Morgunblaðið - 20.12.1989, Page 31

30
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1989
esei aaaf/.aaaa .os- suoAaujuvciiií aKiAja/.uoaoi/.
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1989
íl 8
31
JRtVjgtiitHfifeife
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Ohæft fangelsi
Lengi hefur verið á döfinni
að reisa nýtt fangelsi.
Fyrir fáeinum árum kynntu
menn með dálítilli viðhöfn
teikningar af slíkri byggingu,
sem skyldi reist í nágrenni við
Úlfarsfell. Síðan hefur lítið
verið um málið rætt opinber-
lega. Eins og nú er háttað fjár-
málum ríkisins og stjórn þeirra
eru litlar líkur á, að ráðist verði
fljótlega í að reisa nýtt fang-
elsi.
Þegar framkvæmdir komast
í biðstöðu, eins og þarna hefur
orðið, skapast oft ófremdar-
ástand í þeim húsakynnum,
sem ætlunin er að loka eða
hætta að nota, þegar nýbygg-
ing er risin. Þannig ástand
ríkir nú í fangelsismálum í
Reykjavík. í Dagblaðinu-Vísi
(DV) birtist á laugardag ófög-
ur lýsing á aðstæðum í Hegn-
ingarhúsinu við Skólavörðu-
stíg. í blaðinu er þetta meðal
annars haft eftir Sigurði Árna-
syni fangelsislækni: „Það hef-
ur enginn áhuga á þeim sem
neðst eru settir. Hér hafa al-
þingismenn komið og ráðherr-
ar. Þeir skoða fangelsið og
segja síðan: Hræðilegt og aftur
hræðilegt og eru sammála um
að ástandið sé forkastanlegt.
Þetta er eins og kór í grískum
harmleik. Og svo er ekkert
gert. Menn hafa ekkert gagr.
af dvölinni hér nema hvað þeir
koma yfirleitt aftur út í aðeins
betra líkamlegu ástandi en
þeir voru í áður en þeir komu
inn. Þá voru menn oft búnir
að vera í langvarandi drykkju
eða neyslu vímuefna. Hér eru
þrengslin og aðstöðuleysið al-
gjört. Ekkert tækifæri fyrir
menn að vera einir með sjálf-
um sér.“ í DV segir Haraldur
Johannessen, forstjóri Fang-
elsismálastofnunar ríkisins:
„Það hefði fyrir löngu átt að
vera búið að loka Hegningar-
húsinu miðað við það ófremd-
arástand sem þar ríkir. Málið
þolir enga bið.“
Hvað sem viðhorfi manna
til fangelsa og refsinga líður
hvílir sú sérstaka ábyrgð á
ríkisvaldinu í þessu tilviki að
sjá svo um að fangelsi á þess
vegum teljist til sæmilegra
mannabústaða. I Hegningar-
húsinu við Skólavörðustíg er
aðstaðan alls ekki viðunandi
og hið sama má raunar segja
um Síðumúlafangelsið, en upp-
haflega var ráðgert að þar
yrði bækistöð fyrir bílaflota
lögreglunnar í Reykjavík.
Ýmsar nýjar refsileiðir hafa
verið reyndar erlendis á und-
anförnum árum og gerir Har-
aldur Johannessen meðal ann-
ars grein fyrir þeim hér í blað-
inu í gær. Nefnir hann sérstak-
lega úrræði Dana, sem þeir
kalla samfélagsþjónustu. í
stað fangelsisvistar vinnur
brotamaður launalaust ákveð-
inn tíma í þágu samfélagsins
í frítíma sinum, svo sem hjá
góðgerðarfélögum og íþrótta-
félögum. í Svíþjóð hefur brota-
mönnum verið boðinn sá kost-
ur að fara í áfengis- og fíkni-
efnameðferð í stað refsingar.
Þykir þetta hafa gefið góða
raun.
Um leið og leitað er skjótra
leiða til að bæta úr ófremdar-
ástandinu í Hegningarhúsinu
við Skólavörðustíg ættu stjórn-
völd að huga að nýjum refsi-
leiðum að fordæmi nágranna
okkar.
