Morgunblaðið - 16.07.1989, Blaðsíða 21

20 C
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGÚR 16. JÚLÍ 1989
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. JÚLÍ 1989
KROSSFARINÆTURINNAR F/EST VID SPAUGARANN í NÝRRI
ZILLJÓN DOLLARA ÆVINTÝRAMYND FYRIR FULLORÐNA
Kvikmyndir
A maldur Indridason
ISLAND UM miðjan sjöunda ára-
tuginn. Batman nemur land í
mýflugumynd. Daufar minningar
um Batman-bíl í Matchbox-stærð;
Batman þrjúbíó í Nýja bíói, sem
gert var í tengslum við sjón-
varpsþættina spaugilegu og var
engu minna spaugilegt; einstaka
Batman-hasarblað. Síðan ekki
söguna meir þar til í sumar að
við fréttum að hetjan er komin
aftur, Bat-menningin blómstrar,
Bat-mennin fljúga úr hellum
sínum og flykkjast á nýju Bat-
man-myndina.
að _eru sjálfsagt fá Bat-menni
á íslandi, amerískar hasar-
blaðahetjur hafa átt í erfiðleikum
með að festa rætur hér þótt flest
annað hafi verið gleypt hrátt að
vestan, en Bat-mennin eru að koma
fram um öll Bandaríkin vakin upp
af einhverri mest augiýstu og þar
með umtöluðustu bíómynd seinni
ára, POW, ZAP, WOW. Þeir flykkj-
ast í bíó að sjá hetjuna sína, hellis-
búarnir í undirmenningu amerísku
hasarblaðabókmenntanna sem
dýrkað hafa hinn skykkjuklædda
krossfara næturinnar í gegnum
súrt og sætt í hálfa öld. Hinir fara
af einskærri forvitni sem búið er
að vekja í þeim á listilegan hátt.
Ekkert mátti leka út um gerð zilljón
dollara myndarinnar en eftirvænt-
ingin var orðin slík að Bat-mennin
keyptu sig inn í bíó til að sjá 90
sekúndna kynningarmynd um Bat-
man-myndina og löbbuðu út þegar
aðalmyndin byijaði.
Nóg er til af slíkum sögum því
Batman er líka partur af umfangs-
mikilli markaðssetningu, söluher-
ferð og auglýsingaskrumi. Um leið
og myndin var gerð voru verksmiðj-
ur í óða önn að búa til Bat-varning-
inn; sólskyggni, eyrnalokka, Bat-
man-bíla, boxarabuxur — 400 teg-
undir. ALLT Á AÐ SEUAST.
Það var því ekki að undra, þegar
búið var að .mynda allan þennan
spenning, að miðasölumet Indiana
Jones frá í vor varð ellinni að bráð
mánuði eftir að það var sett. Fyrstu
þijá dagana tók Batman, sem frum-
sýnd var 23. júní, inn yfir 40 millj-
ónir dollara.
Batman tryggir enda góða
skemmtun ef marka má umsagnir
erlendis frá. Myndinni er leikstýrt
af þrítugum nýliða í Hollywood, Tim
Burton, sem á tvær myndir að baki,
„Pee-Wee’s Big Adventure“ og
„Beetlejuice". Báðar einkennast af
hugmyndaríkri og afar sjónrænni
listhönnun og súrrealískri, svartri
gamansemi en hvort tveggja má
finna í hrúgum í Batman-mynd-
inni. Batman sjálfan leikur Michael
Keaton, sem átt hefur heldur
skrykkjóttan feril en sló að ráði í
gegn í „Beetlejuice" og trompið er
Jack Nicholson í hlutverki Spaugar-
ans, erkikrimmans í Gotham-borg.
Nicholson var skrautfjöðurin í
hatti framleiðendanna, sprengjudú-
ettsins Jon Peters og Peter Gubers.
Hugmyndin að nýrri Batman-mynd
csm*m.s «oe a sweesunotjs
OEWwpt-v toe som cssetnse
MtíST 6E A&lE ÍD SWK£
vestaoa. imo T5-KSB HEMVálMjSr
bek cftemxæoE wew&nx
&íM;KjEmmL£.
