Morgunblaðið - 23.05.1990, Blaðsíða 72

wgmiHiifrtfe
Engum líkur
MIÐVIKUDAGUR 23. MAI 1990
VERÐ I LAUSASOLU 90 KR.
Vestmannaeyjar:
Mokafli
áhumar
Vestmannaeyjum.
HUMARVERTÍÐ hefur farið
mjög vel af stað hjá Eyjabátum.
Mokafli hefur verið og virðist
vertíðin ætla að verða mun
betri en undanfarin ár.
Sæfaxi VE 25, 25 tonna eikar-
bátur, er einn Eyjabáta sem
stundar humarveiðar. Hann hóf
veiðar 15. maí sl. og hefur þegar
landað 6 tönnum af 12 tonna
humarkvóta sem hann hefur. Um
helgina er Sæfaxi var við veiðar
' rétt austur af Eyjum höfðu þeir
fyllt öll þau átta kör sem um borð
voru undir aflann. Voru þá félag-
ar úr Björgunarfélagi Vestmanna-
eyja fengnir til þess að skjótast á
bát sínum með fleiri kör út í
Sæfaxa. Fóru þeir með sjö kör
laust eftir kvöldmat og morguninn
eftir kom Sæfaxi að landi í Eyjum
og hafði þá fyllt þessi sjö kör auk
allra annarra íláta sem þeir gátu
notað undir aflann.
í hveiju kari eru um 200 kg
af humri þannig
að Sæfaxi kom
með um þijú
tonn að landi eft-
ir stutta veiði-
ferð.
Velgengni
humarbáta
þakka sjómenn
einmuna veð-
urblíðu sem ríkt
hefur auk óvenju
mikillar humar-
gengdar.
Grímur
Morgunblaðið/Sigurgeir
Humrinum landað í Vestmannaeyjahöfn.
Körin flutt úr Kristni Sigurðssyni,
björgunarbát Björgunarfélagsins
yfir í Sæfaxa.
Ríkisendiirskoðun um Póst og síma 1982-’89:
Afkoma fyrirtækis-
ins 1,8 milljörðum
lakari en vænst var
84% af frímerkjaupplagi frá 1987 óseld
AFKOMA Póst- og símamálastofnunar á árabilinu 1982-1989 reyndist
1.780 milljónum króna lakari á verðlagi í janúar 1990 en gert var ráð
fyrir í fjárlögum. Mestu munar um að í fjárlögum var gert ráð fyrir
að afskriftir næmu 6 milljörðum króna en í reynd urðu þær 8 milljarð-
ar króna. A sama tímabili fóru fjárfestingar stofhunarinnar 1.590 millj-
ónum krónum fram úr áætlunum fjárlaga. Þetta kemur fram í nýútkom-
inni skýrslu Ríkiscndurskoðunar um Póst- og símamálastofhunina.
Fjárfestingar stofnunarinnar á
árunum 1982-1989 námu um 7.700
milljónum kr. á verðlagi í janúar
1990. í skýrslunni segir að fjárfest-
ingar stofnunarinnar hafi ekki verið
innan ramma fjárlaga og voru þær
að meðaltali um 21,8% umfram heim-
ildir á þessu árabili. Þar er jafnframt
bent á að stofnunin hafi ráðist í fjár-
festingar sem ekki hafí verið gert
ráð fyrir í fjárlögum, eins og lagn-
ingu ljósleiðarastrengs til Nesjavalla
á síðasta ári. Þá hafi fjárfestingar
vegna farsímakerfisins verið meiri
en gert var ráð fyrir við íjárlaga-
gerð. Póst- og símamálastofnunin
hefur á undanförnum árum fengið
heimildir hjá samgönguráðuneytinu
fyrir fjárfestingum sem ekki eru í
fjárlögum.
Í skýrslunni vekur Ríkisendur-
skoðun athygli á að útibúið í Flug-
stöð Leifs Eiríkssonar og söludeildin
í Kringlunni séu rekin með halla.
Tekjur útibúsins á Keflavíkurflug-
velli námu á síðasta ári um 10,5
milljónum kr. en gjöldin voru um 29
milljónir kr., þar af nam húsaleiga
11,8 milljónum kr.