Söguatlas
AB
Aundanförnum árum hefur
oftar en einu sinni komið
í ljós, hve góðum tökum
íslenskir prentlistarmenn hafa
náð á iðn sinni. Þetta sannast
enn einu sinni nú fyrir þessi
jól með útgáfu á fyrsta bindi
af Söguatlasi Almenna bókafé-
lagsins. Þar er Islandssagan
rakin í máli, kortum og mynd-
um þannig að sérhver litprent-
uð opna spannar ákveðinn þátt
eða tímabil sögunnar.
Með þessu ritverki, sem á
að vera þijú bindi, er farið inn
á nýjar brautir við að kynna
sögu lands og þjóðar. Hefur
komið fram hjá aðstandendum
verksins, að verkið opni ótlej-
andi leiðir til að vinna kennslu-
efni með hliðsjón af bókinni.
Væri þá unnt að leggja hin
greinargóðu kort og skýring-
armyndir til grundvallar ítar-
legri kynningu á viðfangsefn-
inu.
Til þess að saga lands og
þjóðar sé lifandi hluti samtím-
ans þarf að búa efnið á þann
hátt, að höfðað sé til samtím-
ans. Hefur það tekist prýðilega
í íslenskum Söguatlasi AB.
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni,
fréttaritara Morgunblaðsins.
1* YFIRLÝSINGU sem
birt var í lok sameig-
inlegs fundar ráðherra
aðildarríkja Fríverslun-
arbandalags Evrópu
(EFTA) og Evrópu-
bandalagsins (EB) í
Brussel í gær kemur
fram mikill vilji til að
koma á evrópsku efna-
hagssvæði (EES) í árs-
byrjun 1993. Ljóst er að
ráðherrar og fram-
kvæmdastjórn EB telja
ólíklegt að takast megi
að ljúka samningavið-
ræðum fyrir lok næsta
árs.
Morgunblaðið/AP
Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra stjórnaði sameiginlegum fúndi EB og EFTA í Brussel í gær.
Við hlið hans situr Kaci Kullman Five utanríkisráðherra Noregs.
Ráðherrar EFTA og EB;
Pólitískur stuðningur við
Evrópska efiiahagssvæðið
Það vakti athygli í Brussel að
í yfirlýsingunni er hvergi vikið
beinum orðum að fyrirkomulagi
sameiginlegra ákvarðana sem
varða EES. Samkvæmt heimild-
um í Brussel er ágreiningur um
þessi atriði á milli EB og EFTA
annars vegar og áherslumunur
meðal EFTA-ríkjanna hins v.egar.
Austurríkismenn vilja ganga
lengra en EFTA-ríkin almennt og
mun lengra en EB er tilbúið til
að samþykkja.
Á blaðamannafundi sem ut-
anríkisráðherrar íslands og
Frakklands, þeir Jón Baldvin
Hannibalsson og Roland Dumas,
héldu ásamt Frans Andriessen úr
framkvæmdastjórn EB lýstu þeir
ánægju sinni með fundinn og þann
mikla árangur sem þeir töldu að
náðst hefði í viðræðum EFTA og
EB síðastliðna níu mánuði.
Dumas sagði að þessi fundur
væri að mörgu leyti tímamótaat-
burður og hann ætti eftir að blása
nýju lífi í viðræður þessar aðila.
Hann lagði áherslu á mikilvægi
heimsóknar Francois Mitterrands
Frakklandsforseta til íslands og
viðræður hans við ráðamenn þar.
Hann kvaðst telja að skammstöf-
unin EES (European Economic
Space), sem hljómaði að vísu mun
betur á frönsku, EEE, ætti eftir
að verða þekkt um alla heims-
byggðina. Það væri sögulegur at-
burður þegar nítján ríki (smáríkið
Liechtenstein telst til EFTA)
gerðu með sér samkomulag af því
tagi sem til stæði. Á þessum fundi
hefði verið stigið stórt skref í átt
til EES.
