Morgunblaðið - 06.12.1988, Blaðsíða 52

Morgunblaðið - 06.12.1988, Blaðsíða 52
52_______________MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1988_ Frá velferð til vansæmdar eftírSigurð Þórðarson Eins og alþjóð veit hefur verið einmuna góðæri í landinu undanfar- in ár til sjávar og sveita. í blómleg- um sveitum hefur smjör dropið af hveiju strái, í verstöðvarplássum hefur verið landburður af fiski og síðast en ekki síst hafa viðskipta- kjör þjóðarinnar aldrei verið betri. (Þau náðu hámarki 1987.) Lágt verð hefur verið á olíu, en verð á físki hefur ekki verið hærra á er- lendum mörkuðum. Einkanlega hefur verðsprenging orðið á lýsi og mjöli, aðallega vegna tveggja sam- virkandi þátta. Korn- og sojabauna- framleiðsla í Bandaríkjunum dróst saman vegna óvenjulegra þurrka í miðvesturríkjum Bandaríkjanna og ekki síður vegna þess að ansjósu- veiðar Perúmanna brugðust annað árið í röð. Og ekki hafa erfíðisvinnu- menn þessa lands verið til að hrella stjómarherrana, því af þeim hefur verið tekinn verkfalls- og samnings- réttur og í stað þess að verkafólk semji um kaup sitt og kjör hefur verkafólki verið skammtað lífsvið- urværi úr hnefa. Bjargvætturinn Forsætisráðherra lýsti því nýlega af óvenjulegri hreinskilni hvemig hann hefði setið í fflabeinstumi, meðan stöðugt hallaði undan fæti hjá útflutningsfyrirtækjum og er- lendar skuldir hrönnuðust upp. Reyndar orðaði hann það sem svo að við hefðum aldrei staðið nær þjóðargjaldþroti en nú. Bragð er að þá bamið fínnur segir gamalt máltæki og ekki ætla ég að núa Steingrími um nasir fyrir að kalla hlutina sínu rétta nafni. Reyndar mættu fleiri núverandi og fyrrver- andi ráðherrar tileinka sér hrein- skilnari umræðu. Hitt er ljóst að erlendar skuldir þjóðarinnar hafa aukist svo mjög í miðju góðærinu að við verðum að taka okkur saman í andlitinu, skil- greina vandann og taka upp breytt vinnubrögð. Eg trúi því að gömlu flokkamir og þar með talinn flokk- ur hæstvirts forsætisráðherra hafí fengið nógu mörg tækifæri til þess. Þrátt fyrir fögur fyrirheit hafa þeir (gömlu flokkamir) notað hvert tækifæri til að koma sér notalega fyrir í fílabeinstumi ráðherrastól- anna og neytt allra bragða til að koma sínum mönnum í áhrifastöður ríkisfyrirtækja og bankastofnana. Látið er reka á reiðanum og séu ráðstafnir gerðar snúast þær ekki um grundvallarhugmyndir heldur eru aðeins kattarþvottur og yfir- klór. Það sem verra er, gömlu helm- ingaskiptaflokkamir, Sjálfstæðis- og Framsóknarflokkur, em svo bundnir af hagsmunagæslu fyrir sína menn að það gengur þvert á þjóðarhag. Oftast ríkir friður um þessa óheillastefnu, svo sem í einok- un á útflutningsframleiðslu. En stundum skerst í odda svo sem í Útvegsbankamálinu. Þess vegna standa þessir flokkar öðmm fremur í vegi fyrir nauðsynlegri framþróun og umsköpun þjóðfélagsins. Gleggsta dæmið um þetta er fer- ill ríkisstjómar Þorsteins Pálssonar. Steingrímur lýsti því sjálfur eftir- minnilega hvemig þeir ráðherramir vom teknir í rúminu eftir að geng- ið var raunvemlega fallið. Svokall- aðar efnahagsráðstafanir sem framkvæmdar vom með bráða- birgðalögum vom venjulega svo vit- lausar að setja varð önnur bráða- birgðalög til að afnema hin