Morgunblaðið - 06.12.1988, Síða 65

Morgunblaðið - 06.12.1988, Síða 65
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1988 65 Una Kristjánsdóttir Thoroddsen—Minning Við virðum ei manninn fyrir að fá fé eða rós úr hnefa. Og hrós fyrir allt sem hann ekki var. Menn ótal blekkingar vefa. Því einungis virðingu okkar fær sá, sem eitthvað hefur að gefa. Gunnar Dal í dag verður kvödd hinstu kveðju móðursystir mín, Una Thoroddsen, sem lengst bjó á Miklubraut 62 hér í bæ, en jarðarför hennar fer fram í Dómkirkjunni í Reykjavík. Una fseddist á Sveinseyri við Dýrafjörð 22. desember 1909. For- eldrar hennar voru Ólöf Guðmunda Guðmundsdóttir og Kristján Jó- hannsson, skipstjóri, sem þar bjuggu. Una var næstelst fyögurra bama þeirra hjóna. Elstur var ólaf- ur, netagerðarmeistari, en hann starfaði lengst sem verkstjóri í Hampiðjunni í Reykjavík. Hann lést 1980. Yngri en Una voru Guðmund- ur, fyrrverandi deildarstjóri á Rann- sóknarstofu Háskólans í meina- fræði, og Kristján, fyrrverandi hafnarvörður í Reykjavík. Kristján Jóhannesson fórst með skipi sínu og allri áhöfn 1912. Fljótlega eftir lát Kristjáns réði Guðmunda til sín ráðsmann, Ben- óný Stefánsson frá Meðaldal í Dýra- fírði. Þau giftust 1915 og reyndist Benóný bömum Guðmundu af fyrra hjónabandi sem besti faðir. Guð- munda og Benóný eignuðust fyórar dætur, Sigríði, Guðbjörgu, Stefaníu og Friðrikku, allar húsfreyjur í Reykjavík. Þær Guðbjörg og Stef- anía em nú látnar, Guðbjörg lést aðeins 27 ára gömul, Stefanía á miðjum aldri. Sigríður, móðir undir- ritaðrar, starfar sem gæslukona á Þjóðminjasafni íslands og Friðrikka er skrifstofumaður í Reykjavík. Systkinahópurinn var þvf stór sem ólst upp á Sveinseyri og síðar í Haukadal í Dýrafírði. Vegna alvar- legra veikinda Guðmundu og dvalar hennar á sjúkrahúsum þurftu þau hjónin á hjálp að halda. Bömin dvöldu því um lengri eða skemmri tíma hjá góðu frænd- og vinafólki. En systkinin hafa alla tíð haldið sterkt saman og notið þess fram á síðasta dag að koma saman og fylgjast náið með fyölskyldum hvers annars. Vafalítið hefur kærleikur móðurinnar og einstök ljúfmennska Benónýs átt sinn þátt í að skapa þau tengsl. Una fór snemma að vinna öll algeng heimilisstörf og var hún móður sinni mikill styrkur í veikind- um hennar. Nokkra vetur var hún í Reykjavík og vann við sauma- skap, verslunarstörf og fleira, en dvaldist í Dýrafirði á sumrin. Fjöl- skyldan fluttist til Reykjavíkur 1930 og bjó þar sfðan. Una giftist 1933 Kristni Guð- laugssyni, vélstjóra, frá Reykjavík. Böm þeirra eru þijú, elst er Olína, gift Magnúsi Ámasyni, matreiðslu- meistara, þá Guðlaugur, kvæntur Ragnheiði Jónsdóttur, skrifstofu- manni, og yngst er Unnur, bóka- vörður, gift Sigmari Bjömssyni, skrifstofumanni. Þau Una og Krist- inn slitu samvistum. Síðari maður Unu var Bolli Thor- oddsen, borgarverkfræðingur í Reykjavík. Þeirra sonur er Skúli, lögfræðingur. Böm Bolla frá fyrra hjónabandi hans em Gríma, gift Sumarliða Gunnarssyni, Bolli, tæknifræðingur, kvæntur Ragnhildi