Morgunblaðið - 27.09.1990, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1990
Stefna íhaldsins í húsnæðismálum:
Loksins - loksins
Þorsteinn minn
eftir Jóhönnu
Sigurðardóttur
Þrátt fyrir margar greinar og
yfirlýsingar frá sjálfstæðismönnum
um húsnæðismál undanfarna mán-
uði, sem snúast um að skamma fé-
lagsmálaráðherra, veit þjóðin lítið
um hvað þeir vilja sjálfir í húsnæðis-
málum. En það ’86-lánakerfið, hús-
bréfakerfið eða eitthvað annað
Loksins liggur stefnan fyrir. Þökk
sé skýrslu Ríkisendurskoðunar.
Ríkisendurskoðun hefur nú stað-
fest endanlega gjaldþrot húsnæðis-
lánakerfisins frá 1986, eins og
margoft hefur verið varað við í út-
tektum sem félagsmálaráðuneytið
hefur látið gera á þessu lánakerfi á
undanförnum mánuðum og misser-
um.
Um þessa skýrslu frá Ríkisendur-
skoðun bað Þorsteinn Pálsson for-
maður Sjálfstæðisfiokks sem var
Ijármálaráðherra þegar þessu lána-
kerfi var komið á. Nú hefur Ríkis-
endurskoðun kveðið upp dauðadóm
yfir hans eigin verkum. Að auki er
staðfest í skýrslunni að grunnurinn
að hruni lánakerfisins var lagður í
tíð Þorsteins Pálssonar sem fjár-
málaráðherra, þegar 400 milljónir
vantaði í ríkisframlög árið 1987
m.v. forsendur sem gefnar voru um
ríkisframlag við lagasetningu á ár-
inu 1986.
Það er athyglisvert í grein Þor-
steins Pálssonar í Morgunblaðinu
laugardaginn 22. september sl. að
hann tekur þar ekki mark á þeim
dauðadómi sem Rikisendurskoðun
hefur kveðið upp yfir hans eigin
verkum. Kjarninn í grein Þorsteins
Pálssonar gengur út á tvennt:
Viðhalda ’86-kerfinu
1) Til að ná fram sjálfseignar-
stefnu sjálfstæðismanna þarf að við-
halda lánakerfinu frá 1986. Sú
stefna kallar á 15 milljarða ríkis-
framlag næstu árin, — eða hækkun
á vöxtum í húsnæðislánakerfinu í
5,5%. Lántökur yrðu 175 milljarðar
næstu 10 árin ef vextir yrðu ekki
hækkaðir og ef ekki kæmu til aukin
ríkisframlög, sem þá myndu sam-
svara tvöföldum fjárlögum íslenska
ríkisins á yfirstandandi ári. Á sama
tíma og formaður Sjálfstæðisflokks-
ins kynnir á svo ótvíræðan hátt
hvemig hann vill viðhalda eigna-
stefnu íhaldsins sem kallar á 2-3
milljarða í aukin ríkisútgjöld á ári
næstu árin opinberast tvískinnung-
ur íhaldsins því þeir vilja einnig
lækka skatta.
Fróðlegt er einnig til þess að vita,
nú þegar sjálfseignarstefna íhalds-
ins birtist í því að viðhalda botn-
lausri peningahít ’86-kerfísins, þá
er um leið staðfest að stóreigna-
menn eigi samkvæmt stefnu íhalds-
ins að fá jafnar niðurgreiðslur úr
ríkissjóði og láglaunafólk eins og
’86-kerfið býður upp á. Sú stefna
hefur framkallað langa biðröð eftir
niðurgreiddum lánum á kostnað
skattgreiðenda. Þetta kallar for-
maður íhaldsins í grein sinni að
núverandi ríkisstjóm vilji ekki jafn-
rétti.
Burt með félagslega kerfið
2) Jafnrétti allra birtist í hinni
sérkennilegustu mynd í grein for-
manns Sjálfstæðisflokksins. Burt
með félagslega íbúðakerfið, sem
hann kallar „leiguliðastefnu jafnað-
armanna".
Úr fílabeinsturni sínum sér formað-
ur Sjálfstæðisflokksins ekki neyð
þúsunda láglaunafjölskyldna og ein-
stæðra foreldra sem hvergi fá húsa-
skjól nema innan félagslega íbúða-
kerfisins. Séreignarstefna íhaldsins
sem birtist í ’86-kerfmu og nú hefur
verið lýst gjaldþrota þjónar ekki
hagsmunum láglaunafólks sem
stendur ekki undir greiðslubyrði í
því kerfi. íhaldið, sem vill félagslega
kerfið feigt, sendir því láglaunafólk-
ið út á almenna leigumarkaðinn sem
gerir fólki aðgreiða 35-50 þús. kr.
mánaðarleigu.
