Morgunblaðið - 04.01.1989, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. ’JANÚAR 1989
Morgunblaðið/Emilía
Jón Baldvin Hannibalsson, Steingrímur Hermannsson, Ólafiir Ragnar Grímsson og Jón Sigurðsson á fréttamannafundi þar sem ákvörðun
ríkisstjómarinnar um 4% gengisfellingn var kynnt.
Gengið lækkað um 4% á þriðjudag:
Staðfestir fyrirætlun stjórnar-
innar að hafiia gengiskollsteypu
- segja forustumenn ríkisstj órnarflokkanna
Forustumenn ríkisstjórnarinnar segja að 4% gengisfelling, sem
tilkynnt var í gær, sé óháð efnahagsráðstöfunum, sem ríkisstjórn-
in vinni nú að. Hún sé til komin vegna óhagstæðrar alþjóðlegrar
gengisþróunar undafarið og staðfesti raunar þá fyrirætlun ríkis-
stjómarinnar að hafiia stórfelldri gengisfellingu sem efnahagsað-
gerð heldur verði lðgð áhersla á hagræðingu og skipulagsbreyting-
ar í útflutningsgreinunum.
Forsætis-
ráðherra
vill end-
urskoða
lög um
Seðlabanka
Steingrímur Hermanns-
son forsætisráðherra
segir tímabært að endur-
skoða lögin um Seðla-
bankann, m.a. ákvæði um
heimild til að ákveða
hámarksvexti. Jón Sig-
urðsson viðskiptaráð-
herra segir að hugað
verði að þessari löggjöf á
næstunni, m.a. að ákvæð-
um um vaxtaákvarðanir
bankans, en hins vegar
sjái hann ekki að betra
fyrirkomulag, en lögin
ákveða, sé auðfundið.
í áramótagrein sem Jón
Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráðherra skrifar í Al-
þýðublaðið, segir hann að fer-
ill Seðlabankans sé orðinn
slíkur að ekki verði hjá því
komist að taka starfsemi hans
til gagngerrar endurskoðun-
ar, og setja þurfi nýja löggjöf
um bankann þar sem valdsvið
hans og hlutverk verði þrengt
og honum fengin forusta á
faglegum grundvelli.
Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra sagðist á
fréttamannafundi vera sam-
mála því að skoða þurfi lögin
um Seðlabankann, m.a. veita
honum ákveðnari heimildir til
að ákveða hámarksvexti. Jón
Sigurðsson viðskiptaráðherra
sagði hins vegar á fundinum
að lögin um Seðlabankann
væri ekki ýkja gömul, eða
rúmlega tveggja ára. Hann
sagðist því telja að reynsl-
utíminn væri ekki orðinn
nægilega langur til að hægt
væri að undirbúa stórar breyt-
ingar á lögunum svo stöddu,
en að sjálfsögðu væri ástæða
til að huga að ýmsu, m.a.
ákvæðum um vaxtaákvarðan-
ir, þótt enn benti ekkert til
þess að núgildandi ákvæði
dygðu ekki.
Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra sagði á frétta-
mannafundi í gær, að gengisfell-
ingin hefði verið ákveðin vegna
óhagstæðrar þróunar á gjaldeyris-
mörkuðum. Þannig hefði Banda-
ríkjadollar t.d. lækkað um 2% mið-
að við þýskt mark og 1% gagn-
vart íslensku krónunni um síðustu
helgi. Þá væri verið að lagfæra
þá gengisskekkju sem orðið hefði,
frá því ríkissjómin ákvað efna-
hagsaðgerðir 28. september, og
áætlað væri að eftir gengisfelling-
una nú væru útflutningsgreinam-
ar í svipaðri stöðu og þær voru þá.
Steingrímur sagði að gengis-
fellingin hefði að sjálfsögðu viss
áhrif á verðlag, en reynt væri að
mæta því með óbeinum aðgerðum.
Þannig hefði íjármálaráðherra
fyrir nokkru ákveðið að færa
gjalddaga söluskatts og greiðslu-
korta til sama dags. Sömuleiðis
hefði viðskiptaráðherra nýlega
heimilað innflytjendum að nota sér
greiðslufresti sem þeir eiga kost á
erlendis.
Óiafur Ragnar Grímsson Qár-
málaráðherra sagði verið væri að
hafna gengisfellingarkollsteypu-
leið, eins og sumir hefðu óskað
eftir. Hann sagði að þessi aðgerð
ætti að geta stuðlað að meiri stöð-
ugleika í þjóðfélaginu og benti á,
að í því efnahagsumhverfi sem nú
væri, ætti að nást mun meiri
árangur af lítilli gengisfellingu.
