Morgunblaðið - 12.04.1990, Page 39

ORfif JIH1A Sf HU0AQUTMMN OKJAJHMUOHOl
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 1990
vetur. Klókur kennari verður ekki
lengi að gera sér grein fyrir því að
besta leiðin til að bæta einkunnina
er að auka vinsældir sínar, og það
er hægt að gera á marga vegu,
bæði með viðeigandi aðferðum en
einnig á annan hátt (eins og að gefa
nemendur hærri einkunnir en þeir
eiga skilið). Það er auðveldara að
vera vinsæll kennari en góður kenn-
ari. Ég hef reynslu af því að sumir
kennarar, sem eru mjög vinsælir,
kenna í rauninni alls ekki neitt en
tekst að sannfæra nemendur (með
leikrænum tilþrifum og sefjun) um
að þeir séu að læra eitthvað. Aðrir
kennarar geta verið þurrir og fúlir,
beitt gamaldags kennsluaðferðum
og þó veitt nemendum betri menntun
en þeir sjálfir gera sér grein fyrir.
Stundum gerist það að nemandi
gerir sér enga grein fyrir því fyrr
en löngu síðar hvaða námskeið voru
góð og hver voru léleg og að hann
mat það ekki rétt meðan á því stóð.
Ég heyrði nýlega dæmi um nemanda
hér á Islandi sem gaf lágar einkunn-
ir þegar hann fyllti út eyðublað í
desember en sá það í öðru ljósi þeg-
ar hann las fyrir próf í janúar og
gerði sér grein fyrir því að hann
hafði í rauninni lært miklu meira
en hann hafði haldið.
Allir skynsamir menn vita að töl-
fræðilegar niðurstöður ljúga og það
hlýtur að vera til önnur og betri
aðferð til að leggja mat á kennslu.
A fyrstu háskólaárum mínum í Prin-
ceton höfðum við mun manneskju-
legri aðferð sem er enn við lýði að
því er ég best veit. I lok hverrar
annar hittust nemendur sem verið
höfðu í sama námskeiði eða nokkrir
fulltrúar nemenda í stórum nám-
skeiðum og sömdu nokkrar athuga-
semdir — yfirleitt nokkuð langa efn-
isgrein — um kennarann. Athuga-
semdimar vom oft hnyttnar og hnit-
miðaðar og drógu bæði fram kosti
og galla þess sem um var rætt („NN
er mjög vel að sér og hefur innileg-
an áhuga á efninu en eyðir of mikl-
um tíma í að horfa út um gluggann,
leiður á svip.“ „NN telur námsefnið
auðveldara en það er og hefur ekki
lært listina að gera nemendum það
auðskilið.“) Þessar athugasemdir
eða smáritgerir voru prentaðar í
stúdentablaðinu og vom ekki bara
vinsælt lesefni heldur veittu nem-
endum einnig leiðsögn þegar þeir
fóm að velja sér námskeið og hugs-
anlega einnig kennumm til að bæta
sig (ef kennari getur bætt sig). Og
ef einhver deildarforseti eða rektor
vildi geyma þetta gat hann einfald-
lega klippt þetta út og sett í möppu.
Kennarar vom oft dætndir miskunn-
arlaust en þetta var gert í góðum
anda og átti vel við í andrúmslofti
háskólans, en það sama verður ekki
sagt um þurrar tölur og línurit. Slíkt
kerfi krefst auðvitað meiri vinnu af
hálfu stúdenta en að fylla út eyðu-
blað.
Ég vona að það sé ljóst af þessu
að ég er ekki andvígur því að lagt
sé mat á kennara. Ég vil hins vegar
mótmæla þessum lágkúrulega út-
reikningi sem nýlega var tekinn upp
í Háskóla íslands. Ég myndi hins
vegar fagna því að nemendur gerðu
persónulegar athugasemdir eða hóp-
ur nemenda skrifaði umsögn sem
væri gerð af vandvirkni og eftir
nokkra íhugun. Og að lokum: Hver
sem er, innan Háskólans eða utan,
sem hefur áhuga á að vita hvernig
ég sem opinber starfsmaður, kenni,
er velkominn að koma í tíma til mín
hvenær sem er. Ég vil heldur láta
meta mig á mannlegan, persónuleg-
an hátt, ekki með ómanneskjulegum
útreikningi.
(Frá því ég samdi fyrstu drög að
þessari grein hefur komið fram ný
og endurbætt útgáfa á eyðublaðinu.
Iæitin að hinu fullkomna eyðublaði
getur haldið endalaust áfram, en
þegar og ef það birtist mun það
ekki breyta þeirri skoðun sem haldið
er fram í þessari grein, þ.e. að ekk-
ert tölvustýrt gæðamat geti nokkurn
tíma bætt kennslu i háskóla. Nýtt
eyðublað hefur þann kost fram yfir
það gamla, að meira rými er fyrir
athugasemdir nemanda. En hvers
vegna ekki að sleppa þessum þýðing-
arlausu einkunnum algerlega?)
Höfundur er prófessor í ensku við
Háskóla Islands.