Morgunblaðið - 11.03.1990, Síða 14

141 í
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11. MARZ 1990
eftir Guðm. Halldórsson
SAMEINING ÞÝZKALANDS
hefur verið á dagskrá síðan
Berlínarmúrinn var opnaður í
nóvember. Upphaflega var hug-
myndinni fálega tekið og henni
var samstundis haíhað í
Moskvu. En Austur-Þjóðverjar
hafa haldið áfram að streyma í
vestur og vestur-þýzkir kaup-
sýslumenn og stjórnmálamenn
hafa flykkzt austur á bóginn til
að leggja á ráðin um hvemig^
reisa skuli landið úr rústum. I
síðasta mánuði lagði Míkhaíl
Gorbatsjov forseti blessun sína
yfir sameiningu þýzku ríkjanna
þegar hann ræddi við Helmuth
Kohl kanzlara í Moskvu og
síðan hafa fáir efazt um að
Þýzkaland muni sameinast —
aðeins er spurt hve langan tima
það muni taka og hvemig það
muni gerast.
Ef nákvæmlega verður farið
eftir öllum formsatriðum
getur verið að sameiningin
verði ekki að veruleika
fyrr en eftir að minnsta
kosti tvö ár. Donald Watt,
prófessor í alþjóðlegri
sagnfræði í háskólanum í
London, segir í Daily Telegraph að
ríkisstjórnir beggja þýzku ríkjanna
verði fyrst að tryggja sér umboð
til að koma á sameiningu í almeniU
um kosningum og kosningar standa
fyrir dyrum í báðum hlutum Þýzka-
lands. Fyrstu fijálsu kosningarnar
í Austur-Þýzkalandi fara fram eftir
viku, 18. marz, og vestur-þýzkir
kjósendur ganga að kjörborðinu í
desember.
Eftir kosningarnar verður trú-
lega kallað saman sameiginlegt
stjórnlagaþing til að semja nýja
stjórnarskrá fyrir sameinað Þýzka-
land (sem helzt ekki má nefna
„fjórða ríkið“). Niðurstaðan yrði
borin undir þjóðaratkvæði í báðum
landshlutum. Síðan yrði efnt til al-
mennra kosninga og kosin yrði ný
landsstjórn, sem hefði umboð til að
lýsa yfir endursameiningu og gera
Berlín aftur að höfuðborg.
Einfaldasta leiðin
Fræðilega séð ættu kjósendur
meðal annars að taka afstöðu til
þess í þjóðaratkvæðinu hvort aftur
skulið komið á fyrri fylkjaskipan I
Austur-Þýzkalandi. Áður en komm-
únistar komust til valda voru fimm
fylki — Lánder — í Austur-Þýzka-
landi, en þau voru lögð niður sam-
kvæmt stjórnarskrá þeirra. Flokkur
sósíaldemókrata í Austur-Þýzka-
landi (SPD), sem er sigurstrangleg-
ur í kosningunum eftir viku, Kohl
kanzlari og fleiri hafa bent á að
samkvæmt vestur-þýzku grundvall-
EKKILENGUR SPURT HVORT HELDUR
HVENÆR ÞÝZKALAND SAMEINAST
Watt segir að í raun sé tvennt
óhjákvæmilegt: „Þjóðveijar verða
að koma sér saman um einhvers
konar sameiginlega ráðgefandi ráð
á „toppnum," sem getur náð aftur
stjórninni, og stórveldin verða að
sætta sig við að hernaðarstaðan
hafi raunverulega breytzt og að þau
verði endurmeta stöðuna í öryggis-
málum Evrópu."
í síðasta mánuði samþykktu
Vestur-Þjóðverjar og Bandaríkja-
menn að sameinað Þýzkaland yrði
að eiga fulla aðild að NATO, en
þeim möguleika var haldið opnum
að ekkert herlið frá bandalaginu
yrði á núverandi yfírráðasvæði
Austur-Þýzkalands, sem er aðili að
Varsjárbandalaginu. Ráðamenn í
Austur-Berlín og Moskvu vilja að
sameinað Þýzkaland verði hlut-
laust. Oskar Lafontaine, líklegt
kanzlaraefni vestur-þýzkra jafnað-
armanna vill ekki að sameinað
Þýzkaland verði i NATO heldur
hluti „sameiginlegs öryggiskerfis"
allra Evrópuríkja.
Utanríkisráðherrar austurs og
Modrow í Bonn (með Kohl)...
Mótmæli í Austur-Berlín
arlögunum (stjómarskránni), sem
eru frá 1947 og því eldri en skipt-
ing Þýzkalands, gætu fyikin ein-
faldiega samþykkt að þau skuli
heyra undir vestur-þýzka lögsögu.
Ef þessi „smuga“ yrði notuð
gæti sameining orðið að veruleika
á nokkrum vikum, en ekki mánuð-
um eða árum, og eins konar Banda-
ríki Þýzkalands kæmu þá til sög-
unnar. Þannig væri fræðilega séð
hægt að komast hjá langdregnum
samningaviðræðum við aðildarríki
Helsinki-sáttmálans, sem mál er
varða landamæri Evrópu þarf að
bera undir.
Unnið er að
því að finna
raunhæfar
lausnirá
vandamálum
sem fylgja
muni
sameining-
unniáöllum
sviðum
Kohl í Erfúrt...