Morgunblaðið - 19.10.1990, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. OKTÓBER 1990
Anna K. Vilhjáhns-
dóttír — Minning
Fædd 10. september 1918
Dáin 11. október 1990
Mæt kona hefur kvatt þennan
heim, kona sem átti að baki óvenju-
lega ævi að mörgu leyti.
Hún hét Anna Kristjana Vil-
hjálmsdóttir og leit fyrst dagsins
ljós í Skáholti í Reykjavík. Moður
sína missti hún ung og tvö systkini
sömuleiðis. Ólst hún upp hjá móð-
urömmu og afa heima í Skáholti.
Föður sínum sem var sjómaður
kynntist hún lítið fyrr en á fullorð-
insárum. Anna giftist Kristjáni
Þórðarsyni ættuðum frá Brunná í
Saurbæ í Dölum og eignaðist með
honum fjögur mannvænleg börn,
þau Gunnar Þór, Þórð, Margréti og
Vilhjálm. Kristján lést 48 ára að
aldri og stóð Anna þá ein uppi með
bömin. Það má nærri geta að það
hefur verið allt annað en auðvelt
fyrir Önnu að fara frá bömunum
út á vinnumarkaðinn við þessar
aðstæður. En það gerði hún, kom
þeim öllum til mennta og tókst að
eignast eigin íbúð.
Mörg eru lífsins boðaföll og
finnst sumum nóg um. Það átti
ekki fyrir Önnu minni að liggja að
geta notið ævikvöldsins sem skyldi
sökum heilsubrests. Þó má með
sanni segja að hún gerði gott úr
öllu og stóð sig eins og hetja þó
sjaldan væri ein báran stök.
Það var snemma árs 1979 sem
leiðir okkar Villa lágu saman og
kynnti hann mig fljótlega fyrir
móður sinni. Man ég vel eftir þessu
fyrsta sunnudagskaffi mínu í Alfta-
mýrinni og þeirri reisn og hlýju sem
ávallt einkenndi tengdamóður mína.
Fann ég strax að þama var heiðurs-
kona. Hefur hún alltaf reynst mér
vel og gefið mér mörg góð ráð varð-
andi húsmóðurstarfíð og umönnun
barnanna.
Anna var einstaklega myndarleg
í höndunum, pijónaði, heklaði og
saumaði út. Naut hún þessara hæfi-
leika sinna vel, ekki síst á seinni
árum. Hún hafði fallega rithönd og
átti auðvelt með að setja saman
góðan texta. A yngri árum lauk hún
prófi úr Verslunarskóla íslands og
þótti það ekki svo lítið í þá daga.
Anna var bókelsk og tónelsk, las
mikið og gaman var að hlusta á
hana spila á orgelið sitt.
Að leiðarlokum vil ég þakka
tengdamóður minni samfylgdina og
bið henni guðsblessunar í nýjum
heimkynnum.
Asta Kristín Siggadóttir
í dag verður til moldar borin vin-
kona mín Anna Vilhjálmsdóttir.
Onnu hef ég þekkt svo lengi sem
ég man eftir mér. Hún var góð vin-
kona móður minnar og síðar þegar
ég komst á fullorðinsár var ég svo
gæfusöm að eignast einnig vináttu
hennar. Það jók enn tengsl okkar
Önnu að Margrét einkadóttir henn-
ar er afskaplega góð vinkona mín.
Anna var hin dæmigerða alþýðu-
hetja. Hún vann mörg afrek — af-
rek sem ekki verða skráð á blöð
sögunnar — en eru ekki ómerkari
fyrir það. Ung missti Anna eigin-
mann sinn Kristján Þórðarson og
stóð þá uppi ein með fjögur böm á
aldrinum 3-17 ára. Þau eru Gunn-
ar, Þórður, Margrét og Vilhjálmur.
Anna barðist hetjulegri baráttu við
að koma börnum sínum til manns.
Það tókst henni mjög vel því öll eru
þau hið mesta sómafólk og bera
móður sinni gott vitni.