Helgadóttur, bókasafnsfræðingi, og Þorvaldur, tæknifræðingur, kvænt- ur Guðrúnu Guðmundsdóttur, hjúkranarfræðingi. Á heimili Unu og Bolla á Miklu- braut 62 ólust þau upp Unnur og Skúli, en böm þeirra beggja frá fyrri hjónaböndum héldu alla tíð góðu sambandi við heimilið. Ætíð var mikið um að vera á Miklubraut- inni, fyölskyldan stór og vinahópur- inn einnig. Una kunni þá list að láta öllum líða vel f návist sinni og njóta vinafunda. Allar veislur á heimili hennar urðu stórveislur. Hún var forkur til vinnu, enda ærið að starfa eins og algengt var hjá duglegum húsmæðram í þá daga. En Una hafði aldrei svo mikið að gera að hún gæfi sér ekki tíma til að taka vel á móti gestum sínum sem oft komu óboðnir. Una var mikill náttúraunnandi og naut þess að ferðast um landið. Hún var minnug á staði og stað- hætti og hafði unun af að segja frá ferðum sfnum. Þau Bolli ferðuðust einnig töluvert til útlanda og era mér minnisstæðar frásagnir hennar af ferðum til Finnlands og Tékkó- slóvakíu. Við fráfall frænku minnar leita minningar á hugann. Þær fyrstu era bundnar við sumarbústaðadvöl systranna, móður minnar og Unu, með bömum sínum í Miðdal er ég var tæplega fímm ára. Fjölskylda mín hafði þá dvalist í Vestmanna- eyjum undanfarin ár þannig að Unu þekkti ég ekki. En svo heillaðist ég strax af þessari frænku minni að ég mátti ekki af henni sjá allan tímann. Hún hafði einstakt lag á bömum, talaði við mig eins og ég væri fullorðin manneskja sem ég og trúði sjálf. Og til að staðfesta það hve ég væri orðin merkileg manneskja var mér gefið forkunn- arfagurt mandólín á fímm ára af- mæli mínu í sumarbústaðnum. Kristinn, maður Unu, hafði keypt mandólínið í Englandi sem fátítt var í þá daga. Aldrei, hvorki fyrr né sfðar, hef ég séð jafn fagurt mandólín, enda prýðir það heimili mitt enn þann dag í dag. Fjölskyldur móður minnar og Unu bjuggu öll uppvaxtarár mín nálægt hvor annarri, fyrst í Vestur- bænum og síðan f Hlíðunum. Sam- gangur milli heimilanna var mikill. Eg minnist sérstaklega áranna í Hlíðunum þegar ég var f mennta- skólanum, þá var gott að geta leit- að til Bolla með erfíð stærðfræði- dæmi. Alltaf var hann boðinn og búinn að hjálpa mér og Una þá létt, hlý og skemmtileg eins og ævinlega þegar litið var inn til hennar. Bolli lést 1974. Eftir það bjó Una ein á Miklubraut 62 og hélt góðu sambandi við böm sín, stjúpbörn og fjölskyldur þeirra. Hún átti við langvarandi heilsuleysi að stríða vegna alvarlegrar beingisnunar, afleiðingar hennar og fleiri sjúk- dóma. Þurfti hún því oft að dvelj- ast á sjúkrahúsum tímabundið. Þar lágu leiðir okkar saman vegna starfs míns. Var hún þá oft sárþjáð en þakklát fyrir heimsóknir mínar og ég fór ríkari frá henni en til, því að ævinlega hafði Una eitthvað að gefa. Síðastliðin fjögur ár dvaldi Una á Minni-Grand. Þar naut hún sam- vista við vistfólk hjúkranarheimilis- ins og þegar heilsan leyfði hafði hún mikla ánægju af að taka þátt í ýmsu tómstundastarfi sem þar fór fram. Fallegir vora þeir munir sem hún vann og gaf