Morgunblaðið - 02.06.1989, Blaðsíða 18

y
18
MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 2. JUNI 1989
Afinæli:
Pétur Sigurgeirs-
son biskup sjötugur
Hratt flýgur tíminn. Biskup ís-
lands Pétur Sigurgeirsson sjötugur
í dag.
Fyrir meira en hálfri öld hitt-
umst við í Menntaskólanum á Akur-
eyri og bundumst vináttuböndum
sem ekki hafa rofnað.
Margar minningar vakna frá
dögum í MA. Það var bjart yfir
hugum okkar og félagsskapur góð-
ur. Enn heldur hópurinn saman og
hittist á hveiju ári oggleðst saman.
Pétur Sigurgeirsson var strax
hinn trausti og ljúfi félagi, sem
vann sér vinsældir allra. Hann tók
þátt í gleðskap okkar en gleymdi
aldrei að vera trúr í námi og starfi
öllu. I fimmta bekk fór hann til
Reykjavíkur og varð stúdent frá
MR. Foreldrar hans fluttu þangað
frá ísafirði. Faðir hans Sigurgeir
Sigurðsson tók við biskupsembætti
í ársbyijun 1939. Pétur gleymdi
ekki gömium félögum. Og þegar
við sex bekkjarbræður hans hófum
nám í guðfræðideild Háskólans
haustið 1940 bættist hann í hópinn.
Það voru fáir fyrir í deildinni svo
að svona stór hópur setti svip á
guðfræðideildina.
Oft'var glatt á hjalla. Stúdentsár-
in æskuglöð liðu hratt. Við komum
oft heim í Vesturhlíð, þar sem bisk-
upssetrið var á þeirri tíð, gestrisni
húsráðenda var mikil og alúðleg.
Margt kvöldið er við komum þar
settist Pétur við píanóið og lék
bæði létt stúdentalög og margt
annað. Við sungum og nutum þess
að ,vera ungir og áhyggjulausir.
Þetta voru skemmtileg kvöld, vin-
áttan styrktist.
Háskólaárin liðu svo undirfljótt.
Að guðfræðiprófi loknu tókum
við 9 vígslu 18. júní 1944, nema
Pétur sem fór til framhaldsnáms í
Ameríku.
Snemma árs 1947 kom hann til
Akureyrar sem nývígður prestur.
Brátt hófst samband okkar að nýju.
Nú átti hann fagurt heimili. Ung
og glæsileg kona, Sólveig Ásgeirs-
dóttir, stóð við hlið hans og hefur
gert öll þessi ár af mikilli prýði.
Börnin fæddust og stækkuðu. Gleði
ríkti á heimilinu. Alltaf var það
sama ljúfmennskan og gleðin sem
mætti er komið var á Hamarsstíg-
inn á heimili þeirra. Sr. Pétur vann
sér brátt traust og vináttu á Akur-
eyri. Hann var brautryðjandi í
æskulýðstarfi kirkjunnar á staðn-
um. Hann stofnaði Æskulýðsfélag
Akureyrarkirkju. Það blómgaðist
og margir eru þeir sem eiga því
félagi og starfi sr. Péturs mikið að
þakka og minnast þess starfs með
gleði. Svo kom stofnun ÆSK,
Æskulýðssambands Kirkjunnar í
Holastifti. Það var mikið átak og
foringinn var sr. Pétur. Fleira varð
að gera, innan skamms var hafist
handa og sumarbúðir reistar við
Vestmannsvatn. Það starf var
ánægjulegt. Hafist var handa með
tvær hendur tómar.
Það var hin takmarkalausa bjart-
sýni sr. Péturs sem gerði það verk
mögulegt. Ekki var látið staðar
nema þó að erfiðleikar mættu. Það
var haldið áfram og þeir sigraðir.
Fyrir 25 árum voru sumarbúðirn-
ar vígðar. Það var gleði í hugum
allra er hlut áttu að því máli. For-
inginn, formaður ÆSK, var hinn
glaði sigurvegari.Starfið hélt
áfram. Sr. Pétur naut þess að koma
og starfa með okkur eftir því sem
færi gafst. En hann hafði ærið að
starfa í vaxandi bæ, Akureyri, en
lét þó sitt aldrei eftir liggja. Og
1969 var hann kjörinn vígslubiskup
Hólastiftis. Vígður biskupsvígslu í
Hóladómkirkju 24. ágúst 1969.
Gleði og þökk bjó í huga svo
margra. Víðari starfsvettvangur
tók við sem hann óhikað gaf krafta
sína.