Fyrir allmörgum árum varð Anna
fyrir því að fatlast það illa að hún
þurfti að ganga við hækjur það sem
eftir var. Hafði hún af þessu miklar
þrautir og óþægindi en það var oft-
ast ekki hægt að merkja það á
henni. Hún bar sig ævinlega vel og
kvartaði ekki.
Þegar ég hugsa um Önnu kemur
fyrst upp í hugann hlýjan sem
streymdi frá henni, hlýlegu augun
hennar, brosið hennar og hvað hún
var falleg og myndarleg. Ég hugsa
um hvað það var gaman að tala
við hana, hún fylgdist svo vel með,
var svo skemmtileg og hvað hún
hafði mikla kímnigáfu. Engin furða
þó allir löðuðust að henni jafnt böm
sem fullorðnir.
Anna hafði mjög gott samband
við börnin sín og fjölskyldur þeirra
og kom það ekki síst í ljós í veikind-
um hennar þar sem hún uppskar
það góða atlæti sem hún hafði gef-
ið þeim í uppvexti þeirra.
Fyrstu minningar mínar um
Önnu eru þegar ég var krakki og
fór í heimsókn með mömmu í Skipa-
sundið þar sem Anna bjó með börn-
um sínum. Þar var vel tekið á móti
okkur og ég man að mér fannst
gaman að heimsækja þessa góðu
konu og leika mér við hana Möggu,
stelpuna hennar. Síðan eru liðin
mörg ár og margar heimsóknir og
þeirra minnist ég með gleði. Lengi
bjó Anna í Alftamýrinni og þangað
kom ég oft. Nú síðast bjó hún í
Hvassaleiti þar sem hún hafði búið
sér einstaklega fallegt og notalegt
heimili.
Það var alltaf svo gott að koma
til Önnu. Mér eru minnisstæðar
heimsóknir á dimmum vetrardögum
þar sem við sátum í bjarmanum af
kertaljósi, drukkum kaffi og með
því og þá var nú margt spjallað.
Stundum tók ég með mér hálfpijón-
aða peysu eða aðra handavinnu sem
ég var komin í þrot með og Anna
leiðbeindi mér og hjálpaði mér svo
flíkin yrði kláruð. Anna var nefni-
lega mikil handavinnukona, sífellt
pijónandi og heklandi. Bömin mín
nutu eins og fleiri góðs af því. Hún
gaf þeim ófáa vettlinga, húfur og
sokka sem sannarlega hafa komið
sér vel í gegnum árin. Ég minnist
þess þegar ég kom með börnin mín
til Önnu. Hún tók okkur alltaf svo
elskulega og börnunum fannst svo
gaman að koma til hennar. Þá var
dreginn fram dótakassi og Anna
talaði vð þau um alla heima og
geima. Þau fundu strax að þau
voru velkomin og undu sér hið
besta. Þá gat oft verið erfiðleikum
bundið að fá þau með sér heim aft-
ur.
Anna átti stóran hóp bamabama
sem hún sinnti af mikilli ástúð. Hún
naut þess greinilega að vera með
bömunum, hún gat séð spaugilegar
hliðar á ýmsum uppátækjum þeirra
og gert gott úr öllu ef eitthvað kom
upp á. Oft hef ég verið með henni
í barnaafmælum hjá Möggu vin-
konu minni þar sem hún naut sín
vel með öllum hópnum sínum og lét
ekkert á sig fá háreysti þá sem til-
heyrir slíkum samkomum. Síðast
var haldið afmæli í september og
þá var Anna ekki með sökum veik-
inda. Ég saknaði hennar sárt.
Undanfama 3 mánuði hefur
Anna legið mjög alvarlega veik á
sjúkrahúsi. Það stríð var erfitt en
nú er því lokið og Anna hefur feng-
ið hvfld. Við sem eftir emm fáum
ekki að njóta samvistanna við hana
framar. Við erum hnípin og full af
söknuði þegar við kveðjum þessa
góðu konu. Sárastur er söknuður
bama hennar, tengdabarna og
barnabama. Ég og fjölskylda mín
sendum ykkur innilegar samúðar-
kveðjur.
