Morgunblaðið - 17.10.1989, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBER 1989
Hagvöxtur og kvóti?
eftir Sigurð
Gunnarsson
í 7. tbl. Ægis, rits fiskifélags
íslands, er birt all ítarleg grein sem
nefnist „Stjórn fiskveiða á Islands-
miðum“.
Höfundur rekur í grein sinni sögu
veiðistjórnunar í efnahagslögsögu
íslands í grófum dráttum og gerir
athugasemdir við ýmsa þætti henn-
ar, auk þess sem hann greinir frá
áföngum í útfærslu fisveiðilögsög-
unnar. Öll er greinin hin fróðleg-
asta og virkilega þess virði að vera
lesin.
Ósammála að nokkru
Eg sem þessar línur rita tel samt
rétt að gera vissar athugasemdir
við þessa ágætu grein.
Höfundur ijallar m.a. um nokkuð
aukinn fiskiskipaflota og hveijar
afleiðingar það hefur fyrir afkomu
þeirra sem fyrir eru í greininni. Það
er nú svo komið að þessi „plata"
hefur ansi oft verið „spiluð“ og býr
yfir nokkrum sannleika. A hitt er
helst aldrei minnst, nefnilega þá
gífurlegu tækni sem orðin er við
fiskveiðar. Sé tekið tillit til flota
erlendra þjóða við fiskveiðar hér
við land t.d. fyrir útfærslu efna-
hagslögsögunnar í 50 sjómílur, þó
er vafamál að núverandi sóknar-
floti í fiskveiðilögsögunni sé veru-
lega stærri í dag, en nokkru fyrir
daga fiskveiðistjómunar. Þá var
það fyrst og fremst þorskurinn sem
sótt var í, en t.d. rækjuveiðar á
djúpmiðum á algjöru byijunarstigi.
Aukna afkomugetu flotans má fyrst
og fremst rekja til tækninnar. Svo-
kölluð kjörstærð fiskveiðiflota er
ekki til. Eingöngu ný og nú óþekkt
tækni kann að breyta þar meiru en
nokkurn grunar. Þegar núverandi
forsætisráðherra (en hann var sjáv-
arútvegsráðherra frá 1980-1983)
var gagnrýndur fyrir of stóran
flota, þá svaraði hann eitthvað á
þessa leið. „Við þurftum allan þenn-
an flota til að ná þeim afla sem við
fengum." Þetta var á því herrans
kalda ári 1983.
Krókaleiðir og haglræði
í kafla sem ber nafnið: „Króka-
leið að markmiðum" segir höfund-
ur: „í þessum pistli hefur oft verið
vikið að því, að sá rammi eða það
efnahagslega umhverfi sem stjórn-
völd hafa ætlað að skapa fyrirtækj-
um í sjávarútvegi hafi rofnað á
árabilinu 1984-1986. (Hér eru því
gerðir skórnir, að það efnahagslega
umhverfi sem stjórnvöld ætla að
skapa, hafi það markmið að knýja
út úr fiskveiðunum ýtrasta framlag
til hagvaxtar)." Tilv. lýkur.
Já, þá veit maður það. Blessaður
hagvöxturinn. Ekki verður séð, að
hin svokölluðu stjórnvöld ráði mikið
við hagvöxtinn sbr. hagvöxt 1987
og svo fallið mikla 1988 og 1989.
Okkur ólærðum finnst að vöxturinn
sá mætti vera ögn jafnari frá einu
ári til annars og eins og þeim mál-
um er nú komið er varla von að-
hafa uppi trú á því markmiði að
knýja út úr fiskveiðunum ýtrasta
framlag til hagvaxtar.
Síðan er það blessuð hagfræðin,
sem virðist stundum gleyma því að
í fiskveiðiflotanum eru menn sem
eiga fjölskyldur og heimili. „Menn
sem langar til að gera ýmislegt
fleira en að vera „fangar um borð
í veiðiskipi 400 daga á ári“, eins
og einn rækjusjómaður komst að
orði. Svo gleymir hagfræðin af-
brigðilegu tíðarfari á Islandsmiðum,
átuleysi, kulda í sjó, fallandi vexti
á fiski sem dreifir sér um víðan
sjó. Þá getur þurft allan flotann í
vinnu til þess að ná kvótanum.
Frjálsar veiðar! - nei varla
í sama kafla þ.e. „Krókaleið að
markmiðum" segir höfundur.
„Fram til ársins 1988 voru öllum
leyfðar frjálsar veiðar á bátum <10
brl. (Reyndar innan heildarkvóta
að nafninu til).“ Tilv. lýkur.
Rétt er að 1984 og 1985 veiddu
smábátar úr einum sameiginlegum
kvóta, en ekki fijálst sbr. að 1985
voru veiðibanndagar 114. Önnur
tilhögun gilti fyrir árin 1986 og
1987. Fyrra árið (þ.e. 1986) voru
veiðibanndagar 50 og 1987 voru
þeir 65, þar til viðbótar komu svo
banndagar drottins. Þá talar höf-
undur á öðrum stað um rýmkaðar
heimildir til báta <10 brl. fyrir árin
1986 og 1987. Það er mjög hæpið
að þetta standist, þegar tillit er
tekið til þess að 100 tonna þak var
sett á netaveiðibáta á vertíð og
veiðar aðeins leyfðar í 65 daga frá
10. febrúar til 15. maí.
