Morgunblaðið - 31.10.1989, Blaðsíða 24

24 ...... MORÖUkfeLAÐlÐ í>6i©JUDAffiW‘81«.10KTÓBER)lB8l9!
Mestu mótmæli í Tékkóslóvakíu í 20 ár:
149 stjómarandstæð-
ingum steftit fyrir rétt
Prag. Reuter.
TÉKKNESK stjórnvöld hyggjast draga 149 stjórnarandstæðinga
fyrir rétt fyrir að taka þátt í fjölmennustu mótmælum í landinu í
tvo áratugi. Alls voru 355 menn handteknir þegar um 10.000
umbótasinnar efhdu til mótmæla í miðborg Prag á laugardag.
Þann dag voru liðin 71 ár frá stofiiun Tékkóslóvakíu.
Hundruð lögreglumanna. kváðu
niður mótmælin með því að beija
þátttakendur með kylfum. Mót-
mælendur kröfðust meðal annars
nýrrar ríkisstjórnar, fijálsra kosn-
inga og afsagnar harðlínumanns-
ins Milos Jakes, leiðtoga komm-
únistaflokksins. Sjö mótmælendur
og fimm lögreglumenn urðu fyrir
meiðslum, að sögn málgagns
kommúnistaflokksins, Rude
Pravo.
Flokksmálgagnið segir að lög-
reglan hafi gefið mótmælendum
kost á þvi að hætta aðgerðum en
málgagn ungra kommúnista,
Mlada Fronta, heldur því fram að
lögreglan hafi umkringt marga
mótmælendur og síðan ráðist á þá.
Rude Pravo heldur því fram að
mótmælendur hafi grýtt lögregl-
una en Mlada Fronta segir hins
vegar að mótmælin hafi farið frið-
samlega fram. Þátttakendur hafi
jafnvel hrópað: „Við viljum ekki
ofbeldi!“
Blað ungkommúnista þykir
skýra afar opinskátt frá mótmæl-
unum því það segir frá helstu kröf-
um þeirra og slagorðum. Blaðið
segir að einn blaðamanna þess
hafi lent inni í hópi sem lögreglan
hafi gengið í skrokk á. Hafi hann
ekki sloppið við barsmíðar af henn-
ar hálfu þótt hann veifaði blaða-
mannaskírteini sínu.
Ákæra var gefin út í gær á
hendur mönnunum 149, sem
stjórnin hyggst sækja til saka.
Voru þeir sakaðir um óspektir á
almannafæri. Mótmælin voru hin
íjölmennustu í Tékkóslóvakíu í tvo
áratugi.
Keuter
Giinter Schabowski, leiðtogi austur-þýska kommúnistaflokksins í
Austur-Berlín, virtist ekki fúllsáttur við viðbrögð áheyrenda við
ræðu hans fyrir utan ráðhús Austur-Berlínar á sunnudag.
Óraunhæf kröfugerð
ógnar stöðugleikanum
- seg-ir Egon Krenz, leiðtogi austur-þýska kommúnistaflokksins
Austur-Berlín. Reuter.
EGON Krenz, leiðtogi austur-
þýska kommúnistaflokksins, skor-
aði í gær á almenning að grafa
ekki undan stöðugleika í þjóð-
félaginu með óraunhæfum kröfum
um umbætur. í gærkvöldi fóru
rúmlega 100.000 manns í mót-
mælagöngu um Leipzig, sjötta
I Israel er kynþáttaað-
skilnaðarstefiia við lýði
- segir Uri Davis, ísraelskur fræðimaður
„ÞAÐ stenst ekki að ísrael sé
lýðræðisríki því stór hluti íbú-
anna, 17% nánar tiltekið, nýtur
ekki fúllra lagalegra réttinda.
Þetta er kynþáttaaðskilnaðar-
stefna,“ segir Uri Davis, gyð-
ingur sem starfar við háskólann
í Exeter í Bretlandi. Davis er
staddur hér á landi í boði Fé-
lagsvísindastofiiunar Háskóla
íslands. Hann er ötull baráttu-
maður fyrir réttindum Pal-
estínumanna og er áheyrnar-
fúlltrúi hjá Palestínska þjóðar-
ráðinu.
„Stjórnarfar í ísrael er ekki
einfalt eins og í Suður-Afríku þar
sem gerður er greinarmunur á
hvítum og þeldökkum í lögunum.
Þar er auðvelt að sjá hvernig lög-
gjöfin mismunar mönnum. Þannig
að þegar stjómvöld í Suður-Afríku
halda því fram að ríki þeirra sé
lýðræðisríki þá vita flestir mennt-
aðir menn að það er ekki rétt.
Suður-Afríka er ekki lýðræðisríki
heldur ríki kynþáttaaðskilnaðar
og því að mörgu leyti andstæða
lýðræðisins. Það er margt líkt
með ísrael og Suður-Afríku. í
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra, Uri Davis (í miðj-
unni) og Elías Davíðsson frá Félaginu Ísland-Palestína.
ísrael eru lög þannig t.d. að 92%
jarðnæðis eru frátekin fyrir gyð-
inga. Sumir ísraelskir stjórnmála-
menn segja að ísrael sé eina lýð-
ræðisríkið í Austurlöndum nær
en það fær ekki staðist. Lögreglan
og fangelsisyfirvöld sjá um að
framkvæma aðskilnaðarstefnuna.