Hugsa þarf EES upp á nýtt
vegna þróunar í A-Evrópu
Frans Andriessen, sem fer með
utanríkisviðskipti innan fram-
kvæmdastjórnar EB, lagði áherslu
á að aðstæður í Evrópu hefðu
breyst mikið frá því viðræður
EFTA við EB hófust, hann sagði
að óhugsandi væri annað en að
hugsa forsendur EES upp á nýtt
með sérstöku tilliti til þróunarinn-
ar í Mið- og Austur-Evrópu.
Andriessen sagði að stjórnun EES
yrði fyrirsjáanlega vandamál en
ekki hefði verið tilefni til að fara
ofan í smáatriði á þessum fundi.
Það væri hins vegar ljóst að
pólitískur vilji væri af beggja hálfu
til að leysa það mál. Hann varaði
að lokum við því að leggja of
mikla áherslu á að ljúka samning-
um fyrir tiltekinn dag.
Jón Baldvin lýsti ánægju með
fundinn fyrir hönda EFTA-ríkj-
anna og fór viðurkenningarorðum
um þátt Frakka og framkvæmda-
stjórnar EB í afstöðnum könnun-
arviðræðum. Hann sagði að
EFTA-ríkin viðurkenndu sjálf-
stæði EB til ákvarðana en þau
vildu freista þess að finna færa
leið til virks samráðs um ákvarð-
anir sem varða EES. í sameigin-
legum hádegisverði ræddu ráð-
herrarnir ástand og horfur í Mið-
og Austur-Evrópu.
Fyrsti fiindur stjórn-
arnefndar 18. janúar
í yfirlýsingu sem ráðherrarnir
samþykktu segir m.a. að markmið
samninganna sé að koma á
óhindruðum vöruviðskiptum,
þjónustuviðskiptum, fjármagn-
sviðskiptum og atvinnu- og bú-
seturéttindum á grundvelli reglna
EB. Jafnframt að efla og breikka
samstarf á öðrum sviðum, s.s. um
rannsóknir og þróun, umhverfis-
mál, menntamál, vinnuskilyrði og
félagsmál, neytendamál, ferðamál
og aðgerðir til stuðnings smáum
og meðalstórum fyrirtækjum.
Tekið er fram að finna verði að-
ferðir sem tryggja á skilvirkan
hátt, að sjónarmið beggja aðila
séu tekin til greina til þess að
auðvelda samhljóða niðurstöður
við ákvarðanir sem varða EES.
Þá yrði að tryggja viðeigandi fyr-
irkomulag sem tryggði réttaráhrif
sameiginlegrar löggjafar, umsjón
með framkvæmd hennar og rétt-'
arlegt eftirlit. I lok yfirlýsingar-
innar lýsa ráðherrarnir áhuga
sínum á reglulegum pólitískum
viðræðum án nokkurra skuld-
bindinga. Samkvæmt heimildum
í Brussel verður fyrsti fundur
undirbúningsviðræðnanna í
stjórnarnefndinni þann 18. janúar
á næsta ári. Stefnt er að því að
hefja formlegar samningaviðræð-
ur snemma næsta vor.
Yfirlýsing ráðherra EFTA og EB:
Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra:
Islendingar eiga
að skoða vandlega
kosti tollabandalags
Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunbladsins.
JON BALDVIN Hannibalsson utanríkisráðherra sagði að loknum
sameiginlegum fúndi ráðherra Fríverslunarbandalags Evrópu
(EFTA) og Evrópubandalagsins (EB) í Brussel í gær, að íslending-
ar ættu að skoða vandlega þá kosti sem sameiginlegt tollabanda-
lag þessara aðila byði upp á. Jón Baldvin sagði að erfiðasti hjall-
inn í væntanlegum viðræðum EFTA við EB yrði á leið þess hóps
sem fjallar um frelsi í viðskiptum með vörur, m.a. vegna krafna
Islendinga um fríverslun með físk og áhuga Austurríkismanna á
auknu frelsi í viðskiptum með landbúnaðarafurðir.
Jón Baldvin Hannibalsson benti ópska efnahagssvæðis yrði ekki
á að tollabandalag fæli í sér niður-
fellingu allra innbyrðis tolla, þar
með tolla á sjávarafurðum. Með
tollabandalagi fengju íslendingar
aðgang að þessum stóra markaði
án nokkurra kvaða eða skilmála.
