Morgunblaðið - 25.11.1988, Blaðsíða 1

72 SÍÐUR B/C
271. tbl. 76. árg.
FOSTUDAGUR 25. NOVEMBER 1988
Prentsmiðja Morgnnblaðsins
Sovéskur öryggismálasérfræðingur:
Bandar í kj aher
tryggir öryggi
Brussel. Reuter.
SERGEI Karaganov, varaforstöðumaður sovéskrar stofnunar sem
Qallar um öryggismál í Evrópu, sagði á ráðstefnu í Brussel í gær
að vera bandaríska hersins í Evrópu væri nauðsynleg til að tryggja
öryggi í álfunni. „Ef Bandaríkjamenn draga herafla sinn út úr Evr-
ópu að fullu . . . gæti það leitt til óstöðugleika í Vestur-Evrópu,"
sagði Karaganov meðal annars.
í erindi sínu sagði Karaganov að
í framtíðinni yrði unnt að leysa upp
Atlantshafsbandalagið og Varsjár-
bandalagið ef Evrópubúar lærðu að
lifa í sátt og samlyndi. Hann bætti
því við að þátttaka Bandaríkja-
manna í öryggiskerfi Evrópu væri
nauðsynleg „bæði við núverandi
kringumstæður og við þær sem
síðar kynnu að skapast". Hann sagði
að ef bandaríski herinn yfirgæfi álf-
una myndi það vekja ótta með Vest-
ur-Evrópubúum því öryggi þeirra
væri svo mjög undir Bandaríkjunum
komið. Hann sagði einnig að honum
þætti æskilegra að Evrópuríki hefðu
áhrif á hernaðarstefnu Bandaríkja-
manna en að Bandaríkin hefðu
engra öryggishagsmuna að gæta í
Evrópu.
Þegar Karaganov var spurður um
herstyrk Sovétríkjanna sagðist hann
harma að sovésk yfirvöld hefðu ekki
opinberað tölur um hergagnafram-
leiðslu sína. Hann sagðist telja að
hægt væri að draga í efa hugmynd-
ir á Vesturlöndum um yfirburði
Sovétríkjanna í hefðbundnum her-
afla með því að vísa til mismunandi
aðferða við talningu hermanna og
hergagna og mismunandi mats á
vígstöðu heijanna.
Nýtt alnæmispróf
markar tímamót
New York. New York Times.
HRAÐVIRKT, nákvæmt og til-
tölulega ódýrt alnæmispróf fáer
að öllum likindum blessun banda-
rískra heilbrigðisyfirvalda innan
skamms og verður þá tekið i
notkun á almennum læknastof-
um og rannsóknastofum sjúkra-
húsa, að sögn sér&æðinga.
Læknar, sem hafa kynnt sér
þetta nýja próf, segja, að það marki
tímamót í alnæmisgreiningu. Prófið
gæti auðveldað baráttuna gegn út-
breiðslu sjúkdómsins meðal eitur-
lyijaneytenda, en í þeirra hópi er
útbreiðslan örust.
Gerald F. Buck, stjórnarformað-
ur og aðalframkvæmdastjóri Cam-
bridge Bioscience í Worcester i
Massachusetts, segir, að prófið, sem
fyrirtæki hans hefur gert úr garði
og verður markaðssett undir nafn-
inu Recombigen, skili niðurstöðum
á fimm mínútum.
Hann segir, að prófið geri
„mögulegt að rannsaka fólk í
áhættuhópum á almennum lækna-
stofum, þar sem viðkomandi geta
notið viðeigandi ráðgjafar á eftir“.
Talið er, að Matvæla- og lyfjaeft-
irlit Bandaríkjanna samþykki prófið
fyrir áramótin.
Prófið felst í því, að nál er stung-
ið í fingur og blóðdropi látinn dijúpa
á örsmáar plastbólur, sem þaktar
hafa verið með erfðatæknilega
gerðu eggjahvítuefni úr yfirborði
alnæmisveirunnar.
Blóð þeirra, sem smitast hafa,
inniheldur oftast nær mótefni (eftii
sem ónæmiskerfi líkamans fram-
leiðir sem vopn á veiruna). Mótefn-
in bindast eggjahvituögnunum á
plastbólunum og valda því, að ból-
urnar hlaupa saman í kekki. Það
sést strax við smásjárskoðun.
Talið er, að ein og hálf milljón
Bandaríkjamanna hafi smitast af
alnæmi og um 73.000 tekið sjúk-
dóminn. Yfir 30.000 manns hafa
látist af völdum alnæmis þar í landi.
Reuter
Mandela ekki setturinn
Nelson Mandela, leiðtoga blökkumanna í Suður-Afríku, verður
ekki stungið aftur í fangelsi þegar hann hefúr náð sér af veikind-
um, sem leiddu til þess að hann var fluttur í sjúkrahús 12. ágúst
sl. Dómsmálaráðherra S-Afríku skýrði frá þessu í gær og sagði,
að ýmsum hömlum yrði aflétt af Mandela, m.a. fengi fjölskylda
hans greiðari og tíðari aðgang að honum. Ekki var gefið í skyn
hvort Mandela yrði leystur úr haldi. Fregninni var fagnað og
sömuleiðis þeim tíðindum, að dauðadómum yfir sex blökkumönn-
um, sem kenndir eru við atburði í Sharpville, hafi verið breytt
í fangelsisdóma. A myndinni auðsýna bróðir og eiginkona eins
mannanna gleði sína.