fyolskyldu og vin- um. Ævinlega þegar eitthvað var um að vera hjá systkinum hennar og systkinabömum, kom hún í heimsókn ef hún treysti sér til. Þó svo að heimsóknir mfnar til hennar hafí verið alltof fáar síðustu árin var það ekkert sem þurfti að afsaka þegar ég færði það í tal við hana. „Þú hefur nú svo mikið að gera, Beta mín,“ og samverastundimar vora þeim mun betur nýttar. Una varð bráðkvödd núna hinn 25. nóv- ember, tæplega 79 ára. Ég og fjölskylda mín sendum bömum Unu og fjölskyldum þeirra innilegar samúðarkveðjur. Guð blessi minningu Unu Thoroddsen. Elísabet S. Magnúsdóttir Nú er hún amma búin að kveðja í hinsta sinn í þessu lífi. Það var hinn 25. nóvember sem hún kvaddi þennan heim. Við eigum erfitt með að trúa því að nú sé hún okkur horfín að sinni. Við ætlum ekki að rekja ævi þessarar stórbrotnu konu sem fór í gegnum lífíð með einstakri reisn og lét enga erfíðleika buga sig, þrátt fyrir erfiðan sjúkdóm sem sótti að henni seinni árin. Sem böm voram við ætíð fasta- gestir hjá ömmu á Mikló, hvort sem var á nóttu eða degi því ávallt var hún amma gestrisin og félagslynd og var það hjá henni sem fjölskyld- an hittist. Amma reyndist okkur góður vin- ur sem ávallt var gott að leita til því henni var einstaklega annt um allt samferðafólk sitt og var óþreyt- andi að segja okkur frá sínum yngri áram. Hún var náttúrabarn mikið og því stolt yfír landi sínu sem hún ferðaðist um gangandi eða á hest- um enda hafði hún dálæti á dýram. Amma var einstaklega tignarleg og falleg kona sem við voram stolt- ar af, og var ætíð gaman að vera í samfylgd með henni, og skildi hún eftir sig spor í þeim er hana þekktu. Með þessum fáu orðum viljum við þakka henni fyrir samfylgdina og kraftinn, sárast kveðjum við hana og munum við ávallt minnast hennar fullar af söknuði. Þótt svalar kyljur æði um auðan svörð, hver endurminning titrar í lífsins gígju. 011 sporin hennar féllu sem fræ í jörð - sem fyrirheit um vor er blómgast að nýju. Og bams þíns rödd á elskunnar undraklið, er engir stormar megna í hel að þegja, — sá hljómur æ mun vaka í vorsins nið og verma hjarta ljóðum, sem aldrei deyja. (GJ.) Guðmunda Ólöf, Hrefiia og Una M. í dag er til moldar borin Una Kristjánsdóttir Thoroddsen. Hún var Vestfírðingur að ætt og upp- rana, komin af dugmiklum útvegs- bændum í Dýrafirði. Una var dóttir hjónanna Ólafar Guðmundu Guðmundsdóttur frá Amamúpi í Keldudal og Kristjáns Jóhannessonar, skipstjóra frá Mó- um í Keldudal. Þau bjuggu á Sveinseyri í Dýrafírði. Ung missti Una föður sinn, en hann fórst með skipi sínu og allri áhöfn árið 1912. Guðmunda stóð þá ein uppi með fjögur ung böm, en auk Unu áttu þau hjónin þrjá syni: Ólaf, Guðmund og Kristján. Árið 1915 giftist Guðmunda Ben- óný Stefánssyni frá Meðaldal. Ben- óný gekk bömunum ungu í föður- stað og bjuggu þau við ástúð og yl góðs heimilis. Dætur Guðmundu og Benónýs vora fjórar: Sigríður, Stefanía, Guðbjörg og Friðrikka. Una ólst upp við leik og störf í stór- um mannvænlegum og glaðværam systkinahópi. Alla tíð