Formaður Sjálfstæðisflokksins lítur
framhjá því að félagslega kerfíð er
ekki leiguliðastefna heldur leið lág-
launafólks til að eignast íbúð og þar
með viðhalda sjálfseignarstefnunni.
I kaupleigukerfínu og öðrum eignar-
formum félagslega íbúðakerfísins
er láglaunafólki gert kleift að eign-
ast íbúð á viðráðanlegum kjörum
eða með 15—20 þúsund kr. mánað-
argreiðslu. I stað þess er stefna
íhaldsins að allt að mánaðarkaupi
láglaunafólks gangi í vasa leigusala
sem keypt geta íbúð gegnum lána-
kerfið frá ’86 og leigt út og tekið
nær mánaðarlaun láglaunafólks í
greiðslu fyrir húsaleigu. Þessi stefna
íhaldsins að viðhalda lánakerfinu frá
1986 kallar því ekki bara á hækkun
skatta eða niðurskurð velferðarkerf-
isins á öðrum sviðum. Hún kallar á
vinnuþrældóm láglaunafólks myrk-
ranna á milli sem oft leiðir til upp-
lausnar í fjölskyldu, sem er ekki
bara dýrt fyrir þjóðfélagið heldur
getur haft afdrifaríkar afleiðingar
fyrir framtíð barna þeirra fjöl-
skyldna sem í slíku lenda.
Jóhanna Sigurðardóttir
„En boðskapur for-
manns Sjálfstæðis-
flokksins í grein sinni í
Morgunblaðinu sl. laug-
ardag er ekki bara að
halda áfram lánakerf-
inu frá ’86 og leggja
niður félagslega íbúða-
kerfið sem í hans aug-
um er greinilega af
hinu vonda. Hann kýs
einnig að draga fram
slíkar blekkingar til að
slá ryki í augu fólks,
að vart verður trúað
eigin augum við lestur-
inn.“
Neyddu Ríkisendurskoðun til
útreikninga sem ekki standast
raunveruleikann
En boðskapur formanns Sjálf-
stæðisflokksins í grein sinni í Morg-
unblaðinu sl. laugardag er ekki bara
að halda áfram lánakerfinu frá ’86
og leggja niður félagslega íbúða-
kerfið sem í hans augum er greini-
lega af hinu vonda. Hann kýs einn-
ig að draga fram slíkar blekkingar
til að slá ryki í augu fólks, að vart
verður trúað eigin augum við lestur-
inn.
Þorsteinn Pálsson neyðir Ríkis-
endurskoðun með spurningu sinni
til að svara spurningu er hreinlega
út í vindinum og sem Ríkisendur-
skoðun sér ástæðu til að setja sér-
staklega í skýrsluna að sé úr takt
við allan raunveruleika eða mark-
mið laga um félagslega íbúðakerfíð.
Helsti málsvari gjaldþrota kerfís-
ins frá ’86 spyr Ríkisendurskoðun
eftirfarandi spurningar sem er út í
hött og í þeim tilgangi einum sett
fram að koma óorði á félagslega
ANITECHéöoo
HQ myndbandstæki
,,LONG PLAY"

14 daga, 6 stöðva upptökuminni, þráð-
laus íjarstýring, 21 pinna „EuroScart"
samtengi „Long play" 6 tíma upptaka
á 3 tíma spólu, sjálfvirkur stöðvaleit-
ari, klukka + teljari, ísl. leiðarvfsir.
Sumartilboð 29.950.- stgr.
Rétt verd 36.950.- stgr.
B3 Afborgunarskilmálar [§[)
jiixiðMed
FÁKAFEN 11 — SÍMI 688005

BELDRAY
STRAUBORÐIN ERU LÉTT OG
MEÐFÆRILEG
og standast kröfur um
góða aðstöðu fyrir þig
og straujámið.
Þannig eiga
góð strauborð að vera.
