Morgunblaðið - 19.10.1990, Blaðsíða 22

OPPf JJMÖTMO 01 í»:IQÁírJISÖT OHOt. : > f( >!/
ilORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 19. OKTÓBER 1990
Frakkland:
Víðtækar ráðstaf-
anir vegna mikill-
ar glæpaöldu
París. Reuter.
FRONSK yfirvöld hafa ákveðið að herða mjög löggæslu í skugga-
hverfum stórborga og tvöfalda liðsafla götulögreglunnar eftir mikla
glæpaöldu sem riðið hefur yfir landið á þessu ári.
Pierre Joxe, innanríkisráðherra
Frakklands, hefur upplýst að of-
Bush vill
aukna aðstoð
við austan-
tjaldsríki
Washington. Reuter.
GEORGE Bush Bandaríkja-
forseti sagði í gær að Banda-
ríkjamenn myndu fara þess á'
leit við Alþjóðabankann (WB)
og Alþjóðagjaldeyrissjóðinn
(IMF) að þeir veiti ríkjum
Austur-Evrópu aukna lána-
fyrirgreiðslu og fjárstuðning
til þess að draga úr áhrifum
stríðsástandsins við Persaflóa
á efnahag þeirra.
Bush skýrði frá þessu er hann
tók á móti Jozsef Antall forsæt-
isráðherra Ungverjalands í Hvita
húsinu í gær. Sagði hann að
bandraíkjastjóm mundi leggja
til við IMF að hann veiti austan-
tjaldsríkjum fimm milljarða doll-
ara lán vegna olíuverðshækkun-
ar af völdum stríðsástandsins við
Persaflóa og bjóði þeim jafn-
framt hagstæðari kjör á úti-
standandi lánum. Ennfremur
yrði Alþjóðabankinn beðinn að
hraða aðstoð sem samþykkt hef-
ur verið að veita til úrbóta í orku-
málum ríkja Mið- og Austur-
Evrópu en þar er um níu millj-
arða dollara framlag að ræða.
beldisglæpir séu 7% fleiri á fyrri
hluta þessa árs en á sama tíma
árið 1989. Ráðherrann hefur kynnt
áætlun í 16 liðum sem ætlað er að
sporna við þessari þróun. Felst hún
meðal annars í því að eftirlit lög-
reglu í niðurníddum hverfum verður
stóreflt. Tölvukerfi lögreglunnar
verður endurnýjað og gagnaöflun
um glæpaflokka aukin. Einbig
hyggst ríkisstjómin leggja fram
rumvarp þar sem skylt verður að
reisa ódýrt húsnæði í fínni hverfum
stórborga til þess að hindra það að
lágstéttirnar safnist saman í af-
mörkuðum borgarhlutum.
Mikil umræða hefur verið í
frönsku þjóðfélagi undanfarið um
glæpaölduna. Ofbeldisverkum hefur
fjölgað mjög í niðumíddum hverfum
svo sem eins og í útjaðri Parísar
þar sem býr margt atvinnuleysingja
og innflytjenda frá Norður-Afríku.
Kennarar og nemendur í þessum
hverfum hafa efnt til mótmæla þar
sem krafist er aðgerða gegn nauðg-
unum á salemum skóla, árásum á
kennara og jafnvel táragasspreng-
ingum í skólastofum. Stjómendur
almenningssamgangna hafa ákveð-
ið að hætta strætisvagnaferðum í
norðurhluta Parísar eftir klukkan
átta á kvöldin vegna ítrekaðra ár-
ása á vagnstjóra. I haust féllu tveir
ungir menn í átökum óaldarflokka
innflytjenda.
Frönsk dagblöð hafa í þessari
viku fjallað ítarlega um ástandið
og létu mörg í ljós ótta við að stór-
borgir væru að breytast í gróðr-
arstíu glæpa en hingað til hafa
margir Frakkar litið á slíkan vanda
sem sérbandarískan.
Reuter
Honecker hálfgerður fangi
í gær var eitt ár liðið frá því Erich Honecker, fyrrum leiðtogi austur-
þýska kommúnistaflokksins, fór frá völdum í Austur-Þýskalandi. Frá þeim
tíma hefur hann dvalist meira og minna á sovéskum herspítala í Beelitz
skammt frá Berlín. Honecker á ákæm yfír höfði sér en ekki er búist við
að hún verði gefín út á næstunni vegna þess hve langan tíma rannsókn
ferils hans tekur. Hann er því fijáls ferða sinna en að ráði lögfræðings
síns hefur hann ekki farið út fyrir sjúkrahússlóðina, vegna hættunnar á
árásum. Myndin var tekin í gær er Honecker fékk sér göngutúr á lóð
sjúkrahússins með fvlgdarmanni sínum.