Þar með hefðu íslendingar náð
fram stærsta hagsmunamáli sínu.
Jón Baldvin sagði jafnframt að
sameiginlegir ytri tollar sem tolla-
bandalag hefði í för með sér
þyrftu ekki að vaxa mönnum í
augum, athuga yrði að ytri tollar
á Islandi væru mjög lágir, lægri
að meðaltali en innan EB. Þeir
myndu því ekki skapa umtalsverð-
ar hindranir í viðskiptum við önn-
ur ríki. Það mætti því ná megin-
markmiðinu um fríverslun með
sjávarafurðir án þess að við tækj-
um á okkur skyldur eða kvaðir
sem teldust aðgengilegar.
Jón Baldvin sagðist telja að
þessi atriði yrðu hvað erfiðust við
samningaborðið. Hann sagði að
stjórnun hins sameiginlega evr-
óleysanlegt vandamál. Lausnin
lægi að vísu ekki fyrir núna, það
ylli sér engum vonbrigðum vegna
þess að það hafi aldrei staðið til.
Könnunarviðræðunum hefði verið
ætlað að skilgreina vandamálin
og kom fram með margar tillögur
um lausnir. Eftir stendur, sagði
Jón Baldvin, að það eru ólík sjón-
armið á milli EFTA-ríkjanna og
EB um það hvaða lausn sé æskile-
gust til að tryggja að báðir aðilar
séu jafnréttháir við ákvarðana-
töku varðandi nýja löggjöf eða
nýjar reglur sem gilda eiga innan
evrópska efnahagssvæðisins.
Þarna stöndum við frammi fyrir
nýstárlegum hlutum, sagði Jón
Baldvin, mál af þessu tagi hafa
ekki verið leyst áður í alþjóða-
samningum og það reynir talsvert
á hugkvæmni manna og pólitísk-
an vilja til að leysa þau. Jón Bald-
vin sagði að lokum að hann hefði
enga trú á því að þau væru óleys-
anleg.
Náin tengsl milli bandalaganna
tveggja eru ákaflega mikilvæg
RÁÐHERRAR aðildarríkja Fríverslunarsamtaka Evrópu héldu í gær
ftind með ráðherrum aðildarríkja og framkvæmdastjórnar Evrópu-
bandalagsins í Brussel. Fundinum stjórnuðu Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra, sem formaður ráðherraráðs EFTA, og Roland
Dumas utanríkisráðherra Frakklands, formaður EB-ráðsins. Á ráð-
herrafundinum var ákveðið að heíja formlegar samningaviðræður
eins fljótt og auðið er á fyrri helmingi ársins 1990, með það að mark-
miði að koma á evrópsku efnahagssvæði, EES. Auk utanríkisráðherra
sátu fundinn Hannes Hafstein ráðuneytisstjóri, Einar Benediktsson
sendiherra, Kjartan Jóhannsson sendiherra og Gunnar Snorri Gunn-
arsson sendifúlltrúi. Hér birtist yfírlýsing ráðherrafúndarins í þýð-
ingu utanríkisráðuneytisins:
Ráðherrar aðildarríkja og fram-
kvæmdastjórnar Evrópubandalags-
ins og ráðherrar landa Fríverslunar-
samtaka Evrópu hittust í Brussel
19. desember 1989 eins og þeir
höfðu komið sér saman um á fundi
sínum 20. mars 1989.
Fundinum var stjómað af Roland
Dumas, utanríkisráðherra Frakk-
lands og formanni EB ráðsins, og
Jóni Baldvin Hannibalssyni, ut-
anríkisráðherra íslands og for-
manni EFTA-ráðsins. Fulltrúi fram-
kvæmdastjórnar Evrópubandalags-
ins á fundinum var Jacques Delors,
forseti, og Frans Andriessen, vara-
forseti. Skrá yfir ráðherra aðild-
arríkja Evrópubandalaganna og
EFTA-landanna fylgir hér með.
Georg Reisch, aðalframkvæmda-
stjóri EFTA, sat einnig fundinn.
