Morgunblaðið - 26.11.1988, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. NÓVEMBER 1988
39
Arni Gunnarsson um hvalamálin:
„Betra að bogna en brotna“
Harma deilur stjómarliða í viðkvæmu
máli, sagði Guðmundur H. Garðarsson
„Alþingfi ályktar að fela ríkisstjórninni að hefja þegar í stað endur-
skoðun á hvalveiðistefhu íslendinga með það fyrir augum, að stöðva
vísindahvalveiðar um að minnsta kosti þriggja ára skeið. Sá tími
verði notaður til að ljúka nauðsynlegum vísinda-rannsóknum, án
veiða, og til aukinnar kynningar á málstað íslendinga. Fulltrúum
umhverfissamtaka verði gefinn kostur á að fylgjast með og taka þátt
í þessum rannsóknum."
Þannig hljóðar tillaga til þingsályktunar sem Arni Gunnarsson
(A/Ne) mælti fyrir á Alþingi í gær.
Frá mótmælaaðgerðum í Helsinki í Finnlandi í sumar þegar hvalaf-
urðir, sem fara áttu um Sovétrikin til Japans, vóru endursendar til
Islands.
Búnir að tapa
áróðursstríðinu
„Með þessum tillöguflutningi er
réttur íslendinga til hvalveiða ekki
vefengdur," sagði Ámi, en „það er
hins vegar ljóst, að hinar svonefndu
vísindahvalveiðar hafa þegar stórsk-
aðað hagsmuni íslenzkra útflutn-
ingsfyrirtækja og þjóðarinnar í
heild, vegna áróðurs umhverfis-
verndarmanna gegn hvalveiðum".
Ámi sagði að hvalveiðar hafi
varla nokkra efnahagslega þýðingu
fyrir þjóðarbúskap okkar lengur,
enda hafi telqur af sölu hvalaafurða
aðeins verið 0,6% af hundraði heild-
arútflutnings á sl. ári.
Ámi vék að framkomnu frum-
varpi borgaraflokksmanna um bann
við hvalveiðum. Hann sagðist vera
„algjörlega mótfallinn því, að binda
slíkt í lög, enda fjalli tillaga hans
um tímabundna stöðvun hvalveiða.
Ámi sagði megintilgang tillögunnar
að stöðva þann gegndarlausa áróð-
ur, sem nú er beint gegn vísinda-
veiðum og að skapa svigrúm til að
koma málstað okkar á framfæri, til
að útskýra afstöðu okkar til hval-
veiða almennt og til að vinna sam-
tök umhverfisvemdarmanna á okk-
ar band. Það væri hyggilegra en
að flokka aðgerðir þeirra undir
glórulausa villimennsku og þá sjálfa
sem hryðjuverkamenn.
Að dómi Ama erum við búnir að
tapa áróðursstríðinu við umhverfis-
vemdarsamtök í Evrópu og Banda-
ríkjunum. í þessu efni dugi ékki að
ræða við ríkisstjómir; það sé al-
menningur sem ráði ferðinni og stýri
eftirspuminni á matvælamarkaði.
Þess vegna þurfi fyrst og siðast að
ræða málin við samtök umhverfis-
vemdarmanna.
Minni hagsmunir víki
fyrir meiri
„Ég mótmæli harðlega þeirri
skoðun“, sagði Ámi, „að það að
draga í land með vísindaveiðar sé
afsal á sjálfsákvörðunarrétti. Um-
deilt upphaf þessara vísindaveiða
er með þeim hætti, að við getum
með fullri reisn hætt þeim hvenær
sem er á þeirri forsendu að nægra
gagna hafi verið aflað, enda eigum
við eftir að vinna úr talsverðu magni
upplýsinga, sem safnað hefur ver-
ið“.
Ámi nefndi nokkur fyrirtæki, sem
hætt hefðu viðskiptum við okkur eða
dregið úr þeim í Bandaríkjunum:
Burger King, Long John Silver, Stop
and shop verzlunarkeðjan í Boston,
skólamötuneyti á sama svæði o.fl.
í Þýzkalandi: Tengelmann, Nordsee,
Hans Wamholtz.
Við eigum, sagði Ámi í lokin, að
lýsa yfír frestun hvalveiða í þijú ár,
án þess að afsala okkur nokkmm
rétti. Jafnframt eigum við að bjóða
umhverfisvemdarmönnum til ær-
legs samstarfs til að kynna málstað
okkar. Við getum ekki haldið áfram
óbreyttri stefnu.