hefur ríkt sérstök samheldni og tryggð milli systkinanna. Látin era: Ólafur, Guðbjörg og Stefanía. Una var falleg stúlka, æskuglöð, tápmikil og kappsöm við vinnu. Þegar á unglingsáram aðstoðaði hún móður sína við margþætt hús- móðurstörf á stóra og umsvifamiklu heimili. Síðan lá leið hennar suður til Reylqavíkur til náms og vinnu. Árið 1933 giftist Una Kristni Guð- laugssyni vélstjóra í Reykjavík og eignuðust þau þijú börn: ólínu, Hólmfríði, Guðlaug og Unni. Þau slitu samvistir. Árið 1948 giftist Una Bolla Thoroddsen, bæjarverk- fræðingi Reykjavíkur. Hann átti einnig þijú böm af fyrra hjóna- bandi, en sonur Bolla og Unu er Skúli. Starfsvettvangur Unu var fyrst og fremst innan stokks. Þar var hún drottning í ríki sínu, því henni lét einstaklega vel öll umsýsla sem fylgir rekstri heimilis. Una var með afbrigðum greiðvikin, sköraleg, samúðarfull og fljót til hjálpar vin- um og ættingjum ef aðstoðar var þörf. Una bjó Bolla fallegt og glæsi- legt heimili, þar sem smekkvísi og fegurðarkennd hennar naut sín vel. Bolli var einstakur ljúflingur, og á heimili þeirra var gestrisni höfð í hávegum og ættingjar og vinir lað- aðir að garði. Bolli lést vorið 1974. Við fráfall hans missti Una mikið og ágerðust þá mjög veikindi sem áður höfðu gert vart við sig. Lífsganga hennar var því oft og tíðum erfíð hin síðari ár. En hún naut alla tíð stuðnings og umhyggju bama sinna, og Unn- ur dóttir hennar umvafði hana ástúð sem létti henni sporin. Frá 1984 var Una búsett á Minni Grand og bjó þar við gott atlæti og hlýtt við- mót. Tæp þijátíu ár era liðin síðan ég tengdist fjölskyldu Unu. Vináttu hennar, tryggð og vinsemd hlaut ég. Fyrir það vil ég þakka. Ég votta bömum hennar, tengda- bömum, bamabömum og systkin- um samúð mína. Ragnhildur Helgadóttir Nú er Una vinkona mín látin. Hún yfirgaf þetta líf án átaka. Það er mikil huggun. Fyrir fjóram ára- tugum kynntumst við, er hún gift- ist Bolla Thoroddsen þáverandi bæjarverkfræðingi, móðurbróður Skúla mannsins míns. Bolli var okkar indæli heimilis- vinur, sem ræddi um allt mögulegt við okkur og bömin, m.a. um leik þeirra bræðra á Bessastöðum, þeg- ar þeir sigldu skipum sínum á Bessastaðatjöm, vísur hans og ann- arra. Talnaspeki, stærðfræði og stjömufræði vora einnig á dagskrá. Þegar við fóram að kynnast Unu komumst við fljotlega að því, að við og bömin okkar höfðum eignast „frænku", sem var okkur öllum svo góð, sem nokkur gat verið, og hélst það alla tíð. Varla þarf að geta þess hve hún dáði Bolla eiginmann sinn og hlúði hún að öllu, sem honum var kært. Þegar Bolli, sem var ljós heimilisins lauk lífsgöngu sinni, fór svo að eft- ir það bar sólin okkar ekki lengur þá birtu og þann yl er hún hafði veitt henni á meðan hún hafði geng- ið við hlið síns ástkæra eiginmanns. Unnur, tengdamóðir mín, bjó í næsta húsi við þau hjónin, og reynd- ist Una henni stórkostlega vel. Þær mágkonur áttu margar góðar stundir saman. Þegar lasleiki Unnar ágerðist og ellin kom til sögu gerði hún allt sem hún gat fyrir hana, færði