Sigurður Gunnarsson
„Við trillukarlar vorum
til skamms tíma
skammaðir fyrir að fara
á sjó á lélegum bátum,
en nú fyrir að eyða fé
í nýja báta. Þar með
talið okkar eigið aflafé
sem við ætlum að aðrir
en við hafi lítinn ráð-
stöfunarrétt yfir.“
Um sóun á fjármagni
Höfundur talar um sóun á fjár-
magni vegna nýbygginga smábáta.
Því er til að svara að á fléstúm
málum eru fleiri en ein hlið. Nýir,
stærri og traustari bátar veita sjó-
mönnum verulega aukið öryggi.
Ýmsum finnst eins og fjármagni
sem varið er til að auka öryggi fólks
og auka lífslíkur þess, sé vel varið.
Því má blessuð hagfræðin ekki
gleyma. Við trillukarlar vorum til
skamms tíma skammaðir fyrir að
fara á sjó á lélegum bátum, en nú
fyrir að eyða fé í nýja báta. Þar
með talið okkar eigið aflafé sem
við ætlum að aðrir en við hafi lítinn
ráðstöfunarrétt yfir.
Og meiri sókn
Fleiru er nú sóað en fjármagninu
skilst manni. Höfundur telur mann-
afla á smábátum hafa aukist um
750 manns, plús 750 í snatti kring-
um útgerð fimmhundruð fimmtíu
og þriggja nýlega byggðra smá-
báta. Aflaaukningu smábáta í'rá
1983-1988 telur hann 112%, en það
mun vera 24.402 tonn af bolfiski,
ekki eingöngu þorski. Sé nú þessu
aflamagni deilt niður á hina 44ra
tonna afla af óslægðum fiski lifa
hvorki 2 eða fleiri. Einn maður mun
tæplega lifa af þeim afla, þó að
sparlega sé lifað, jafnvel þó viðkom-
andi eigi bát og útgerð skuldlaust.
Því verður ekki skilið hvernig
greinarhöfundur finnur þennan
mikla mannskap í kringum nýju
bátana.
Hér má að lokum geta þess, að
verulegur hluti svokallaðra trillu-
karla eru eftirlaunamenn, gamlir
sjómenn, sem finna sína lífsfyllingu
við að róa á trilluhorni á vorin og
sumrin. Skyldi það vera sóun á
mannafla að eftirlaunaþegar sæki
sjó á trilluhorninu sínu?
Höfiindur er smábá tasjómaður frá
Húsavík ogístjórn
Landssambands smábátaeigenda.

f í
>s|r
Nú veistu hvernig þú færð hollan, bragðgóðan,
fjölbreyttan og fljótlagaðan mat.
pasta
Með Mueller’s
Allt sem þú óskar þér í einum munnbita.
Mueller’s pasta er ekki bara spaghetti.
Mueller’s er líka lasagna, vermicelli,
núðlur og skrúfur úr spínati, tómötum
og durum semolina, sem er eggjahvítu-
rík og fitusnauð korntegund.
Að auki er Mueller’s pasta ríkt af B- víta-
mínum og járni. Mueller’s pasta getur
þú fengið án kólestrols og salts.
Með Mueller’s pasta færðu hollan og
bragðgóðan mat.
Það er góð hugmynd að fá sér Mueller’s
pasta (borið fram Mullers).
* Uppskriftin er fengin úr bókinni Pastaréttir í bóka-
flokknum Hjálparkokkurinn frá Almenna bókafélaginu.
Pasta og pylsur
Handa fjórum.
Undirbúningur: Um 15 mín.
Suða/steiking: Alls 15-20 mín.
Basilíkum, merían
100 g beikon
200 g kokkteilpylsur
350-400 g pasta
Salt, olía og smjör
1-2 hvítlauksgeirar
100 g óðalsostur (eða jarl)
1. Meyrsjóðið pastað í velsöltuðu vatni og 1 msk
af olíu. Klippið beikonsneiðarnar í 2 eða 3 bita,
fínrífið ostinn.
2. Snöggsteikið beikonið og síið úr því á eldhús-
pappír. Brúnið pylsurnar í beikonfeitinni og hald-
ið þeim heitum.
3. Hellið soðnu pastanu í sigti og bræðið 1 msk af
smjöri í pottinum. Bætið í krömdum hvítlauk,
rifnym osti og dálitlu fersku eða þurrkuðu basilík-
um og merían. Hellið síuðu pasta í pottinn, setjið
á lok og hristið pottinn svolítið yfir hitanum.
4. Hellið réttinum í framreiðslufat og leggið beik-
on og pylsur ofan á. Borið fram strax með tómat-
salati.
^Muellerls
pasta swirls
ENRICHED MACARONI PRODUCT
Muelier’s
OTED

jdles
HED
hFRESHWHOLEEGGS
m.do of 5EMOUNA plm FARINA mmm—mmrni
NETWT. 14 0Z./397g
KARL K. KARLSSONcn CO.
Skúlatúni 4, Reykjavík, sími 62 32 32
Mueller'S