Morgunblaðið - 12.04.1990, Qupperneq 56

FÍMMTUDAGUR 12. APRÍL 1990
VERÐ í LAUSASÖLU 90 KR.
Kostnaður
við Fossvogs-
braut minnst
■'itá -
2 milljarðar
í KÖNNUN, sem Vegagerð
ríkisins hefiir unnið um hugsan-
lega legu og gerð Fossvogs-
brautar, kemur fram að lág-
markskostnaður við brautina er
yfir 2 milljarðar að meðtöldum
kostnaði vegna gatnamóta.
Odýrasti kosturinn er að Ieggja
opinn veg eftir dalnum og er
kostnaður við hann áætlaður
um 440 milljónir. Sú leið er
ekki talin fysileg vegna hávaða-
og loftmengunar. Könnunin hef-
^^IU^.ur verið kynnt í skipulagsstjórn
ríkisins og verður hún lögð til
grundvallar við afgreiðslu Aðal-
skipulags Kópavogs, sem bíður
staðfestingar hjá stjórninni.
Þrír kostir þykja helst koma til
greina. Það eru steypt 2 km göng
eftir endilöngum dalnum og er
kostnaður við þau áætlaður 1,8
milljarðar. Annar kostur eru jarð-
göng, sem eru 1,6 km og er kostn-
aður við þau áætlaður rúmlega 2,4
^^^nilljarðar og þriðji kosturinn eru
"^^Uiarðgöng, sem eru rúmir 2,2 km
og er kostnaður við þau áætlaður
tæplega 3,2 milljarðar. Kostnaðar-
áætlun vegna jarðganganna miða
við að steypu sé sprautað á vegg-
ina að innanverðu en sennilega
þyrfti að heilsteypa þá og er kostn-
aður vegna þessa áætlaður um 120
milljónir fyrir hvern km.
Fram kemur að kanna þurfi all-
ar aðstæður enn frekar svo sem
jarðvegsgerð og dýpi á fast í fyrir-
hugaðri veglínu og grunnvatns-
stöðu í næsta nágrenni. Vegna
jarðganga þyrfti að bora í fyrirhug-
að gangastæði og kanna þar jarð-
. lög og gerð bergsins. Slíkar kann-
anir munu ekki breyta kostnaðará-
ætlunum en eru nauðsynlegar
vegna hönnunar á göngunum.
Sjá frétt á bls. 23.
MORGUNBLAÐIÐ kemur
næst út miðvikudaginn 18.
apríl.
Niðurskurður hjá Ríkisspítölum;
Þakplötur um allargötur
í miklu hvassviðri í gær fuku plötur af þökum húsa á Akureyri. Björgunarsveitarmenn gengu um bæinn
og báru grjót á plöturnar, svo þær fykju ekki um og sköpuðu hættu. Þó varð nokkuð tjón, til dæmis fór
ein þakplata inn um rúðu og önnur skemmdi bílhurð. Sjá frétt á Akureyrarsíðu, bls. 32
200 milljónir vantar og
skuldirnar hlaðast upp
- segir Davíð A. Gunnarsson, forstjóri
„FJARLOG gera ráð fyrir miklu meiri niðurskurði hjá Ríkisspítölum
en öðrum sambærilegum stofhunum og það vantar um 200 milljónir
til rekstrarins ef halda á óbreyttri starfsemi frá síðasta ári. Ég trúi
ekki öðru en að þetta verði leiðrétt, en við erum komnir í mikil vand-
ræði, því skuldirnar hlaðast upp þegar nær 20 milljónir vantar í hverj-
um mánuði," sagði Davíð Á. Gunnarsson, forstjóri Ríkisspitala, í sam-
tali við Morgunblaðið.
Davíð sagði að í fyrra hefði verið
mikið aðhalds- og samdráttarár og
þá hefði öllum heilbrigðisstofnunum
verið gert að skera niður um 4%
og óskiljanlegt að Ríkisspítölum
væri nú gert að skera enn meira
niður. „Við höfum sýnt mikla að-
gæslu í rekstri og gengið á undan
öðrum í sparnaði, en nú virðist sem
ganga eigi á lagið og láta okkur
spara enn meira en gert er annars
staðar.“
Áætlaðar lokanir Ríkisspítala í
sumar jafngilda því að tvær deildir
Landspítala væru lokaðar allt árið.
