Morgunblaðið - 23.05.1990, Page 37

36
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. MAl 1990

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 1000 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 90 kr. eintakið.
Loforð o g efiidir
sjálfstæðismanna
Fulltrúar á aðalfundi SÍF á Hótel Sögu.
Fyrir átta árum tók Sjálf-
stæðisflokkurinn upp þá
nýbreytni í kosningabaráttu
hér á landi að auglýsa fyrir
kosningar skýr og afmörkuð
kosningaloforð, sem hann
myndi efna á næstu fjórum
árum fengi hann stuðning til
meirihlutastjórnar í Reykjavík.
Þessi aðferð var endurtekin í
borgarstjómarkosningunum
1986 og nú í þriðja sinn með
auglýsingu hér í blaðinu í gær.
Það eitt að stjórnmálaflokkur
skuli geta staðið þannig þrisvar
að kynningu á kosningastefnu
sinni sýnir, að hann hefur stað-
ið við fyrri fyrirheit. Enginn
sem hefur verið staðinn að því
að svíkja loforð sín getur geng-
ið með þessum hætti fram fyr-
ir kjósendur.
Kannanir benda til þess að
Nýr vettvangur sé höfuðand-
stæðingur sjálfstæðismanna í
kosningabaráttunni í höfuð-
borginni. Hann hefur að sjálf-
sögðu einnig birt ýmis kosn-
ingaloforð, þótt barátta hans
hafi einkum byggst á nei-
kvæðri afstöðu í garð sjálf-
stæðismanna. Sá er hins vegar
mesti munurinn á aðstöðu og
afstöðu sjálfstæðismanna og
frambjóðenda Nýs vettvangs,
að hinir síðarnefndu hafa ekki
nein ve"k að verja. Þeir segjast
hafa hreinan skjöld í borgar-
málum. Ástæðan fyrir því er
ósköp einföid: Þeir hafa aldrei
þurft að bregða skildi fyrir
neitt.
Sjálfstæðismenn hétu því
fyrir kosningar 1982 að lækka
fasteignagjöld og útsvar í
Reykjavík, hætta við áform
vinstri flokkanna um byggð á
Rauðavatnssvæðinu og byggja
í staðinn í Grafarvogi, leggja
niður svokallað punktakerfi við
úthlutun íbúðarlóða og full-
nægja eftirspurn eftir lóðum
og taka umdeilda Ikarus-stræt-
isvagna úr umferð, svo að
nokkuð sé nefnt. Öll þessi kosn-
ingaloforð voru efnd. Með því
að efna fyrirheitið um að full-
nægja eftirspum eftir lóðum
og afnema pólitíska skömmtun
á lóðum varð í raun bylting í
stjórn og þróun Reykjavíkur,
sem hefur skilað glæsilegum
árangri.
Meðal loforða fyrir kosning-
arnar 1986 var að fullgera Við-
eyjarstofu, koma upp húsdýra-
garði í Laugardal, byggja út-
sýnishús með hreyfanlegum
veitingastað í Öskjuhlíð, Ijúka
við Borgarleikhúsið, opna ekki
færri en 10 dagvistarstofnanir
á kjörtímabilinu, opna tvær
nýjar heilsugæslustöðvar,
byggja tvær nýjar bifreiða-
geymslur í miðbænum og
hækka ekki skatta borgarinnar
umfram verðlag. Við allt þetta
hefur verið staðið og unnið
samkvæmt áætlun að öðrum
framkvæmdum, sem tíundaðar
vora í loforðaskránni.
Þessir loforðalistar sjálf-
stæðismanna hafa lengst með
árunum og nú eru gefin fyrir-
heit um 25 atriði, sem að sjálf-
sögðu vega misþungt og snerta
ekki alla borgarbúa með sama
hætti. Þegar litið er yfír listann
í ár blasir þó við, að enginn
getur með nokkrum rökum
haldið því fram að sjálfstæðis-
menn í Reykjavík sinni ekki
„mjúku málunum" svonefndu.
Grunnþættir eru hinir sömu og
áður, skattar verða ekki hækk-
aðir og áfram á að tryggja að
lóðaframboð svari eftirspurn.
