir aldraða kl. 13—17.
Miðvikudag: Fyrirbænamessa kl.
18.20. Sr. Ólafur Jóhannsson.
SELJAKIRKJA: Barnaguðsþjón-
usta kl. 11. Guðsþjónusta kl. 14.
Ferming, altarisganga. Sr. Valgeir
Ástráðsson predikar og sr. Krist-
inn Ágúst Friðfinnsson þjónar fyrir
altari. Organisti Kjartan Sigurjóns-
son. Fermd verða: Helga Björg
Sigbjarnardóttir, Flúðaseli 72, Her-
mann Páll Sigbjarnarson, Flúða-
seli 72, Kristín Gunnarsdöttir,
Rauðagerði 63, Sigurður Heimir
Kolbeinsson, Jöklaseli 17, Þor-
steinn Örn Kolbeinsson, Jöklaseli
17, og Þórólfur Gunnarsson,
Rauðagerði 63.
SELTJARNARNESKIRKJA: Barna-
samkoma kl. 11. Messa kl. 14.
Kaffi eftir messu. Organisti Sig-
hvatur Jónasson. Sr. Guömundur
Örn Ragnarsson.
FRÍKIRKJAN í Hafnarfirði: Barna-
samkoma kl. 11. Guðsþjónusta kl.
14. Orgel- og kórstjórn Smári Óla-
son. Einar Eyjólfsson.
KIRKJA óháða safnaðarins:
Kirkjudagurinn. Messa kl. 14. Ein-
leikur á fiðlu: Jónas Dagbjartsson.
Organisti Jónas Þórir. Kaffisala
kvenfélagsins eftir messu. Þór-
steinn Ragnarsson safnaðarprest-
ur.
EYRARB AKKAKIRKJ A: Barna-
messa kl. 10.30. Messa kl. 14.
Sóknarprestur.
AKRANESKIRKJA: Messa kl. 14.
Organisti Jón Þ. Björnsson. Fyrir-
bænaguðsþjónusta mánudag kl.
17.30, beðið fyrir sjúkum. Séra
Björn Jónsson.
VÍÐISTAÐAKIRKJA: Guðsþjón-
usta kl. 11. Kór Víðistaðasóknar
syngur. Organisti Kristín Jóhann-
esdóttir. Trompetleikur Eiríkur Örn
Pálsson. Fundur systrafélagsins
mánudag kl. 20.30. Sr. Sigurður
Helgi Guðmundsson.
KEFLAVÍKURKIRKJA: Sunnudaga-
skóli kl. 11. Munið skólabílinn.
Guösþjónusta kl. 14. Ræðuefni
ábyrgð og aðgerðir kirkjunnar
gagnvart alnæmi. Athugið breytt-
an messutíma. Sóknarprestu.
BORGARPREST AKALL: Barna-
guðsþjónusta í Borgarneskirkju kl.
10. Messa í Borgarneskirkju kl. 11.
Guðsþjónusta á dvalarheimili aldr-
aðra kl. 14. Sóknarprestur.
ÞORLÁKSKIRKJA: Barnamessa kl.
11. Sr. Tómas Guðmundsson.
HVERAGERÐISKIRKJA: Barna-
messa kl. 11 í umsjá Kristínar Sig-
fúsdóttur. Fjölskyldumessa kl. 14.
Fermingarbörn aðstoða. Sr. Tóm-
as Guðmundsson.
NÝJA postulakirkjan, Háaleitis-
braut. Messa sunnudag kl. 11.
HVÍTASUNNUKIRKJAN Ffla-
delfía: Almenn bænasamkoma
laugardag kl. 20.30. Sunnudagur.
Safnaðarsamkoma kl. 14, ræöu-
maður Sam Glad. Almenn vakning-
arsamkoma kl. 20. Ljósbrot syng-
ur. Ræðumaður Garðar Ragnars-
son.
HJÁLPRÆÐISHERINN: Fjöl-
skyldusamkoma kl. 14. Kafteinarn-
ir Anne Gurine og Daniel Oskarson
stjórna og tala. Kaffiveitingar.