Minning um einstaka konu mun
lifa. Hvíli hún í friði.
Bimba
Hjörtur L. Jónsson
verkstjóri - Minning
Fæddur 29. júní 1904
Dáinn 12. október 1990
Þó að síst sé gatan greið,
gjaman fótur lúinn,
ber mann vonin langa leið,
Ijósið gefur trúin. (R.G.)
Einlægur vinur minn og tengda-
faðir, Hjörtur L. Jónsson, andaðist
f hjúkmnarheimilinu Skjóli að
kvöldi föstudagsins 12. október.
Hann var búinn að beijast við mik-
il veikindi og fötlun um nokkurra
ára skeið, en nú var þessu lokið.
Hjörtur fæddist á Arney á
Breiðafirði 29. júní 1904. Faðir
hans var Jón Kr. Lámsson, fæddur
6. nóvember 1878. Móðir hans var
Ingibjörg Sigurðardóttir, fædd 27.
nóvember 1867. Hjörtur átti átta
hálfsystkin, sem öll em nú látin,
nema Friðrik Jónsson.
Hjörtur var alinn upp hjá afa
sínum, Lámsi Loftssyni á Arney,
til sjö ára aldurs. Eftir það var
hann með móður sinni í hús-
mennsku á ýmsum bæjum þar
vestra.
Ungur fór Hjörtur til sjós, og lá
leið hans vestur á firði. Þar var
hann á kútternum, meðal annars
Lovísu frá ísafirði og Kristjáni frá
Flateyri. Hjörtur var stór og þrek-
inn maður. Hann var mikill að burð-
um og kappsfullur mjög. Á kúttern-
um varð hann frægur fyrir hve
mikinn fisk hann dró úr sjó.
Árið 1924 fluttist hann til
Reykjavíkur og varð háseti á ýms-
um togurum svo sem „Skalla-
grími“, „Garðari“, „Seagull“ og
fleiri skipum.
Árið 1928 gekk Hjörtur að eiga
Jakobínu Jakobsdóttur frá Ljár-
skógarseli í Laxárdal. Hún er fædd
29. júh' árið 1900. Hún er núna,
nær alveg blind, á Elliheimilinu
Grund í Reykjavík. Þau eignuðust
fjögur böm, sem em: Ólafur Gísli,
ókvæntur. Jón Bergmann, sem dó
þriggja mánaða gamall. Ingibjörg
Kristín, gift undirrituðum, og Jón
Láurs, ókvæntur. Hjörtur og Jakob-
ína slitu seinna samvistir.
Um 1930 fékk Hjörtur starf sem
bflstjóri hjá Garðari Gíslasyni hf.
ERFISDRYKKJUR
Tökum að okkur að sjá um erfisdrykkjur, stórar og
smáar, í glænýjum og notalegum sal, Ásbyrgi.
Upplýsingar í síma 91 -687111.
OOTEL jj'IAND
Fljótlega hafði hann með yfírstjórn
á pakkhúsum og vömdreifíngu að
gera hjá því fyrirtæki. Þar vann
hann alla tíð síðan, og það vom
margir sem þekktu „Hjört hjá Garð-
ari“. Síðustu árin, vel á áttræðis-
aldri, sat hann og flokkaði ull í
Skjaldborg, þar sem Garðar Gísla-
son hf. var með ullarþvott.
Undirritaður var um tólf ára
skeið við útkeyrslu á vörum hjá
Garðar Gíslasyni hf. undir stjóm
Hjartar, og því varð vináttan ef til
vill meiri en gengur og gerist með
tengdafeður og syni. Einnig voram
við saman með sumarbústað í ná-
grenni Reykjavíkur. Þar áttum við
margar ánægjustundir, og þar undi
Hjörtur sér vel við garðrækt og
útiveru með okkur, börnum okkar
og barnabörnum.
