Morgunblaðið - 19.01.1989, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. JANÚAR 1989
15
að einungis tveir til þrír hvellir
heyrðust, þegar nokkrir ráðherrar
sprungu. Einn hvellurinn var þó
sýnu hæstur, en það var í fjármála-
ráðherra. Hann rótaðist síðan um
allt þinghús og talaði um þjóðar-
hneyksli, ævarandi skömm fyrir
Alþingi Islendinga og fleira í þeim
dúr. Síðan bættust menntamála-
ráðherra og utanríkisráðherra í
hópinn (og reyndar forsætisráð-
herra, en lítið fór fyrir honum).
Lögðu þéssir fjórir drög að því að
sérstök tillaga yrði flutt þar sem
tveim mönnum yrði bætt við heið-
urslaunalistann. Reyndu þeir að
afla þessari tillögu stuðnings, en
lítið gekk og endaði með því að
forseti Sameinaðs þings sleit fundi
og voru þeir kumpánar þar með
fallnir á tíma. Andstaðan við til-
lögu ráðherranna var ekki vegna
þeirra tveggja manna sem þeir
vildu bæta við, heldur vegna hins
að þama væri verið að brjóta blað,
Draga málið aftur út úr nefndinni
og inn í þingsali, bytja á ný að
vegast með listamenn að vopni.
Ef slíkt fordæmi skapaðist væri
ekki séð fyrir endann á því. Þeir
sem væru óánægðir (og það eru
auðvitað allir að einhveiju marki)
gætu þá bara komið með tillögur
eftir á um „sína menn“ og þar
með væri ljandinn laus í þingsölum
aftur. Þetta og ekkert annað var
ástæða þess að kvennalistakonur
vildu ekki ljá þessari tillögu nafn
sitt, ekki hitt að verið væri að
bregða fæti fyrir einstaka menn.
Þessari skoðun deildu þær með
fjölmörgum öðrum þingmönnum.
En hverjar voru nú röksemdir
ráðherranna fyrir því að þetta
væri skömm og hneisa? Jú, að við-
komandi listamenn hefðu hlotið
verðlaun Norðurlandaráðs. Hvílíkt
bull! / í fyrsta lagi féllu þeir á eig-
in bragði og gleymdu þriðja verð-
launahafanum, Hafliða Hallgríms-
syni, og bættu honum ekki á tillög-
una þó hresst væri upp á minni
þeirra. / í öðru lagi geta engin
verðlaun eða viðurkenning af
nokkru tagi verið aðgöngumiði að
öðrum. Þó að Alþingi Islendinga
eigi aðild að Norðurlandaráði
breytir það engu þar um. Allar
viðurkenningar af þessu tagi, hvort
sem um er að ræða Norðurlanda-
verðlaun eða heiðurslaun eru að-
eins verk þess fólks, sem um fjall-
ar á hveijum tíma. Það mat verður
alltaf afstætt og umdeilanlegt.
Ekkert endanlegt eða rétt mat er
til, þar sem stærðir eru ekki mæl-
anlegar. List er ekki hægt að
mæla í skoruðum mörkum, hraða
eða lengdareiningum. Enginn lista-
maður verður betri þó hann fái
verðlaun — enginn verri þó hann
hljóti ekki viðurkenningu í ár.
Munurinn á heiðurslaunum og
Norðurlandaráðsverðlaunum er þó
einn. I fyrra tilvikinu ræður ein-
hvers konar heildarmat, þ.e. fram-
lag viðkomandi listamanns til okk-
ar sameiginlega arfs, unnið á löng-
um tíma og oftast þegar viðkom-
andi iistamaður er kominn á efri
ár. Norðurlandaráðsverðlalunin
eru verðlaun fyrir eitt verk, án til-
lits til fyrri eða seinni verka. Tilvilj-
anir gætu hagað því svo að um
fyrsta verk höfundar væri að ræða.
A þá kornungur maður að fá heið-
urslaun sjálfkrafa án tillits til þess
hvernig honum kann að takast til
seinna? Öfgafullt dæmi auðvitað,
og þess ber að geta til að enginn
hártogi orð mín að báðir þeir menn,
sem hér er um að ræða, eiga mörg
og merkileg verk að baki og verð-
skulda því bæði Norðurlandaráðs-
verðlaunin og heiðurslaun. Atvikin
höguðu því þannig að þeir hlutu
ekki heiðurslaun í ár. En það kem-
ur ár eftir þetta ár.
í þriðja lagi ber þess að geta
að ef Norðurlandaráðsverðlaunin
eiga að verða reisupassi inn á heið-
urslaunalistann er um freklega
mismunun að ræða á möguleikum
listamanna til heiðurslauna. Aðeins
eru veitt bókmennta- og tónskálda-
verðlaun. Hvers eiga þá myndlist-
armenn, leikhúsfólk, hljómlistar-
menn og söngvarar, dansarar og
arkitektar að gjalda?