„Lokanir, sem nú þegar hafa verið
skipulagðar í sumar, eru svipaðar
og á 'síðasta ári, enda gerðum við
ráð fyrir sama framlagi til rekstrar-
ins,“ sagði Davíð. „Ef þessar 200
milljónir fást ekki verður að draga
mjög mikið úr starfsemi á ýmsum
sviðum og þá bætast við enn frek-
ari lokanir. Ég vil ekki hugsa það
til enda hvað gerist ef við verðum
skildir eftir í þessum vanda. Mér
er með öllu óskiljanlegt hvert fjár-
veitingavaldið er að fara. Ráða-
menn þjóðarinnar tala á tyllidögum
um nýbreytni og aðhald í ríkis-
rekstrinum og að umbuna eigi fyrir
skynsamlegan rekstur, en annað
virðist uppi á teningnum með
Ríkisspítala. Mér virðist að stundum
sé það svo, að þar sem mest er
farið fram úr fjárlögum þurfi ekki
að hafa áhyggjur af slíkum niður-
skurði," sagði Davíð Á. Gunnars-
son, forstjóri Ríkisspítala.
Vísbendingar rannsókna á setlögnm í Reyðarfírði:
Jökulmenjar hér á landi fimm
milljón árum eldri en talið var
RANNSÓKNIR jarðíiræðinganna Jóhanns Helgasonar og Petu J. Mudie
benda til að basískt set í fjöllum við Reyðarfjörð megi rekja til eld-
gosa undir jökli vegna jöklamyndunar fyrir um 10 rnilljón árum. Þetta
eru elstu vísbendingar um jökla sem fundist hafa hérlendis, en til
þessa hefur verið talið að elstu menjar um jökla væru 5-6 milljón
ára. Þessar niðurstöður styðja þá hugmynd, að loftslag á íslandi hafi
..byrjað að kólna verulega mun fyrr en aðalísöldin skall á, fyrir 2-3
milljónum ára.
Jarðfræðingarnir tveir könnuðu
frjókorn úr setlögum í Hólmatindi
og Eyrarfjalli og náði rannsóknin
yfir 50-100 þúsund ára tímabil.
„Elstu frjókornin sýndu að hér hafa
harðviðartré og fenjatré verið í
meirihluta og loftslag því verið mjög
•hlýtt. Meðalárshiti hefur þá verið
13-15 gráður," sagði Jóhann.
„Síðar tóku barrtrén viA. og urðu
allsráðandi og í lokin var kjarr- og
mosagróður yfirgnæfandi. Þessar
breytingar í gróðurfari spegla um
10 gráðu lækkun meðalárshita, eða
niður í 3-5 gráður.“
Jóhann sagði að samsetning set-
laganna í Reyðarfirði væri óvenju-
leg, því þar væri að finna þykk
basaltgjóskulög. „Vegna basaltlag-
anna og breytinganna á gróðurfar-
inu höfum við sett fram þá tilgátu,
að jöklar hafi myndast yfir gosbelt-
inu á íslandi fyrir um 10 milljónum
ára. Þá urðu gos með svipuðum
hætti og nú eru í Vatnajökli. Við
gos undir jökli breytist kvikan í
gjósku í stað hraunlaga.“
Þegar Jóhann og Peta Mudie,
sem er kanadísk, hófu rannsóknir
sínar höfðu fundist mjög gömul
jökulbergslög í Alaska. „Upplýsing-
ar okkar um loftslagjsbreytingar á
íslandi falla saman við elstu breyt-
ingar í jarðlögunr í Alaska," sagði
Jóhann. „Þetta bendir til verulegrar
kólnunar á norðurhveli jarðar fyrir
10 mjlljónum ára. Hversu útbreidd
þessi kólnun var og hversu lengi
hún stóð yfir er hins vegar óvíst.