Nú varð hann formaður Prestafé-
lags Hólastiftis, sem er elsta starf-
andi prestafélag landsins. Það félag
sendir honum nú á afmælisdegi
hans innilegar kveðjur og þakkir.
Eg minnist margra stunda er
hann kallaði okkur sem vorum í
stjórn með honum heim til sín. Við
fórum bjartsýnni og glaðari af fundi
þeirra þá sem svo oft endranær.
Sr. Pétur vann að framkvæmd
ýmissa mála.
En vígslubiskupinn gleymdi ekki
vinum sínum ungum eða öldnum.
Eitt dæmi man ég. Tveir Iitlir
drengir fluttu í nágrenni við hann.
Hann þekkti þá lítillega áður. Þeir
voru ókunnir í hverfinu, en annan
daginn sem þeir voru þarna hittu
þeir prestinn, vígslubiskupinn.
Hann heilsaði þeim af vinsemd og
bauð þeim inn í næstu verslun og
sagði þeim að kaupa sér eitthvað
gott, hann skyldi greiða það. Hann
vildi gleðja þá og bauð þá velkomna
í hverfið. Þeir voru feimnir en
glöddust. Nú eru þessir drengir
komnir í háskóla, en minnast þessa
oft og eru þakklátir. Þetta var upp-
haf traustrar vináttu. Slíkt gleymist
ekki. Svona var sr. Pétur og er enn.
Arið 1981 tók hann við embætti
Biskups íslands og flutti suður.
Akureyringar söknuðu hans, en
glöddust um leið yfir þeim frama
er hann hlaut. Sem biskup hefur
hann lagt sig fram að vinna fyrir
kirkju íslands af þeirri samvisku-
semi og Ijúfmennsku sem hefur ein-
kennt hann í starfi öllu.
Því miður hefur hánn ekki geng-
ið heill til skógar hin síðustu ár og
það dregið úr starfsþreki hans.
Samt hefur hann lagt sig fram að
starfa sem hann hefur haft orku til.
Á heimili hans, biskupsgarðinum
að Bergstaðastræti 75 hefur verið
tekið við gestum af mikilli rausn
og vinsemd. Þar hefur frú Sólveig
verið hin virta húsfreyja, sem veit
hvað henni ber og hefur í hvívetna
viljað auka veg bónda síns. Innan
skamms láta þau af störfum, því
að svo hratt hefur tíminn flogið.
Aldur færist yfir okkur þessa gömlu
skólabræður. Við drögum okkur í
hlé, aðrir taka við.
Við hjónin, sem höfum starfað
með herra Pétri og frú Sólveigu í
áratugi og átt vináttu þeirra, þökk-
um þeim árin mörgu og góðu. Við
biðjum Guð að blessa þau og óskum
afmælisbarninu til hamingju með
daginn og framtíðina.
Sigurður Guðmundsson,
Hólum í Hjaltadal
Fermingarfaðir minn, leiðtogi og
biskup, herra Pétur Sigurgeirsson,
er sjötugur í dag. Ég nota því tæki-
færið og sendi honum, frú Sólveigu,
börnunum og frændgarðinum öll-
um, innilegustu heilla- og ham-
ingjuóskir á þessum tímamÖtum og
bið þeim blessunar Guðs.
Enginn maður hefir haft jafn
mikil og afdrifarík áhrif á mig og
hann, og ég er viss um, að ég er
ekki einn um slíkan vitnisburð. Það
sama segja sjálfsagt jafnaldrar
mínir flestir, sem áttu bernsku sína
á Akureyri á fimmta áratugnum.
Séra Pétur. — þannig er okkur
tamast að tala um hann — kom til
Akureyrar í febrúar 1947, vígður
til aðstoðarþjónustu við séra Friðrik
J. Rafnar, sem þá átti við heilsu-
leysi að stríða. Hiklaust gekk hann
til þjónustunnar, leitaði eftir sam-
vinnu og fékk til samstarfs alla þá,
sem höfðu eitthvað til brunns að
bera, hvort heldur það var við hljóð-
færaleik, söng, skáldskap, andríki,
leiðtogastörf; allir voru hvattir til
starfa og mættu fúsir, að því er
virtist. Sumstaðar var því hvíslað,
að ungi presturinn heyrði ekki þeg-
ar menn segðu nei, heldur þakkaði
fólki fyrirfram fyrir stuðninginn.