Ég skil vel sjónarmið þeirra, sagði
þingmaðurinn, sem segja, að við
getum ekki látið undan kröfum út-
lendinga um að við nýtum auðæfi
hafsins á annan veg en við sjálfir
viljum. En betra er að bogna örlítið
en brotna. Það má alltaf rétta úr
sér aftur.
Engir hvalastofnar í hættu
Halldór Ásgrimsson sjávarút-
vegsráðherra sagði m.a. að sam-
þykkt Alþjóðahvalveiðiráðsins, sem
Islendingar virtu, hafí verið tvíþætt:
1) að hætta hvalveiðum í atvinnu-
skyni, 2) að stórauka rannsóknir á
hvalastofnum. Þetta tvennt mótaði
þá stefnu, sem íslendingar hafí
fylgt.
Jón Sæmundur Siguijónsson
(A/Nv) sagði m.a. að við hefðum
ekki tapað áróðursstríðinu. Það
væri naumast hafið af okkar hálfu.
Áróður grænfriðunga gegn okkur
hagræðir sannleikanum, þegar bezt
lætur, og er um sitt hvað byggður
á hreinum ósannindum. Við veiðum
aðeins 70 til 80 dýr á ári úr stofn-
um, sem eru hvergi nærri í hættu.
Grænfríðungar láta hinsvegar að
því liggja að veiðar okkar stefni
hvalstofnum í útrýmingarhættu.
Þegar þeir segja að 49% af hvalaf-
urðum okkar lendi í kjötbúðum í
Japan eru þeir í raun að tala um
35 dýr. Þess sé og að gæta að
skemmdarverk, sem önnur hvalfrið-
unarsamtök hafi unnið á hvalveiði-
stöð og hvalveiðibátum hér á landi,
væru í raun smámunir hjá þeim
skemmdarverkum gegn íslenzkum
efna- og þjóðarhag, sem grænfrið-
ungar ástunduðu. Jón Sæmundur
sagði og að tillaga Áma um stöðvun
hvalveiða í þijú væri og á skjön við
veruleikann. Það væri aðeins eftir
eitt ár af veiðitíma í vísindaskyni.
Jón Sæmundur sagði og sá árangur
grænfriðunga sem kæmi fram í
19.000 undirskriftum í 59 börgum
Þýzkalands, þar af ýmsum milljóna-
borgum, gæti ekki talizt mikill
árangur.
Kristín Halldórsdóttir (Kvl/Rn)
sagði íslenzk stjómvöld á hálum
brautum, hvað hvalveiðistefnu
áhræri. Þessi stefna setti mikilvæga
útflutningshagsmuni í umtalsverða
hættu. Hyggilegra er, sagði þing-
maðurinn, að leita víðtæks sam-
starfs við umheiminn í umhverfis-
vemdarmálum að því er hafsvæðin
varðar.
Tillaga um að stöðva
þekkingarleit
Eiður Guðnason (A/Vl) sagði
það ljóð á tillögu Áma að hún fjall-
aði um að stöðva þekkingarleit, sem
Islendingar hafi beitt sér fyrir og
haft forgöngu um. Það sé heldur
ekki rétt að tala um stöðvun hval-
veiða í þijú ár þegar aðeins sé eitt
ár eftir á tímabili vísindaveiða.
Rannsóknaráætlun sú, sem nú er
að unnið, hefur þegar skilað ómet-
anlegum gögnum. Eiður lét að því
liggja að áróður grænfriðunga ætti
betri aðgang að íslenzkum en er-
lendum fjölmiðlum. Hann spurði,
hvert framhaldið yrði, ef látið yrði
undan þeim í þessu máli. Hvað kem-
ur næst? Selir? Síld? Loðna? Síld og
loðna eru helzta fæða sela og hvala.
Alexandir Stefánsson (F/Vl)
tók í sama streng og Eiður. Veiðar
okkar eru takmarkaðar og innan
ramma visindalegra niðurstaðna.
Lífríki sjávar er undirstaða atvinnu
og afkomu þjóðarinnar. Ljúka ætti
þeirri rannsóknaráætlun, sem væri
langt komin, og stórauka kynningu
á málstað okkar erlendis.
Hreggviður Jónsson (B/Rn)
sagði tillögu Áma stefna til sömu
áttar og frumvarp þingmanna Borg-
araflokksins um hvalveiðibann.
Stjómarstefan í hvalveiðimálum
hafi þegar stefnt mikilvægum þjóð-
arhagsmunum í hættu, hrakið burt
kaupendur fiskafurða og jafnvel
lækkað söluverð sjávarvöru.
