Morgunblaðið - 26.11.1988, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. NÓVEMBER 1988
ísraelssljórn vill
hindra Bandaríkja-
för Yasser Arafats
Jerúsalem. Reuter.
Israelsstjórn skoraði í gær á Bandaríkjastjórn að neita Yasser
Arafat, leiðtoga PLO, Frelsisfylkingar Palestínumanna, um vega-
bréfsáritun til Bandaríkjanna. Arafat hyggst ávarpa allsheijarþing
Sameinuðu þjóðanna og hvelja til, að allar þjóðir viðurkenni sjálf-
stætt ríki Palestínumanna.
PLO lagði í gær inn umsókn um
vegabréfsáritun fyrir Arafat í
bandaríska sendiráðinu í Túnis og
er Bandaríkjastjórn sögð vera í
nokkrum vanda stödd vegna þessa
máls. Hún hefur ekki tekið góðar
og gildar yfírlýsingar Arafats um
að PLO sé fráhverft öllum hryðju-
verkum og auk þess hefur 51 öld-
ungadeildarþingmaður skorað á
George Shultz utanríkisráðherra að
banna Arafat að koma til landsins.
London:
Guarn-
eri-fiðla
fyrir 50
milljónir
London. Reuter.
FIÐLA, sem italski völundur-
inn Giuseppe Guarneri del
Jesu smíðaði á 18. öld, var
seld á fimmtudag á uppboði
í London fyrir nærri 50 millj-
ónir ísl. kr. Engin fiðla hefur
verið seld hærra verði.
Það var Sotheby’s-uppboðs-
fyrirtækið, sem bauð fíðluna
upp, en fyrra sölumetið er frá
því í mars sl., rúmar 40 milljón-
ir kr. fyrir 280 ára gamla
Stradivarius-fiðlu. Guameri-
fíðlan var smíðuð árið 1743 en
ekki var gefíð upp hver kaup-
andinn væri.
Sérfræðingar segja, að Gu-
ameri-fíðlur séu grófari, með
djarfari boglínum og breiðari
en djásnin hans Stradivariusar.
Talið er, að enn megi finna 150
þessara smíðisgripa eftir Gu-
ameri.
Kunnur, ísraelskur sérfræðingur
í málefnum PLO, Asher Susser,
starfsmaður háskólans í Tel Aviv
og Dayan-rannsóknastofnunarinn-
ar í málefnum Miðausturlanda,
gagnrýndi í gær viðbrögð ísraels-
stjómar við ályktunum Þjóðarráðs
Palestínumanna. Sagði hann á
blaðamannafundi, að óbilgirni
stjómarinnar hefði orðið til þess
eins að greiða PLO götuna á al-
þjóðavettvangi. Ályktanir Þjóðar-
ráðsins væm að vísu ekki næg við-
urkenning á tilverurétti ísraelsríkis
en samt skýrasta vísbendingin um,
að PLO vildi fallast á pólitíska
lausn, sem fæli í sér tvö sjálfstæð
ríki á grundvelli landamæranna frá
1967.
Óöldá Filippseyjum
Reuter
Tuttugu menn, liklega félagar í skæruliðahreyfingu kommúnista,
skutu inn í þéttsetna þorpskirkju á Filippseyjum á þriðjudags-
kvöld og biðu 16 manns bana í árásinni, m.a. gamalmenni og böm
á aldrinum 2-9 ára. 33 til viðbótar, þar af fjórir óbreyttir borgar-
ar, féllu í árásum skæruliða víðsvegar um eyjarnar á miðvikudag.
Namibíudeila Grænlendinga og Færeyinga:
Beðið um aukafiind
feereyska lögþingsins
Nuuk. Frá Nils Jorgen Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
SAMNINGUR færeyskra fiskimanna við suður-afrísk stjórnvöld um
fiskveiðar við Namibiu, er Suður-Afrikumenn ráða, hefur valdið því
að grænlenska heimastjórnin úthlutar að þessu sinni Færeyingum
ekki sérstökum fiskveiðikvóta fyrir 1989, til viðbótar þvi sem Færey-
ingar fá af sameiginlegum kvóta Evrópubandalagsins. Þingmaður
Þjóðveldisflokksins í Færeyjum, Karin Kjælbro, hefur farið fram á
að lögþingið verði kallað saman til aukafundar vegna málsins. Þjóð-
veldismenn og jafnaðarmenn em einu flokkarnir sem era andvígir
Namibí u-samningnum.