Hugað verður að menningu og
listum, hag eldri og yngri borg-
ara og átak gert til að fegra
og bæta umhverfið.
Eins og áður sagði varð bylt-
ing eftir 1982, þegar tekið var
til við að framkvæma stefnu
sjálfstæðismanna í lóðamálum.
Takist þeim að hrinda í fram-
kvæmd öllu því, sem þeir lofa
núna verða mikil umskipti á
mörgum sviðum. Mesta breyt-
ingin sem ekki er unnt að kenna
við annað en byltingu verður
þó, þegar þessu atriði á loforða-
listanum hefur verið hrundið í
framkvæmd: „Ákvörðun tekin
um fyrirkomulag greiðslu til
foreldra sem kjósa að annast
börn sín á dagvistaraldri
heima.“ Er ljóst, að það þarf
hugrekki til að gera tillögu í
þessa átt og sýnir sterkan vilja
til að stuðla að breytingum en
halda ekki fast í eitthvað eitt
kerfi.
Áður var minnst á aðstöðu-
mun Sjálfstæðisflokksins og
Nýs vettvangs nú fyrir kosn-
ingarnar; annar hefur heiður
að veija en hinn ekki neitt.
Vilji kjósendur veita þeim styrk
sem þeir þekkja og vita að
hafa staðið vel að stjórn
Reykjavíkur leggja þeir Sjálf-
stæðisflokknum lið til að halda
áfram meirihlutastjórn á skýr-
um forsendum. Þeir sem vilja
sundurlausa stjórn með óljósa
stefnu í Reykjavík kjósa and-
stæðinga Sjálfstæðisflokksins.
Styrkir til sjávarútvegs í
EB 37 inilljarðar króna í ár
- segir Magnús Gunnarsson firamkvæmdastjóri
„SÍÐAN Evrópubandalagið endurvakti saltfisktollana árið 1986, í fjög-
ur ár, hafa verið greiddir tollar af íslenskum saltfiski, sem nemur
tæplega 3,4 milljörðum króna á núgildandi verðlagi," sagði Magnús
Gunnarsson, framkvæmdastjóri Sölusambands íslenskra fiskframleið-
enda, á 57. aðalfundi Sölusambands íslenskra fiskframleiðenda á
Hóteí Sögu í gær. Magnús sagði að í ár væru styrkir til sjávarútvegs
í Evrópubandalagslöndunum (EB) 37 milljarðar króna, í Noregi 10,5
milljarðar króna og í Kanada 6 milljarðar króna en þar kæmu byggða-
styrkir til viðbótar.
Magnús Gunnarsson sagði á
fundinum að SÍF hefði selt 11 af
12 Iöndum Evrópubandalagsins
vörur á undanförnum árum fyrir
180-230 milljónir Bandaríkjadala
(10,8-13,8 milljarða króna) en 97%
af útfluttum saltfiski hefðu farið
til Evrópubandalagsins. Magnús
sagði að söluskrifstofa hefði verið
opnuð á Spáni fyrir rúmum tveimur
árum og fyrir nokkrum dögum hefði
formlega verið gengið frá stofnun
fyrirtækis á Spáni. í samstarfi við
kaupendur á Spáni hefði verið lögð
vinna og fjármagn í auglýsingaher-
ferð þar í landi, sem þegar hefði
skilað árangri, og sams konar aug-
lýsingaherferð væri í undirbúningi
á Ítalíu og öðrum markaðslöndum.
Magnús sagði að SÍF hefði á
undanförnum árum fyrst og fremst
selt í Bandaríkjadölum með svokall-
aðri SDR-tryggingu til að veija sig
innbyrðis gengissveiflum. Fram til
þessa hefðu innbyrðis tollar, höft
og takmarkanir í viðskiptum milli
Evrópubandalagslandanna hindrað
að fiskurinn ætti greiða leið á milli
landa. Á sama tíma hefðu allir út-
flutningspappírar)- samningar um
ábyrgðir og greiðslufresti, heil-
brigðisvottorð og annað, sem þyrfti
til að flytja út til landanna, verið
mjög mismunandi í hvetju landi
fyrir sig.