Það gæti vissulega gerst nú,
eins og gerðist með 3% gengis-
lækkunina í september, að inn-
flytjendur tækju á sig þá verð-
hækkun, eða hluta hennar, sem
gengisfellinginn ylli. Að minnsta
kosti væri von til að þessi minni
háttar gengisfelling skilaði raun-
verulegri raungengislækkun eins
og septemberlækkunin hefði gert,
og gæti ieitt til þess að raungengi
yrði í kringum 101, en meðaltalið
áranna 1980-1988 væri 98.
Ólafur sagði síðan að ekkert
benti til annars en að vaxtalækkun
gæti haldið áfram, þrátt fyrir
gengisfellinguna, og fjármagns-
kostnaður haldið áfram að lækka,
eins og hann hefði gert eftir sept-
emberaðgerðimar.
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráðherra sagðist vilja beina
þeim eindregnu tilmælum til
stjómarandstöðu og einstakra full-
trúa atvinnulífsins að fella nú nið-
ur gengiskollsteyputal. Það væri
óþjóðholl iðja og fráleit við okkar
kringumstæður, þar sem útflutn-
ingsfyrirtækin væru skuldúm
hlaðin og stórfelld gengisfelling
gerði þar illt verra.
Jón Sigurðsson viðskiptaráð-
herra sagði að kaupgengi banda-
ríkjadóllars yrði eftir breytinguna
48.08 krónur, eða nánast það
sama og var eftir gengisfellinguna
27. september. Stór hluti erlendra
skulda útflutningsfyrirtækja væri
í dollurum og því hefði þessi breyt-
ing ein sér ekki hafa svo neikvæð
áhrif á skuldastöðu fyrirtækjanna.
Jón bætti við, að ein meginrök-
semdin fyrir að taka ákvörðun um
gengisfellingu nú, væri sú að ekki
hefði verið veijandi, að fara inn í
nýtt ár með þeim óróa og stöðuga
gengisfellingartali, sem heijað
hefði á landið undanfarið frá
stjómarandstöðu og fjölmiðlum.
Þess vegna hefði þetta verið gert
til að byija með hreint borð á
nýju ári og einnig hefði ekki verið
hægt að horfa fram á þá þróun á
gjaldeyrismörkuðum sem raun bar
vitni.
Á fundinum kom fram, að áætl-
að er að framfærsluvísitala hækki
um 1,5% í janúar, vegna hækkun-
ar beinna og óbeinna skatta og
ýmissa gjalda, svo og gengisfell-
ingarinnar.
Nokkur atríði um breytingar hjá Utsýn
Athugasemd fi*á Ómari Krístjánssyni stjómarformanni Útsýnar
Nú um áramótin keypti Þýzk-ís-
Ienzka hf. síðustu hlutabréf Ing-
ólfs Guðbrandssonar í Ferðaskrif-
stofunni Utsýn hf. og á Ingólfur
því ekkert í fyrirtækinu.
Þann 1. janúar 1986 eignaðist
Þýzk-íslenzka hf. ásamt 3 ein-
staklingum 50% af Ferðaskrifstof-
unni Útsýn hf. á móti Ingólfí. Ári
síðar keypti Þýzk-íslenzka hf. 20%
til viðbótar af Ingólfí og í árs-
byijun 1988 önnur 20%. Síðustu
10% hlutaijárins seldi Ingólfur fé-
laginu svo nú um áramótin. Um
þetta var samið í október 1985
þegar gengið var frá því að nýir
aðilar kæmu inn í Útsýn. Það er
því ekkert sem þarf að koma á
óvart varðandi þessi kaup.
Frá því sl. haust hefur sonur
Ingólfs, Andri Már, starfað sem
framkvæmdastjóri sölu- og mark-
aðsmála hjá Útsýn. Hann hefur
haft með að gera dagleg störf
varðandi framkvæmd ferða ásamt
sölu- og markaðsmálum. Fjár-
málastjóri hefur hins vegar borið
ábyrgð á öllum daglegum §ármál-
um, tölvumálum, bókhaldi og eftir-
liti með tekjum og gjöldum fyrir-
tækisins. Andri Már hafði ekkert
méð þau mál að gera.
Ég sem framkvæmdastjóri
Þýzk-íslenzka hf. sem átti nær
90% hlutafjár í Útsýn hf. og á því
nær allt hlutfé þess nú gerði mér
far um að fylgjast náið með dag-
legum rekstri Útsýnar enda taldi
ég mér það bæði rétt og skylt.
Á síðustu vikum ársins 1988
stirðnaði því miður samstarf okkar
Andra. Svo virðist sem honum
hafi mislíkað að aðaleigandi fyrir-
tækisins vildi hafa áhrif á rekstur
þess. í mínum huga er afstaða af
þessu tagi bamaleg.
