Morgunblaðið - 02.06.1989, Blaðsíða 15

15
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. JÚNÍ 1989
um vegna tveggja mála. Annars
vegar vegna kerfísbreytingarinnar
svonefndu og hins vegar að SÍF
skuli ekki á einhvem hátt stöðva
útflutning á ferskum, flöttum fiski
sem farið hefur til söltunar á er-
lendri grund eða í það minnsta refs-
að þeim framleiðendum og félags-
mönnum SÍF, sem tekið hafa þátt
í þessum útflutningi. Nánar verður
fjallað um þessi tvö afmörkuðu mál
af formönnum þeirra tveggja stjóm-
skipaðra nefnda sem íjallað hafa
um þau; þeim Karli Njálssyni, form-
anni gaeðanefndar, og Gunnari
Tómassyni, sem stýrt hefur þeirri
nefnd sem fjallað hefur um útflutn-
ing á flöttum, ferskum flski.
En ég vil um þessi mál segja
þetta: Spánarmarkaðurinn er sá
markaður sem borgar hæsta verð
fyrir saltfiskinn okkar. Spánveijar
vita það q'álfir og hafa því sífellt
minnt okkur á kröfur sínar um jöfn
gæði og blægóðan flsk. Með þvi að
hætta að afreikna Spánarfiskinn
með Portúgalsflski og setja hann
þess í stað í pott með Ítalíu- og
Grikklandsfiski og gera frekari
kröfu um blæfallegan físk á Spán
fömm við frekar að lögum SÍF en
áður, sem herma, að greiða eigi
sama verð fyrir fisk af sömu gæð-
um. Ef við göngum út frá því að
við seljum hlutfallslega sama magn
í ár og í fyrra á þessa fjóra helstu
markaði okkar, þ.e. Portúgal, Spán,
Italíu og Grikkland, þá kemur sama
upphæð til skiptanna og áður. En
við skuíum gera okkur grein fyrir
því að skiptingin milli framleiðenda
getur orðið önnur. En ég er sann-
færður um að sú skipting er réttlát-
ari og að við fömm betur eftir lögum
SÍF.
Við þá framleiðendur, sem gagn-
rýnt hafa upptöku vigtarkerfisins í
stað gamla sporðatalsins vil ég segja
þetta: Hjá þessu var ekki lengur
komist sökum sífelldra kvartana um
að fiskurinn sem við seldum stæðist
ekki tal. Við stóðum frammi fyrir
tveimur kostum. Annar var slæmur,
þ.e. að lækka verðið vemlega til
þess að mæta þessari sérstöku teg-
und af undirvigt, en hinn var skárri,
þ.e. að taka upp vigtarkerfið og við
völdum þann kostinn. Það er sann-
færing mín að þeir framleiðendur
sem unnu eftir settum reglum varð-
andi sporðatalið komi ekki til með
að tapa á þessum þætti kerfisbreyt-
ingarinnar — um aðra get ég ekk-
ert fullyrt.
Útflutningiir á flöttum fiski
Ég sagði áðan að Spánarmarkað-
urinn væri sá markaður sem greiddi
hæst verð en hann er jafnframt
okkar næststærsti markaður. Því
hafa keppinautar okkar, einkum
Kanadamenn og Norðmenn, beint
öfundaraugum sínum á þann mark-
að en þeirra fiskgæði hafa ekki
hingað til verið slík að okkur hafi
stafað hætta af þeim. Nei, okkar
hættulegustu keppinautar á Spán-
armarkaði, sem jafnframt hafa sett
allt okkar uppbyggingarstarf þar í
landi í verulega hættu, eru ekki hin-
ir títtnefndu Norðmenn og Kanada-
menn heldur við sjálfir. Ég leyfí
mér að endurtaka, að okkar hættu-
legustu keppinautar á okkar verð-
mætasta markaði eru þeir íslensku
aðilar sem tekið hafa að sér í lengri
eða skemmri tíma að fletja eða flaka
fisk og senda utan, þar sem hann
er síðan saltaður úr þessu misgamta
hráefni og seldur sem íslenskur salt-
fiskur. Vissulega er þetta ekki
íslenskur saltfiskur þótt hráefnið sé
íslenskt. Og í skjóli þess að þurfa
ekki að greiða innflutningstoll af
þessum fiski hafa þessir saltarar í
Bretlandi, Danmörku og á Spáni
reynt að koma þessum físki sínum
inn á spænska markaðinn og í beina
samkeppni við okkur. Ef þetta
mundi leiða t.d. til 10% verðlækkun-
ar á íslenskum saltfiski á Spáni
mundi það þýða um 270 milljóna
kr. tap fyrir íslenska saltfiskiðnað-
inn.