Hvað sem öðru líður, þá var stóra,
nýja kirkjan okkar skyndilega orðin
full af barnaskara á sunnudags-
morgnum, og í framhaldi þess komu
svo stóru æskulýðssamkomurnar,
sem fylltu öll samkomuhús bæjar-
ins. Hið góða, fagra og glaða varð
sjálfsagt mál í nærveru séra Pét-
urs. Okkur var boðið að ganga með
Jesú og hann var leiðsögumaðurinn
á þeirri ferð. í því samhengi verður
fermingardagurinn ógleymanlegur
heilladagur.
Um haustið — 19. október 1947
— stofnuðum við fermingarbörnin
svo undir forystu hans æskulýðs-
félag Akureyrarkirkju. Með því
framtaki mótaði hann kirkjulega
stefnu í æskulýðsmálum, sem lengi
hefir varað í þjóðkirkju vorri. Kap-
ella Akureyrarkirkju varð athvarf
okkar unglinganna, hún var mér
sem annað heimili þar til ég fluttist
að heiman 1954.
Síðar áttum við eftir að verða
starfsbræður í Hólastifti, einmitt
þann tíma, sem verið var að reisa
sumarbúðirnar við Vestmannsvatn.
Aftur kynntist ég bjartsýninni og
óbilandi trú hans á sigur hins góða,
sem æskulýðssamband kirkjunnar
í Hólastifti barðist fyrir. Og vissu-
lega gerðust þeir hlutir, sem flestir
úrtölumenn töldu ekki framkvæm-
anlega. Á þessum tíma stóð heimili
þeirra hjóna í Hamarsstíg 24 okkur
samstarfsliðinu stöðugt opið til
fundarhalda, ráðabruggs og per-
sónulegrar sálusorgunar þegar
þannig stóð á. Að sjálfsögðu var
hlutur frú Sólveigar þar ekki minni,
hún var hinn nánasti samverkamað-
ur og ráðgjafi.
Það var næstum ekki hægt að
beijast gegn því, að séra Pétur yrði
valinn biskup íslands. Enda gerðist
það 1981.
Nú lýkur senn hans biskups-
dómi. Hann hefir verið mildur bisk-
up og góður, en þó allra manna
fastastur fyrir í sannfæringu sinni.
Slíkum mönnum verður að fylgja
og það gerir fólk fúslega þegar
þeir leiða það til góðs.
Það hefir Pétur biskup gert.
Jón Bjarman
„Ljúflyndi yðar verði kunnugt
öllum mönnum." Þessi orð post-
ulans eiga vel við biskup íslands,
herra Pétur Sigurgeirsson, sem er
sjötugur í dag. Fáir menn eru ljúf-
lyndari, góðviljaðri og elskulegri í
allri framkomu og kynnum en hann.
Það hef ég reynt frá fyrstu fundum
og sú vissa hefur styrkst með sam-
starfi og samskiptum í gegnum
árin.
Fundum okkar bar fyrst saman
um miðjan sjötta áratuginn. Bros-
andi gekk hann inn ganginn stóra
í Menntaskólanum á Akureyri í átt
að kennarastofunni. Hann hafði
með höndum kennslu í kristnum
fræðum í fyrsta bekk skólans og
lagði sitt af mörkum til móta það
kristna og holla andrúmsloft, sem
Þórarinn skólameistari lagði svo
ríka áherslu á, að í skólanum mætti
ríkja.
Gott var ungum manni að koma
í kirkjuna á Akureyri, vera við guðs-
þjónustur og njóta þeirrar einlægu
tilbeiðslu, helgi, hlýju og kærleiks-
anda, sem mótar allar athafnir
herra Péturs og hann ber fram af
bjartri og vonarríki trú og bæn-
ræknu hjarta.
Brosandi stóð hann í dyrum
Akureyrarkirkju og kvaddi alla með
handabandi. Handtak hans var hlýtt
og bróðurlegt og það stafaði birtu
og góðvild frá þessum glæsilega og
göfuglynda manni. Og svo hefur
mér ávallt fundist síðan.
í starfi sínu hefur herra Pétur
lagt á það ríka áherslu að bera birtu
og áhrif heilagrar trúar inn í líf
hinna ungu. Æska íslands á einlæg-
an hollvin og leiðtoga í honum.
Hann átti meðal annars sinn stóra
þátt í að reisa sumarbúðirnar við
Vestmannsvatn, sem hafa verið
meðal hinna ánægjulegustu vaxtar-
brodda í starfi kirkjunnar á síðustu
árum.
Sem biskup hefur herra Pétur
verið maður einingar, sátta og frið-
ar. Hann hefur viljað efla starf
þeirrar þjóðkirkju, sem er víðfeðm
og „öllum opin“, kirkju, sem vill
„iaða og leiða lýð, en ei með valdi
neyða“. Allra vill hann vinur vera.