Allar hindranir horfh-
ar eftir árið 1992
„Þegar hinn innri markaður er
genginn í garð innan Evrópubanda-
lagsins eftir árið 1992 eru allar
þessar hindranir horfnar," sagði
Magnús. „Þá verða samræmdar
kröfur um öll útflutningsskjöl og
vottorð og gerí er ráð fyrir að öll
slík viðskipti geti átt sér stað í tölvu-
tæku formi. Með samræmdri geng-
isstefnu og myndun sameiginlegs
gjaldmiðils, ECU, sem nú þegar er
farið að nota mikið í viðskiptum,
verður mismunun á milli landa
vegna gjaldeyrissveiflna úr sög-
unni. Þess vegna verður tiltölulega
auðvelt fyrir aðila að flytja fisk frá
Portúgal til Ítalíu og frá Ítalíu til
Spánar,“ sagði Magnús.
Hann sagði að SÍF hefði unnið
markvisst að því í tvö ár að und-
irbúa saltfiskframleiðsluna fyrir
breytingarnar innan Evrópubanda-
lagsins og það hefði að sjálfsögðu
verið gert með það í huga að það
sölufyrirkomulag, sem hefði við-
gengist á undanförnum 58 árum,
héldist. Þannig hefðu afurðirnar
Andvaraleysið er
mesta hættan nú
eftir Birgi ísleif
Gunnarsson
Kosningabaráttan fyrir sveitar-
stjórnarkosningarnar er nú senn í
enda. Þótt úrslit séu áhugaverð í
mörgum sveitarfélgöum, beinist að
venju áhugi manna mjög að
Reykjavík. Kosningabaráttan hér
hefur um margt verið sérkennileg.
Osannfærandi gagnrýni
Hún hefur verið afar róleg á yfir-
borðinu, enda hafa andstæðingar
Sjálfstæðisflokksins á engan hátt
náð sér á strik. Þeir hafa ekki náð
neinum málefnaiegum tökum á
sinni baráttu. Gagnrýni þeirra er
ósannfærandi. Fólk sér í gegnum
áróður frambjóðenda sem telja sig
geta gert allt fyrir alla — aðeins
ef þeir ná völdum.
I vinstra liðinu er hver höndin
uppi á móti annarri, flokkar eru
þverklofnir og það eina sem þeir
virðast sameinast um er að níða
niður Sjálfstæðisflokkinn og stjórn
hans á Reykjavík.
Sporin hræða
Slíkt kann aldrei góðri lukku að
stýra, enda er Reykvíkingum það í
fersku minni þegar vinstri menn
stjórnuðu borginni. Þá réði sundur-
lyndið ríkjum. Baktjaldamakk og
hrossakaup einkenhdu það tímabil
— alveg á sama hátt og við sjáum
hjá landsstjórninni í dag. Ekkert
mál er svo heilagt að það verði
ekki dregið niður í það svað. Reynsl-
an varð og sú að vinstra tímabilið
einkenndist af stöðnun og afturför.
Á engum stað í landinu eru fram-
farir eins glæsilegar og í Reykjavík.
Því veldur traust forysta. í
Reykjavík er við stjórnvölinn sam-
hent fólk, undir forystu dugmikils
borgarstjóra. Þessu munu Reyk-
víkingar ekki vilja kasta frá sér og
kjósa yfir sig óvissu vinstra liðsins.
Nóg er nú samt í landsstjórninni.
„Reynslan sýnir að allt-
of oft hafa menn vaknað
upp við vondan og
óvæntan draum, ef þeir
hafa sofið á verðinum.
Þess vegna verða nú
allir að leggjast á eitt
og ge ra sigur Sjálfstæð-
isflokksins glæsilegan í
þessum kosningum.“
Vakna ekki við vondan draum
Sú hætta sem steðjar að
Reykjavík í þessari kosningabaráttu
er andvaraleysið. Skoðanakannanir
sýna yfirburðastöðu Sjálfstæðis-
flokksins. Það eru því allt of marg-
ir sem yppta nú öxlum og hugsa
sem svo: Nú er öllu óhætt, það
þarf ekkert á mér að halda. Þetta
er hættulegur hugsunarháttur.