Motzfeldt sagði nýlega á auka-
fundi Norðurlandaráðs að styddu
Færeyingar ekki viðskiptabann
Dana og Grænlendinga á Suður-
Afríku gæti það haft alvarlegar
afleiðingar fyrir viðræður um físk-
veiðar Færeyinga við Grænland.
ÓLi Breckmann, sem situr á fær-
eyska lögþinginu fyrir Fólkaflokk-
inn og á jafnframt sæti á danska
þjóðþinginu, átti frumkvæði að
Namibíu-samningunum. Á fímmtu-
dag sagði hann í samtali við græn-
lenska útvarpið að erfítt væri að
sætta sig við ákvörðun heimastjórn-
arinnar þegar þess væri gætt að
Grænlendingar hefðu gert við-
skiptasamning er næmi 100 milljón-
um danskra króna (680 milljónum
ísl. kr.) við Japani er sendu fiski-
skip til veiða við strendur Suður-
Afríku og Namibíu. Einnig ættu
Grænlendingar mikil viðskipti við
ýmis ríki Evrópubandalagsins er
hefðu samskipti við Suður-Afríku.
Á þessu ári máttu Færeyingar
veiða við Vestur-Grænland 475
tonn af rækju og 150 tonn af lúðu
en auk þess 675 tonn af rækju, 500
tonn af karfa og 10.000 tonn af
loðnu við Austur-Grænland. Þessir
kvótar eru hluti sameiginlegra
kvóta EB-landanna og verður
bandalagið nú að ákveða hvort hluti
Færeyinga verði aukinn til að bæta
þeim upp þann sérstaka kvóta er
þeir missa nú.
Breckmann hefur gefíð í skyn
að Motzfeldt og flokkur hans, Sium-
ut, hafí með ákvörðuninni viljað
aðstoða skoðanabræður sína í fær-
eyska Jafnaðarmannaflokknum, en
erfíðar stjómarmyndunarviðræður
fara nú fram í Færeyjum. Motzfeldt
segir ummæli Breckmanns móðgun
við sig. Issitup Partiia, flokkur sem
hefur eitt sæti á grænlenska þing-
inu, hefur hvatt Motzfeldt til að
biðja Færeyinga afsökunar á því
að hann hafi skipt sér af innan-
landsmálum þeirra.
Ungveijaland:
Harvard-maður sest í
forsætisráðherrastól
Búdapest. Reuter.
Ungveijar hafa valið sér nýjan forsætisráðherra, fertugan hag-
fræðing, sem ætlar að beita sér fyrir efhahagslegum umbótum og
kommúnisma með nýju sniði.
Miklos Nemeth, fyrrum hag-
fræðikennari, sem starfaði í eitt
ár við Harvard-háskólann í Banda-
ríkjunum, var kjörinn með miklum
meirihluta á ungverska þinginu
sem eftirmaður Karolys Grosz en
það þótti þó tíðindum sæta, að 27
þingmenn greiddu atkvæði gegn
honum og 36 sátu hjá. Er talið,
að með því hafí umræddir þing-
menn viljað sýna óánægju sína
með það að aðeins einn maður
skyldi vera í kjöri.
í ræðu, sem Nemeth flutti að
forsætisráðherrakjörinu loknu,
lýsti hann yfir samstöðu með Sov-
étríkjunum, þörf á auknum við-
skiptum við Vesturlönd og sagði,
að meiri samkeppni væri nauðsyn-
leg til að örva efnahagslífið.
„Við erum að leita lausna eftir
nýjum leiðum," sagði Nemeth.
„Það er mikið í húfi. Hin sósíalíska
lífssýn er nátengd örlögum Ung-
veijalands."
Karoly Grosz, sem verið hafði
forsætisráðherra í 17 mánuði,
sagði af sér til að einbeita sér að
umbótastarfínu innan kommúni-
staflokksins en hann tók þar við
formennsku af Janosi Kadar í maí
sl.
Nemeth hefur ráðið mestu um
stefnu flokksins í efnahagsmálum
frá því í júní í fyrra þegar hann
var skipaður efnahagsmálaritari
miðstjómarinnar. Mark Palmer,
sendiherra Bandaríkjanna í Ung-
verjalandi og tennisfélagi Ne-
meths, segist viss um, að hánn
verði ötull við að grisja niður-
greiðslufrumskóginn og laða að
erlent ijármagn.