1. Ráðherrar áréttuðu einstakt
mikilvægi hinna sérlega nánu
tengsla milli Evrópubandalagsins,
aðildarríkja þess og EFTA-Iand-
anna. Þessi tengsl hafa ekki aðeins
grundvallarþýðingu fyrir löndin
sjálf heldur einnig fyrir alla Evr-
ópu. Þessar þjóðir, sem þegið hafa
í arf sömu hugsjónir, aðhyllast
sömu grundvallarreglur og eiga sér
sameiginlega framtíð, leggja í sam-
einingu sitt af mörkum til öflugrar
framþróunar í Evrópu enda eru þau
nú fyrirmynd allra grannþjóða
sinna.
Þeir fögnuðu pólitískum og efna-
hagslegum breytingum sem orðið
hafa að undanförnu í öðrum Evr-
ópulöndum. Þeir ítrekuðu að þeir
vildu stuðla að þróun í þessum
ríkjum til lýðræðislegra stjórnar-
hátta og styðja nauðsynlegar efna-
hagslegar umbætur.
2. Þeir minntust þess hversu
mjög Lúxemborgaryfirlýsingin
1984 hefði greitt fyrir samskiptum
EB/EFTA og fögnuðu þeim veru-
lega árangri sem náðst hefði á
grundvelli hennar í áttina að sam-
eiginlegu evrópsku efnahagssvæði.
3. Sannfærðir um nauðsyn þess
að efla þessi tengsl pnn frekar með
það að markmiði að koma á evr-
ópsku efnahagssvæði og lyfta þeim
á nýtt stig sem hluta af sameigin-
legum evrópskum viðhorfum, urðu
þeir ásáttir um að ganga saman til
þess verks að skilgreina skipulegra
samstarf milli Evrópubandalagsins
og allra EFTA-landanna.
Þeir ákváðu því að hefja formleg-
ar samningaviðræður eins fljótt og
auðið er á fyrra helmingi ársins
1990, og setja sér það mark að leiða
þær til lykta eins skjótt og verða
má.
4. Ráðherrar lýstu ánægju með
vönduð vinnubrögð í könnunarvið-
ræðunum hingað til, einkum og sér
í lagi með „Niðurstöður fundar
stjórnarnefndar könnunarviðræðna
framkvæmdastjórnar EB og EFTA
(HLSG)“ 20. október; þeir fögnuðu
því að viðræður framkvæmda-
stjórnar og EFTA-landanna, þar
sem hin síðarnefndu töluðu einum
rómi, hefðu leitt í ljós all samhljóða
skilning á umfangi og efnisþáttum
endurnýjaðs samskiptaramma milli
Evrópubandalagsins og allra
EFTA-landanna.
Þeir urðu ásáttir um að þessu
starfi skyldi haldið áfram til þess
að skapa sem best skilyrði fyrir
væntanlegar samningaviðræður.
5. í ljósi þess starfs, sem þegar
hefur verið unnið, töldu þeir að í
samskiptarammanum ætti að
tryggja í fyllsta máta gagnkvæma
hagsmuni hlutaðeigandi aðila, al-
hliða jafnvægi í samstarfi þeirra
og einkum og sér í lagi ætti að
fullnægja efnislega eftirfarandi
markmiðum:
— að koma á óhindruðum vöru-
viðskiptum, þjónustuviðskiptum,
fjármagnsviðskiptum og atvinnu-
og búseturéttindum, samkvæmt
reglum sem aðilar mundu skilgreina
sameiginlega á grundvelli viðeig-
andi og þegar mótaðra reglna Evr-
ópubandalagsins; undanþágur, sem
réttlættar eru með hliðsjón af
grundvallarhagsmunum einstakra
þjóða svo og tilhögun á aðlögun-
artíma gætu orðið samningsatriði;
tryggja bæri jöfn sámkeppnisskil-
yrði;
— að efla og breikka samstarf á
öðrum sviðum, sem falla að starfs-
vettvangi Evrópubandalagsins, svo
sem rannsóknir og þróun, umhverf-
ismál, menntamál, vinnuskilyrði og
félagsmál, neytendamál, aðgerðir
til stuðnings smáum og miðlungs-
stórum fyrirtækjum og ferðamál;
— að draga úr efnahagslegu og
félagslegu misræmi milli svæða
sinna.