Þrátt fyrir litla skólagöngu var
Hjörtur mjög vel lesinn maður. Al-
veg sérstaklega hafði hann mætur
á Islendingasögunum, og vitnaði
hann oft í þær sögur. Einkum þótti
honum vænt um Njálu. Hann kunni
hana, að ég held, nær því utanbók-
ar. Svo var hann líka vel hagmælt-
ur, og gerði margar snjallar vísur
um menn og málefni. Því miður var
ekki sinnt um að halda því saman,
nema að litlu leyti.
Hjörtur var á seinni ámm slæm-
ur í fótum. Laust eftir að hann
varð áttræður, var hann svo slæm-
ur, að taka þurfti af honum báða
fætuma, með stuttu millibili. Það
var mikið erfiður tími fyrir hann.
Fyrst, eftir að sjúkrahúsdvöl
lauk, var hann í Hafnarbúðum
hjúkrunarheimilinu við höfnina. Þar
undi hann sér vel. Flesta daga,
þegar veður lejrfði, var hann útivið
í hjólastól sínum og fylgdist með
athafnalífínu við höfnina.
Það var aðdáunarvert að fylgjast
með eldmóði og dugnaði hans við
að geta gengið á gervifótunum.
Allir sáu að það virtist vera von-
laust. Þó tókst honum, í göngu-
grind, að standa uppréttur og
ganga svolítið. Þá var hann kátur,
og vonin um að geta gengið var
allsráðandi.
Fyrir rúmu ári fluttist Hjörtur
að Skjóli, hjúkrunarheimili við
Kleppsveg. Þar fékk hann sitt eigið
herbergi, og gat verið útaf fyrir
sig. Þar sat hann oft á svölum, og
horfði yfir sundin blá, og fylgdist
með ferðum skipa til og frá
Reykjavík.
Heilsu hans hrakaði hægt og
hægt. Þó reyndi hann ákaft að
stunda æfingar, jafnvel nota gervi-
fæturna, meðan nokkur kraftur var
eftir. Síðustu vikumar má heita að
hann hafi verið alveg rúmliggjandi.
Við, ættingjar og venslafólk
Hjartar, viljum þakka starfsfólki
Hafnarbúða og Skjóls fyrir frábæra
umönnun, þolinmæði og hlýju sem
honum var sýnd, meðan hann dvaldi
á þessum stöðum. Þá viljum við
einnig þakka öllum þeim sem heim-
sóttu hann, ekki sist Bergi G. Gísla-
syni, sem reglulega kom og heim-
sótti sinn gamla dygga starfsmann,
uns yfir lauk.
Guð blessi minn einlæga vin og
tengdaföður, Hjört L. Jónsson.
Ragnar S. Gröndal
Nú þegar haustið er að kveðja
og náttúran hefur skartað öllum
sínum fegurstu litum, andaðist í
Landspítalanum tengdamóðir mín,
Anna Kristjana Vilhjálmsdóttir.
Anna var fædd 10. september
1918 í Skáholti í Reykjavík, dóttir
hjónanna Margrétar Guðmunds-
dóttur og Vilhjálms Kristjánssonar.
Þegar hún var aðeins 4 ára gömul
dó móðir hennar og ólst hún síðan
upp hjá ömmu sinni, Sigurveigu
Einarsdóttur, og afa, Guðmundi
Guðmundssyni, í Skáholti við mikið
ástríki þeirra og móðurbræðra
sinna sem þá bjuggu á heimilinu.
Anna var borin og barnfædd í
Reykjavík og tilheyrir þeirri kynslóð
sem núna má muna tímana tvenna.
Hún unni borginni sinni sem hún
hafði séð vaxa úr litlum bæ í fal-
lega borg. Það vill svo oft gleymast
okkur og niðjum okkar hve mikla
þjóðfélagsbreytingu þessi kynslóð
er búin að upplifa. í minningarbroti
sem hún skrifaði á 200 ára afmæli
Reykjavíkur að beiðni frænda síns
kemur fram í hnotskurn hve miklar
breytingar hafa orðið á þó ekki
lengri tíma.