Konur frá Sri Lanka, fyrrum vinnustúlkur í Kúvæt, bíða í Andalus-búðunum eftir því að komast
heim til eiginmanna og barna.
Hvað bíður okkar þeg-
ar við komuin heim?
- í Andalus-flóttamannabúðunum í Jórdaníu
„SADDAM Hussein er góður
maður,“ segir leigubílstjórinn
og sýnir mér stóra mynd af
honum sem hangir í óróa í
bílnum, með mynd af Hussein
Jórdaníukonungi á hinni hlið-
inni. „Hann er sterkur persónu-
leiki og góður leiðtogi, ég styð
hann 100%,“ heldur hann áfram
og glottir um leið hálf ögrandi
eins og hann hafi sagt þetta ein-
ungis til að æsa mig upp.
Ég held ró minni og leyfí honum
að pústa út. „Allir þessir sheikar,
emírar og kóngar. Það er kominn
tími til að við losum okkur við þál
Olíuauðurinn rennur beint til
þeirra, fólkið fær minnst. Svo eru
Kanarnir, þessir sjálfskipuðu flagg-
berar lýðræðis, að styðja við bakið
á þeim. Þeir hugsa bara um eigin
hagsmuni. Ef þeir vilja vera í al-
þjóðlegum lögguleik þá ættu þeir
að fara til Líberíu, þar er virkileg
þörf fyrir þá en engin olía, bara
blóð og fátækt.“ „Hvað með Hus-
sein, konunginn ykkar, er hann í
lagi?“ spyr ég. Það dregur aðeins
niður í eldmóðinum í honum og
hann svarar dauflega: „Stundum,
stundum ekki. Við höfum bara
engan betri kost eins og er.“ Það
er eins og það sé regla að þvi fleiri
myndir og styttur sem sjást af leið-
togunum, því tregara er fólkið til
að tjá sig af einlægni um þá og
alls staðar má sjá myndir af Hus-
sein konungi. Sem betur fer fyrir
Jórdani, þá myndast konungurinn
vel, Sýrlendingar eru ekki eins
heppnir með sinn leiðtoga og vegg-
skraut, Hafez A1 Assad.
Hvorki ég né leigubílstjórinn
virðumst hafa meiri áhuga á að
ræða um Saddam Hussein. Við
þjótum eftir góðri hraðbrautinni
innan um stopul hús í eyðimörk-
inni, einstaka tjöld og hirðingja
með geita- eða kindahjarðir. Veg-
urinn liggur að flugvelli Aliu
drottningar, sem nefndur er eftir
þriðju konu Husseins konungs, sem
lést í flugslysi fyrir nokkrum árum.
Áður en við komum að flugvellinum
beygjum við í áttina að tjaldþyrp-
ingpi rétt við hraðbrautina. Ánda-
lus-flóttamannabúðimar, 300 tjöld
í reglulegum röðum, grábrún af
sandryki og hanga druslulega á
súlunum, ruslahrúgur, bráða-
birgðasalemi og þreytulegt fólk á
rangli milli tjaldanna. Þama er
aðsetur um 3.000 manns, aðallega
frá Bangladesh, Sri Lanka og Indl-
andi. Eftir langa og erfiða ferð
með langferðabílum í gegnum írak
og dvöl í öðrum búðum við landa-
mæri írak, er fólkið loksins komið
í Andalus-búðimar sem er í flestum
tilfellum síðasti dvalarstaður fólks-
ins áður en það flýgur heim.
Rán og mútur
Frásagnir flóttafólksins af ferð-
inni frá Kúvæt, í gegnum írak og
Þrátt fyrir takmarkaða hrein-
lætisaðstöðu reynir flóttafólkið
að bjarga sér eftir bestu getu.
til Andalus-búðanna, em yflrleitt á
einn veg. Eftir að hafa beðið í
Kúvæt í nokkrar vikur í von um
að eitthvað breyttist til batnaðar,
lagði það af stað til Jórdaníu. Þó
fólkið hafí þurft að greiða reglulega
mútur til landamæravarða og eftir-
litsmanna á leiðinni í gegnum írak,
var samt mest af þeim verðmætum
sem fólkið reyndi að taka með sér
hirt af því, s.s. rafmagnstæki og
skartgripir. Eftir að komið var til
Jórdaníu varð fólkið svo að bíða í
Azraq-búðunum, sem em á leiðinni
frá landamæmnum til Amman.