Hvað er til ráða? Stjórn SÍF og
nefndin sem hún skipaði hefur fyall-
aði ítarlega um þetta mál, en engin
ein góð lausn liggur á borðinu. Það
er ljóst að stjóm SÍF hefur ekki
stöðu til þess að stoppa útflutning
á ferskum fiski, þótt flattur sé og
því sé ég fyrir fjóra kosti.
Sá fyrsti er að iáta þessa þróun
afskiptalausa og fóma þar með
Spánarmarkaði og síðan kæmi ít-
alíumarkaður í Iq'ölfarið og síðan
koll af kolli. — Ég segi NEI. Hvað
haldið þið , að það verð, sem SÍF
hefur haldið uppi á Spáni í skjóli
styrkleika síns mundi haldast lengi
ef allir framleiðendur innan SIF
tækju þátt í þessum leik?
í öðru lagi að SÍF hefji sjálft út-
flutning á flöttum, ferskum fiski og
mæti þannig þessari samkeppni. Þar
með væmm við að tala um að flytja
hluta af verkuninni úr landi. — Ég
segi aftur NEI, en spyr þess í stað
hvort menn séu þá að hugsa um
atvinnuöryggi landsmanna víðsveg-
ar um landið?
Þriðji kosturinn er sá að SÍF
mæti þessari samkeppni á þann
hátt að refsa þeim framleiðendum
sem taka þátt í þessum ógeðfellda
leik, t.d. með því að láta þá sitja
hjá við afskipanir eða jafnvel hætta
að taka við fiski af þeim. — Ekki
er þetta heldur geðfelldur kostur en
hvað er til ráða? Hvers vegna eigum
við, sem ekki tökum þátt í þessum
leik, að sitja hjá? Getum við horft
upp á það öllu lengur að þessir
ferskfiskútflytjendur sitji við sama
borð og við þegar þeim hentar en
selji svo besta fiskinn sinn annað?
Það gengur ekki lengur.
Fjórði kosturinn sem ég sé og sá
versti er að við slítum þessu 60 ára
gamla samstarfi og fómum þar með
öllu því sem hefur áunnist í gegnum
tíðina. Þá geta þeir tekið höndum
saman sem í reynd vilja vinnna sam-
an eða þá að hver og einn selji fyr-
ir sig, því það er deginum ljósara
að samtök sem SÍF verða ekki rek-
in með þeim skyldum sem á þau eru
lögð, ef hluti félagsmanna sleikir
q'ómann af kökunni með því að selja
besta fískinn sinn fram hjá samtök-
unum. Ég verð að bæta við hér, að
ég reikna með því að þeir sem hafa
verið að býsnast yfir háum sölu-
kostnaði hjá SÍF komist á aðra skoð-
un þegar þeir fara að greiða sölu-
kostnað og umboðslaun misþjón-
ustulunduðum smásölum.
Persónulega hef ég hallast að
þeirri leið að leysa þetta mál á fé-
lagslegum grunni, þ.e. að við höld-
um áfram að vinna saman en leitum
leiða til að leysa vandamálin.
Virðum langtíma hagsmuni
Spyija má: Hver er ástæðan fyrir
því að menn taka þátt í þessum leik?
Gefur þessi útflutningur meira af
sér? Ég efa það. Ástæðan sem eink-
um er gefin upp er greiðslutíminn.
Við vitum að hann hefur verið
vandamál hjá okkur síðustu mánuð-
ina og því hefur verið lögð mikil
vinna í að reyna að leysa það mál.
Því hefur nú þokað nokkuð áleiðis
og mun Magnús Gunnarsson greina
nánar frá því hér á eftir.
Það er von okkar að greiðslumál-
in verði orðin viðunandi innan
skamms. Mun þessi útflutningur
samt sem áður halda áfram? Þá
liggur eitthvað annað á bak við og
hvað er það?
Það skyldi þó aldrei vera svo, að
í þessum hópi framleiðenda séu
menn sem eiga þá ósk heitasta að
sjá SÍF, stærsta söluaðila & saltfíski
í heiminum í dag, liðast í sundur
og leggjast af? Ef svo er þá skora
ég á menn að tala tæpitungulaust,
hér og nú, svo allir fundarmenn
megi heyra ætlun þeirra. Ég er
nefnilega sannfærður um það, að
ef þessi útflutningur hefst á ný í
haust, þá ná þessir klofningsmenn,
ef þeir eru til, fram tilgangi sínum.
