Morgunblaðið - 15.01.1989, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. JANÚAR 1989
ISLENSK
FYNDNI
Allt frá árinu 1966 hefur
janúarmánuður einkum
snúist upp í deilur manna
um skopskyn íslendinga.
En hvernig er þetta
skopskyn? Eða er það
kannski ekki til? - Bara.
Samcntekt Urður Gunnorsdóttir og Sveinn Guðjónsson
Hin Miðin
áalvörunni
Kímni hefur aldrei átt uppá pallborðið hjá þeim
íslendingum sem skrifa um bækur. Ólíkt og með
erlendum þjóðum mörgum, hefur það löngum verið
haft fyrir satt hér heima að rithöfundinum geti þá
aðeins verið alvara að hann sé háskælandi.
Eitt sinn í fomöld þegar ég var ungur og knár dans-
aði ég með í dálitlu safni sem Ragnar i Smára gaf út
og hét Ljóð og sögur ungra höfunda. Einn þessara
náunga sem í þá daga skrifuðu um bækur missti það
útúr sér í sinni umsögn að framlag undirritaðs, sem
var á léttari nótunum, væri „sólargeislinn" í kverinu,
hvorki meira né minna. Mér er þetta minnisstætt afþví
maður var svo hrifnæmur Iítill peyi, svo ógn hrekklaus
og viðkvæmur. En svo áttaði maðurinn sig á því fáein-
um setningum síðar að hann hafði orðið uppvís að því
að klappa á kollinn á snáða sem augljóslega settist
ekki að skrifborðinu með allar syndir mannkyns á
bakinu hvað þá allt bölið; og byij aði sem óðast að
draga í land og reyta af mér skrautfjaðrirnar.
Eg hef aldrei getað áttað mig á því hvað væri ósvik-
inn íslenskur húmor. Maður heyrir talað um að skopið
okkar sé einkanlega uppá náungann og þá jafnvel
næsta illkvitnislegt og/eða stórkallalegt, en ég vil ekki
skrifa uppá það, ekki án fyrirvara. Okkur væri þá
helst háðið í blóð borið sumum hveijum og svo er
óneitanlega einsog skrattinn hlaupi í suma íslendinga
jafnskjótt og þeir byija að yrlqa. Naumast geta marg-
ar þjóðir státað af því að luma á orði eins og níðskæld-
inn. En þóað það ætti að drepa mig þá held ég samt
varla að ég gæti bent á íslenska „skopsögu" og þóst
mega ráða af efnistökum höfundar að hún hefði hvergi
getað litið dagsins ljós nema þá hér uppá Fróni. Ég
hef gæsalappir um fyrirbærið afþví það sem einum
finnst fjári fýndið það finnst öðrum ósjaldan skrambi
óskemmtilegt. Svo var til dæmis um áramótaskaupið
núna sem sumum fannst mesta hörmung og öðrum
aldeilis forkostulegt. Mér er það engin launung að ég
tilheyrði fyrri flokknum og hefði feginn farið niðrí kjall-
ara, ef ég hefði átt hann einhvern, og falið hausinn í
kolabingnum, ef ég hefði átt hann dittó. En ég þykist
samt ekki með þessum orðum vera að halda því fram
að skopskyn okkar niðurrifsmanna skaupsins sé hætis-
hót merkilegra en þeirra sem stóðu að því. Ég er ein-
ungis að undirstrika þá kenningu mína að það sem
vekur kátínu hjá A getur allteins flýtt fyrir B í gröfina.
Hér erum við raunar horfin frá prentaða orðinu og
komin inní sjónvarpsglauminn sem er vitanlega allt
annar handleggur. Flestar svokallaðar nýjungar í út-
varpinu og sjónvarpinu okkar eru auðvitað eldgamlar
Kanalummur, svosem einsog syngjandinn í hinum
óhugnanlega hressu meðreiðarsveinum poppsins (sem
vilja þarmeð sýna okkur að þeir eigi í okkur hvert
bein) og svo kumpánlegu brosin fréttamanna sjón-
varpsins þegar þeir eru að lauma að okkur smellnu
athugasemdunum sínum.
Ærslin og hamagangurinn í velflestum íslenskum
skemmtiþáttum þessara fjölmiðla ætla ég líka að megi
skrifa á reikning Kanans, og svo þykir það líka orðið
sjálfsagt mál að grínið sé samið í nefnd eins og sá
herra er alræmdur fyrir. Þeir sem ráða ferðinni hjá
okkur sýnast að minnstakosti löngu búnir að gera það
uppvið sig að ekki einum einasta Islendingi sé treyst-
andi til þess að semja sæmilega skopþætti fyrir sjón-
varp einn og óstuddur — fyrir utan einn ónefndan
kannski, en hann er líka fyrir langalöngu orðinn lögg-
ilt séní eins og ég kalla það stundum.
Kannski þessi ameríski verksmiðjustíll — þessi niður-
soðna kæti með ópum og óhljóðum útí — eigi eftir að
festa rætur hérna. Ó, mig auman. Þetta fer okkur
bölvanlega að mínu viti, og má ég þá heldur biðja um
notalegu og yfirlætislausu kímnina Bretans til dæmis,
sem getur samt verið hárbeitt ef svo ber undir. En í
sambandi við glettur og glens svona almennt vildi ég
að lokum lýsa yfir þeirri skoðun minni að besta skop-
ið sé einfalt í sniðum og laust við allt stærilæti. Og
svo skyldi vitanlega enginn fást við að fremja skop
sem ekki kann að gera góðlátlegt grín að sjálfum sér.
GÍSLIJ. ÁSTÞÓRSSON
Hermann Gunnarsson Flosi Ólafsson Edda Björgvinsdóttir
SÁBESTI. . .
SvavarGests
framkvæmdastjóri:
Það var Hafnfirðingur, sem fékk
trefil í jólagjöf. Hann fór strax á
þriðja degi jóla í búðina og skilaði
treflinum. Honum fannst hann of
þröngur.
Ómar Ragnarsson
fréttamaður:
Hver eru þrifalegustu skepnur
jarðarinnar? Nú, auðvitað hrein-
dýr.
Orn Árnason
leikari:
Annar: Hvað er að sjá þig mað-
ur, allur blár og marinn?
Hinn: Já, ég var í sundi.
Annar: Varstu í sundi?
Hinn: Já
Annar: En maður verður ekki svona
af því að fara í sund.
Hinn: Jú, ég var í Fishersundi og
það var ráðist á mig.
Hermann Gunnarsson
sjónvarpsmaður:
Tannlæknir, geturðu ekki hjálpað
mér? Eg er með svo gular tennur.
- Jú, hvernig væri að þú fengir þér
grænt bindi í stíl?
Það voru einu sinni þrír bræður
í Hafnarfirði. Þeir hétu allir Gísli,
nema Eiríkur; Hann hét Helgi.
Flosi Ólafsson
leikari:
Ein fluga sagði við aðra flugu:
En hvað mannfólkið er vitlaust. Það
byggir þessi yndislegu hús og geng-
ur svo á gólfunum.
Edda Björgvinsdóttir
leikari:
Flosi.