Það hafa greinilega komið kulda-
skeið og myndast ís sums staðar á
norðurhveli."
Jóhann sagði að hann hefði reynt
að kanna hvort hér á landi væru
önnur sams konar setlög og kvaðst
telja líklegt að þau væri til dæmis
að finna á Vestfjörðum. „í Stein-
grímsfirði, við Húsavíkurkleif, eru
jafn gömul setlög með sömu efna-
samsetningu og niðurstöðu rann-
sókna á gróðurfari þar svipar til
niðurstöðu fijókornagreiningarinn-
ar í Reyðarfirði. Gróðurfarsbreyt-
ingin hlýtur enda að hafa náð til
alls landsins," sagði Jóhann Helga-
son, jarðfræðingur.
Aðalleiðir
sem hægt er
að ryðja verða
opnaðar í dag
VONSKUVEÐUR var um allt land
í gær af völdum djúprar lægðar
sem gekk yfir landið. Veðurstofan
spáði að veðrið gengi fljótlega
niður og við tæki norðanátt. Inn-
anlandsflug lá niðri fram eftir
degi og þegar mest var biðu 1600
manns eftir flugi hjá Flugleiðum.
Veðrið stórspillti færð víða um
land. Snjóflóð féll um hádegisbilið
í gær í Olafsfjarðarmúla og lokaði
leiðinni milli Akureyrar og Olafs-
fjardar.
Veðrið gekk niður þegar leið á
gærdaginn og færð var orðin ágæt
um Suðurströndina allt til Aust-
fjarða en Fjarðarheiðin var þung-
fær. Fært var fyrir Hvalfjörð en
mjög hvasst var þar víða. Þá var
færð ágæt allt vestur í Búðardal
en þyngdist þegar vestar dró. Ófært
var um Svínadal en Holtavörðuheið-
in var orðin fær en hafði teppst
tvisvar í gær.
Vonskuveður var á Ströndum og
allir vegir ófærir og sama var að
segja um Steingrímsfjarðarheiði.
Leiðin milli Bolungarvíkur og ísa-
fjarðar var opnuð og leiðin frá Pat-
reksfirði tii Tálknaijarðar. Fárviðri
var á Öxnadalsheiði og Vatnsskarði
síðdegis í gær og sú leið ófær. Siglu-
fjarðarleiðin var ófær en til stóð
að opna hana þegar veður lægði.
Austan Akureyrar var meira og
minna ófært.
í dag á að moka allar aðalleiðir,
sem hægt er, til til Akureyrar,
Sigluíjarðar, vestur til Hólmavíkur
og einnig verður mokað á Snæfells-
nesi og Suðurlandi ef með þarf.
Leiðin milli Akureyrar og Húsavík-
ur allt austur á Vopnafjörð verður
einnig opnuð i dag.
Fólk sem hyggur á ferðalög er
hvatt til að kynna sér veðurspá og
færð áður en haldið er af stað.
Búrhvalur á
reki vestan
við Grímsey
Grímsey.
BÚRHVALUR, nýdauður að
talið var, fannst á reki um
tveimur mílum vestan af
Grímsey í fyrradag. Hvalur-
inn var tæplega 20 metra
langur og vó að minnsta
kosti um 20 tonn.
Það var Óli Ólafsson á
Bjargey I. sem fann hvalinn,
en Óli B. Ólason á Bjargey II.
gerði tilraun til að ná í skepn-
una í fyrradag, en varð frá að
hverfa vegna veðurs í fyrstu
atrennu. I annað sinn gekk
honum betur og kom hann
hvalnum heim að hafnargarðs-
hausnum.
Óli ætlar að nota hvalinn í
hákarlabeitu og hyggst hann
skera hann hér heima við, en
draga síðan út á sjó þar sem
hann ætlar að koma fyrir há-
karlalóði. Óli vonast til að ein-
hveijir hákarlar glepjist í ætið.
Hvalurinn er á milli 15 og
20 metra langur og vegur að
minnsta kosti 20 tonn.
Bára