Hlutur íslenzkra
fjölmiðla slæmur
Guðmundur G. Þórarinsson
(F/Rvk) taldi íslenzka fjölmiðla
hampa sjónarmiðum grænfriðunga
meira en góðu hófi gegndi og langt
umfram erlenda fjölmiðla. Hann lét
að því liggja að hlutur íslenzkra fjöl-
miðla væri eins og olía á eld í starf-
semi þeirra. Hvers vegna er andóf
grænfriðunga annað og veikara
gagnvart öðrum hvalveiðiþjóðum
eins og Japönum og Sovétmönnum?
Hvers vegna leggja þeir höfuð-
áherzlu á smáríkið ísland? Er það
vegna þess að hér fær málstaður
þeirra fréttalegan hljómgrunn frem-
ur en þar.
Ami Gunnarsson sagði stað-
hæfingu Guðmundar um íslenzka
fjölmiðla ranga. Grænfriðungar
haldi uppi enn harðari baráttu gegn
Japönum og fái engu síður frétta-
umfjöllun þar. Sovétríkin séu hins-
vegar sér á parti hvað varði frelsi
fjölmiðla.
Albert Guðmundsson (B/Rvk)
taldi rangt að gera lítið úr 19.000
mótmælaundirskriftum í Þýzka-
landi. Þær eru bolti sem hlaði utan
á sig. Hann greindi og frá ferð sinni
til Bandaríkjanna, sem hafi sann-
fært sig um það, að málstaður
grænfriðunga í málefnum hvala
hafi þar miklu meiri áhrif en menn
hér heima gerðu sér grein fyrir.
íslenzkir útflutningshagsmunir
væru vissulega í hættu, bæði vestan
hafs og austan.
Eiður Guðnason sagði grænfrið-
unga í Bandaríkjunum, sem hafi
milljónir dollara til umráða, safna
undirskriftum hjá skólabömum,
með aðstoð kennara. Ekki væri
ástæða til að gera lítið úr bolabrögð-
um þeirra. En við yrðum sjálfír að
taka ákvörðun um nýtingu á lífríki
sjávar í íslenzkri lögsögu, sem væri
efnahagsleg undirstaða þjóðarinnar.
Jón Sæmundur Sigurjónsson
sagði frá áróðursfundi grænfrið-
unga í Hamborg. Aðeins eins sjón-
varpsstöð hafi sent fréttafólk á vett-
vang, ekki þýzk, heldur íslenzk. Frá
fundinum hafi ekki verið sagt í
helztu fjölmiðlum þar í landi og
hann litla athygli vakið. Honum
hafi hinsvegar verið komið vel tií
skila hér á landi.
Leitum samstöðu í málinu
Guðmundur H. Garðarsson
(S/Rvk) sagði nýtingu lífríkis sjávar
og ekki síður söluhagsmuni okkar
á helztu erlendum mörkuðum sjáv-
arvöru skipta sköpum fyrir íslenzk-
an þjóðarbúskap. Hann sagði að
vegna starfa sinna á vegum stórs
útflutningsfyrirtækis í sjávarvörum
færi hann oftlega til Bandaríkjanna
og þekkti því til þeirra mála sem
hér væru rædd. Það er rétt, sem
hér hefur verið sagt,_ að miklir hags-
munir eru í húfi. Ástæða væri til
að endurmeta stöðu og stefnu með
hliðsjón af hagsmunum sjávarvöru
og þjóðarbúskapar. Þess vegna er
það sorglegt að heyra talsmenn
stjómarflokkanna í hörkudeilum á
hinu hinu háa Alþingu um jafn við-
kvæmt og þjóðhagslega stórt mál —
í stað þess að leita sátta og sam-
stöðu með þjóð og þingi. Það er
vilji okkar sjálfstæðismanna, sagði
Guðmundur, að þannig verði staðið
að þessum málum að sem bezt sam-
ræmist þjóðarhagsmunum.
Halldór Blöndal (S/Ne) hvatti
menn og til hófsemdar í orðum og
að leita að samstöðu. Hann sagði
veiðisókn okkar í hvalastofna væga.
Hann sagði sjávarútvegsráðherra
hafa haldið vel á málum.
