Morgunblaðið - 19.01.1989, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. JAN
ÚAR
1989
Ranglætí aukíð í
skattlaguingu eigna
eftir Geir H. Haarde úr 1,2% í 2,95% eignarskatt
í fyrstu grein minni fjallaði ég
um skattahækkanir ríkisstjómar-
innar almennt og tekjuskatta ein-
staklinga. í þessari grein verður
farið yfir þær breytingar á eignar-
sköttum sem ríkisstjómin beitti sér
fyrir. í hinni næstu verður vikið að
tekjusköttum fyrirtækja, vörugjaldi
og öðrum skattahækkunum ríkis-
stjómarinnar.
26% hækkun á
50 þúsund gjaldendum
Hækkanir á eignarsköttum urðu
meiri en nokkum óraði fyrir, jafn-
vel meiri en gert var ráð fyrir í fjar-
lagafrumvarpinu. Álagning þeirra
fer hins vegar ekki fram fyrr en
um mitt ár og mun þunginn af
þessari hækkun því ekki koma fram
fyrr en þá. Er sérstök ástæða til
þess fyrir almenning að huga að því.
I fjárlagafrumvarpi var gert ráð
fyrir að hækka hinn almenna eign-
arskatt, sem leggst á eignir umfram
2,5 milíjónir króna, úr 0,95% í 1%.
Reyndin varð hins vegar sú að
skatthlutfallið var hækkað í 1,2%.
Hér er um að ræða 26,3% raun-
hækkun eignarskatts á þeim tæp-
lega 50 þúsund gjaldendum sem á
annað borð greiða þann skatt.
Þessu til viðbótar hækkaði fast-
eignamat íbúðarhúsnæðis um 28%
að meðaltali. Þjóðarbókhlöðuálagið
er óbreytt, 0,25%, en skattskyldu-
mörkin þar miðast við 4,25 milljón-
ir króna.
Þá var í fyrsta sinn lagt sérstakt
1,5% álag á skuldlausa eign ein-
staklings umfram 7 milljónir þannig
að af slíkri eign þarf að greiða 2,7%
eignarskatt auk þjóðarbókhlöðu-
álags upp á 0,25%, samtals 2,95%.
Þessi mörk hækkuðu stjómarliðar
í þinginu af rausn sinni úr 6 milljón-
um í 7 enda blöskraði ýmsum þeirra
þegar sýnt var fram á hversu mikl-
ar álögur verið væri að leggja á
fólk. En hækkun á eignir einstakl-
ings umfram 7 milljónir er engu
að síður úr 1,2% af eignarskatt-
stofni í 2,95% eða rúmlega 145%
hækkun.
Fjármálaráðherra reyndi mjög
að villa um fyrir þingmönnum þeg-
ar kom að eignarskattsálaginu. í
texta hins upphaflega frumvarps
var gefið til kynna að eignarskatts-
álagið ætti aðeins að vera 0,3% og
hæsti eignarskattur því 1,75% með
þjóðarbókhlöðuálaginu en ekki
2,95% eins og ætlunin var. Ég hef
áreiðanlegar heimildir fyrir því úr
röðum stjómarliða að þannig hafí
þetta verið kynnt þegar framlagn-
ing frumvarpsins var heimiluð.
Fjármálaráðherra færðist undan
því að ræða þetta atriði þegar fyrir-
spumum var beint til hans í þinginu
en eftir að blekkingar hans höfðu
verið afhjúpaðar var texta frum-
varpsins breytt þannig að þar stæði
ótvírætt það sem til stóð. Þó lagði
Ólafur Ragnar blátt bann við því
að talan 2,7% fengi að sjást. Þess
í stað segir að greiða skuli 1,2%
HFI
HAGRÆÐINGARFÉLAG ÍSLANDS
Boðað er til fræðslufundar þriðjudaginn 24. janúar næstkomandi kl.
16.00-18.00 á Holiday Inn við Sigtún.
Málefni fundarins er vöruþróun og framleiðslutækni í matvælaiðnaði.
Það verða þrír úrvalsmenn sem munu flytja erindi sem efnislega munu
fjalla um:
☆ Hvernig staðið er að vöruþróun í þeirra fyrirtækjum.