6. Þeir telja að í samskipta-
rammanum ætti meðal annars að
tiyggja aðilum hans fullt sjálfs-
forræði við töku ákvarðana.
í samræmi við þessa grundvallar-
reglu ættu samningaviðræðurnar
að leiða til þess að séð verði fyrir:
— aðferðum, sem tryggja á skil-
virkan hátt að sjónarmið beggja
aðila séu tekin til greina til þess
að auðvelda samhljóða niðurstöður
við ákvarðanir sem varða evrópska
efnahagssvæðið.
— viðeigandi form sem tryggðu
bein réttaráhrif sameiginlegrar lög-
gjafar, umsjón með framkvæmd
hennar sem og réttarlegt eftirlit.
7. Með samningaviðræðum
milli Evrópubandalagsins annars
vegar og EFTA-landanna, sem eins
viðræðuaðila hins vegar, um stefnt
að því að ná fram alhliða samning-
um sem næðu til efnisatriða og
lagalegra og stofnanalegra hliða
sem getið er hér að framan.
8. Þeir telja ennfremur að póli-
tískar viðræður kæmu til greina,
m.a. beint milli allra hlutaðeigandi
ráðherra.
Frá umræðum á þingi í gærkveldi.
Morgunblaðið/Þorkell
Ekkert samkomu-
lag um framgang’
mála á Alþingi
EKKERT samkomulag reyndist háfa náðst milli stjórnar og stjómar-
andstöðu um framgang mála á Alþingi fyrir jól, eins og talið var á
mánudagskvöld. Forsætisráðherra skrifaði Davíð Oddssyni borgar-
stjóra bréf í gær eftir ríkisstjórnarfund, þar sem óskað var svara
hans fyrir fimmtudag hvort hann vildi frekar að borgin greiddi hluta
af rekstrarkostnaði Borgarspítalans á næsta ári eða samþykkti þær
breytingar á stjórn spítalans sem gert er ráð fyrir í heilbrigðisþjón-
ustufrumvarpinu. Sjálfstæðismenn töldu sig hins vegar hafa fengið
vilyrði ríkisstjórnarinnar fyrir að fallið yrði frá hugmyndum um að
borgin tæki þátt í rekstrarkostnaði Borgarspítalans, og það hefði
m.a. verið gmndvöllur samkomulagsins.
Á mánudagskvöld var fundur
forseta þingsins, þingflokksfor-
manna og forsætisráðherra, og eft-
ir þann fund tjáði forseti sameinaðs
þings fréttamönnum að hún teldi
að samkomulag hefði náðst um
þingstörfin fram að jólum, eins og
skýrt var frá í Morgunblaðinu í gær.
Jafnframt sögðu sjálfstæðismenn
að á fundinum hefði komið fram
að ríkisstjórnin hefði fallið frá hug-
mundum um að Reykjavíkurborg
greiddi 15%, eða um 245 milljónir,
af rekstrarkostnaði Borgarspítalans
á næsta ári gegn því að stjórn
spítalans yrði óbreytt. Heilbrigðis-
ráðherra sagði við Morgunblaðið á
mánudagskvöld að líklega yrði fall-
ið frá þessum hugmyndum að sinni
og frumvarp hans um heilbrigðis-
þjónustu stæði því óbreytt en af-
greiðslu þess yrði frestað.
Upplausn á þingi meðan
fjármálaráðherra ræður
Þorsteinn Pálsson formaður
Sjálfstæðisflokksins ságði við
Morgunblaðið í gær, að eftir fund-
inn á mánudagskvöld hefðu sjálf-
stæðismenn litið svo á, að komin
væri lína um það samkomulag sem
nauðsynlegt væri að gera til að
ljúka helstu málum fyrir jólaleyfi.
Á þessum fundi hefði forsætisráð-
herra verið, og í málgagni hans í
gær, Tímanum, hefði því verið lýst
yfir með stríðsletri að samkomulag
hefði verið gert.