Og það er fjarri honum að láta
kenna á valdi sínu eða reyna að
drottna yfir trú og skoðunum ann-
arra.
Vissulega hafa margir verið fyr-
irferðar- og áhrifameiri í starfi bisk-
ups heldur en herra Pétur, og sakir
heilsubrests hin síðustu ár hafa
áhrif hans orðið minni en ella. Þá
er' starf biskups svo erfitt og
ábyrgðarmikið að það er álitamál,
hvort það er ekki einum manni um
megn að bera. Margt hefur áunnist
og mörgu þokað til betri vegar í
embættisstíð herra Péturs. Til
dæmis hafa mörg lög verið sett, sem
auðvelda störf kirkjunnar og efla
áhrif hennar. Nefna má lög um
sóknargjöld og Jöfnunarsjóð sókna,
lög um kirkjusóknir, um veitingu
prestakaila, lög um kirkjuþing og
kirkjuráð og lög um samstarfsnefnd
Alþingis og þjóðkirkjunnar. Ég
hygg að viðhorf ríkisvalds og al-
mennings til þjóðkirkjunnar séu nú
jákvæðari en stundum áður.
Ég hef átt sæti með herra Pétri
á kirkjuþingum síðast liðin þrettán
ár og í kirkjuráði síðustu árin. Ekki
höfum við alltaf átt samleið eða
verið sammála í öllum greinum.
Stundum hefur mér fundist hann
mega standa fastar á skoðunum
sínumog hafa sem biskup meiri
áhrif á úrslit og ákvarðanatöku
mála. En hann er maður málamiðl-
ana og einlægur boðberi friðar og
sáttargjörðar. Hann hefur meðal
annars látið friðarmál talsvert til
sín taka. Hann valdi friðarmál sem
aðalefni hinnar fyrstu prestastefnu,
sem hann stjórnaði, og haldin var
á Hólum í Hjaltadal 1982. Það var
dæmigert fyrir þau áhrif, sem hann
hefur viljað hafa í kirkjunni.
Nú þegar herra Pétur stendur
við dyr starfsloka sinna sem biskup
íslands, á hann einlæga virðingu
og alúðarþökk okkar, sem með hon-
um og undir ljúfri leiðsögn hans
höfum starfað á vettvangi kirkjunn-
ar. Þeir em margir, sem munu
þrýsta hönd hans í þakkarhug í dag
finna enn á ný trúarbirtuna, bróður-
þelið, kærleikann og góðvildina,
sem frá honum stafar og einkennt
hefur hans ævileið og ég fann ung-
ur við dyr Akureyrarkirkju við
messulok.
Persónulega þökkum við hjónin
herra Pétri og hans mikilhæfu og
ágætu konu, frú Sólveigu, fyrir
samstarf og samfundi, gestrisni,
góðvild og hlýju og biðjum Guð frið-
arins og kærleikans að gefa þeim
alla daga góða og bjarta á ófarinni
ævileið.
„Sælir eru friðflytjendur, því að
þeir mun Guðs börn kallaðir verða.“
Jón Einarsson, Saurbæ
Mikið virðist tíminn stundum
fljótur að líða. Mér finnst næsta
ótrúlegt, að nær 8 ár skuli liðin frá
því, að herra Pétur Sigurgeirsson
tók við embætti biskups og nú sé
komið að Iokum biskupsdóms hans.
Lýðveldisvorið mun ég fyrst hafa
heyrt Péturs Sigurgeirssonar getið.
Þá luku 8 ungir guðfræðikandídatar
prófi frá Guðfræðideild Háskóla
Islands og var hann einn þeirra.
Hann var þó ekki einn 9 presta, sem
vígðir voru þá, því að hugur hans
stóð til frekari menntunar og hann
hélt til Ameríku. En þess var ekki
langt að bíða, að hann vígðist til
þjónustu í kirkjunni, og réðst hann
til starfa norður til Akureyrar. Lét
hann þar strax mikið að sér kveða,
ekki sízt í æskulýðsstarfi kirkjunn-
ar. Þá þegar þóttu koma í ljós þeir
jákvæðu eiginleikar, sem áttu eftir
SUMARHLBŒ)
í KAUPFÉLÖGUNUM
lieísí 1. júní
Matarstell fyrir sex
Hvítt kr. 2.779
Hvítt m/rauðri rönd kr. 2.998
Kaffistell fyrir sex
Hvítt kr. 1.699
Hvítt m/rauðri rönd kr. 1.796
RM. PYREX eldfast mót kr. 993
HEFACOS bjórglös kr. 29
$ KAUPFÉLÖGIN