☆ Á hvaða forsendum vöruþróunin er stunduð í fyrirtækjunum.
☆ Hvernig vöruþróuninni og framleiðslutækninni er stillt saman í þess-
um fyrirtækjum.
☆ Lýsing á raunhæfum dæmum úr nýlegum vöruþróunarferlum.
Erindi munu flytja:
☆ Garðar Sverrisson, tækni- og þróunarstjóri Sölustofnunar lagmet-
is. Sölustofnun stendur í stórræðum við það að verja markaðs-
stöðu fyrirtækisins í Þýskalandi, eins og alþjóð veit. Jafnhliða stunda
þeir umtalsverða þróunarstarfsemi og markaðssókn með það í
huga að skjóta fleiri stoðum undir vöruúrval og markaðsstöðu (og
þar með starfsgrundvöll) lagmetisiðnaðarins í harðri samkeppni á
alþjóðavettvangi.
☆ Ævar Guðmundsson, forstjóri sælgætisgerðarinnar Feyju. Á sæl-
gætismarkaðnum hefur verið mikil samkeppni og innlendir framleið-
endur hafa brugðist við henni meðal annars með öflugri nýsköpun
á sinni vöru. M.a. hafa verið settar á markað nýjar vörur, en nýsköp-
unin hefur ekki síður beinst að þróun umbúðanna utan um vöruna.
Á þessum sviðum hefur FREYJA hf. verið áberandi og náð góðum
árangri.
☆ Sigurður Bogason, framleiðslustjóri SÍF. Það eru ekki mörg ár
síðan svo til allur saltfiskur var fluttur út óunninn. Á stuttum tíma
hefur þarna orðið alveg gjörbreyting á. Innan SÍF hefur verið stun-
duð mjög mikil vöruþróun. Nýjar pakkningar hafa verið kynntar,
nýjar vinnsluaðferðir þróaðar og sótt fram á nýja markaði. Nú nýve-
rið hefur SÍF hafið markaðssókn inn á ÍTALÍUmarkað með sína vöru.
Að loknum erindunum, sem hvert um sig verður u.þ.b. 30 mínútur,
verða almennar umræður og fundarmönnum gefst tækifæri á að koma
með athugasemdir og fyrirspurnir.
Félagsmenn og aðrir áhugaaðilar eru hvattir til þess að mæta
stundvíslega. Fundurinn hefst kl. 16.00.
Stjórnin.
eignarskatt og 1,5% að auki sé eign-
arskattstofn yfir 7 milljónir.
Það var engu líkara en fjármála-
ráðherra skammaðist sín fyrir þá
hækkun á eignarskatti, sem hann
hafði pínt stjómarflokkana til að
samþykkja, því hann reyndi eftir
megni að fela hina raunverulegu
hækkun.
Hjón greiða 64 þúsund,
eftirlifandi maki
150 þúsund
Breytingar á eignarskattinum
þýða það sem sé, að af skuldlausri
íbúðareign einstaklings umfram 7
milljónir verður að greiða hvorki
meira né minna en 2,95% í eignar-
skatt til ríkisins. Þegar um hjón er
að ræða miðast þessi mörk við 14
milljónir króna. Falli annað hjóna
frá lækka mörkin í 7 milljónir eins
og hjá einstaklingi. Við það getur
eignarskattur eftirlifandi maka
hækkað mjög verulega.
Sem dæmi má nefna hjón sem
eiga 10 milljóna króna skuldlausa
eign. Þau lenda ekki í stóreigna-
þrepinu, þar sem eign þeirra er inn-
an við 14. m.kr. Skattlaus eign hjá
hvoru um sig er 2,5 milljónir kr.
og eignarskattur hvors þeira tæp-
lega 32 þúsund eða 64 þúsund til
samans. Falli annað hjónanna frá
breytist dæmið þannig að 3 milljón-
ir lenda í stóreignaþrepinu og eftir-
lifandi maki verður að greiða tæp
150 þúsund í eignarskatt í stað
þess að hjónin greiddu 64 þúsund
til samans meðan bæði lifðu.