bráða- birgðalögin fáeinum dögum eða jafnvel klukkustundum eftir að fyrri bráðabirgðalög vom staðfest af for- seta íslands. Rót vandans Fjáröflun og úþensla ríkisins var kapituli út af fyrir sig. Á tveimur ámm frá 1987 til 1989 mátti ríkis- sjóður stækka sneið sína af þjóðar- kökunni úr 23,7% í 28,1%. Stað- greiðslu skatta var komið á jafn- framt því sem skattar vom stór- auknir. Munaði þar mest um hinn illræmda matarskatt sem lagðist með mestum þunga á tekjuminnstu hópa þjóðfélagsins vegna þeirrar einföldu staðreyndar að þeir eyða stærri hluta tekna sinna í mat en aðrir. Reynslan hefur einnig sýnt að matarskattur fór mjög illa með hótel og gistihús og reyndar allan ferðamannaiðnað. Onnur furðuleg ráðstöfun var að setja sérstakan skatt á tölvur og sölu innlends hug- búnaðar. Mörgum þótti þar ómak- lega og óskynsamlega vegið að nýgræðingi íslensks efnahagslífs. Ein helsta réttlæting þáverandi § ármál aráðherra fyrir þessum furðulegu ráðstöfunum var að með þeim væri verið að undirbúa innleið- ingu virðisaukaskatts. Innleiðing virðisaukaskatts á íslandi yrði sögulegt og efnahagslegt stórslys. Hann mun leggjast þyngst á smá- fyrirtæki og ekki hvað síst á versl- un á landsbyggðinni, sem stendur höllum fæti þar sem laun við bók- hald í verslun mun hækka um 50-60%. Virðisaukaskattur er talsvert ódýrari í framkvæmd en gamla söluskattskerfið okkar. Skattstofur landsins munu þurfa að bæta við sig tugum ef ekki hundruðum starfsmanna. Þannig mun stór hluti af þessari nýju skattheimtu fara í aukinn reksturskostnað. Engin nærtæk skýring finnst á áhuga fyrrv. tjármálaráðherra að taka upp virðisaukaskatt en að apa upp eftir tugmilljóna þjóðfélögum, auk hins að hann virðist hafa ósegjanlega löngun til að láta bera á sér. Virð- ist þar gilda sú meginregla að betra sé að veifa röngu tré en öngu. En til að réttlæta og draga úr áhrifum þessara miklu og umdeildu skattahækkana voru aðrar vörur lækkaðar með tollatilfærslum, svona til að stinga dúsu upp í þjóð- ina. Verði á bílum var haldið lágu svo og myndbandstækjum og hvers kyns græjum, sem snarlækkuðu. Snyrtivörur, svo sem rakspíri og varalitur, voru seldar á útsöluverði. Rauður þráður í skattkerfisbreyt- ingunni virðist þó einkum vera að ívilna hvers kyns óhollustuvörum svo sem ávöxtum niðursoðnum í sykurleðju meðan hækkuð voru gjöld á ferskt grænmeti og fískaf- urðir. Það er til dæmis athyglisvert að sykur er jafnvel ódýrari hér en annars staðar í heiminum. Þessi óhollustustefna ríkisstjórn- arinnar náði jafnvel til gæludýr- anna. Þannig snarlækkaði katta- og hundamatur í dósum. En eins og flestir vita er megnið af því gæludýrafóðri sem selt er hér í jón, Ari 09 Nra sitja símafund með Sérþjónustu stafrœna símakerfisins f símanúmerið þitt er tengt stafræna símakerfinu og þú ert með tónvalssíma með tökkunum □ H og □ getur þú haldið þriggja manna símafundi með SÉRÞJÓNUSTU STAFRÆNA SÍMAKERFISINS. Þriggja monna tol kallast þessi þjónustu- þáttur og býður hann upp á ýmsa möguleika. Þú getur haldið símafund þriggja aðila þar sem allir heyra í öllum og allir geta talað saman (síminn er nýr og þægi- legur fundarstaður). Annar möguleiki er sá, að þú getur „geymt" viðmælanda