Morgunblaðið - 25.11.1988, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. NÓVEMBER. 1988
29
Engar ákvarðan-
ir teknar um sölu
r íkisfyr irtækj a
Ríkisstjórnin hefur ekki enn tekið neinar ákvarðanir um sölu ríkis-
fyrirtækja. Stefnt er að því og ætlunin er að móta skýrar reglur
um hvernig að því verður staðið. — Þetta kom firam í svari Olafs
Ragnars Grímssonar, Qármálaráðherra, við fyrirspurn Geirs H.
Haarde (S/Rvk) á fundi sameinaðs Alþingis í gær.
Geir vitnaði í yfirlýsingu ríkis- Geir H. Haarde sagðist fagna því
stjómarinnar um fyrstu aðgerðir í að Alþýðubandalagið hefði skipt um
efnahagsmálum. Þar segir, að unn-
ið verði „að því að bjóða almenn-
ingi til kaups ríkisfyrirtæki og
hlutafé ríkisins í fyrirtækjum, sem
stunda atvinnurekstur". Hann
spurði með hvaða hætti ætti að
gera þetta, hvaða fyrirtæki ætti að
selja og hvenær af þessu yrði.
Ólafur Ragnar Grímsson, fjár-
málaráðherra, sagði, að þetta mál
yrði tekið til athugunar á næstu
mánuðum og ekki hefði enn verið
ákveðið, hvað yrði selt eða hvenær.
Ráðherra sagði að nauðsynlegt
væri að móta skýrar reglur um
þessi mál, meðal annars til að koma
í veg fyrir að stórfyrirtæki gætu
með hlutafjárkaupum styrkt drottn-
unarstöðu sína.
skoðun hvað varðaði sölu ríkisfyrir-
tækja. Hann bætti því við, að í
þessu máli virtist ríkisstjómin vera
sammála Efnahags- og framfara-
stofnuninni, sem hvatt hefði til
áframhaldandi einkavæðingar á ís-
landi.
Ummæli Pálma Jónssonar:
Stuttar þingfréttir
Meðal nýrra þingmála eru
eftirfarandi:
Leyfi vegna
umönnunar barna
Kristín Halldórsdóttir
(Kvl/Rn) o.fl. hafa lagt fram
frumvarp til laga, sem felur í
sér að foreldrar, sem beðist hafa
lausnar frá störfum vegna
umönnunar bama sinna, eigi
rétt á því að ganga aftur að
sömu störfum og sömu kjörum
allt að tveimur árum frá fæðingu
bamsins.
••
Okunám og
ökukennsla -
Kristín Halldórsdóttir
(Kvl/Rn) o.fl. hafa lagt fram til-
lögu til þingsályktunar um öku-
nám og ökukennslu. Feiur það
í sér að reglur verði settar um
ökuskóla, strangari kröfur verði
gerðar til ökukennara og kunn-
átta nýrra ökumanna verði auk-
in og bætt.
Fyrirspurnir
1) Hjörleifur Guttormsson
(Abl/Al) spyr Steingrím J. Sig-
fússon samgönguráðherra um
mengun frá fiskeldi og afskipti
ráðuneytisins af þeim málum.
2) Hjörleifur Guttormsson
(Abl/Al) spyr Steingrím J. Sig-
fússon landbúnaðarráðherra um
mengun við fiskeldi og afskipti
ráðuneytisins af þeim málum.
Guðmundur Bjamason,
heilbrígðisráðherra hefur nú
í haust svarað sambærilegri
spumingu frá Hjörleifi.
Vill ríkisstjórnin viðskipta-
þvinganir gegri bændum?
Eig-um ekki að greiða niður gróðureyðinguna, segir Jón Sigurðsson, viðskiptaráðherra
Allharðar umræður urðu utan dagskrár á fundi sameinaðs Alþingis
i gær um þau orð Jóns Sigurðssonar viðskiptaráðherra á flokksþingi
Alþýðuflokksins, að almenningur ætti ef til vill að hætta að kaupa kjöt
af dýrum, sem alin væru á afréttum í uppblásturshættu, bæði kinda-
og hrossakjöt. Ýmsir þingmenn gagnrýndu hann harðlega fyrir þessi
ummæli, og auk þess lýstu heilbrígðisráðherra og landbúnaðarráð-
herra því yfir, að ekki mætti túlka þessi ummæli viðskiptaráðherra
sem stefiiu ríkisstjóraarinnar.