Það hefur að vísu verið svo um
árabil að eignarskattur eftirlifandi
maka hækkaði við fráfall annars
hjóna og hefur það vissulega verið
umdeilt og að mörgu leyti ranglátt
að skattur af sömu eignum hækki
við það eitt að eiga að greiðast af
einum aðila í stað tveggja. En með
stóreignaþrepi og skattlagabreyt-
ingum Ólafs Grímssonar og félaga
eykst óréttlætið um allan helming
og jaðrar nú við algert siðleysi.
Áf íbúðarhúsnæði sem er að fast-
eignamati 8 milljónir króna og í
eigu einstaklings eða td. einstæðs
foreldris þarf eftir hækkanimar að
greiða rúmlega 90 þúsund krónur
á ári í eignarskatt auk fasteigna-
gjalda til sveitarfélagsins. í
Reykjavík bætast við tæplega 34
þúsund krónur í fasteignagjöld af
slíkri eign auk ýmissa smágjalda.
Hærri vaxtakrafa
af íbúðarhúsnæði
en spariskírteinum
Þessi skattheimta á eignir, óháð
því hvað þær gefa af sér, er komin
út í hreinar öfgar og mun gera
ýmsu eldra fólki sem býr í stærri
eignum mjög erfitt fyrir. Hún mun
einnig koma illa við eldra fólk, sem
hefur á starfsævinni komið sér upp
einhveijum eignum, en hefur lítil
eða engin lífeyrissjóðsréttindi.
Augljóst er einnig að skatta-
hækkanir sem þessar munu þrýsta
upp húsaleigu og gera hag leigjenda
enn verri en áður. Er það eflaust í
samræmi við hugsjónir þeirra sem
kenna sig við jafnrétti og félags-
hyggju, eins og forkólfar ríkis-
stjómarinnar, eða mannúð og mildi
eins og Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir.
Ljóst er að með þessum hækkun-
um hefur ríkisstjómin stórhækkað
þá ávöxtunarkröfu sem gerð er til
húsnæðis. Fasteign sem greiða
verður af 2,95% eignarskatt verður
að skila eiganda sínum 2,95% raun-
vöxtum til þess eins að unnt sé að
greiða eignarskattinn. Sé miðað við
skatthlutfallið í tekjuskatti og út-
svari, 37,74%, ætlast ríkisstjórnin
til að eignin gefí af sér 7,8% af
fasteignamati í hreinar tekjur. Svo-
kölluð ávöxtunarkrafa er því 7,8%
í þessu tilfelli eða hærri en þeir
vextir sem fjármálaráðherra býður
kaupendum spariskírteina ríkis-
sjóðs.
Tvöföldun skatts
á skrifstofú-
og verslunarhúsnæði
Þá er ónefnd hækkunin sem gerð
var á skatti á skrifstofu- og verslun-
arhúsnaéði, sem þeir Ragnar Am-
alds og Tómas Ámason munu hafa
fundið upp þegar vinstri stjómin
var mynduð 1978. Nú gerði ríkis-
stjómin sér lítið fyrir og tvöfaldaði
þennan skatt úr 1,1% af fasteigna-
mati í 2,2%. Hækkun fasteignamats
á atvinnuhúsnæðb er að meðaltali
20%. Aðili sem greiddi 100 þúsund
kr. í þennan skatt 1988 mun því
þurfa að greiða 240 þúsund kr. í ár.
Skattur þessi leggst sem kunn-
ugt er á afmarkaðar tegundir at-
vinnuhúsnæðis eftir því hvaða
starfsemi fer þar fram en óháð
þeim skuldum sem á því kunna að
hvíla. Þannig mun þessi skattur
greiddur af skrifstofuhúsnæði, sem
lögfræðingar og endurskoðendur
starfa í, en ekki sambærilegu hús-
næði sem verkfræðingar eða arki-
tektar nýta.
Einfalt mál er að reikna út þá
ávöxtun sem ríkisstjómin telur eðli-
lega af slíku húsnæði eftir þessa
hækkun. Hæsta álagningarhlutfall
WORDPERFECT
REIPRENNANDI
Viltu auka afköst þín og
vinnugetu?