Svo fór að Andri Már afhenti
mér uppsagnarbréf á fundi okkar
að kvöldi föstudagsins 30. desem-
ber þar sem hann sagðist hætta
störfum hjá Útsýn ef afskipti mín
af rekstri fyrirtækisins minnkuðu
ekki verulega. Við ræddum málið
á fundinum og ég sagði að við
þyrftum báðir að hugsa það í ró-
legheitum yfir áramótin því þessi
ákvörðun virkaði fljótfæmisleg á
mig.
I samtali okkar lét Andri Már
þess skýrt getið að hann vildi helst
að breyting yrði á samstarfi okk-
ar, annars ætlaði hann að standa
við uppsögnina, hætta hjá Útsýn
og snúa sér að áframhaldandi
námi.
Morguninn eftir þetta samtal
komst ég á snoðir um, fyrir hreina
tilviljun, að Andri Már hafði keypt
sér farmiða til Spánar mánudags-
morguninn 2. janúar en þangað
var ferðinni heitið í erindagjörðum
annarrar ferðaskrifstofu en Út-
sýnar. Ef vinnubrögð af þessu tagi
flokkast ekki undir óheilindi þá
er erfítt að átta sig á hvað em
óheilindi.
Þegar hér var komið sögu var
mér ljóst að menn höfðu leikið
tveimur skjöldum og að samstarfí
við Andra Má Ingólfsson hlyti að
vera lokið þar sem hann hafði
gengið til liðs við einn af keppina-
utum Útsýnar. Ég gerði því ráð-
stafanir til að koma í veg fyrir að
hann bæri trúnaðargögn og upp-
lýsingar út úr skrifstofu Útsýnar
enda hljóta það að teljast sjálf-
sagðar varúðarráðstafanir við að-
stæður sem þessar. Ailt tal um
að Andri Már hafi verið „borinn
út“ er hugarórar. Persónulegir
munir hans hafa ekki verið hreyfð-
ir.
En við yfirferð á skjölum Útsýn-
ar á skrifstofu Andra fundust ekki
nokkrir af hótelsamningum okkar
á Spáni. Við fengum þá hins veg-
ar senda staðfesta frá Spáni í gær
þannig að viðskiptavinir Útsýnar
þurfa ekki að óttast neina röskun
á samskiptum okkar við gististað-
ina á Spáni.
Þeir sem þekkja til vita að Andri
Már er undir miklum áhrifum frá
föður sínum. Eftir að ljóst var
orðið að Andri var tekinn til starfa
í samkeppni við Útsýn þótti útilok-
að að grundvöllur væri fyrir frek-
ari störfum Ingólfs Guðbrandsson-
ar hjá Útsýn. Því var ákveðið að
endumýja ekki starfssamning við
Ingólf sem rann út á gamlársdag
þar sem við óttuðumst hagsmuna-
árekstra. Þessa ákvörðun tilkynnti
ég Ingólfi í skeyti.
Eins og kunnugt er iét Ingólfur
af starfí forstjóra hinn 31. desem-
ber 1987. Á árinu 1988 bar hann
titil stjómarformanns hjá Útsýn
og hafði lítil önnur verkefni en að
annast um skipulagningu og farar-
stjóm í svokölluðum heimsreisum
á vegum fyrirtækisins.
Afskipti hans af daglegum
rekstri á árinu 1988 vora mjög
lítil. Það er rangt að gerður hafí
verið þriggja ára samningur við
Ingólf og það er hrein fjarstæða
að samningur hafí verið fjarlægð-
ur af skrifstofu hans eins og haft
er eftir honum í Morgunblaðinu.
Starfsferli þeirra feðga hjá Út-
sýn er nú lokið. í gærkvöldi var
haldinn hluthafafundur hjá Ferða-
skrifstofunni Útsýn hf. þar sem
kosin var ný stjóm skipuð þremur
mönnum. Fækkað er í stjóminni
um tvo. Ómar Kristjánsson var
kjörinn stjómarformaður. Aðrir í
stjóm em Magnús Gunnarsson og
Helgi Magnússon.
Það er vonandi að Ingólfur
Guðbrandsson fari nú að skilja að
hann er búinn að selja fyrirtækið.
Það verður ekki bæði sleppt og
haldið þó það kunni stundum að
þylria þægilegt.
Eg er vongóður um að langflest-
ir starfsmanna Útsýnar hf. haldi
áfram störfum fyrir fyrirtækið.
Það hefur að sjálfsögðu tekið á
okkur öll að þurfa að standa í
svona leiðindum. En nú er lögð á
það megináhersla að fá hér vinnu-
frið til að geta þjónað viðskiptavin-
um Útsýnar hf. með sem bestum
og öruggustum hætti.