ísraelsk lög gefa öllum gyðingum,
hvar sem er í heiminum, rétt til
að setjast að hvar sem er í ísrael
á meðan þeir Palestínumenn, sem
eru ísraelskir ríkisborgarar, njóta
ekki einu sinni slíkra réttinda.
Ég sé fyrir mér margs konar
möguleika til lausnar deilunni
milli gyðinga og Palestínumanna.
Það gæti verið um sameiginlegt
ríki Palestínumanna og Israels-
manna að ræða þar sem allir nytu
sömu réttinda. En það gætu líka
verið tvö ríki, eitt fyrir Palestínu-
menn og annað fyrir gyðinga. Ég
minni á að árið 1947 mæltu Sam-
einuðu þjóðirnar með skiptingu
Palestínu í tvö ríki.“
Uri Davis var spurður hver
væru áhrif uppreisnar Palestínu-
manna á hernumdu svæðunum
og stofnun ríkis Palestínumanna
á deilurnar fyrir botni Miðjarðar-
hafs. „Jákvætt er að hörmungar
hernámsins eru nú vel kunnar um
allan heim, orðstír ísraels hefur
farið dvínandi, andspyrna vex
meðal gyðinga sjálfra í ísrael,
dregið hefur úr landnámi gyðinga
á hernumdu svæðunum, og sjálf-
straust Palestínumanna og sjálf-
stæði hefur aukist. Palestínumenn
hafa líka þurft að líða mjög vegna
uppreisnarinnar á hernumdu
svæðunum. Israelski herinn myrð-
ir að meðaltali a.m.k. einn Pal-
estínumann á dag, um þriðjungur
íbúa hernumdu svæðanna hefur
þurft að sitja í fangelsi og heim-
ili fólks eru sprengd í loft upp,“
sagði Uri Davis.
Uri Davis átti í gær fund með
Steingrími Hermannssyni forsæt-
isráðherra. í fréttatilkynningu frá
Félaginu Ísland-Palestína segir
m.a. að forsætisráðherra hafi
ítrekað samúð sína og íslendinga
með palestínsku þjóðinni og bar-
áttu hennar fyrir sjálfstæðu Pal-
estínuríki. Steingrímur hafi sagst
mundu beita sér fyrir því að Is-
land, fyrir tilstilli Rauða Krossins,
sendi Palestínumönnum á her-
teknu svæðunum sjúkrabíl og
lækningatæki.
mánudaginnn í röð en tugþúsund-
ir manna tóku þátt í fjöldafundum
sem kommúnistaflokkurinn boð-
aði til á sunnudag í nokkrum aust-
ur-þýskum borgum.
Krenz sagði í ræðu sem hann
flutti í gær að kommúnistaflokkurinn
héfði snúið sér til fólksins og afráðið
að horfast í augu við sannleikann.
Heimildarmenn Reuters- fréttastof-
unnar í borginni Schwerin í norður-
hluta landsins sögðu í gærkvöldi að
um 80.000 manns hefðu safnast þar
saman til að kreíjast aukins lýðræð-
is. Rúmlega 100.000 manns komu
saman í Leipzig, næst-stærstu borg
Austur-Þýskalands og var þess m.a.
krafist að samtök stjórnarandstæð-
inga, „Nýr vettvangur," yrðu viður-
kennd.
Austur-þýski kommúnistáflokkur-
inn boðaði til útifunda víða um land
á sunnudag og þótti það vísbending
um að stjórnarhættirnir kynnu að
vera að breytast. Fundarmenn gagn-
rýndu leiðtoga kommúnista harðlega
og kröfðust þess m.a. að öllum
pólitískum föngum yrði sleppt úr
haldi. Um 20.000 manns sóttu fund
við ráðhús Austur-Berlínar og hlýddu
m.a. á ávarp Gúnters Schabowski,
leiðtoga kommúnistaflokksins í borg-
inni. Athygli vakti að Schabowski
gaf til kynna að alvarlegur ágrein-
ingur væri uppi innan stjórnarinnar
um hvernig bregðast bæri við kröfum
almennings um umbætur. Fréttir
bárust einnig af ijölmennum mót-
mælum í Rostock og Plauen á laugar-
dag.
I gær hófst í Austur-Berlín fundur
stjórnar hinna opinberu verkalýðs-
samtaka Austur-Þýskalands en þau
heyra undir kommúnistaflokkinn. Að
sögn ADN-fréttastofunnar austur-
þýsku lýsti leiðtogi samtakanna,
Harry Tisch, yfir því að þau hefðu
glatað trausti austur-þýskra verka-
manna. Fregnir hermdu að mjög
væri þrýst á Tisch, að segja af sér.
Næsta hópferó '2- nov. a
frábæru SL-k/orum
okkar
Ensssdi
Samvinnuferdir - Landsýn
Austurstræti 1?- B91-69-10-10 ■ Hótel Sögu viö Hagatorg ■ a 91-62-22-77
Suðurlandsbraut 18 ■ a 91-68-91-91 ■ Akureyri: Skipagötu 14 ■ a 96-2-72 00