„Svo kom það á daginn seint á
mánudagskvöld og á þriðjudags-
morgun, að fjármálaráðherrann
lítur svo á, að engu máli skipti þeir
fundir sem forsætisráðherrann sitji.
Hann sé greinilega einhvað auka-
númer í þessari ríkisstjóm en fjár-
málaráðherrann eigi að ráða. Fjár-
málaráðherra hefur svo lýst því
yfir að hann ætli engan samning
að gera um framgang þingmála.
I sjálfu sér er það stjórnarand-
stöðunni að meinalausu. Formenn
þingflokka stjórnarliðsins höfðu
farið fram á það við Sjálfstæðis-
flokkinn að hann greiddi fyrir fram-
gangi ýmissa mála með því að víkja
frá hefðbundnum vinnubrögðum
varðandi starf í nefndum og um-
ræður í deildum, og afgreiða mál í
flaustri og án skoðunar. Það er
venja að fara fram á slíkt samkomu-
lag og við lýstum okkur reiðubúna
ti! þess að hliðra til þótt um væri
að ræða mál sem um er mikill
pólitískur ágreiningur.
Við settum hinsvegar fram þá
eðlilegu kröfu að ríkisstjórnin félli
frá þeim ákvörðunum að brjóta ein
hiiða verkaskiptasamkomulagið vii
sveitarfélögin. Það hljóta allir ai
sjá að Sjálfstæðisflokkurinn tekui
ekki' þátt í að greiða fyrir fram- *
gangi þingmála á sama tíma og
ríkisstjórnin er að fara með ofbeld
gegn sveitarfélögum. Þetta hefui
mætt miklum skilningi mikils meiri-
hluta stjórnarliða og við töldum að
sá skilningur hefði komið fram á
fundinum í gær. Fjármálaráðherr-
ann er hins vegar staðráðinn í því
að standa í þessum stríðsátökum
og haga sér eins og götustrákur í
samskiptum sínum við sveitarfélög;
in eins og aðra í þessu landi. Á
meðan hann ræður einn eru má!
bara í upplausn í þinginu,“ sagði
Þorsteinn.
Sjálfstæðisflokkurinn
stjórnar ekki landinu
Ólafur Ragnar Grímsson sagð)
við Morgunblaðið að ríkisstjórnin
hefði traustan meirihluta á þingi
og því fengi hún sínum málum
framgengt á Alþingi. Stjórnaránd-
staðan gæti auðvitað með málþófi
tafið fundi og þess vegna hefði sú
hefð skapast að traust meirihluta-
stjórn ákvæði hvaða tekjuöflunar-
frumvörp afgreidd yrðu fyrir jól og
hvernig fjárlagafrumvarpið ætti að
líta út.
„Það er ekki hlutverk Sjálfstæð-
isflokksins að ákveða hvernig fjár-
lagafrumvarpið lítur út eða hvað:
tekjuöflunarfrumvörp eru afgreidd.
Hann stjórnar ekki landinu en þetta
er krafa Sjálfstæðisflokksins nú,‘
sagði Ólafur.
Hann sagði aðspurður að þa<
hefði verið einhver misskilningur
sem hann kynni ekki skil á, ac
gert hefði verið samkomulag um
þingstörfin á þeim nótum sem sjálf-
stæðismenn töldu. „Það var ljósl
að ekki var komið neitt samkomu-
lag en hins vegar er búið að fallasl
á þá ósk að frumvarpið um skatt-
skyldu orkufyrirtækja verði látið
bíða, og einnig að frumvarp um
bifreiðagjald verði látið bíða. Það
er'þegar búið að fallast á tvær ai
þessum óskum, en að ætlast til
þess að fallist sé á óskir sem hafa
beinlínis áhrif á fjárlagafrumvarpið
sjálft og tekjustofna og útgjalda-
stefnu ríkisins -^næsta ári er full-
komlega óeðlilég krafa, enda hefur
aldrei tíðkast að stjórnarandstaða
biðji um slíkt,“ sagði Ólafur Ragn-
ar.