4c
íbúðakerfið:
„Hver yrði kostnaður ríkissjóðs
ef félagslega húsnæðislánakerfið
taki við 'A hluta alls íbúðarhús-
næðis?“ spyr Þorsteinn Pálsson. Hér
gefur formaður Sjálfstæðisflokksins
sér að '/3 af öllum fasteignaviðskipt-
um eða um 1700 íbúðir á ári væru
í félagslega kerfinu meðan markmið
laganna um félagslega íbúðakerfið
er að einungis ’A af árlegri nýbygg-
ingaþörf séu félagslegar íbúðir eða
5-600. Ríkisendurskoðun er því knú-
in af formanni Sjálfstæðisflokksins
til að reikna út dæmi sem ekki
stenst raunveruleikann eða mark-
mið laga, allt í þeim eina tilgangi
að blekkja fólk og kasta rýrð á fé-
lagslega íbúðakerfið. Og auðvitað
fær Ríkisendurskoðun út tölu sem
er úr takt við allan raunveruleika
eða 7 milljarða króna, sem er meira
en þrisvar sinnum hærri tjárhæð að
meðaltali næstu árin en markmið
laganna kveður á um, en því mark-
miði um '/3 af árlegri nýbygginga-
þörf var náð á yfirstandandi ári.
Svo smekkleg er ályktun Þor-
steins af þessu dæmi sem hann
knúði Ríkisendurskoðun til að
reikna gegn betri vitund, að „leigu-
liðastefna krata“ væri margfalt dýr-
ari en gjafalánin til þeirra betur
settu í ’86 kerfinu sem formaður
íhaldsins hefur nú loks afhjúpað að
íhaldið ætli að viðhalda hafi þeir
forystu í þjóðmálum, væntanlega
þá á kostnað þeirrar uppbyggingar
sem nú er hafin á félagslega íbúða-
kerfínu.
Blekking eða yfirboð
Ekki er síður athyglisverð í ljósi
eftirfarandi sú kenning formanns
Sjálfstæðisflokksins að með því að
ríkissjóður hefði lagt fram 6 millj-
arða ríkisframlag til ’86-kerfisins
þá hefði um helmingur af þeim sem
nú bíða lánsloforða fengið afgreiðslu
í Húsnæðisstofnun.
Raunaukning á heildarlánum í
Húsnæðisstofnun ríkisins hefur ver-
ið 54% frá 86 eða úr 7.800 millj. í
12 milljarða á sambærilegu verð-
lagi. Minni ríkisframlög hafa því í
engu komið niður á íbúðarkaupend-
um heldur rýrt eiginfjárstöðu Bygg-
ingarsjóðs ríkisins. Ef 6 milljarðar
til viðbótar hefðu farið í útlán eins
og formaður íhaldsins hefði viljað,
þá hefði það leitt til eftirfarandi:
1) Útlán hefðu aukist langt umfram
eðlileg fasteignaviðskipti sem
eru um 5.000 á ári.
2) Leitt til hækkunar fasteigna-
verðs umfram það sem ’86-kerf-
ið hefur þegar leitt af sér.
3) Skapað þenslu og leitt til hækk-
ana á vöxtum.
4) Staða Byggingarsjóðs ríkisins
væri verri og hefði fyrr leitt til
gjaldþrots sjóðsins, þar sem Þor-
steinn Pálsson gerir ráð fyrir í
sinni grein að 6 milljarðar hefðu
allir farið í útlán til viðbótar 54%
raunaukningu sem verið hefði
frá 1986.
5) 6 milljarða útgjöld ríkissjóðs
hefðu leitt til skattahækkana
þvert á stefnu íhaldsins í skatta-
málum, þrengt að atvinnulífinu
eða leitt til niðurskurðar á öðrum
sviðum félagslegrar samhjálpar
eins og í heilbrigðiskerfinu eða
í skólamálum.
Húsbréfakerfið kemur í veg
fyrir gjaldþrot
byggingarsjóðanna
Skýrsla ríkisendurskoðunar kem-
ur ekki á óvart, heldur sú stefna
íhaldsins í húsnæðismálum sem Þor-
steinn Pálsson boðar. Hún hlýtur
að verða mörgum umhugsunarefni.
Skýrslan sýnir einnig ótvírætt að
það er húsbréfakerfið fyrst og
fremst sem getur komið í veg fyrir
gjaldþrot bygginga sjóðanna og
skapað um leið fjárhagslegt svigrúm
til að efla félagslega íbúðakerfið. —
Sú stefna kemur í veg fyrir að fjár-
magn skattborgara sé notað til að
greiða niður húsnæðiskostnað stór-
eignafólks og tryggir um leið tvennt;
að fólk þurfi ekki að bíða í 3 ár
eftir að koma sér þaki yfir höfuðið
og að greiðslubyrðin verði viðráðan-
legri en í ’86-kerfinu sem komið var
á í tíð Þorsteins Pálssonar sem fjár-
málaráðherra og nú hefur verið lýst
gjaldþrota.
Höfundur er félagsmálaráðherrn.