Morgunblaðið - 04.01.1989, Side 22

8S
22
e8ei 9AÚHAL .t HUOACJUHIVGIM niaAJHMUOHOM
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. JANÚAR 1989
Guatemala:
Tugir fórust þeg-
ar ferju hvolfdi
Guatemalaborg. Reuter.
AÐ minnsta kosti 62 menn fórust þegar ferju hvolfdi í Amatique-
flóa í Guatemala á sunnudagskvöld. Er 14 manna enn saknað.
Hafði vélin bilað í feijunni og var dráttarbátur frá hernum að
taka hana í tog þegar slysið varð.
Guatemalískir
slysinu.
Reuter
hermenn með lík tveg-gja þeirra, sem fórust í feiju-
Þetta var í annað sinn á einum
sólarhring, sem feija sekkur í
Rómönsku Ameríku, en fyrra
slysið átti sér stað á gamlsárs-
kvöld fyrir utan Rio de Janeiro í
Brazilíu. Þá drukknaði a.m.k. 51
maður.
Talsmaður hersins í Guatemala
sagði í gær, að feijan hefði verið
fullskipuð farþegum, um 120
manns, þegar hún sökk. Hefði
tekist að þjarga 46. Lík 62 hafa
fundist og 14 er saknað.
Feijan var á leið til bæjarins
Puerto Barrios þegar vélin bilaði
og kom þá dráttarbátur frá hem-
um til hjálpar. Var sett tóg á
milli skipanna og þegar dráttar-
báturinn tók í það fyrsta sinni kom
svo mikið fát á farþegana, að
þeir hljópu allir út í annað borðið
og skipinu hvolfdi. Talsmaður
hersins sagði, að á farþegalistan-
um hefðu aðeins verið nöfn 40
manna þótt þeir hefðu verið um
eða yfir 120.
Deilur færast aftur í
vöxt í Sovét-Armeníu
Hreinsanir í æðstu valdastöðum
Daily Telegjaph, Reuter.
MARGT bendir nú til þess að stjómmálaólgan í sovéska lýðveldinu
Armeníu fari vaxandi. í frétt Kommunist, málgagns kommúnista-
flokksins i Armeniu, er gefið i skyn að hreinsað hafi verið til i
æðstu valdastöðum. Auk þess birti blaðið hótunarbréf, sem að sögn
kom frá leiðtogum Karabak-nefhdarinnar, þar sem sagði að Stinger-
eldflaugum yrði beitt ef ekki yrði gengið að krölúm þeirra. Ýmis-
legt bendir til þess að bréfið sé tilbúningur til þess fallinn að sverta
Karabak-nefiidina. Þá skýrði Pravda í gær nánar frá þeim mótmæl-
um, sem efnt var til i Georgíu i nóvember siðastliðnum.
Austur-Þýskaland:
Pólitísk-
ir fang-
ar 2.400
talsins?
Vestur-Berlín. Reuter.
AÐ minnsta kosti 2.400 manns
eru í fangelsum í Austur-Þýska-
landi vegna stjórnmálaskoðana
sinna þrátt fyrir, að stjórnvöld
þar hafi fyrir einu ári náðað
flesta aðra fanga en þá, sem
gerst höfðu sekir um alvarlega
glæpi. Kemur þetta fram í yfir-
lýsingu frá mannréttindasamtök-
um i Vestur-Berlin.
Mannréttindasamtökin, sem
heita „13. ágúst", segjast vita um
1.200 fanga, sem látnir hafa verið
lausir og vísað til Vestur-Þýska-
lands síðan allsheijamáðunin var
ákveðin í ágúst 1987. Var hún til-
kynnt skömmu áður en Erich
Honecker, leiðtogi austur-þýska
kommúnistaflokksins, kom til Vest-
ur-Þýskalands og skyldi ná til allra
nema nasískra stríðsglæpamanna
og þeirra, sem dæmdir höfðu verið
í lífstíðarfangelsi. Vestur-þýskir
embættismenn telja, að 2.000 pólit-
ískir fangar hafi síðan verið látnir
lausir.
Pólitískum föngum hefur síðan
fjölgað aftur og margir þeirra, sem
var sleppt eftir náðunina, eru nú
enn á ný komnir á bak við lás og
slá. Eru sakimar oft þær, að þeir
hafa reynt að komast úr landi eða
efnt til mótmæla til að vekja at-
hygli á óskum sínum um brott-
fararleyfí. Um miðjan desember
kynntu austur-þýsk stjómvöld nýjar
reglur um ferðalög og brottflutning
þegnanna og segja samtökin, að
síðan hafi umsóknum um brott-
fararleyfi flölgað verulega. Vestur-
þýsk stjómvöld telja, að 750.000
Austur-Þjóðveijar hafi formlega
sótt um leyfi til komast vestur yfír
múrinn.