WorclPerfecter öflugtíslenskað
ritvinnslukerfi. Á þessu nám-
skeiði lærir þú að nýta þér
margvíslega möguleika þess.
Dagskrá:
• Grundvallaratriði í MS-DOS
• Byrjunaratriði í WordPerfect
• Helstu skipanir við textavinnslu
• Verslunarbréf og töflusetning
• Dreifibréf
• Gagnavinnsla
• í slenska orðasafnið og notkun þess
• Umræður og fyrirspurnir.
RITVINNSLA
Leiðbeinandi:
Örn Guðmundsson
VR og BSRB styðja
félaga til páttökú í
námskeiðinu.
Nýja WordPerfect
bókin er innifalin í
námsgjaldi.
OLVUFRÆÐSLAN
Borgartúni 28
Geir H. Haarde
„Eign sem ber 6,4% eign-
arskatt verður að skila
eiganda 6,4% raunvöxtun
til að unnt sé að borga
eignarskattana. Sé miðað
við tekjuskattsálagning-
una er ávöxtunarkrafan
sem gerð er til slíkrar
eignar tæplega 17%. Hvíli
á henni einhverjar skuldir
er ávöxtunarkrafan enn
hærri. Og Ólafiir
Grímsson og félagar virð-
ast telja að þetta sé eðli-
leg krafa um ávöxtun af
stærri og verðmeiri eign-
um þessarar tegundar.
Er það afar sérkennilegt
þegar málflutningur
sömu aðila í vaxtamálum
'mennt er hafður í
húsnæðis í þessum flokki getur orð-
ið 6,4% þegar 1,25% fasteignagjald
er tekið með. (1,2% eignarskattur,
1,5% eignarskattsálag, 0,25% þjóð-
arbókhlöðuálag, 2,2% skattur á
skrifstofu- og verslunarhúsnæði og
1,25% fasteignagjald til sveitarfé-
lagsins.) Fyrir hækkun var þetta
hámark 3,55% og þótti ærið. Hækk-
unin er rúmlega 80% að raungildi.
Eignaupptaka á 12 árum
Slík gjaldtaka jafngildir eigna-
upptöku á tæplega 12 árum. Vand-
séð er, fyrst farið er út á þessa
braut, hví mörkin eru dregin þar.
Er kannski ætlunin að ganga lengra
næst og taka eignir upp á 10 árum
eða 5? Sumir hafa haldið því fram
að hækkun eignarskattanna sé
„spor í rétta átt“. Slíkur málflutn-
ingur er með ólíkindum.
Eign sem ber 6,4% eignarskatt
verður að skila eiganda 6,4% raun-
vöxtun til að unnt sé að borga eign-
arskattana. Sé miðað við tekju-
skattsálagninguna er ávöxtunar-
krafan sem gerð er til slíkrar eign-
ar tæplega 17%. Hvíli á henni ein-
hvetjar skuldir er ávöxtunarkrafan
enn hærri. Og Ólafur Grímsson og
félagar virðast telja að þetta sé
eðlileg krafa um ávöxtun af stærri
og verðmeiri eignum þessarar teg-
undar. Er það afar sérkennilegt
þegar málflutningur sömu aðila í
vaxtamálum almennt er hafður í
huga.
Vera má að ráðherramir og
stuðningsmenn þeirra í stjómar-
flokkunum hafl ekki velt fyrir sér
samhenginu milli eignarskatta ann-
ars vegar og tekna eða ávöxtunar
af eignum hins vegar og hafi þess
vegna ekki sést fyrir í ofstækis-
fullri skattheimtu á eignum. Það
er þó heldur ótrúlegt.
En stjórnarliðar reru ekki einir á
báti í þessu máli. Sem fyrr höfðu
þeir dyggan stuðning Aðalheiðar
Bjamfreðsdóttur úr Borgaraflokki
og Kvennalistinn studdi einnig við
bakið á ríkisstjóminni þegar kom
að eignarsköttunum.
Höfundur er alþingismaður fyrir
Sj&ltstæðisOokkinn í Reykjavík.