Ráðgjafí Nemeths og samstarfs-
maður verður Rezsoe Nyers, hálf-
sjötugur að aldri og fyrrum jafnað-
armaður, sem lagði á ráðin um
nýbreytnina í ungverskum efna-
hagsmálum árið 1968. Hann var
rekinn úr stjómmálaráðinu árið
1975 þegar Sovétmönnum þóttu
umbætumar vera famar að ganga
fulllangt og var ekki tilkvaddur
aftur fyrr en í maí sl.
Nemeth sagði á þingi, að stjóm-
völd myndu meta ýmis samtök og
óháð félög eftir því hvort þau
gætu borið ábyrgð á stjómarstörf-
Reuter
Miklos Nemeth, forsætisráð-
herra Ungveijalands.
um. „Aðeins samfylkingarstjóm
er fær um að stjóma," sagði hann
og er það haft eftir háttsettum
embættismanni í flokknum, að
Nemeth hafi með þessum orðum
verið að vísa til ársins 1990 þegar
fyrir eiga að liggja reglur um fjöl-
flokkakerfi í Ungveijalandi.
Egyptaland:
• •
Ofgamenn
handteknir
Kairó. Reuter.
EGYPSKA lögreglan hefiir
handtekið 1.827 menn að
undanförnu og haldið þeim
í allt að tvo mánuði í fang-
elsi án ákæra, að sögn Zakis
Badrs, innanríkisráðherra.
Badr sagði helming mann-
anna vera strangtrúaða mú-
slima, sem handteknir hefðu
verið af pólitískum ástæðum í
krafti neyðarlaga. Einnig væri
um að ræða kommúnista og
40 varasama námsmenn.
Stjórnvöld fengu heimild til að
láta handtaka menn og halda
þeim í allt að 45 daga án
ákæru í kjölfar morðsins á
Anwar Sadat fyrir rúmum 7
árum.
Samið um
náma-
vinnslu á
Suður-
skautslandi
Wellington. Reuter.
FULLTRÚAR Brazilíu, Finn-
lands, Noregs, Nýja-Sjálands,
Suður-Afríku, Suður-Kóreu,
Svíþjóðar, Sovétríkjanna og
Uruguays undirrituðu í gær
samning um nýtingu auðlinda
á Suðurskautslandinu. Stjórn-
völd í Bandaríkjunum, Bret-
landi, Argentínu og Chile hafa
gefið til kynna að þau gerist
aðilar að samningnum á næst-
unni. Samningurinn gerir ráð
fyrir því að ef ríki hyggst leita
eða vinna málma á Suður-
skautslandinu verði að kanna
fyrst hvort og þá hvers konar
afleiðingar það kann að hafa
í för með sér fyrir umhverfíð.
Vínarborg:
Minnismerki
um fórnarlömb
nasismans
Vínarborgf. Reuter.
UMDEILT minnismerki, sem
borgarstjóm Vínarborgar, lét
reisa til heiðurs fómarlömbum
ofsókna nasista á stríðsámn-
um, var afhjúpað í fyrradag.
Kurt Waldheim, forseta, var
ekki boðið að vera viðstaddur
athöfnina, en hann hefur verið
sakaðtir um þátttöku í
stríðslæpum nasista, er hann
þjónaði í heijum Hitlers á
Balkanskaga. Þungamiðja
minnisvarðans er mynd af
gyðingi, sem hefur verið
neyddur til að skúra götur
borgarinnar á fjórom fótum,
eftir að nasistar innlimuðu
Austurríki í Þýzkaland 1938.
Minnisvarðann hjó mynd-
höggvarinn Alfred Hrdlicka,
sem er kunnur fyrir andstöðu
sína við Waldheim.
íranir vilja
koma gíslum
í Líbanon
til hjálpar
Nikósíu. Reuter
ÍRANIR buðust í gær til þess
að beita sér fyrir því að banda-
rískir gíslar í Líbanon yrðu
látnir lausir ef yfírvöld í Was-
hington fengju hersveitir kris-
tinna manna til að láta lausa
þijá írana, sem talið sé að
þeir hafi í haldi.