Mannréttindasamtökin „13.
ágúst" heita svo vegna þess, að
þann dag árið 1961 var hafíst handa
við það alræmda mannvirki Berlín-
armúrinn.
Talsmaður Bush, Steve Hart,
sagði að í vitnastefnunni, sem
dómsmálaráðuneytinu barst á
föstudag, væri Bush beðinn um að
bera vitni „um staðreyndir málsins"
en kvaðst ekki vera viss um hvað
í því fælist nákvæmlega. Hann
bætti við að athuga þyrfti stjómar-
skrá landsins áður en hægt yrði að
taka afstöðu til vitnastefnunnar.
Aðeins örfá dæmi eru um að
Bandaríkjaforseta hafi verið stefnt
fyrir sakadóm. Thomas Jefferson,
sem var forseti á árunum 1801-
1809, og James Monroe, er var
forseti 1817-25, var stefnt fyrir
dóm meðan þeir gegndu embættinu
en báðir höfnuðu vitnastefnunni.
Bush tekur við forsetaembættinu
af Reagan 20. janúar.
Ekki var ljóst hvort Reagan
kæmi fyrir dóminn í máli Norths.
„Engin fordæmi eru fyrir því að
Bandaríkjaforseti beri persónulega
vitni í sakadómi," sagði B. Jay
Cooper, talsmaður forseta. „Þótt
of snemmt sé að spá um það hver
Einnig hefur verið birt yfírlýsing
miðstjómar kommúnistaflokksins í
Armeníu sem afhjúpar mikinn
ágreining í flokknum. Þar er ráðist
harkalega á fréttastofu Armeníu,
niðurstaðan verður að lokum benda
fordæmin til þess að skrifleg svör
nægi til að veita nauðsynlegar upp-
þekkta blaðamenn og ritstjóra fyrir
að birta skrif er láti í ljós hættulega
hugmyndafræði. Einnig er talað um
„endurskipulagningu Æðsta ráðs-
ins“, þings Armeníu, og fleiri valda-
lýsingar," bætti hann við.
North sagðist við yfirheyrslur hjá
rannsóknamefnd Bandaríkjaþings
telja að Reagan forseti hefði vitað
hvað North hefði aðhafst í vopna-
sölumálinu á árunum 1985 og 1986.
Reagan hefur hins vegar haldið því
fram að svo hafi ekki verið.
stofnana. Yfírlýsingin bendir til
þess að fjandskapur þjóðemissinna
í Armeníu gagnvart nágrönnum
sínum í Azerbajdzhan, óánægjan
með yfírvöld í Kreml og ósætti í
forystusveit lýðveldisins hafi jafnvel
vaxið eftir jarðskjálftann í byijun
desember.
í hótunarbréfínu, sem virðist
hafa borist sovésku leyniþjón-
ustunni KGB, er varað við „miklum
hryðjuverkum" ef ekki verði gengið
að kröfum þjóðemissinna innan
sólarhrings. Bréfíð er dagsett 22.
desember. Bréfritarar segjast búa
yfir Stinger-eldflaugum, „sem vinir
okkar hafa látið okkur í té“, og
krefjast þess að 7 af 11 félögum í
Karabak-nefndinni, verði látnir
lausir. Sé bréfið tilbúningur yfir-
valda eins og þjóðemissinnar vilja
meina þá er því greinilega ætlað
að tengja þá við skæruliða í Afgan-
istan sem notað hafa Stinger-eld-
flaugar í baráttunni við leppstjóm
Sovétmanna í Kabúl. Talsmenn
Karabak-nefndarinnar hafa undan-
farið verið gagnrýndir harðlega í
sovéskum fjölmiðlum en í nefndinni
em armenskir leiðtogar sem ekki
játast undir flokksaga og vilja ná
héraðinu Nagomo-Karabak undir
armensk yfirráð. Segjast þeir beitt-
ir skipulagðri ófrægingarherferð af
hálfu yfírvalda.
Tónninn í yfirlýsingum yfirvalda
og birting hótunarbréfisins benda
til þess að armensk stjómvöld ætli
að beita meiri hörku en fyrr til að
kveða niður þjóðemisraddir í lýð-
veldinu.