Reynslan sýnir að alltof oft hafa
Birgir ísleifur Gunnarsson
menn vaknað upp við vondan og
óvæntan draum, ef þeir hafa sofið
á verðinum. Þess vegna verða nú
allir að leggjast á eitt og gera sigur
Sjálfstæðisflokksins glæsilegan í
þessum kosningum.
Höfundur er alþingismaður fyrir
Sjálfslæðisflokkinn í
Roykjavíkurkjördæmi og
fyrrverandi borgarstjóri
Reykjavíkur.
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. MAI 1990
37
verið skilgreindar og samræmdar
eftir einum gæðastaðli en ekki lönd-
um. Einnig hefði verið reynt að
samræma verðskrána, þannig að
ein verðskrá væri fyrir öll Evrópu-
bandalagslöndin.
„Við höfum kannað hvort hag-
kvæmt sé að breyta fyrirkomulag-
inu á sölusamningunum og færa
okkur úr sölu í Bandaríkjadölum
með SDR-viðmiðuninni yfir í ECU.
í samráði við banka og sérfræðinga
á þessu sviði höfum við komist að
þeirri niðurstöðu að slík sala er
möguleg og hagkvæmt sé fyrir SÍF
að selja i ECU. Þá höfum við haft
samráð við Seðlabankann og kann-
að hvort mögulegt sé að taka af-
urðalán í ECU og er ekkert því til
fyrirstöðu."
Magnús sagði að frá því að Afla-
miðlun hefði byrjað að afgreiða leyfi
til útflutnings á flöttum, ferskum
fiski, 9. apríl síðastliðinn, hefðu
verið veitt útflutningsleyfi fyrir
1.500 tonnum af flöttum, ferskum
fiski. Til Danmerkur hefðu farið
87% af þessum fiski og til Bret-
lands 8%. „Það er að segja 95%
fara til frekari vinnslu í fiskvinnslu-
bæjum innan Evrópubandalagsins.
Á sama ttíma skortir íslensku fisk-
vinnsluna hráefni," sagði Magnús.
Hann sagði að útflutningur SÍF
fyrstu 5 mánuðina í ár yrði um 25
þúsund tonn, eða um 4 þúsund
tonnum meiri en á sama tíma í
fyrra. Framleiðsla á blautverkuðum
þorski fyrstu 5 mánuði þessa árs
yrði hins vegar væntanlega um 30%
minni en á sama tíma í fyrra, eða
21 þúsund tonn. Magnús sagði að
þorskaflinn hefði verið 16% minni
fyrstu fjóra mánuðina í ár en á
sama tíma í fyrra. Útflutningur á
fiski til fiskvinnslu innan Evrópu-
bandalagsins hefði hins vegar auk-
ist um 45% frá síðasta ári og 16%
af þorskaflanum fyrstu fjóra mán-
uðina í ár hefðu verið flutt út til
fiskverkenda í Evrópu.
„Það er eðlilegt að stjórnvöld
hiki við að grípa til aðgerða þegar
hægt er að benda á að meirihluti
þeirra, sem flytja út óunninn fisk,
eru fiskvinnlufyrirtækin sjálf. Skýr-
ingin liggur meðal annars í því að
erlend fiskvinnsla hefur einfaldlega
meiri greiðslugetu en sú íslenska.
Samkeppnisskilyrðin eru ekki þau
sömu milli erlendrar og íslenskrar
fiskvinnslu. Þeir samkeppnisþættir,
sem einkum halla á okkur, eru af-
leiðingar sjávarútvegsstefnu Evr-
ópubandalagsins, sem er fyrst og
fremst fólgin í innflutningstollum
bandalagsins og opinberum styrkj-
um til sjávarútvegsins innan þess,
svo og opinberum styrkjum í sam-
keppnislöndum okkar, til dæmis
Noregi og Kanada," sagði Magnús.