Sjá „Náðuninni vel fagnað“ á bls. 20.
Mitterrand
örlátur við
Sovétmenn
París. Reuter.
MITTERRAND Frakklandsfor-
seti heldur í dag í opinbera
heimsókn til Moskvu og meðal
þess, sem hann hefúr í fartesk-
inu, eru lánsloforð upp á 12
milljarða franka, eða jafnvirði
92,5 milljarða íslenzkra króna.
Með þessu móti slær Mitterrand
út Helmut Kohl kanzlara Vestur-
Þýzkalands, sem heimsótti Sovét-
menn nýlega og færði þeim lán
að jafnvirði 77,5 milljarðar króna.
ítalir urðu fyrstir vestrænna
ríkja til að lána Sovétmönnum er
þeir létu þeim í té jafnvirði 33
milljarða króna í október.
Hermt er að Sovétmönnum
standi til boða lán að jafnvirði allt
að 320 milljarðar króna á Vestur-
löndum í ár.
Pierre Beregovoy bankastjóri
Credit Lyonnais verður í föruneyti
Mitterrands til Moskvu og er talið
að hann muni ganga endanlega frá
lánveitingunni til Sovétmanna.
Banki hans er sagður hafa komið
henni í kring.
Hermt er að franska stjórnin
hafi sett það sem skilyrði fyrir lán-
veitingunni að venjulegum vopnum
sovézku heijanna yrði fækkað.
Sovézki heriirn bælir
uppþot í Bakú niður
Moskvu. Reuter.
SOVÉZKAR hersveitir tóku sér stöðu á götum Bakú, helztu borg Az-
erbajdzhan, í gær. Voru sveitirnar sendar inn i borgina til að bæla
niður þjóðernisróstur og neyðarástandi lýst yfir. Auk vopnaðra manna
á hveiju götuhorni brunuðu skriðdrekar og brynvagnar um götur
hennar. Gennadíj Gerasímov, talsmaður utanrikisráðuneytisins í
Moskvu, staðfesti að sovézki herinn hefði verið sendur inn í Bakú.
Sovézki herinn gætti hverfa Arm-
ena í borginni til þess að koma í veg
fyrir frekari aðgerðir af hálfu Azera.
Gerasímov sagði að komið hefði til
uppþota á Lenín-torginu og fyrir utan
höfuðstöðvar miðstjómar kommúni-
Reuter
íeinnikös
Flutningalest fór út af
teinunum f Lakeland á
Flórída í gærmorgun með
þeim afleiðingum, sem
myndin sýnir. Rúmlega 30
vagnar voru í lestinni og
voru 15 tonn af áburði í
hveijum þeirra. Þeir
gjöreyðilögðust. Talið er
líklegt að teinarnir hafi
skemmst er fellibylurinn
Keith fór yfir Flórída á
dögunum.
staflokksins. Sagt var í armenska
sjónvarpinu að ólætin beindust gegn
Armenum. Á borðum mótmælenda
hefði staðið: „Drepum Armeníumenn-
ina“ og „Drepum Rússana". Embætt-
ismaður í Bakú harðneitaði þessu.
Heimildir úr röðum Armena skýrðu
einnig frá mótmælum, þar sem fánum
með tákni múhameðstrúarmanna var
veifað og „hetjumar frá Súmgajt"
hylltar með hrópum. Þar mun m.a.
hafa verið átt við Azerana, sem
dæmdur var til dauða fyrir aðild að
morðum á Armenum í borginni
Súmgajt í febrúar sl.
í rúma viku hafa allt að 400 þús-
und manns efnt daglega til mótmæla
gegn Armenum i Azerbajdzhan.
Skarst í odda með Armenum og Azer-
um í borginni Kírovabad og héraðinu
Nakhítsjevan á þriðjudag. Biðu þrír
hermenn bana í Kfrovabad er her-
sveitir reyndu að stilla þar til friðar.
Verkföll lömuðu allt athafnalíf í
Jerevan, höfúðborg Armeníu í gær.
Efht var til þeirra í mótmælaskyni
við aðför að Armenum í Azerbajdz-
han, að sögn talsmanns fréttaþjón-
ustu Armeníu. Hann sagði að múgur
og margmenni hefði komið saman á
aðaltorgi Jerevan og krafist fregna
frá Azerbajdzhan. Sá orðrómur gekk
í gær meðal Armena í Moskvu, að
Qöldamorð hefði verið framið á Arm-
enum í Kírovabad. BBC-fréttstofan
sagði í gærkvöldi að herþyrlur hefðu
flutt 1.700 armenskar konur og böm
á brott frá borgum Azerbajdzhan
vegna aðfarar að Armenum.
Þing Grús-
íu andvígl
breytingum
Moskvu. Reuter.
ÞINGIÐ I Kákasuslýðveldinu
Grúsfu lýsti í fyrradag andstöðu
við fyrirhugaðar breytingar á
stjórnarskrá Sovétríkjanna þar
sem þær yrðu til þess að efla mið-
stýringarvald frá Moskvu.
Þing Grúsíu vill fá breytingartil-
lögunum breytt í ýmsum atriðum,
sem ekki var skýrt frá hver væru.
Þing Eistlands, Lettlands og Látháen
hafa einnig lagst gegn breytingun-
um. Æðstaráðið fjallar um stjómar-
skrármálið næstkomandi þriðjudag.
Um 200.000 manns mótmæltu
fyrirhuguðum stjómarskrárbreyting-
um fyrir utan þinghús Grúsíu meðan
á þingfundinum stóð.