Verðköimun á bílaviðgerðum og stillingiim:
Yerðmunur allt
aö fjórfaldur
í BYRJUN nóvember var gerð könnun á ýmsum bifreiðaviðgerðum
og stillingum hjá þjónustuverkstæðum 12 bifreiðaumboða og náði
könnunin til algengra bifreiðategunda. í öllum tilfellum er upp-
gefið verð fyrir utan varahluti. Miðað er við ’87 árgerð af viðkom-
andi bifreiðategundum.
í könnuninni var lögð áhersla á
að athuga verð á þjónustu sem
flestir bifreiðaeigendur þurfa á að
halda, eins og reglubundnum skoð-
unum og skipti á algengum hlut-
um.
Helstu niðurstöður könnunar-
innar eru þessar:
— Ef skipt er um tvo höggdeyfa
að framan í Skoda l20 kostar það
kr. 1.764 en 7.500 ef skipt er um
höggdeyfa í Peugeot 206, en það
er 325% hærra verð.
— Svokölluð 10.000 km skoðun
á Mitsubishi Lancer kostar 3.808
kr. á verkstæði hjá viðkomandi
umboði, en sambærileg skoðun á
Chevrolet Monza og Opel Kadett
kostar 11.700 kr. hjá verkstæðinu
sem hana annast. Er það 207%
hærra verð.
— Mikiil verðmunur er á öðrum
viðgerðum og stillingum og kostar
t.d. 4.600 til 14.000 kr. að skipta
um kúplingsdisk, 1.428 til 4.779
kr. að stilla bæði framhjól og 1.415
til 3.348 kr. að skipta um tvo
bremsuklossa.
Athuga ber að viðgerðir og still-
ingar eru misflóknar eftir bifreiða-
tegundum. Könnun þessari er eink-
um ætlað að beina athygli bifreiða-
eigenda eða kaupenda bifreiða að
því að mishátt kaupverð á bifreið-
um segir ekki allt um kostnað
vegna þeirra.
Verðkönnun á ýmsum viðgerðum og stillingum hjá bifreióaumboðum. - Öll verð án efnis
BIFREIÐAR OG LANDBÚN.VÉLAR8' Lada 1500 4206 11 n 3013 3138 3138 7669
BlLABORG Mazda 323 4970 6035 7100 3550 7100 2840 11360
BlLVANGUR C. Monza 5550 11700 11700 3750 6696 3348 5550
Opel Cadett 5550 11700 11700 3750 6696 3348 5550
BRIMBORG (Ventill) Volvo 240 4600 6773 7525 3838 4694 2205 9783
Daihatsu Charade 3800 4515 5268 2750 4515 1415 6773
GLÓBUS Citroen AX 14TRS 3500 6500 7300 a> 1450 7500
Saab900 3950 4731 8035 *i 2212 2212 4500
HEKLA M.Lancer1500 3808 3808 6219 3102 4512 2820 11500
VWGolf 3808 5924 5924 3808 5640 2255 9735
HONDA UMBOÐIÐ (Bifrv. Reykjav.) H. Civic DX1300 3247 294741 5138*' ai 5895 2230 10500
INGVAR HELGASON (Toppur) Subaru 1800 4089 4915 4915 3125 3616 2613 8511
Nissan Sunny 4089 4915 4915 3125 3616 1742 11688
JÖFUR Skoda 120 4083 6802 6802 2856 1764 1764 10400
Peugeol 205 GR 5677 6331 6331 1428 7500 1764 14000
KRISTINN GUÐNASON BMW316 1800 3820 5530*' 5530" a» 5130 1510 6840
Renault 11 3065 5330 5330 a» 5130 1510 10570
SVEINN EGILSSON Suzuki Swift 4670 7499 7499 2405 7075 2547 7570
Ford Escort 4670 7499 7499 2405 3396 2264 7570
TOYOTA UMBOÐIÐ Toyota Corolla 5219 6315 6315 4779 3680 1472 7000
Hæsta verð 5677 11700 11700 4779 7500 3348 14000
Leogsta vorö 3065 3808 4915 1428 1764 1415 4500
Mismunur á hæsta og lægsta veröi 85,2% 207,2% 138.0% 234,7% 325,2% 136.6% 211,1%
Athugasemdir: 3) Engir höggdeyfar i viökomandi bil 6) 15000 km skoöun
1) Mjög sjaldan Iramkvœmd é viðkomandi verkslæöi 4) 7000 km skoöun m 7) 30000 km skoöun
2) Viögeröin ekki framkvæmd á viökomandi verkstæöi 5) 22000 km skoöun 8) Nafn þjónustuverkstæöis er i sviga ef þaö er ekki rekiö af umboöinu sjélfu