Þá er vakin athygli á því að póst-
hluti starfseminnar hafi verið rekinn
með halla á árunum 1985-1987 en
símahlutinn með hagnaði. Bent er á
að komið hafi fyrir að frímerkjaútgr
áfur hafi ekki nýst vegna þess að
gjaldskrár hafi breyst skömmu eftir
útgáfu þeirra. Dæmi er tekið af tann-
verndarfrímerkinu sem kom út í
október 1987. Um 84% af upplaginu
eru enn óseld þar sem burðargjald
hækkaði frá því verðgildið var ákveð-
ið og þar til frímerkið kom úr prent-
un. Ríkisendurskoðun telur nauðsyn-
legt að gjaldskrársamþykktir liggi
fyrir við útgáfu nýrra frímerkja.
, ^fengisneysla unglinga:
Bjór viðbót við annað áfengi
og meira drukkið af sterku
BJÓRINN hefur ekki orðið til þess að landsmenn minnki drykkju á
öðru áfengi, hann er hrein viðbót við vínneyslu hérlendis. Drykkja á
sterku víni hefur aukist, en aðeins dregið úr léttvínsneyslu. Sú þróun
hófst þó áður en bjórinn var lögleiddur og líklegt að verð ráði þar
talsverðu. Unglingar drekka oftar og meira í hvert sinn eftir að bjór
-varð fáanlegur hérlendis. Fyrir þann tíma byrjuðu stelpur fyrr að
drekka en strákar, það hefur nú snúist við. Þetta kemur fram í íyrstu
niðurstöðum kannana sem gerðar voru á áfengisneyslu fyrir og eftir
tilkomu bjórsins.
Kannanir Geðdeildar Landspítal-
ans á áfengisneyslu og viðhorfi til
bjórs voru gerðar haustið 1988 og
ári síðar. Spurningar voru sendar í
pósti til þúsund manna í hvort sinn
og 800 unglingar fengu svipaða
spurningalista. Urvinnsla niður-
staðna er vel á veg komin hvað ungl-
ingana varðar en svör fólks á aldrin-
um 20-69 ára eru enn í athugun.
Hildigunnur Ólafsdóttir, sem umsjón
efur með því síðarnefnda, segir þó
"Tist að áfengisneysla unglinga end-
urspegli drykkjumynstur fullorðinna.
Neysluvenjur breytist fremur hægt
og enn sem komið er geri bjórinn
ekki annað en auka á áfengisdrykkj-
una.
Unglingunum sem spurðir voru
var skipt í tvo aldurshópa; 13-15 ára
.ög 16-19 ára. Heimtur á svörum
urðu mjög góðar, yfir 81% í fyrri
könnun og 77% í þeirri síðari. Asa
Gúðmuridsdóttir, sem- annast- úr-

vinnsluna, ségir ýmislegt hafa komið
á óvart: „Nokkuð mikið hefur verið
um bjórdrykkju unglinga áður en
farið var að selja bjór í landinu. Eft-
ir það hefur ekki dregið úr neyslu
stálpaðra unglinga á sterku víni,
heldur hefur hún aukist um 6%.
Vínmagnið sem unglingamir segjast
drekka í hvert sinn er ótrúlega mik-
ið og raunar hægt að gera ráð fyrir
einhveijum ýkjum þar.“
Þegar spurt var „hefur þú drukkið
áfengi síðustu 6 mánuði,“ svöruðu
78% eldri krakkanna játandi fyrir
tilkomu bjórs en 84% eftir að bjór
fór að fást hér. Sérstaklega var spurt
um bjór og í ljós kom að 70% eldri
strákanna hcfðu drukkið hann fyrir
lögleiðslu, en 85% eftir það. Sam-
svarandi tölur fyrir eldri stelpurnar
eru 54% og 77%. Af yngri krökkum
sögðust 23% hafa drukkið bjór þegar
fyrr var spurt og,34% árið eftir.