Málsheflandi í þessum umræðum
var Pálmi Jónsson (S/Nv). Hann
vitnaði í orð viðskiptaráðherra á
flokksþingi Alþýðuflokksins þess
efnis, að ef til vill ætti almenningur
að hætta að kaupa kjöt af dýrum,
sem alin væru á afréttum í upp-
blásturshættu, bæði kinda- og
hrossakjöt.
Pálmi lýsti andúð á þessum um-
mælum ráðherra og sagði að hann
virtist hafa lært af aðferðum græn-
friðunga, sem efnt hefðu til herferða
gegn islenskum afurðum. Pálmi lét
í ljós efasemdir um að ráðherra vissi
um hvað hann væri að tala, því
hrossabeit á afréttum væri nær af-
lögð og sauðfé hefði fækkað um
meira en þriðjung á síðustu 11 árum.
Beitartími á afréttum hefði verið
styttur, enda færi ástand þeirra nú
víðast batnandi.
Pálmi Jónsson sagðist vilja gefa
viðskiptaráðherra tækifæri til að
biðjast afsökunar á þessum ummæl-
um. Ennfremur spurði hann land-
búnaðarráðherra og forsætisráð-
herra, eða einhvem fulltrúa hans,
hvort hér væri um að ræða stefnu
ríkisstjómarinnar.
Þá tók til máls Jón Sigurðsson,
viðskiptaráðherra. Hann sagði að
geigvænleg gróðureyðing væri eitt
stærsta umhverfisvandamálið á ís-
landi í dag. Orsakir hennar væm
margar, en lausaganga búfjár vægi
þar þyngst. Það þekktist hvergi í
Evrópu, að búsmalinn gengi svona
lausbeislaður um landið og darkaði
í því þangað til það blési upp.
Viðskiptaráðherra sagði að menn
þyrftu að beina viðskiptum sínum frá
þeim sem spilltu landinu til hinna sem
hlúðu að því. Þetta væri hins vegar
ekki herferð gegn bændastéttinni,
heldur herferð til vamar landinu.
Samanburður við aðgerðir grænfrið-
unga væri út í hött.
Viðskiptaráðherra bætti við, að
' það væri út í hött að greiða niður
gróðureyðinguna, því fé almennings
ætti fremur að veija til landgræðslu.
Hann sagði að lokum, að sem betur
fer miðaði í rétta átt í sambandi við
ofbeitina. Hún væri samt bara önnur
hliðin á landbúnaðarvandanum, en
hin væri útflutningsbætumar. Al-
menningur í landinu væri orðinn
þreyttur á því horfa á landið eyðast,
þurfa að greiða útflutningsbætur
með afurðunum og borga svo land-
græðslu, til að græða sárin.
Fjölmargir þingmenn tóku til máls
um þetta mál. Hjörleifur Guttorms-
son (Abl/Al) sagði að gróðureyðing
væri mikið umhverfisvandamál og
þar væri þörf á heildstæðu átaki til
úrbóta. Hins vegar þætti sér ótækt,
að einstakir ráðherrar beittu sér
gegn bændastéttinni, eins og við-
skiptaráðherra hefði gert með orðum
sinum.
Sambandið ekki úr sög-
unni eftir 10-14 mánuði
- segir Valur Arnþórsson
„ÞAÐ HEFUR sýnt sig, bæði í fyrra og á þessu ári, að Sambandið
þolir mikil áföll. Það er mjög mikið eigið fé í Sambandinu þrátt
fyrír þessi áföll og ég tek ekki undir það sjónarmið Ólafs Ragnars
Grimssonar að Sambandið verði úr sögunni eftir 10 til 14 mánuði
ef það heldur áfram að tapa,“ sagði Valur Arnþórsson, stjórnarform-
aður Sambandsins, í samtali við Morgunblaðið. Tap Sambandsins var
705 milljónir króna fyrstu 9 mánuði ársins, að sögn Vals.