þinn ef þú þarft nauðsynlega að hafa samband við þriðja aðúa á meðan símtal stendur yfir (VIÐMÆL- * ANDI „GEYMDUR"). Svo er líka hægt að skipta um við- mælanda eins oft og þú vilt og sá sem er „geymdur" hverju sinni heyrir ekki hvað fram fer á meðan (SlMTALAVÍXL). Kynntu þér SÉRÞJÓNUSTU STAFRÆNA SlMA- KERFISINS nánar í sölu- deildum Pósts og síma eða á póst- og símstöðvum. Þar færðu einnig áskrift að þessari skemmtilegu þjónustu. QEDO SÉRÞJÓNUSTA í STAFRÆNA SÍMAKERFINU POSTUR OG SIMI Sigurður Þórðarson „Þrátt fyrir fögur fyr- irheit hafa þeir (gömlu flokkarnir) notað hvert tækifæri til að koma sér notalega fyrir í fíla- beinsturni ráðherra- stólanna og neytt allra bragða til að koma sínum mönnum í áhrifa- stöður ríkisfyrirtækja og bankastofnana.“ verslunum næringarlítill, niðursoð- inn úrgangur í dós með fallegri mynd af hundi eða ketti eftir atvik- um, sem að öllum líkindum er fóðr- að á einhverju heilnæmara. Það læðist að mér sá grunur að ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar beri með þessum aðgerðum nokkra ábyrgð á því hve rasssiðir kettir virðast vera orðnir hér í bæ upp á síðkastið. Ég hef jafnvel heyrt illar tungur halda því fram að þessi sér- staka rasssídd katta hér á höfuð- borgarsvæðinu sé sömu ættar og svokallaðir hamborgararassar í ónefndu landi fyrir vestan haf. Að sjálfsögðu báru þessar frumlegu efnahagsráðstafanir ríkisstjórnar Þorsteins Pálssonar dauðann með sér, svo mitt í góðærinu var skipuð svokölluð „bjargræðisnefnd". Meðal almennings gekk nefnd þessi aldrei undir öðru nafni en forstjórna- nefndin, en gárungar kölluðu hana réttilega ráðleysisráð. Tillögur nefndar þessarar voru vægast sagt í skötulíki. Færa átti verðlag og laun niður með hand- afli. Auðvitað sá hvert mannsbam að tillögur þessar voru gjörsamlega óframkvæmanlegar í markaðsbú- skap eins og okkar, þar sem inn- flutningur er fijáls. Hins vegar væri hugsanlega mögulegt að reyna þetta í einhveiju austantjaldsríki, sem býr við áætlanabúskap. Tillög- ur þessar gengu undir nafninu nið- urfærsluleiðin. Það eina nothæfa sem kom frá forstjóranefndinni var ályktun um að ekki mætti auka erlendar skuldir. Ég biðst velvirð- ingar á því að skilja ekki af hveiju þarf að skipa forstjóranefnd til að komast að svo augljósum stað- reyndum. Nýr farsi Um þetta leyti var stjórnarsam- starf Alþýðuflokks, Sjálfstæðis- flokks og Framsóknarflokks að gliðna. Upphófst þá mjög klisju- kenndur áróður gömlu flokkanna um úrlausn efnahagsmála. Fram- sóknarflokkur vildi niðurfærslu, Sjálfstæðisflokkur vildi uppfærslu, Alþýðubandalag vildi millifærslu. Alþýðuflokkur vildi einnig einhvers konar tilfærslu auk þess sem mál- flutningur þeirra einkenndist sem fyrr af rangfærslu. Á þessu sprakk stjórnin. í stjómarmyndunarviðræðum, sem fóru í hönd var leitað til Kvennalista, sem var með undan- færslu. Skemmst er frá því að segja að mynduð var svokölluð félags- hyggjustjórn með þátttöku A- flokka, Framsóknar, Stefáns Val- geirssonar og huldumanna. Raunar er þetta nákvæmlega sama ríkis- stjóm og var við völd að öðru leyti en því að ráðherrar hafa að ein- ,ijj.lji'i.j. isn : c i ......... I
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.