Vonandi verður þetta frumhlaup
ráðherranna til þess að málefni
listamanna og hvemig best verði
stutt við bakið á þeim og þar með
allri listsköpun í landinu komi til
gagngerðari og alvarlegri umræðu
á Alþingi en nú er raunin. Menn-
ingarmál ber þar sjaldan á góma
og fáir sem þar halda uppi merk-
inu. Það þarf að taka á ótal þátt-
um. Úthlutun heiðurslauna, starfs-
launa, framlagi til lista- og menn-
ingarverkefna, starfslauna, fram-
lagi til lista- og menningarverk-
efna, starfsemi utan stofnana og
svo mætti lengi telja.
Það er skoðun undirritaðrar að
hlutverk Alþingis eigi einungis að
vera að ákveða fjárupphæðir og
framlög, en ekki útdeila þeim. Það
eiga listamennimir sjálfir að ann-
ast. í fyrsta lagi mega flokkspól-
itísk sjónarmið aldrei ráða listsköp-
un í landinu og í öðm lagi em lista-
mennimir sjálfir best til þess falln-
ir að vega og meta hvar þörfin er
brýnust á hveijum tíma. Allt of
mikillar sjálfvirkni gætir nú í ráð-
stöfun fjármagns til lista og þarfn-
ast útdeiling sífellds endurmats,
því listsköpun er síbreytileg eins
og lífið sjálft. Þar finnast engar
endanlegar leiðir né svör.
Listamenn agnúast vissulega
hver út í annan (eins og reyndar
allar stéttir), en þegar til kastanna
kemur fínna þeir allir til ábyrgðar
gagnvart listinni sjálfri og em örl-
átir hver við annan. Ef þeim yrðu
á mistök, eða ef annarleg sjónar-
mið yrðu ofan á í einhveiju tilviki,
hefðu þeir einungis við sjálfa sig
að sakast en þyrftu ekki að skekj-
ast í misyindasömum umhleyping-
um íslenskra stjómmála.
Höfundur er þingmaður fyrir
Kvennaiistann í Reykjavík.
Víðir II GK varð vélarvana á miðunum:
Stimpill brotnaði þegar
vélin fór á yfirsnúning
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
Barðinn GK 375 kemur með Víði II til Njarðvíkur eftir 7 tíma
siglingu af miðunum í Jökuldýpi þar sem þeir voru á línuveiðum.
KefUvfk.
ALVARLEG vélarbilun varð
hjá Víði n GK 275 á fiskislóðum
að morgni síðastliðins mánu-
dags þegar gangráður við aðal-
vél skipsins bilaði með þeim
afleiðingum að vélin fór á yfir-
snúning og braut stimpil. Barð-
inn GK 375 sem var skammt
undan tók Víði II í tog og komu
bátamir til Njarðvíkur um
þijúleytið á þriðjudag eftir 7
tima siglingu af miðunum.
Atburðurinn átti sér stað í Jök-
uldýpi og voru skipveijar á Víði
II langt komnir með að draga
línuna þegar óhappið varð. Tveir
bátar frá sama útgerðarfélagi
voru á svipuðum slóðum, Barðinn
GK og Mummi GK, Barðinn tók
Víði II í tog, en skipveijar á
Mumma luku við að draga það
sem Víðir II átti ódregið af
línunni. Ferðin til lands gekk
seint, dráttartaugin slitnaði á leið-
inni og fyrfr utan höfnina í
Njarðvík tók talsverða stund að
koma Víði II á hlið Barðans áður
en siglt var inn í höfnina.
Að sögn Kristbergs Helgasonar
hjá Rafni hf. er ekki vitað á þess-
ari stundu hversu mikið tjónið er,
spumingin væri hvort hægt væri
að gera við vélina sem væri orðin
tæplega 30 ára gömul. Kristberg
sagði að ef það tækist ekki væri
Ijóst að setja yrði nýja vél í skip-
ið. Kostnaður við þá framkvæmd
skipti tugum milljóna því þá þyrfti
ýmsar meiriháttar breytingar á
skipinu sem þá væri úr leik á
vertíðinni. Bátamir hafa verið á
línuveiðum að undanfömu og físk-
uðu vel eftir áramót, en nú hefur
heldur dregið úr afla þeirra, enda
nær stöðugar ógæftir síðustu
daga. BB
OFT hefur ÞÍJ getað gert góð 'kaup
á útsölum okkar en aldrei eins og rVlJ!!
Og ekki nóg með það
- við setjum splunkunýjar
vörur á
• •
'$TA
u 1 n '*9
UTSOLUMi
50% afsláttur/

ath. AiIii mmm.
^“nun, abZ™*n*6ur ?
iffi KARNABÆR
'TKKKr * Laugavegi 66, s: 22950 Austurstræti 22, s: 22925 Glæ
V
Glæsibæ, s: 34004
b O 0 A R T
Austurstræti 22, s: 22925
GARBO
Austurstræti 22, s: 22771