57. aðalfiundur SÍF hófst í gær:
Liggur í loftinu að aðr-.
ir fái útflutningsleyfi
- segir Dagbjartur Einarsson sljórnarformaður
„NÚ liggur í Ioftinu yfirlýsing utanríkisráðherra uni að útflutnings-
leyfi á saltfíski verði gefin öðrum aðilum en SIF. Hvernig mætum
við þessari atlögu stjórnvalda á hendur íslenskuni saltfiskiðnaði?
Ég get nefiit fjóra kosti, sem við í stjórn SÍF höfúm mikið rætt
undanfarnar vikur og mánuði. Sá fyrsti er að halda óbreyttu ástandi
og gera ekki neitt. Annar kostur er sá að loka SIF og gera það
upp. Þriðji kosturinn er að halda óbreyttu félagsformi en hreinsa
til innan SÍF. Fjórði kosturinn er að breyta SÍF í hlutafélag,“ sagði
Dagbjartur Einarsson sljórnarformaður á 57. aðalfúndi Sölusam-
bands íslenskra fískframleiðenda, sem hófst á Hótel Sögu í gær.
Dagbjartur Einarsson sagði að
ef haldið yrði óbreyttu ástandí þýddi
það að SÍF héldi áfram í óoreyttu
félagsformi og félagar í SÍF gætu
einnig flutt út ferskan, flattan fisk
og jafnvel hluta af sínum saltfiski
með öðrum útflytjendum og þannig
látið á það reyna hvers SÍF væri
megnugt. Dagbjartur sagði að ef
SÍF yrði lokað, og það gert upp,
gætu framleiðendurnir farið hver
sína leið. Þeir, sem vildu vinna sam-
an, gætu hins vegar stofnað saman
nýtt útflutningsfyrirtæki eða leitað
á náðir heildsalanna í Reykjayík.
Hagsmunagæslan myndi þá flytjast,
yfir á önnur samtök.
Hann sagði að þriðji kosturinn
væri sá að halda óbreyttu félags-
formi en hreinsa til innan SIF.
„Þeir, sem seldu framhjá SIF, hvort
sem um flattan, ferskan fisk eða
saltfisk væri að ræða, fengju ekki
þjónustu af hálfu SÍF, með öðrum
orðum að þeir yrðu reknir úr sam-
tökunum,“ sagði Dagbjartur. „Eftir
stæði fámennara en ef til vill sam-
hentara SIF. Ýmsir félagsmenn eru
þó þeirrar skoðunar að núverandi
félagsform yrði of veikt við breyttar
aðstæður. Óljóst er hvað yrði um
suma þætti hagsmunagæslunnar."
Dagbjartur sagði að fjórði kost-
urinn, sem hann vildi nefna, væri
sá að breyta SÍF I hlutafélag, sem
yrði rekið í samstarfi við Sölumið-
stöð hraðfrystihúsanna og sjávaraf-
urðadeild Sambandsins, líkt og SÍF
hefði gert fram til þessa. Skuldbind-
ingar samtakanna yrðu gerðar upp
og það, sem eftir stæði í séreignar-
sjóðum félagsmanna, yrði breytt í
hlutafjáreign viðkomandi aðila og
ef einhveijir félagsmenn vildu ekki
eiga hlutabréf í þessu nýja hlutafé-
lagi gætu þeir selt bréf sín. Þetta
nýja félag myndi síðan marka
stefnu sína í sölu- og markaðsmál-
um og taka um leið afstöðu til
þeirra félagsmanna sinna, sem
hygðust stunda „framhjáhald" í
sölu á flöttum, ferskum físki eða
saltfiski. Allir þættir, sem lytu að
hagsmunagæslu, féllu hins vegar
niður eða flyttust yfir á önnur sam-
tök innan sjávarútvegsins.
Morgunblaðið/Þorkell
Dagbjartur Einarsson flytur ræðu sína á aðalfundi SÍF. Við borðið sitja ennfremur framkvæmdastjórarn-
ir Magnús Gunnarsson og Sigurðar Haraldsson og Sigurður Markússon stjórnarmaður.