Því er það algjör nauðsyn að félags-
menn ýái sig hér og nú á hreinskipt-
inn hátt um það hver vilji þeirra sé.
Hver framtíð samtakanna eigi að
vera. Það er fyrst og fremst undir
okkur komið en ekki einhveijum
öðrum aðilum sem eiga minni hags-
muna að gæta.
Því vil ég nú kynna hér tillögu
mína að ályktun sem ég legg fyrir
þennan fund og fjallað verður vænt-
anlega um síðar á fundinum:
„Aðalfundur SÍF, haldinn í
Reykjavík 1. júní 1989, beinir því
til stjómvalda að ekki verði veitt
leyfi til útflutnings á ferskum fiski,
flöttum né flökuðum, sem ætlaður
er til söltunar í markaðslöndum SÍF
og seldur í beinni samkeppni við
íslenskan saltfisk.
Fundurinn hvetur jafnframt fé-
lagsmenn til samstöðu um að taka
ekki þátt í þessum útflutningi og
virða þannig langtímahagsmuni
íslensks saltfiskiðnaðar.“
Áfram verður fiskur
saltaður
Góðir fundannenn, ég vil minna
ykkur á að SÍF er ekki eitthvert
„batterí“ í henni Reykjavík, sem
eigi framleiðendur og að framleið-
endur vinni fyrir. SIF. var stofnað
af okkur og við eigum SÍF — við
emm SÍF. Því er það okkar mál að
ráða örlögum þessara samtaka sem
em okkur svo mikilvæg og ekki
aðeins okkur heldur og starfsfólki
okkar, byggðalögunum úti um allt
land og síðast en ekki síst þjóð-
félaginu. Eigum við að sitja áfram
í sameiningu að afrakstri vinnu okk-
ar eða eigum við að sjá á eftir arðin-
um úr landi, þar sem hann kemur
aldrei til með að nýtast íslandi og
íslendingum. Þetta verðum við að
ræða. Þetta vandamál verðum við
að leysa í sameiningu. Það er stað-
föst trú mín að við beram gæfu til
þess. Með þá trú og von vil ég ljúka
þessari ræðu með þessum orðum.
Góðir félagar! Nýlokið er miklu
saltfískári. Framleiðsla og útflutn-
ingur var lítið eitt minni en metárið
1987. Salfiskframleiðendur lögðu
hart að sér á árinu, þótt afrakstur-
inn sem í budduna kom hafi ekki
verið til að hrópa húrra fyrir. En á
meðan ráðamenn þjóðarinnar leita
leiða til þess að leysa aðsteðjandi
vandamál í formi verðbólgu, tolla
óraunhæfs gengis o.fl. verður áfram
dreginn fiskur úr sjó og áfram verð-
ur fiskur saltaður. En það ræðst
hér í dag hvar hann verður saltað-
ur. Ef við bemm gæfu til að leysa
okkar mál með samstöðu, þá er það
mín bjargfasta trú að á komandi
ámm verði söltunin áfram einn af
homsteinum sjávarútvegsins, ef
sjónarmið um hámörkun hagnaðar
og velmegunar í landinu fá að ráða.
Saltfiskframleiðendur sjálfir mega
ekki heldur láta stundarerfiðleika
valda því að menn missi sjónar á
tilgangi og styrk samtaka sinna. í
hinni hörðu samkeppni sem nú ríkir
mun það m.a. ráða úrslitum fyrir
vöxt og viðgang saltfiskiðnaðarins
að langtíma sjónarmið fái að ráða
í framleiðslu- og sölumálum."
SUMARBLOM
Stjúfiur, morgunfrúr, /ládegisb/óm, nemesíur, fietún/ur,
da/tur, /óbe/jur ojl., o.j/I. s/Idret me/ra úrval.

FLAUELSBLÓM
Þessa helgi bjóðum við glæsileg
flauelsblóm í potti á aðeins kr.
MATJURTAGARÐURINN - GRÆNMETISPLONTUR
Eigum nú mikió af matjurtaplöntum til framhaldsræktunar,
s.s. rófuplöntur, blómkálsplöntur, hvítkálsplöntur, kínakál o.fl. o.fl.
Nú er tilvaliö aö búa til sinn eiginn matjurtagarö.
Gróðurhúsinu v/Sigtún Sími: 68 90 70