Hasarblaðahetjan verður til árið 1939.
varð til fyrir áratug þegar
þeir tveir tryggðu sér réttinn
til að kvikmynda sögu hasar-
blaðahetjunnar. í fyrstu var
aðeins hlegið að þeim. „í
augum fólks var hann stutt-
buxnastrákur og ólíkt Súper-
man gat hann ekki flogið,"
segir Peters. Þegar Nichol-
son bauðst fyrst hlutverk
Spaugarans þar sem hann
vann við Nornirnar í East-
wick sagði hann við Jon Pet-
ers: „Ekki til í dæminu ...
þú hlýtur að vera bijálaður."
Það tók Nicholson hálft ár
að segja já. Handrit var ann-
að vandamál. Fyrri handrit
röktu sögu Batmans frá
því hann, tíu ára gamall,
fylgist með krimmanum
Jack Napier myrða for-
eldra sína. „Þú þurftir að
vaða í gegnum 20 ár áður
en þú fékkst að sjá mann-
inn í búningnum, sem allir eru
komnir til að sjá,“ segir Sam
Hamm, einn af þremur handrits-
höfundum myndarinnar. Lausnin:
Bruce Wayne er þegar orðinn Bat-
man en Jack Napier er ekki enn
orðinn að Spaugaranum. Batman
leyfir honum að falla oní eituref-
naúrgang og útúr honum sprettur
Spaugarinn með andlit hvítt eins
og á líki, hár grænt eins og eitur
og blóðrauðan munn fastan í geð-
veikislegu brosi.„Ég er fyrsti morð-
listamaðurinn í heimi,“ segir hann
og hrindir af stað glæpaöldu í Got-
ham-borg og eitrar með Smylex-
gasi sem skilur fórnarlömbin eftir
dauð með glott á vörum. Og auðvit-
Skrautlegur glæpalýðurinn í enn
skrautlegri sjónvarpsþáttum um
Batman frá miðjum sjöunda
áratugnum.
að getur enginn nema Batman
stöðvað Spaugarann.
Nú er það alvaran. Enginn Rob-
in. Ekkert POW, ZAP eða GROOM.
Engar Heilagar Bat-upphrópanir.
Aðeins Spaugarinn og Batman í
baráttu góðs og ills I kraumandi
glæpa- og spillingarpotti Gotham-
borgar. Mestur hluti 35 dollara
kostnaðarins við hina myrku mynd
fór í gerð hönnunar borgarinnar
undir stjórn Anton Furst. „Hug-
myndin að baki Gotham-borgar var
að nota það versta úr New York,
fara 200 ár aftur í tímann og
ímynda sér að ekkert borgarskipu-
lag væri til,“ segir leiklistarhönnuð-
urinn Furst, sem áður hefur unnið
með Stanley Kubrick (Full Metal
Jacket). Hann segist hafa byggt
mikið á mynd Orson Welles,
„Chimes at Midnight". „Þar er fas-
ismi og þýski expressjónisminn og
iðnaðarlegt umhverfi.“
Á meðan leitaði leikstjórinn, Tim
Burton, jafnt aftur til fortíðarinnar
og nútíðarinnar að Batman fyrir
níunda áratuginn. Hann fletti upp
á fyrstu sögum Robert Kane frá
1939 og keypti sér nýjustu hasar-
blöðin um Batman eins og „Killing
Joke“ frá síðasta ári en í þeirri sögu
er Spaugarinn tvífari Batmans. „Eg
vildi taka efnið úr hasarblöðunum
Michael Keaton og Jack Nic-
holson
og gera það raunverulegt,“ segir
hann. „Það besta við þessar persón-
ur er að þær eru ekki ofurmannleg-
ar eins og Súperman. Þær eru raun-
verulegt fólk.“
í því skyni m.a. var Michael
Keaton fenginn í hlutverkið. Enginn
hafði ímyndað sér hann neinn súp-
erhlúnk. Bat-menrii um allan heim
stundu í angist. Teiknarinn Kane,
skapari Batmans, hafði sínar efa-
semdir en þegar Keaton var kominn
í búninginn hurfu allar áhyggjur
hans. Bat-mennin aftur skrifuðu
Warner Bros., framleiðanda mynd-
arinnar, í tonnávís og grátbáðu um
annan í hlutverkið. Keaton brá.