Sigurður Magnússon framkvæmdastjóri ÍSÍ á fimdi með eistneskri íþróttaforystu í Tallinn:
Upphafið að formlegum íþrótta-
samskiptum við Eistlendinga
„HÉR höfum við verið að ræða við eistneska íþróttaforystu um
samstöðu með Eistlendingum og hugsanlegt samstarf á íþróttasvið-
inu. Ég held þetta sé bara fyrsta skrefið og að þessi fúndur sé
upphafið að formlegum íþróttasamskiptum við Eistlendinga,“ sagði
Sigurður Magnússon, framkvæmdastjór Iþróttasambands íslands
(ISI) í símtali frá Tallinn í Eistlandi í gær. Þar dvelst hann ásamt
framkvæmdastjórum hinna norrænu íþróttasambandanna.
Sigurður sagði að fram-
kvæmdastjórar norrænu íþrótta-
sambandanna hefðu farið til Tall-
inn áð beiðni eistneskra íþrótta-
yfirvalda. „Þeir vildu kynna sig
og kynnast starfi norrænu íþrótta-
sambandanna enda sækjast þeir
mikið eftir samstarfi við Norður-
lönd á íþróttasviðinu og segja það
vera vera innlegg í sjálfstæðisbar-
áttusína.
„Á fundum hérna hafa Eistlend-
ingar_sett fram ósk um að fá
áheyrnarfulltrúa á árlegan full-
trúafund norrænu íþróttasam-
bandanna. Verður afstaða til
þeirrar óskar tekin á næstunni.
Við höfum látið í ljós jákvætt við-
horf til óska og áhugamála Eist-
lendinga á fundunum hér. Þeir
hafa sagt að íþróttasamtökin í
Lettlandi og Litháen vilji fara
sömu leið og koma á formlegu
íþróttasamstarfí við Norðurlönd. í
þá átt líti ríkin þrjú fyrst þegar
um samstarf við önnur ríki er að
ræða.“
„Við vorum boðaðir til hádegis-
verðarfundur í dag með Arnold
Ruutel, forseta Eistlands, en á
síðustu stundu var hann kallaður
til Moskvu til viðræðna við Míkhaíl
Gorbatsjov Sovétforseta. í staðinn
áttum við fund með Arno Allman,
ritara forsetans er sér um sam-
skipti við aðrar þjóðir. Lét hann í
ljós þakklæti forsetans til norrænu
íþróttasamtakanna fyrir að sýna
Éistlendingum og málstað þeirra
áhuga og sagði forsetann mikinn
áhugamann um samstarf við
Norðurlönd.“
„Eistlendingar munu stofna
íþróttasamband í næstu viku og
ætla þeir að taka upp sama fyrir-
komulag og er á Vesturlöndum
þ.e. fijáls og óháð félagasamtök.
Þeir munu leggja niður íþrótta-
nefnd Eistlands sem var þröngvað
upp á þá fyrir 50 árum og er hluti
af pólitísku stjórnkerfi Sovétríkj-
anna. Væntanlegur formaður
eistneska íþróttasambandsins,
Mati Nakki, hefur farið fyrir
nefndinni sem við höfum átt við-
ræður við hér. Áhugi hans og allra
annarra á nánu samstarfi við
Norðurlöndin leyndi sér ekki í við-"
ræðunum," sagði Sigurður.
Aðspurður sagðist Sigurður
ekki telja að sérstakur samningur
urn samstarf á íþróttasviðmu sem
í gildi væri milli ÍSÍ og íþrótta-
nefndar Sovétríkjanna gæti orðið
til þess að koma í veg fyrir að
íþróttasamband íslands viður-
kenndi eistnesku íþróttasamtökin
og tæki upp formleg samskipti við
þau. „Ég sé engin vandkvæði á
þessu. Sovétmenn eru að minu
mati fijálslyndari í þessum efnurn
en á pólitíska sviðinu," sagði Sig-
urður.
„Bæði iþróttaleiðtogar og
stjórnmálamenn sem við höfuir
hitt tala af mikilli yfii'vegun og
ákveðni um framtíð landsins. Þeii
segja hiklaust að það sé aðeins
spurning um tíma hvenær það
öðlist fullt sjálfstæði,“ sagði Sig-
urður Magnússon.