„Það er augljóst mál að rekstrar- vil hins vegar ekki orða það þannig
grundvöllur jafnt einka- sem sam-
vinnufyrirtækja er mjög skakkur
og til að koma í veg fyrir atvinnu-
leysi þarf 10 til 20% gengisfellingu,
eða ígildi hennar, og nauðsynlegar
hliðarráðstafanir, til dæmis þær að
áhrif gengisfellingar á vísitölur
yrðu afnumin," sagði Valur. „Ég
að rekstrargrundvöllur Sambands-
ins sé brostinn ef gengið verður
ekki fellt á næstunni. Gengisfelling-
amar á fyrri hluta þessa árs voru
gagnslausar, þar sem það vantaði
hliðarráðstafanir með þeim og fall
Bandaríkjadals hefur eytt áhrifum
síðustu gengisfellingar," sagði Val-
ur Amþórsson.
Ólafur Ragnar Grímsson, fjár-
málaráðherra, sagði í umræðu um
fmmvarp til lánsfjárlaga á Alþingi
síðastliðinn þriðjudag að Guðjón
B. Ólafsson forstjóri Sambandsins
og Valur Arnþórsson hefðu báðir
þurft að útskýra hvemig stæði á
því að tap Sambandsins á fyrstu
mánuðum þessa árs næmi um 700
milljónum króna. Rétt væri að hafa
það í huga að ef það tap héldi áfram
á næstu 10 til 14 mánuðum yrði
Sambandið úr sögunni vegna þess
að það gæti ekki endumýjað sig
með auknum hlutafjárframlögum
eða öðmm þeim aðferðum sem önn-
ur fyrirtæki geti beitt.
Egill Jónsson (S/Al) sagði að
forystumenn Alþýðuflokksins hefðu
hvað eftir annað ráðist á landbúnað-
inn. Til skamms tíma vegna þess
hversu dýr hann væri,- en nú vegna
gróðureyðingar. Egill sagði að þótt
Alþýðuflokkurinn væri veikur um
þessar mundir myndu þessar að-
ferðir ekki bæta úr skák. Guðni
Ágústsson (F/Sl) taldi ummæli ráð-
herra forkastanleg. „Það er sorglegt
þegar tungan verður hugsuninni yfir-
sterkari," sagði hann. Guðni sagði
ennfremur, að eldgos, köld veðrátta
og jökulsár ættu mestan þátt í land-
eyðingunni og hér væri ekkert tilefni
til árása á bændastéttina. Eggert
Haukdal (S/Sl) sagði að ofbeit hefði
mjög minnkað. Hann spurði ráðherra
einnig hvort nægt fjármagn væri til
í landinu til að kaupa erlent ket, ef
almenningur hætti að kaupa það
íslenska.
Guðmundur Bjarnason heil-
brígðisráðherra sagði að ummæli
einstakra ráðherra mætti ekki túlka
sem stefnu ríkisstjómar, jafnvel þótt
náið samstarf væri með stjómar-
flokkunum. Hann sagði rétt að huga
að gróðurvemd, en fráleitt væri að
beita bændur viðskiptaþvingunum.
Páll Pétursson (F/Nv) sagðist ekki
telja ummæli viðskiptaráðherra for-
svaranleg og í ummælum hans um
ofbeit hrossa hefði lýst sér bæði fá-
fræði og illvilji. Páll vakti að lokum
athygli á því, að þama hefði talað
viðskiptaráðherra þjóðarinnar, en
ekki bara „léttgeggjaður smákrati",
eins og hann orðaði það. Eiður
Guðnason (A/Vl) sagði að þessi
ummæli Páls Péturssonar væru hon-
um ekki sæmandi. Þessi umræða
einkenndist af ómerkilegum áróðri
og þingmenn ættu að ræða málið
með öðrum hætti.