„Hún Reykjavík er 200 ára í dag
og þess vegna opnaði ég þessa bók
sem nokkuð lengi hefur beðið eftir
að ég skrifaði einhveijar bernsku-
minningar mínar. Eiginlega finnst
mér ég ekki vita hvað skal segja,
en er ekki bezt að byija á upphaf-
inu í Skáholti við Bræðraborgarstíg
númer 10B, sem þá var en stendur
nú við Drafnarstíg. Þar fæddist ég
10. september 1918.
En þessi afmælisdagur varð til-
efni þess að leita til baka. Það vom
ekki glæstir dagar um þær mundir,
því spænska veikin geisaði og ég
var aðeins 5 vikna þegar foreldrar
mínir veiktust af henni og móðir
mín varð aldrei heil heilsu eftir
það. Hún veiktist af berklum og
varð að dveljast á Vífílsstaðahæli
um lengri tíma, þó komst hún til
nokkurrar heilsu og gat sinnt bróð-
ur mínum og mér um stuttan tíma.
Árið 1922 eignuðust foreldrar mínir
aðra litla stúlku en hún lifði aðeins
eitt misseri. Þá var mamma mín
orðin alvarlega veik aftur. í janúar
1923 fékk Aðalsteinn bróðir minn
lungnabólgu og lézt eftir stuttan
tíma 8 ára gamall. Hann var að
sögn efnisbarn og var sárt syrgður.
Mamma mín var þá búin að missa
2 börn meðan hún sjálf var fárveik.
Að lokum kvaddi hún þetta líf 1.
maí 1923 aðeins 27 ára gömul.
Pabbi minn var sjómaður og þess
vegna tóku afi og amma mig til sín
og hjá þeim ólst ég upp við gott
atlæti og mikið dálæti móðursystk-
ina minna.
Afí minn og amma, Guðmundur
og Sigurveig, gengu í hjónaband
1893. Amma mín var þá 20 ára en
afi stóð á þrítugu. Áfi hefur þá
þegar verið mjög ráðdeildarsamur
því þau byijuðu búskapinn í ný-
byggðu húsi fyrir fé sem hann hafði
sparað saman við vinnu sína til sjós
og lands. Húsið kostaði að mig
minnir annaðhvort 600 eða 800
krónur uppkomið og ég held skuld-
laust. Það var í fyrstu ein hæð og
geymslukjallari hlaðinn. Seinna var
byggð hæð ofan á. Hvor hæð var
þijú herbergi og eldhús og oftast
var efri hæðin leigð. Það hefur því
verið búið þröngt, þar sem systkin-
in urðu átta og öll voru herbergin
lítil, ég gæti ímyndað mér að öll
herbergin ásamt eldhúsi hafi varla
verið meira en e.t.v. 40 fermetrar.
Það þætti ekki stórt núna. Áfast
húsinu var hjallur og var þar góð
geymsla og þvottur þurrkaður á
vetrum. Við vinkonurnar máttum
oft leika okkur þar og þótti okkur
það mjög skemmtilegt. Þótt húsið
væri ekki stórt, þá var ágætis lóð
sem fylgdi því. Áustan og vestan
við það voru kartöflugarðar, tals-
vert af rófum og rabarbari. En fyr-
ir framan húsið kom Siggi frændi
upp yndislegum blómagarði. Um-.
hverfis á þijár hliðr var rifs en fyr-
ir framan húsið setti hann tvær
norskar silfur-reyniviðarhríslur sem
enn standa, hærri en húsið. Það
staðnæmdust margir við garðinn á
sumrin og var þá ekki sjaldgæft
að stungið væri snotrum blóma-
vendi í hendi af ýmsum tegundum
blóma.“
Anna gekk í Vejrzlunarskóla ís-