henni mat og allt það besta, sem hún hafði handbært. Þetta verður frá okkar hendi aldrei fullþakkað. Ég votta öllum ástvinum Unu dýpstu samúð. Hvíli hún í Guðs friði. Steinunn Guðný Magnúsdóttir Það era oft ekki nema örfáar sekúndur sem skilja að líf og dauða. Þannig var Una fyrrverandi tengda- móðir mín kát og hress um hádegi föstudagsins 25. nóvembers, sat og borðaði á elliheimilinu Grand, en sekúndubroti síðar var hún horfín á braut, komin til Bolla síns sem hefur beðið eftir henni nú í nokkur ár. Mig langar að kveðja þau hjón með örfáum orðum. Ég var 16—17 ára þegar ég kynntist þeim, þá nýfarin að skjóta mér í syni þeirra, Skúla. Bolli og Una vora þá um sextugt, bæði höfðu þau verið gift áður og áttu þijú böm í fyrri hjóna- böndum áður en þau áttu Skúla, þá komin á fimmtugsaldur. Þegar ég kynnist þeim er degi tekið að halla í lífí þeirra, Bolli kominn meira og minna á eftirlaun, og því meira heima við en framan af ævinni. Ég minnist hans sitjandi í eldhúskrókn- um á morgnana, í slopp, með hárið allt út um allt, sígarettu í annarri hendi og kaffíbolla í hinni, að rifya upp drauma næturinnar. Stærð- fraeðibækur las hann eins og reyf- ara, og á góðum stundum í mörgum af þeim ótal mannfögnuðum sem haldnir vora á Miklubrautinni fékk frásagnargleði hans notið sín, hann hafði einstaklega skemmtilegan húmor, og gerði góðlátlegt grín að samferðarmönnunum. Og mitt í öllu stóð Una sem ekkert virtist fá brot- ið á, var óþreytandi að gleðja alla sem vora í kringum hana, hafði mikla samúð með öllum sem áttu erfítt, svo mikla reyndar að ég man eftir henni hágrátandi af áhyggjum af vinafólki þeirra, og það oftar en einu sinni. Og þó að heimilið hafí verið erfítt, því það var áreiðanlega — erfítt fyrir þau að taka saman með tvo bamahópa, sum bömin orðin hálffullorðin, þá ríkti glaðværð á heimilinu, þar var gestkvæmt og margir áttu þar athvarf, meðal ann- ars vinir og kunningjar bama þeirra. Skömmu eftir dauða Bolla skildu leiðir okkar Skúla, en Una hélt áfram að reynast mér vel eins og hennar var von og vísa. Og þó dauði Unu hafi komið skyndilega og öllum á óvart, ekki síst henni sjálfri sem var farin að undirbúa hvemig hún gæti glatt bamabömin og bama- bamabömin á jólunum, og jafnvel farin að velta fyrir sér hvemig hún ætti að halda upp á 80 ára af- mælið á næsta ári, þá var hún búin að fá sinn skammt og meira en það af veikindum um ævina. Síðustu árin hafði hún talsvert átt við van- heilsu að stríða, og því má segja að hönd dauðans hafi snortið hana af nærgætni, því ekki hefði verið betra að liggja langa og erfiða banalegu. Ég þakka Unu og Bolla fyrir samfylgdina og megi guð blessa þau og minningu þeirra. Systa Legsteinar MARGAR GERÐIR Mmorex/Grmít Steinefnaverksmiöjan Helluhrauni 14, sími 54034, 222 Hafnarfjörður Erfidrykkjur í hlýju ogvinalegu jö* umhverfi. Salir fyrir 20-250 manna hópa f Veitingahöllinni og Domus Medica. Veitingahöllin Húsf Verslunarinnar S: 685018-13272. ? 1

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.