Unnur Stefánsdóttir (F/Sl) og
Halldór Blöndal (S/Ne) gagnrýndu
ummæli viðskiptaráðherra og sagði
Halldór, að andað hefði köldu í garð
bænda í málflutningi hans. Hann
sagði það vera með ólíkindum, að
alþingismaður skyldi segja úr ræðu-
stól Alþingis, að hann gæti hugsað
sér beita bændur efnahagslegum
þvingunum og svelta þá af jörðum
sínum. Það væri algerlega óviðeig-
andi af viðskiptaráðherra að tala á
þann hátt.
Steingrímur J. Sigfússon land-
búnaðarráðherra sagðist taka
undir orð heilbrígðisráðherra um
að þessi ummæli væru ekki stefiia
ríkisstjóraarinnar. Hann bætti því
við að þessi orð viðskiptaráðherra
hefðu verið óheppileg og lítt grun-
duð, í ljósi þess hve hér væru
miklir hagsmunir i húfi. Þorsteinn
Pálsson (S/Sl) sagði að þetta mál
snerist ekki um skoðanir þingmanna
á gróðurvemd og uppgræðslu lands-
ins. Umræðan snerist um það, að
viðskiptaráðherra hefði lýst því yfir,
að beita skyldi bændur efnahagsleg-
um þvingunum. Það væri óafsakan-
legt og fordæmanlegt og þess væri
krafist, að hann bæðist afsökunar
og tæki þau til baka. Þorsteinn sagði
að lokum, að bæði Framsóknarflokk-
urinn og Alþýðubandalagið bæru
stjómskipulega ábyrgð á setu við-
skiptaráðherra í embætti og pólitíska
ábyrgð á ummælum hans, þangað
til þau hefðu verið dregin til baka.
Við lok umræðnanna tók Jón Sig-
urðsson viðskiptaráðherra aftur til
máls. Vísaði hann á bug fullyrðingum
um að frá hónum hefði andað köldu
í garð bændastéttarinnar. Hann hefði
ekki hvatt til aðgerða gegn bændum;
hann hefði hvatt til aðgerða gegn
gróðureyðingunni. Fleiri þingmenn
tóku þátt í umræðunum, en þær
verða ekki raktar frekar hér.
Innflutningur hunda;
Forseti vill
skýrari svör
viðfyrirspurn
Forseti sameinaðs Alþingis,
Guðrún Helgadóttir, bað í gær
Steingrím J. Sigfiússon, land-
búnaðarráðherra, um að endur-
skoða svar sitt við fyrirspum frá
Inga Birai Albertssyni (B/Vl) um
innflutning hunda.
Ingi Bjöm spurði ráðherra meðal
annars, hvaða aðilar hefðu fengið
leyfi til innflutnings á hundum og
hveijum hefði verið synjað. í svari
ráðherra komu ekki fram þessar
upplýsingar og á fundi sameinaðs
Alþingis í gær kvaddi Ingi Bjöm
sér hljóðs um þingsköp, til að lýsa
yfir óánægju sinni með þá málsmeð-
ferð. Spurði hann forseta, hver
staða þingmanna væri ef ráðherrar
svömðu fyrirspumum með ófull-
nægjandi hætti.
Guðrún Helgadóttir, forseti sam-
einaðs Alþingis, sagði að svarið
væri ekki í samræmi við fyrirspum-
ina. Fór hún þess á leit við ráð-
herra, að hann tæki það til endur-
skoðunar, með það fyrir augum að
svara nánar fyrirspurn Inga Björns.
Steingrímur J. Sigfússon, land-
búnaðarráðherra, sagði að ástæðan
fyri því að ekki vom birt nöfn
þeirra, sem fengu undanþágu til
innflutnings hunda, hafi verið sú,
að það orkaði tvímælis að birta með
þeim hætti upplýsingar um einka-
mál fólks. Hann sagðist ætla að
óska eftir álitsgerð frá ríkislög-
manni, tölvunefnd og fleiri aðilum,
til þess að fá úr því skorið, hvort
sér væri heimilt eða skylt að birta
þessar upplýsingar.