Við gráa vatnstankana safnast
fólkið saman til að þrífa sig, þvo
þvott eða sækja vatn til matargerð-
ar. Út við veginn, sem liggur að
hraðbrautinni, era haugar af far-
angri þeirra sem bíða eftir að kom-
ast út á flugvöll, fólkið situr undir
brennheitri sólinni á milli farang-
ursins og bíður óþreyjufullt eftir
því að kallið komi og það geti lagt
af stað heim. Við hlið búðanna em
vopnaðir verðir, og þar rétt hjá
bækistöð stjómenda búðanna, auk
læknamiðstöðvar. Hreinlætisað-
staða er í lágmarki, frá salemunum
berst sterkur fnykur og sorphrúg-
umar lykta ekki síður, mataraf-
gangar og drasl liggur einnig á
milli tjaldanna og alls staðar
sveima flugumar yfír fólkinu. „Þú
hefðir átt að vera hérna daginn sem
Kaifu, forsætisráðherra Japans,
kom hingað til að skoða aðstæður.
Þá var allt þrifið og pússað hátt
og lágt,“ segir Numl Rajapur frá
Bangladesh. Um aðbúnað í búðun-
um sagði Nural: „Þegar vestrænt
fólk er á svæðinu þá fáum við vel
útilátna matarskammta og verðim-
ir em kurteisin uppmáluð sem þeir
em sko ekki alltaf." Sumt flótta-
fólkið kvartaði undan því að jórd-
önsku verðimir kæmu illa fram,
hefðu jafnvel lagt hald á sumar
eigur þess. „Hvað getum við gert?
Við emm einungis flóttafólk, eigum
allt undir miskunn annarra og þeir
em gestgjafar okkar.“
Ekki em allir svo heppnir að
geta snúið aftur til síns heima. Sex
ungir menn frá Líberíu, sem stund-
uðu nám í Kúvæt, hafa enga mögu-
leika á að snúa aftur til síns föður-
lands. „Við höfum enga peninga,
við vomm í námi í boði og á kostn-
að Kúvæt. Nú er engin Kúvæt og
Líbería er stjómlaust ríki. Við get-
um ekkert snúið okkur,“ segir einn
þeirra. Annar bætir við að þeir
hafí engar fréttir haft frá Líberíu
í margar vikur, svo þeir hafa enga
hugmynd um afdrif sinna fjöl-
skyldna. Þeir em búnir að dvelja í
Andalus-búðunum í tvær vikur og
þar á undan í Azraq aðrar tvær.
„Við getum ekki annað gert en
beðið, en eftir hveiju vitum við
ekki.“ Á meðan flestir aðrir íbúar
búðanna era tiltölulega léttir í lund
yfír því að vera á leiðinni í burtu,
þá em Líberíubúamir daprir og
vonlausir, auk þess sem þeir em
við fremur lélega heilsu eftir slæm-
an aðbúnað í Azraq-búðunum.
Ósamhljóða frásagnir frá
Kúvæt
Flóttafólkið hefur misjafnar sög-
ur af ástandinu í Kúvæt. „Fyrir
utan skotbardaga að morgni 2.
ágústs, þá varð ég lítið var við ein-
hveijar óeirðir eða bardaga," segir
Bangladesh-búi sem vann áður hjá
hinu opinbera í Kúvæt. Aðrir, nær-
staddir, mótmæla þessu og segja
að daglega hafí mátt heyra skot-
hljóð. Virðist sem ástandið hafi á
þessum tíma verið mjög breytilegt
á milli borgarhluta. Sumir gátu
haldið áfram að vinna eftir að árás-
in var gerð, en það var lítill tilgang-
ur í því, sökum þess að laun voru
, ekki nema '/io af því sem þau vom
áður. Það sama gildir um verð-
mæti bifreiða og annarra hluta sem
flóttafólkið reyndi að selja fyrir
brottför. „Það var nær tilgangs-
laust að vera að selja eitthvað,
verðlagið var svo fáránlegt," sagði
flóttamaður frá Indlandi. „Við
sofnuðum sem vel stætt fólk mið-
vikudagskvöldið 1. ágúst og vökn-
uðum fátæk daginn eftir. Á átta
ámm var ég búinn að koma mér
upp góðu heimili, eignast bíl og
átti innistæðu í banka. Peningarnir
í bankanum eru tapaðir ef Kúvæt-
stjóm verður ekki reist við, það sem
ég gat ekki selt fyrir sama og ekki
neitt varð ég að skilja eftir. Og
núna emm við á leiðinni heim.
Hvað býður okkar þar? Ekki neitt.“
Þó flestir hugsi um það eitt núna
að komast heim, þá er það engin
lausn fyrir fólkið. Upphaflega flúði
fólkið að heiman til Kúvæt til að
geta lifað betra lífi, og nú þegar
það hefur verið hrakið heim aftur
mun það sjálfsagt þurfa að leita
að öðm landi til að fara að vinna
í. Aftur þarf fólkið að byija frá
grunni, margra ára vinna er nær
því til einskis.
Texti og myndir:
Victor Sveinsson.