Pravda, málgagn sovéska komm-
únistaflokksins, skýrði frá því í
gær, að í nóvember hefðu margir
Georgíumenn mótmælt breytingun-
um á sovésku stjómarskránni með
því að leggja niður störf og efna
til annarra mótmæla. Var ekki sagt
hve margir hefðu tekið þátt í þessu
en vestrænir ferðjmenn í Tbilisi
segjast hafa séð allt að 120.000
manns í einni göngunni. Sagði í
Prövdu, að meðal slagorðanna, sem
mótmælendur hefðu haft uppi,
hefðu til dæmis verið þessi: „Ge-
orgía fyrir Georgíumenn" : „Lengi
lifi sjálfstæði Georgíu" ; „Uthellum
blóði“ ; „Bindum enda á þjóðainn-
rásina".
Það síðasta vísar til ótta Georgíu-
manna við að aðstreymi Rússa og
annarra þjóða manna geti orðið
menningu þeirra og tungu skeinu-
hætt en við manntalið árið 1979
kom í ljós, að þeir voru þá ekki
nema 68,8% af íbúum ríkisins.
Þá sagði ennfremur, að þjóðem-
isofstækismenn hefðu hvatt fólk til
að ganga úr kommúnistaflokknum
og öllum samtökum hans. „Þeir
höfðu í hótunum við leiðtoga flokks-
ins og aðra frammámenn, hvöttu
til verkfalla og kröfðust aðskilnaðar
Georgíu og Sovétríkjanna," sagði
Pravda.
Bretland:
Handtökur
vegna gruns
um sprengju-
herferð IRA
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðarí
Frimannssyni, fréttaritara Morgun-
blaðsins.
BRESKA lögreglan tók all-
marga menn til fanga um
helgina vegna gruns um fyr-
irhugaða sprengjuherferð
írska lýðveldishersins, IRA.
Rétt fyrir jólin fannst
sprengjuverksmiðja á vegum
IRA í suðurhluta Lundúna.
Lögreglumenn úr hryðju-
verkadeild Scotland Yard réð-
ust til inngöngu í nokkrar íbúð-
ir í Lundúnum um helgina og
handtóku hóp manna, að því
er fregnir herma, en takmörk
eru á fréttaflutningi af þessu
máli.
Aðgerðimar komu í kjölfar
þess, að lögreglan rannsakaði
gögn, sem fundust í sprengju-
verksmiðju IRA í Clapham í
suðurhluta Lundúna 23. desem-
ber síðastliðinn. Lögreglan er
sannfærð um, að IRA hafi ver-
ið um það bil að heíja sprengju-
herferð í Englandi og hafi jafn-
vel þegar verið búin að koma
nokkrum sprengjum fyrir.
Lögreglan leitar nú tveggja
manna, sem vitað er, að héldu
til í íbúðinni í Clapham. Þeir
hafa ekki náðst.
Ronald er hlýðinn
en Míkhaíl þrár
Moskvu. Reuter.
SOVÉZK hjón, sem létu skira tvíbura í höfúðið á leiðtogum risa-
veldanna, Ronald Reagan Bandaríkjaforseta og Míkhail Gorbatsj-
ov Sovétleiðtoga, segja að Ronald sé blíðlynt barn en MikhaU
ódælt.
„Að sögn foreldranna eru
tvíburamir ólíkir að skapgerð.
Ronald er blíður og hlýðinn en
Míkhaíl þijóskur og þrár,“ hafði
blaðið Sotsialistitsjeskaja Ind-
ustríja eftir foreldrunum, Galínu
og Vjatsjeslav Sakharov, en þau
eiga heima í Moskvu.
Tvíburamir fæddust 8. desem-
ber fyrir rösku ári, eða meðan á
Washington-fundi leiðtoga risa-
veldanna stóð. Vom þeir skírðir í
höfuðið á leiðtogunum til heiðurs
samkomulagi, sem Reagan og
Gorbatsjov undirrituðu á fundi
sínum í Washington, um uppræt-
ingu meðaldrægra kjamorku-
vopna.
Iran-kontramálið:
Reagan forseta og
Bush stefiit fyrir dóm
Washington. Reuter.
LÖGFRÆÐINGAR Olivers Norths, er fyrrum var einn af öryggis-
málaráðgjöfúm Bandaríkjaforseta, hafa stefrit Ronald Reagan
Bandaríkjaforseta og George Bush, verðandi forseta, fyrir dóm i
réttarhöldunum vegna íran-kontramálsins, sem heQast 31. janúar.