Strákar í-eldri hópnum drekka
oftar eftir tilkomu bjórsins; 66%
þeirra að minnsta kosti mánaðarlega
en talan var 50% árið áður. Olvunar-
áhrif verða algengari eftir að bjórinn
kemur til sögunnar. Þessa gætir
mest hjá yngri stelpunum og eldri
strákunum. I fyrri könnun höfðu 33%
stelpnanna fundið á sér síðasta hálfa
árið, en 46% í seinni könnun. Hlið-
stæðar tölur fyrir eldri strákana eru
60% og 71%.
Könnunin frá síðasta hausti sýnir
að yfir 40% 16-19 ára stráka drekka
meira en fjórar dósir í senn þegar
þeir fá sér bjór. Hvað magn sterkra
vína varðar segja 62% yngri stelpn-
anna að þær drekki hálfa flösku eða
meira í senn. Þetta er mikil breyting
frá fyrra ári þegar 36% stelpnanna
héldu því sama fram. Neysla léttra
vína minnkaði talsvert milli áranna
1988 og 1989, sérstaklega hjá strák-
um. Fyrra árið kvaðst 71% eldri
stelpnanna hafa drukkið léttvín ný-
lega, en seinna árið 60% þeirra. Af
eldri strákum sögðust 58% hafa
drukkið léttvín fyrir lögleiðslu bjórs
en 39% síðasta haust.
Flugstöðin:
Arnarflug
borið út
fáist leiga
ekki greidd
„GREIÐI Arnarflug ekki skuld
vegna húsaleigu í Flugstöð
Leifs Eiríkssonar getur komið
til þess innan fárra daga að
bera þurfi félagið út,“ segir
Pétur Guðmundsson flugvall-
arstjóri á Keflavíkurflugvelli.
Hann segir að ítrekað hafi
verið reynt að semja við Arn-
arflugsmenn vegna vangold-
innar húsaleigu og þeir hafi
fengið viðvörun um útburðinn.
Pétur Guðmundsson segir að
ógreidd leiga fyrir aðstöðu Arn-
arflugs í flugstöðinni sé á fimmtu
milljón króna. Um sé að ræða
afgreiðslubása í innritunarsal og
skrifstofur á annarri hæð í bygg-
ingunni.
„Það hefur ekkert gengið að
innheimta þetta,“ segir Pétur,
„við höfum teygt okkur eins
langt og mögulegt er. Skuldin
er nú komin til innheimtu hjá
lögfræðingi og ef hún fæst ekki
greidd, hlýtur að koma til út-
burðar.“
Gosdrykkir hækka hjá Vífilfelli
ASÍ hyggst biðja Verðlagsstofiiun að kanna málið
VERÐ á gosdrykkjum frá verksmiðjunni Vífilfelli hækkaði að mcðal-
tali um 7% þann 17. maí. Dósagos frá verksmiðjunni hækkaði úr 37,33
krónum í 40 krónur í heildsölu.
Heildsöluverð á hálfum lítra af
Kóki hækkaði úr 43,58 krónum í
46,65 krónur og einn og hálfur lítri
hækkaði úr 106,67 krónum í 113,34
krónur.
Leiðbeinandi útsöluverð á dósagosi
er nú 60 krónur en var áður 56 krón-
ur.
Að sögn Lýðs Á. Friðjónssónar
framkvæmdastjóra Vífilfells má
rekja hækkunina nú til þess að verð-
lag á framleiðslu verksmiðjunnar
hélst nokkuð stöðugt á síðasta ári
en þá lagðist bæði vörugjald og skila-
gjald á gosdrykki frá verksmiðjunni.
Áuk þess sagði Lýður að hráefni og
vörukostnaður hefði hækkað töluvert
frá því í nóvember í fyrra þegar
síðasta hækkun tók gildi.
Samkvæmt upplýsingum Ven
lagsstofnunar hafa aðrar goí
drykkj averksmiðj ur ekki hækka
verð á sínum framleiðsluvörum.
Ásmundur Stefánsson, formaði
ASÍ, sagði í samtali við Morgunblac
ið að hann myndi fara þess á le
við Verðlagsstofnun í dag að kanna
yrði hvaða forsendur lægju að bal
þessum hækkunum.