Mótmæli hasarblaðahámaranna
höfðu aldrei hvarflað að honum eða
að nokkur tæki leikararáðningu
yfirleitt alvarlega. „Þetta er eftir
allt bara bíómynd. Ég er þó svolítið
stressaður yfir atriðinu þar sem ég
ímynda mér að við María Magdal-
ena elskumst.“
Það mótmælti hins vegar enginn
þegar Nicholson samþykkti að leika
Spaugarann. Teiknarinn Kane hafði
sent Warner Bros. ljósmynd af
Nicholson í hlutverki geðsjúklings-
ins Jack Torrance í„The Shining“
en hafði litað hárið grænt og húðina
hvíta. Hin takmarkalausa illska
Spaugarans höfðaði til Nicholsons.
„Ég reyni alltaf að vita hve langt
ég kemst og hingað til hef ég aldr-
ei stoppað mig af.“ Þessum fræg-
asta áhanganda körfuboltaliðsins
Los Angeles Lakers fannst jafnvel
sagan góð. „Eins og körfubolti ger-
ist hún að kvöldlagi."
En hvers vegna er Hollywood
sífellt að gera ævintýramyndir fyrir
fullorðið fólk? Einfaldlega af því það
er það sem Hollywood gerir best
og fær mest fyrir; þijúbíósýningar
handa þijúbíófólki að borða þijúbíó-
popp. Framhaldsmyndasumarið
vestra er áþreifanlegasta dæmið.
Yfirskriftin er: SKEMMTUM OKK-
UR. Það jafnast ekkert á við
skemmtanaiðnaðinn, listina færðu
á söfnum.
Batman verður frumsýnd í Bíó-
höllinni/Bíóborginni um mánaða-
mótin ágúst-september.
NOKKRIR
BAT-MOLAR
TIL FRÖÐLEIKS
■ B ATM AN birtist fyrst í „Detec-
tives Comic,s“ þann 27. maí árið
1939. Fullkomið eintak selst á tvær
og hálfa milljón ísl. í dag.
■ Batman bjó fyrst í New York
áður en hann fluttist til Gotham
City.
■ Skapara Batman, Bob Kane,
voru greiddar fimm þúsund krónur
fyrir fyrsta ævintýrið, „The Case
of the Criminal Syndicate“. í dag
hefur Batman selst fyrir sex millj-
arða bandaríkjadala.
■ Batman-bíllinn í sjónvarpsþátt-
unum komst aðeins upp í 50 km á
klst. og var byggður á Chrysler
Futura árgerð 1955, sem notuð var
til að auglýsa myndina „Forbidden
Planet" árið 1956.
■ Batman-þættirnir hafa verið
sýndir í 108 löndum. Rússland er
næst.
■ Ásinn, Bat-hundurinn frægi,
hjálpaði einu sinni grímuklædda
húsbónda sínum gegn glæpum.
Hann átti jafnvel sína eigin grímu.
■ Joan Collins, Eartha Kitt, Zsa
Zsa Gabor og Liberace hafa öll
barist við Batman.
■ Fyrsta kærasta Batman var
hjúkkan Julie Madison en þau
kysstust aldrei.
■ Herra og frú Batman (Martha
og Thomas Wayne) voru myrt af
krimma að nafni Joe Chill. Þannig
varð Bruce munaðarlaus milli.
■ Bruce var illur viðureignar og
var jafnvel kallaður „erkibófi“ en
'hann lét ekkert aftra sér frá því
að hefna dauða foreldra sinna.
■ Nýi Batman-bíllinn er verulegt
hörkutól, sjö metra langur og
tveggja metra breiður með vélbyssu
undir húddinu.
AKSTUR 0G
AFENGIEIGA ALDREI
SAMLEIB!
<<<<<<<<<<<<
SJÓVÁ-ALMENNAR
Þú tryggir ekki eftir á!
Allt of oft má rekja orsakir
umferðarslysa til ölvunar
ökumanna. Höfum ávallt
hugfast að akstur og áfengi
eiga aldrei samleið.